تاریخچه مانتو ؛ از اروپا تا ايران

[ganjineh]

شايد برايتان جالب باشد بدانيد پوششي كهما امروزه به عنوان مانتو از آن استفاده مي‌كنيم با پيراهن‌هايي به ناممانتو كه پوشيدن آنها اواخر قرن هفدهم و هجدهم ميلادي در كشورهاي اروپاييمتداول و مرسوم بوده، از نظر شكل ظاهري بسيار متفاوت است.

اگرچهممكن است به نظر برسد كه استفاده از چنين پوششي تنها در كشورهاي اسلاميرايج است، اما اين واژه در حقيقت نخستين بار به پيراهن‌هاي بلند و گشادزنانه كه در كشورهاي اروپايي براي مجالس مهماني طراحي و دوخته مي‌شد،اطلاق شد.

بتدريج تغييراتي در طراحي اين نوع پوشش زنانه ايجاد شدكه در نتيجه آن امروزه در اين كشورها به رداهاي بلند و گشادي كه رويلباس‌هاي راحتي پوشيده مي‌شوند، مانتو گفته مي‌شود.

هدف از طراحياين نوع پوشش در قرن هفدهم ميلادي اين بود كه بتوان براي كت و دامن‌هايبلندي كه از متداول‌ترين پوشش‌هاي زنانه بود، جايگزين مناسبي پيدا كرد.

اندازهآستين اين نوع پيراهن‌ها تا آرنج بود و سرآستين‌هاي چين‌دار بسيار زيباييبراي آنها طراحي مي‌شد. پارچه‌اي متفاوت و متناسب با پارچه انتخاب شدهبراي قسمت دامن پيراهن در نظر گرفته مي‌شد كه به عنوان رودامني روي دامنمي‌دوختند.

قسمت جلوي رودامني به سمت كناره‌ها جمع مي‌شد تا دامنلباس نيز قابل ديدن باشد. دامن اين نوع پيراهن‌ها معمولا بلند بود و هنگامراه رفتن به صورت دنباله روي زمين كشيده مي‌شد؛ اما از آنجا كه راه رفتنبا اين نوع دامن اغلب مشكل بود، به مرور زمان تغييراتي در طراحي اين نوعدامن‌ها ايجاد شد و پارچه‌هاي قلاب‌دوزي شده كه به انتهاي پاييني دامنمتصل مي‌شدند، جايگزين دامن‌هاي بلند دنباله‌دار شد.

اواخر قرنهجدهم ميلادي مانتو به عنوان يك پوشش متداول براي مكان‌هاي رسمي شناخته شدكه نخستين بار در دادگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفت.

دلايل متفاوتيدر خصوص اين كه چرا به چنين لباس‌هاي بلند واژه مانتو اطلاق شده است، وجوددارد كه موافقان و مخالفان زيادي دارد. Montua نام مكاني در كشورايتالياست كه از مراكز مهم توليد نوعي پارچه ابريشمي گران‌قيمت محسوبمي‌شود كه در دوخت مانتوهاي قديمي از آن استفاده مي‌شده است. بسياري براين باورند كه شايد انتخاب اين نام براي اين نوع پوشش زنانه برگرفته ازمحل توليد پارچه‌اي باشد كه نخستين بار براي دوخت مانتو از آن استفاده شدهاست؛ در حالي كه گروهي ديگر بر اين باورند مانتو واژه‌اي فرانسوي است كهاز واژه فرانسوي Manteau به معني كت مشتق شده و جالب اين كه به همين دليلدر گذشته به خياط‌هاي زنانه‌دوز، مانتودوز گفته مي‌شده است.

تنها نمونه‌هاي معدودي از لباس‌هاي زنانه متعلق به قرن هفدهم ميلادي كه به آنها مانتو گفته مي‌شده است، وجود دارد.

درنمايشگاه لباس موزه هنر مترو پوليتن، يك مانتوي پشمي قلاب‌دوزي شده وهمچنين يك مانتوي ابريشمي به رنگ صورتي وجود دارد كه قدمت آن به سال ۱۷۰۸ميلادي برمي‌گردد.

اغلب مانتوهاي قديمي سبك اروپايي كه در موزه‌هايبزرگ به نمايش گذاشته شده‌اند، مانتوهاي رسمي هستند كه استفاده از آنها بهعنوان نوعي پوشش رسمي در دادگاه‌ها متداول بوده است؛ بنابراين علي‌رغم اينكه امروزه به پوشش‌هاي بسيار زيبا و گرانقيمت كه به عنوان جزيي از لباسروي لباس‌هاي شب و لباس‌هاي مهماني پوشيده مي‌شود ، مانتو گفته مي‌شود.

در گذشته به لباس‌هاي مجلسي بلند كه دنباله آن روي زمين كشيده مي‌شد، مانتو گفته مي‌شد.

بهنظر مي‌رسد نام آنچه امروز در بسياري از كشورهاي اسلامي به عنوان مانتو ازآن استفاده مي‌شود نيز برگرفته از نام همين لباس‌هايي باشد كه قدمتي كهندر تاريخ كشورهاي اروپايي دارد.

از آنجا كه در گذشته دوخت اين نوعلباس‌ها به مهارت خاصي نياز داشت، بنابراين دختران جوان نمي‌توانستندهمچون ديگر مهارت‌ها اين كار را نيز از مادر خود بياموزند. از سوي ديگرمعمولا براي دوخت اين نوع لباس‌ها از پارچه‌هاي نفيس و گرانقيمتي استفادهمي‌شد و به اين ترتيب دوخت مانتو به عنوان يك حرفه تخصصي شناخته شده و ازآن پس به افرادي كه در دوخت لباس‌هاي زنانه و بويژه مانتو تخصص داشتند،خياط زنانه‌دوز گفته شد.

اگرچه پس از قرن نوزدهم ميلادي با توجه بهاين كه پوشيدن مانتو به شكل سنتي و متداول آن در گذشته مرسوم نبود، افراديكه به عنوان مانتودوز در دوخت لباس زنانه تخصص داشتند، به عنوان خياطلباس‌هاي زنانه‌ در اين حرفه به فعاليت مشغول بودند؛ اما همچنان در هريكاز شهرهاي اروپايي و آمريكايي حداقل يك فروشگاه بزرگ به عنوان محل اشتغالمانتودوزها براي فروش مانتو و كلاه زنانه اختصاص يافته بود و به همين علتبيشتر خانم‌هايي كه در زمينه دوخت لباس زنانه تخصص داشتند نيز به عنوانمانتودوز در آن جوامع شناخته شده بودند.

با تغييرات و تحولاتچشمگيري كه در سبك لباس‌پوشيدن افراد به وجود آمد، محدوديت‌هاي بسياري دراين زمينه ايجاد شد و لباس سنتي بتدريج به دست فراموشي سپرده شد و تنهاردپايي از آنها در موزه‌هاي هنري بزرگ به جاي ماند. پس از آن افرادي كه دردوخت لباس‌هاي زنانه تخصص داشتند، عنوان جديدي را براي خود انتخابكرده‌اند و از آن پس به آنها خياط زنانه‌دوز گفته شد. :جام جم