اثر فيشر(1): رابطه بین تورم و نرخ بهره

[ganjineh]

اثر فيشر: رابطه بین تورم و نرخ بهره

بهتر است این بحث را با یک مثال آغاز کنیم. فرض کنید که شخصی در بانک بر روی سپرده­های پس­انداز سالانه نرخ بهره 16 درصد دریافت می­کند. اگر این شخص مبلغ سپرده و سود را پس از یک سال از بانک دریافت کند، آیا وی نسبت به گذشته در وضعیت بهتری قرار گرفته و یا به اصطلاح ثروت بیشتری بدست آورده است؟ بدیهی است که بر روی سپرده اولیه مبلغی افزوده شده، اما این مساله همواره بدان مفهوم نیست که وی قدرت خرید بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است. در حقیقت چنانچه سطح عمومی قیمتها نسبت به گذشته بیشتر از نرخ بهره دریافتی از بانک افزایش یافته باشد، شخص سپرده­گذار قدرت خرید کمتری نسبت به گذشته دارد. بنابراین مقایسه تغییر در ثروت و یا توان خرید نسبت به زمان گذشته، به میزان و نرخ تورم در طی دوره زمانی بستگی دارد.

نرخ بهره­ بانکهای مرکزی و تجاری از دیدگاه اقتصادی به مفهوم نرخ بهره اسمی و میزان توان و قدرت خرید به عنوان نرخ بهره واقعی در نظر گرفته می­شود. ایروینگ فیشر(2) نشان داد که نرخ بهره واقعی از تفاضل نرخ بهره اسمی و نرخ تورم بدست می­آید. به زبان دیگر اثر فيشر می­گوید كه نرخ بهره اسمي در برگيرنده بهره واقعي و نرخ تورم مورد انتظار است.

نرخ بهره اسمی (In) = نرخ بهره واقعی(Ir) + نرخ تورم انتظاری (Ie)

بنابراين، براي كشورهايي كه داراي نرخهاي بهره واقعي شبيه به هم هستند، نرخهاي بهره اسمي آنها با توجه به انتظارات افراد در برابر نرخهاي تورم متفاوت است. اثر فیشر بیان می­کند که نرخ بهره اسمی یا به دلیل تغییر نرخ بهره واقعی و یا به واسطه تغییر نرخ تورم جابجا می­شود. نرخ بهره واقعی با توجه به میزان پس­انداز و سرمایه­گذاری در یک وضعیت تعادلی قرار می­گیرد.



[1] the Fisher Effect

2 Irving Fisher (1864-1947)

منبع: موسسه آموزش و پژوهشهای اقتصادی رهنمون سرمایه | برگرفته از کتاب بنیادهای اقتصادی در بازار ارز