خطبه های حضرت علی (ع)

[ganjineh]

خطبه 229
[10] از سخنان امام ( ع ) پيرامون بيعت مردم با او در امر خلافت
شريف رضی مي گويد : نظير اين سخن با تعبيرهای ديگری قبلا گذشت .
[11] شما [ برای بيعت ] دستم را گشوديد و من بستم . شما آن را به سوی خود
کشيديد و من آن را برگرفتم [12] پس از آن همچون شتران تشنه که روز وعده
آب به آبخورگاه حمله کنند و به يکديگر پهلو زنند به گردم ريختيد
آنچنانکه بند کفشم پاره شد [1] عبا از دوشم افتاد و ضعيفان پايمال گرديدند
سرور و خوشحالی مردم آن روز به خاطر بيعت با من چنان شدت داشت [2] که
کودکان به وجد آمده و پيران خانه نشين [3] با پای لرزان خود برای ديدار
منظره اين بيعت به راه افتاده بودند بيماران برای مشاهده بر دوش
افراد سوار شده و دوشيزگان نو رسيده [ بر اثر عجله و شتاب ] بدون
نقاب در مجمع حاضر شده بودند

[ganjineh]

خطبه 230
[4] از خطبه های امام ( ع ) پيرامون مسائل گوناگون [5] تقوا و ترس از خدا
کليد گشايش هر دری است و ذخيره رستاخيز و سبب آزادی از هر گونه
بردگی [ شيطان ] [6] و نجات از هر گونه هلاکت در پرتو تقوا طالبان پيروز
و فرارگنندگان رهائی مي يابند و با آن به هر هدف و آرزوئی مي توان رسيد
[7] ارزش عمل [8] عمل کنيد [ تا هنگامی ] عمل [ شما به پيشگاه خدا ] بالا
مي رود و توبه نفع مي بخشد و به دعاهای شما ترتيب اثر داده مي شود [ عمل
کنيد تا زمانی که ] احوال آرام و قلمهای [ فرشتگان برای نوشتن اعمال ]
در جريان است [9] به انجام اعمال صالح مبادرت ورزيد پيش از آنکه عمرتان
پايان يابد [10] يا بيماری مانع گردد و يا تير مرگ شما را هدف قرار دهد
چه اينکه مرگ از بين برنده لذات است [11] و مکدرکننده تمايلات و
فاصله افکن ميان شما و اهدافتان ديدارکننده ای است دوست نداشتنی
[12] حريفی است مغلوب ناشدنی جنايتکاری است تعقيب نکردنی هم اکنون
دامهايش بر دست و پای شما آويخته [13] و ناراحتيها و مشکلاتش شما را
احاطه نموده تيرهايش شما را هدف قرار داده [14] تسلطش بر شما ع ظيم است
و حملاتش پي درپی 000 [1] کمتر ممکن است تيرش به هدف اصابت نکند و
ضربه اش کارگر نشود چقدر نزديک است که سايه های مرگ [2] و شدت دردهای
آن و تيرگی بيهوشي ها و ظلمت سکرات [3] و تالمات خروج روح از تن و
تاريکی زمان چشم به هم گذاشتن و ناگواری آن شما را فراگيرد . [4] خوب
پيش خود مجسم سازيد که ناگهان مرگ به شما حمله ور مي شود و شما را حتی
از گفتن سخن آهسته ساکت مي سازد . دوستان مشاورتان را از گردتان
پراکنده مي کند [5] آثارتان را محو و خانه هايتان را معطل مي گذارد وارثان
شما را برمي انگيزاند تا ارث شما را تقسيم کنند [6] اينها يا دوستان خاصی
هستند که نمي توانند به هنگام مرگ به شما نفعی ببخشند و يا نزديکان
غمزده ای که نمي توانند جلوی مرگ را بگيرند و يا مسروران و
شماتت کنندگانی که از مرگ شما غم به خاطر راه نمي دهند [7] تلاش و کوشش
[8] با جديت و کوشش [ در انجام اعمال نيک ] بپردازيد برای اين سفر
آماده شويد و زاد و توشه از اين منزل فراوان برگيريد . [9] دنيا شما را
مغرور نسازد چنانکه پيشينيان و امتهای گذشته را در اعصار و قرون قبل
مغرور ساخت [10] همانها که شير از پستان دنيا دوشيدند [11] و به غفلتهای آن
گرفتار شدند مدت آن را به پايان بردند و تازه های آن را کهنه ساختند .
ولی سرانجام مسکنهای آنها گورستان [12] و ثروتهاشان ميراث برای ديگران
گرديد هم اکنون کسی که نزد آنان برود وی را نمي شناسند و به آنها که
برايشان مي گريند اهميت نمي دهند [13] و به کسانی که آنان را مي خوانند پاسخ
نمي گويند . از زرق و برق دنيا برحذر باشيد [14] که غدار است و مکار
فريبنده است و حيله گر بخشنده ای است منع کننده پوشنده ای است
برهنه سازنده [15] آرامش آن بي دوام مشکلاتش بي سرانجام و بلاهايش جاودانی و
قطع ناشدنی [16] قسمتی ديگر از اين خطبه که در توصيف زاهدان است . آنها
گروهی از مردم دنيا بودند اما اهل آن نبودند يعنی در دنيا بودند اما
همچون کسانی که در آن نبودند [1] به آنچه درک مي کردند عمل مي نمودند و از
آنچه بايد برحذر باشند پيشی مي گرفتند [2] آنها جز با کسانی که اهل آخرت
بودند نشست و برخاست نداشتند [3] مي ديدند که دنياپرستان مرگ اجساد را
بزرگ مي شمرند اما اينها مرگ قلبهای زندگان را بزرگتر مي دانند

[ganjineh]

خطبه 231
[4] از خطبه های امام ( ع ) اين خطبه را امام در ذي قار هنگام حرکت به
سوی بصره ايراد فرمود واقدی اين خطبه را در کتاب الجمل
آورده است . [5] پيامبر ( ص ) برای انجام فرمان خداوند قيام کرد و
رسالتهای پروردگارش را ابلاغ نمود به وسيله او شکافهای اجتماعی را پر
کرد [6] و فاصله ها را پيوستگی بخشيد بين خويشاوندان يگانگی برقرار ساخت
[7] بعد از آنکه آتش دشمنی در سينه ها و کينه های برافروخته در دلها
جايگزين شده بود .

[ganjineh]

خطبه 232
[8] از سخنان امام عليه السلام عبدالله ابن زمعه که از شيعيان آن حضرت
بود به هنگام خلافتش نزد امام آمد و از او درخواست مالی کرد امام ( ع )
سخنان ذيل را در پاسخش فرمود : [9] اين ثروت نه مال من است و نه
از آن تو غنيمتی است مربوط به مسلمانان [10] که با شمشيرهاشان به دست
آورده اند اگر تو در نبرد همراهشان بوده ای سهمی همچون سهم آنان داری
[11] وگرنه دستچين آنها برای غير دهان آنان نخواهد بود

[ganjineh]

خطبه 233
[1] از سخنان امام ( ع ) اين سخن را امام هنگامی فرمود که
جعده بن هبيره نتوانست در منبر سخن بگويد . اين سخن در باره فضائل
اهل بيت ( ع ) و اوضاع نابسامان عصر او مي باشد [2] آگاه باشيد زبان
پاره گوشتی است از اين پيکر انسان هرگاه آمادگی در انسان نباشد زبان
هم يارای نطق ندارد [3] و به هنگام آمادگی نطق مهلتش نمي دهد ما
فرمانروايان سخنيم [4] و رگ و ريشه آن در ميان ما استوار و محکم شده و
شاخه هايش بر ما سايه افکنده است [5] فساد زمان [6] خدای شما را رحمت کند
بدانيد در زمانی قرار گرفته ايد که گوينده حق کم است [7] و زبان از
گفتار راست عاجز و گنگ و حق جويان خوارند مردمش همدم گناه [8] و همگام
سستی و تنبلي اند جوانانشان بداخلاق بزرگسالانشان گنهکار [9] عالمشان منافق و
دوستان در دوستی خيانتکارند . نه کوچکشان بزرگسال را احترام مي کنند :
و نه ثروتمندشان زندگی مستمندانشان را تکفل مي نمايد

[ganjineh]

خطبه 234
[10] از سخنان امام عليه السلام ذعلب يمانی از احمدبن قتيبه از
عبدالله بن يزيد از مالک بن دحيه نقل مي کند که : خدمت اميرمؤمنان
( ع ) بوديم درآنجا سخن از تفاوتهای مردم به ميان آمد امام ( ع )
فرمود : [11] آنچه بين آنها تفاوت به وجود آورده آغاز سرشت آنها است چه
اينکه آنها از قطعه ای از زمين شور و شيرين [1] سفت و سست ترکيب
يافته اند و بر حسب نزديک بودن خاکشان با هم نزديکند [2] و به مقدار فاصله
خاکشان با يکديگر متفاوتند افراد خوش منظر [ غالبا ] سست عقلند
[3] بلندقدان کم همت پاکيزه عملان بدمنظرند [4] و کوتاه قدان خوشفکر و عميقند
آنها که نهادی پاک دارند اعمالشان نيز پاک است [5] کسانی که عقلشان
حيران است افکارشان پراکنده است و سخنوران قوي القلب اند .

[ganjineh]

خطبه 235
[6] از سخنان امام عليه السلام اين سخن را هنگامی که پيامبر ( ص ) را
غسل مي داد و او را برای دفن مهيا مي ساخت فرموده است . [7] پدر و
مادرم فدايت ای پيامبر خدا با مرگ تو چيزی قطع شد که با مرگ
ديگری قطع نگشت [8] و آن نبوت و اخبار و آگاهی از آسمان بود . مصيبت تو
اين امتياز را دارد که از ناحيه ای تسلي دهنده است يعنی پس از مصيبت
تو ديگر مرگها اهميتی ندارد [9] و از سوی ديگر اين يک مصيبت همگانی است
که عموم مردم به خاطر تو در سوگند . اگر نبود که امر به صبر و شکيبائی
فرموده ای [10] و از بيتابی نهی نموده ای آنقدر گريه مي کردم که اشکهايم تمام
شود [11] و اين درد جانکاه هميشه برای من باقی بود و حزن و اندوهم دائمی و
تازه اينها در مصيبت تو کم بود [12] اما حيف نمي توان مرگ را بازگرداند و
آن را دفع نمود . پدر و مادرم فدايت باد ما را در پيشگاه پروردگارت
ياد کن و ما را هرگز فراموش منما

[ganjineh]

خطبه 236
[1] از سخنان امام ( ع ) که پيرامون حوادث بعد از هجرت پيامبر ( ص )
و ملحق شدنش به آن حضرت بحث مي کند [2] خود را در همان راهی قرار دادم
که پيامبر ( ص ) رفته بود همه جا در سراغش بودم و در گذرگاههای
يادش قدم مي زدم تا اينکه به منزلگاه عرج رسيدم . [3] اين سخن از
يک کلام طولانی از آن حضرت گرفته شده است . سيدرضی مي گويد : جمله
فاطا ذکره . [ در گذرگاههای ياد او قدم مي زدم ] از سخنانی است که
در نهايت ايجاز و اختصار و فصاحت است و منظور امام ( ع ) اين است
که خبر پيامبر ( ص ) از ابتداء حرکت تا پايان مسير به من داده مي شد
امام از اين معنی با آن کنايه عجيب ياد کرده است

[ganjineh]

خطبه 237
[4] از خطبه های امام ( ع ) که يارانش را در آن به تسريع مبارزه در
برابر شورشيان جمل دعوت مي کند [5] حال که در متن زندگی و حيات هستيد به
عمل پردازيد پرونده ها باز [6] بساط توبه گسترده فراريان از اطاعت خدا به
سوی آن خوانده مي شوند بدکاران اميد بازگشت و پاک شدن دارند پيش از
آنکه چراغ عمل خاموش گردد [7] مهلت قطع شود اجل پايان گيرد در توبه بسته
شود و فرشتگان به آسمان روند [ سخت بکوشيد و فرصت را غنيمت بشمريد ]
[8] هر انسانی بايد برای خويش از خويشتن و از حياتش برای پس از مرگش
از جهان فانی برای جهان باقی و از اين سفرش برای اقامتگاه آخرتش
توشه برگيرد . [9] و نيز انسان بايد در تمام طول عمر از خدا بترسد زيرا به
او مهلت عمل داده است [10] و همچنين انسان بايد نفس سرکش را زمام کند و
آن را از طغيان نگاه دارد و از همين راه او را از نافرمانی به اطاعت
خداوند بکشاند .

[ganjineh]

خطبه 238
[1] از سخنان امام ( ع ) که درباره حکمين و نکوهش شاميان و پيروان
معاويه فرموده است [2] آنها سنگدلان اوباش و بردگانی اراذلند که از هر سو
گرد آمده اند [3] و از گروههای مختلف ترکيب يافته اند . [ اينان ] از
کسانی هستند که سزاوار است بفهمند، ادب شوند، آموخته گردند و تربيت
شوند [4] از کسانی هستند که بايد برايشان قيم و سرپرستی تعيين کرد و
دستشان را گرفت و از تصرف در اموالشان ممنوع کرد [5] نه از مهاجران
هستند و نه از انصار و نه از آنان که خانه و زندگی خود را برای
مهاجران آماده کرده اند و از جان و دل ايمان را پذيرفتند . [6] آگاه باشيد
شاميان برای خويش نزديکترين افرادی را که دوست داشتند [ عمروعاص ]
به حکميت برگزيده اند [7] و شما نزديکترين فرد از ميان کسانی که از آنها
ناخشنود بوديد [ ابوموسی ] به حکميت انتخاب کرده ايد [8] سر و کار
شما با [ امثال ] عبدالله بن قيس است همان کسی که ديروز مي گفت : [9] جنگ
فتنه است بند کمانها را ببريد و شمشيرها را در نيام کنيد [10] اگر
راستگو است پس چرا خود بدون اجبار در ميدان نبرد شرکت کرد [11] و اگر
دروغگو است پس متهم است . سينه عمروعاص را با مشت گره کرده
عبدالله بن عباس بشکنيد [12] و از مهلت روزگار استفاده نمائيد و مرزهای
اسلام را در اختيار بگيريد . [13] مگر نمي بينيد شهرهای شما را ميدان نبرد
کرده اند و سرزمين حيات و زندگی شما هدف تير دشمن قرار گرفته است ؟

[ganjineh]

خطبه 239
[14] از خطبه های امام ( ع ) که در آن از آل محمد ( ص ) سخن به ميان آورده
است [15] آل محمد ( ص ) مايه حيات علم و دانشند و مرگ ناداني ، حلمشان
شما را از علم و دانششان آگاه مي سازد . [1] و ظاهرشان از باطنشان ، سکوتشان
از حکمت و منطقشان شما را مطلع مي گرداند [2] هرگز با حق مخالفت نمي کنند
و در آن اختلاف ندارند آنها ارکان اسلامند و پناهگاه مردم [3] به وسيله
آنان حق به نصاب خود رسيد و باطل ريشه کن گرديد [4] و زبان باطل از بن
برکنده شد دين را درک کردند درکی توام با فراگيری و عمل [5] نه تنها
شنيدن و نقل کردن زيرا راويان علم فراوانند و رعايت کنندگان و
عمل کنندگان کم

[ganjineh]

خطبه 240
[6] از سخنان امام ( ع ) عبدالله بن عباس به هنگامی که عثمان در
محاصره بود از ناحيه او اين پيام را برای امام ( ع ) آورد که پيشنهاد
مي کرد امام ( ع ) از مدينه خارج شود و به ملک خود ينبع برود تا
مردم شعار خلافت به نام او ندهند و اين بار دوم بود که عثمان از آن
حضرت چنين درخواستی مي کرد . اين بار امام ( ع ) در پاسخ
عبدالله بن عباس فرمود : [7] ای ابن عباس عثمان مقصودی جز اين ندارد که مرا
همچون شتر آبکش قرار دهد . [8] گاهی بروم و گاه بازگردم يک بار فرستاد
که از مدينه خارج شوم و باز فرستاد که بازگردم [9] و هم اکنون نيز
فرستاده است که بيرون رو بخدا سوگند من آنقدر از او دفاع کردم که
ترسيدم گناهکار باشم