واژه وب پرتال (Web Portal) یا اختصارا پرتال برای سایت‌هایی به کار می‌رود که برای اغلب کاربران به عنوان نقطه شروع کار با اینترنت است. نمونه سایت‌های پرتال عبارتند از Yahoo، Altavista ،Iview ،Infoseek ،Lycos ،Excite اغلب پرتال‌های امروزی در ابتدا تنها یک موتور جست‌وجوی ساده بوده‌اند که با گذشت زمان و تکامل تدریجی به شکل فعلی درآمده‌اند.
با ورود به یک پرتال به ۲ دسته از منابع می توان دسترسی پیدا کرد:
١- اطلاعات: موضوعات طبقه بندی شده ، پیوندهای مفید و غیره.
٢- سرویس‌ها: برای مثال سرویس‌هایی نظیر پست الکترونیکی و غیره.
در یک کلام می توان گفت که پرتال دروازه‌ای برای ورود به دنیایی از اطلاعات است.
پرتال‌ها به ۵ دسته کلی تقسیم می شوند:



پرتال‌های تخصصی: (Specialized Portals) پرتال‌هایی هستند که برای یک هدف خاص طراحی شده‌اند
پرتال‌های شرکتی: (Enterprise Portals) پرتال‌هایی که مخصوص یک شرکت خاص طراحی شده‌اند و کاربران آن اغلب کارمندان شرکت هستند.
پرتال‌های فضای کار: (Workspace Portals) پرتال‌هایی هستند که بر اساس زمینه‌های کاری مختلف طراحی می شوند.
پرتال‌های تجاری: (Marketspace Portals) این پرتال‌ها از تجارت الکترونیک در مدل‌های شرکت با شرکت (B2B) و شرکت با مشتری (B2C) پشتیبانی می‌کنند.
پرتال‌های علمی: (Knowledge Portals) پرتال‌هایی هستند که امکان همفکری بین افراد متخصص در انجام یک پروژه مشترک را می‌دهند.
به طور کلی پرتال‌ها دارای ویژگی‌های گوناگونی هستند، اما ویژگی‌های اصلی که می‌توان برای آنها برشمرد، عبارتند از:
امکان جست‌وجو: ویژگی اصلی و پایه‌ای پرتال‌ها برخورداری از امکان جست‌وجوی پیشرفته است.
یکپارچگی اطلاعات: اطلاعات از منابع مختلف جمع‌آوری شده و در قالب یک سایت به کاربر ارائه می‌شود.
امکان سفارشی سازی: هر کاربر بسته به خصوصیاتی که در هنگام ورود (log in) به پرتال ارائه می‌کند، اطلاعات متفاوتی را دریافت خواهد کرد.
برای مثال اگر پرتال یک شرکت را در نظر بگیریم، اطلاعات و سرویس‌هایی که مدیر شرکت پس از ورود به پرتال دریافت می‌کند، متفاوت از اطلاعات و سرویس‌هایی است که کارمندان دریافت می کنند.
تکنولوژی Push: به فناوری اطلاق می‌شود که به شکل خودکار و بدون درخواست کاربر، اطلاعات متناسب با سلیقه فرد به دسک‌تاپ او ارسال می شود.
معماری پرتال‌ها
از نظر معماری، پرتال‌ها به دو دسته پرتال‌های عمودی (Vertical) و افقی (Horizontal) تقسیم می شوند.
پرتال‌های افقی اطلاعات گسترده‌ای در موضوعات بسیار متنوع ارائه می‌کنند در حالی که در پرتال‌های عمودی، کلیه اطلاعات ارائه شده علیرغم گستردگی تنها در مورد یک موضوع خاص است.
به شکل ساده‌تر می‌توان گفت که پرتال‌های افقی، نقش پرتال‌های عمومی و پرتال‌های عمودی نقش پرتال‌های تخصصی را بازی می‌کنند. یاهو نمونه‌ای از پرتال‌های افقی است که موضوعات گوناگونی را پوشش می‌دهد البته درمورد یاهو به دلیل گستردگی فوق‌العاده، لفظ مگا پرتال را به آن نسبت داده‌اند. از سوی دیگر امکان شخصی‌سازی را که به عنوان یکی از ویژگی‌های کلیدی پرتال ذکر کردیم، به خوبی می توان در یاهو مشاهده کرد بدین منظور به آدرس [External Link Removed for Guests]مراجعه کرده و با وارد کردن شناسه کاربری و کلمه عبور خود وارد یاهو شوید .در این حالت اطلاعات صفحه یاهو به صورت نواحی شکل‌های مستطیلی قابل انتخاب مختلف نمایش داده می‌شود و می‌توانید موضوعات دلخواه خود را انتخاب کنید. در این صورت دیگر نیاز نیست به صفحه آغازین یاهو مراجعه کنید بلکه می‌توانید به شکل مستقیم به سراغ موضوعات دلخواه خود بروید.
منبع:
پایگاه فرهنگی هنری تکناز