مرکز انجمنهای تخصصی

نیروی دریایی ایران در آذر ماه امسال دست به برگزاری رزمایشی شش روزه در دریای عمان و خلیج فارس زد. از نظر کارشناسان آمریکایی، این رزمایش بیش از هر چیز برای مقابله با نیروهای نظامی امریکا در منطقه صورت گرفته است..

روزنامه "نویه تسورشه تسایتونگ" در شماره اخیر خود گزارشی پیرامون چگونگی و اهداف رزمایش جدید نیروی دریایی ایران انتشار داده است. بنا به نوشته این روزنامه، برگزاری رزمایشی شش روزه در دریای عمان و خلیج‌ فارس، بیش از همه تهدیدی برای نیروی دریایی آمریکا در منطقه به حساب می‌آید. بنا به گفته دریادار سیاری، فرمانده نیروی دریایی ایران، در این رزمایش بیش از ۶۰ ناو جنگی، قایق‌های موشک‌انداز، زیردریایی‌های بزرگ و کوچک، هلی‌کوپترها و هواپیماهای جنگی شرکت داشتند. این مانور دریایی، در چهار مرحله به منظور هماهنگی میان واحدهای مختلف عملیاتی و آزمایش تسلیحات جدید ساخت ایران صورت گرفت.

اهمیت استراتژیک تنگه هرمز

بنا به نوشته نویه تسورشه تسایتونگ، نیروی دریایی ایران تاکنون رزمایش‌های فراوانی را برگزار کرده است، اما اغلب آن‌ها تاکنون در محدوده خلیج فارس صورت گرفته‌اند. به نظر می‌رسد که انجام عملیات دریایی اخیر در مناطق ژرف دریای عمان به دلیل گشایش پایگاه دریایی جدید ایران در آنسوی تنگه هرمز بوده است. دریای عمان، بیش از همه، محلی است برای لنگراندازی کشتی‌های نفتکش، پیش از عبور از تنگه هرمز. آخرین عملیات جدی ایران نشان می‌دهد که نیروی دریایی این کشور این رزمایش را علیه دشمنان مشخصی به انجام رسانده است. در ژانویه سال ۲۰۰۸ قایق‌های سریع‌سپاه پاسدران دست به تهدید کاروانی از ناوهای آمریکای زدند و در مارس سال ۲۰۰۷ نیز ۱۵ سرباز انگلیسی در دهانه اروند رود بازداشت شدند.

جدیدترین پژوهش "موسسه واشنگتن برای خاورمیانه" نیز تایید می‌کند که وظیفه اصلی نیروی دریایی ایران، مقابله با حمله احتمالی آمریکا است. تجهیزات و امکانات نظامی ایران نشان می‌دهد که نیروی دریایی این کشور خود را برای جنگی پارتیزانی بر روی دریا آماده می‌کند. به‌کارگیری قایق‌های سریع و مسلح، گواه این تاکتیک نیروی دریایی ایران است.

بنا به گزارش "نویه تسوریشه تسایتونگ" حفظ امنیت خلیج فارس بیش از همه برعهده واحدهای دریایی سپاه پاسداران گذاشته شده است. مهم‌ترین پایگاه‌های دریایی آمریکا در خلیج فارس، از جمله در بحرین به همراه تنگه هرمز، از جمله هدف‌های نظامی مهم برای ایران به حساب می‌آیند. گذرگاه دریایی هرمز اهمیتی بین‌المللی دارد. چهل درصد از صادرات نفت جهان روزانه با ۵۰ نفتکش از این تنگه عبور می‌کند.

در زمان جنگ ایران و عراق نیز، تهران بارها تهدید به بستن تنگه هرمز کرد، اما از سال جاری، ایران خود را نیروی حفاظتی و امنیتی برای این راه‌آبی به حساب می‌آورد. جمهوری اسلامی ایران، با ادعای تامین امنیت تنگه هرمز، به مراتب انعطاف بیشتری را در سیاست خارجی خود وارد کرده است. این خط‌‌‌مشی جدید، برای صدور نفت ایران از اهمیت زیادی برخوردار است.

بمب‌های شناور

برخلاف تجهیزات و ناوهای متعارف نیروی دریایی ایران، که دربرگیرنده ناوهای نیمه سنگین و ناوچه‌های موشک‌انداز می‌باشد، واحدهای دریایی سپاه پاسداران مجهز به قایق‌های سبک و سریع نیز هستند. این تاکتیک امکان گریز از مقابله مستقیم با ناوگان پرقدرت آمریکا را فراهم می‌سازد. نیروی دریایی آمریکا در سال ۲۰۰۲ به خطر چنین تاکتیکی، یعنی حمله همزمان تعداد زیادی از قایق‌های کوچک، اشاره کرده بود. سپاه پاسداران دارای قایق‌های سبک از نوع عاشورا می‌باشد. این قایق مجهز به مسلسل سنگین، موشک و توپ‌های سبک می‌باشد و برخی از انواع بزرگتر آن، با خدمه‌ای اندک ظرفیت حمل و شلیک موشک‌های ۱۲۲ میلمتری ضد ناو را هم دارند.

تاکتیک دیگر ایران بکارگیری قایق‌های کنترل از راه دور است که همچون بمبی شناور عمل می‌کنند. ایران به تازگی موفق به ساخت قایق‌های اژدرافکن از نوع کره شمالی شده است. سپاه پاسدران، همچنین دارای چهار زیردریایی از نوع غدیر می‌باشد که وزن تقریبی هریک از ‌آنها ۲۰۰ تن است و توانائی شلیک اژدر را دارند. این تجهیزات متناسب با مسیرهای آبی کم عمق و کم عرض خلیج فارس (۳۵ تا ۵۰ متر ژرفا و حداکثر ۱۰۰ متر عرض) است. ناوها و زیردریایی‌های سنگین‌تر، برای دریای عمان و اقیانوس هند در نظر گرفته شده‌اند.

تاکتیک دفاعی ایران

یکی از وظایف مهم نیروی دریایی ایران مین‌گذاری سواحل و راه‌های آبی است. ایران، پس جنگ با عراق در این زمینه پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. نیروی دریایی ایران دارای موشک‌های متعدد در ابعادی مختلف است. این انواع، موشک‌های تک نفره و قابل حمل تا موشک‌های ۵۰۰ کیلویی ضدناو را شامل می‌شود. ایران همچنین کیفیت موشک‌های چینی "کرم ابریشم" و غیره را بهبود بخشیده و دست به تغییر آن زده است. نیروی دریایی ایران، به غیر از پایگاه‌های موشکی در جزایر مختلف و مناطق ساحلی، دارای هواپیمای بی‌سرنشین و قابل کنترل نیز هست.


بنا به ارزیابی "موسسه واشنگتن"، در صورت حمله نظامی آمریکا به تاسیسات اتمی ایران، این کشور باید در انتظار عملیات تلافی‌جویانه ایران باشد. اما این موسسه حمله پیشگیرانه آمریکا را هنوز منتفی نمی‌داند. به نظر این موسسه، نیروی دریایی ایران در اساس آرایشی تدافعی دارد و صحبت از شهادت‌طلبی و آمادگی بالای رزمی نیروی دریایی ایران، تنها جنبه بازدارنده و تبلیغاتی دارد. محور اصلی استراتژی ایران، بر پیشبرد جنگی نامتقارن استوار است. تنها از این طریق ایران قادر به رویارویی با زرادخانه عظیم تکنیکی و تسلیحاتی آمریکا می‌باشد. اما هدف اصلی ایران، کماکان بیرون راندن نیروهای آمریکایی از منطقه و خلیج فارس است.