بازارهای خارج بورس (فرا بورس) (1) چگونه بازارهایی هستند؟

[ganjineh]

بر خلاف بازارهای بورس سازمان یافته که از نظر فیزیکی مکان ویژه­ای برای دادوستدها دارند بازارهایی وجود دارند که بر پایه شبکه­های رایانه­ و تلفن معامله­گران و موسسات مالی را به یکدیگر متصل می سازد. بازار ارز یک بازار خارج از بورس یا فرابورسی است، بدان مفهوم كه هیچ مکان سازمان یافته برای مبادله ارز و تسویه دادوستدهاي انجام یافته در آن دیده نمي شود. امروزه معامله گران در سراسر دنیا بیشتر از خطوط اینترنت با یکدیگر ارتباط برقرار می­سازند و نیازی به ارتباط حضوری نمی باشد. حتی درخواستهای تلفنی نیز در سطح پایینی قرار گرفته است. در گذشته مکالمات تلفنی در بازارهای خارج بورس به طور معمول ضبط می گردیدند تا در مواقع لزوم و اختلافات دادوستدی مورد استفاده قرار گیرند. کارگزاران به طور مشخص در قراردادهای خود با مشتریان به ضبط صحبتهای تلفنی اشاره می کنند. بازارهای خارج بورس به مراتب مشارکت کنندگان و امکانات بیشتری را در خود جای می دهد و قوانین و شرایط بورس در آن به اجرا گذاشته نمی شود. از این رو تنها نگرانی در بازارهای خارج بورسی احتمال عدم انجام تعهدات به نظر می رسد اما با توجه به تدابیر مختلف ریسک اعتباری مبادله کنندگان نیز محدود شده است.

از جمله بازارهای دیگر خارج بورس می­توان به بازار اوراق مشتقه شامل بازار آینده، بازار سلف(2) و حق انتخاب (اختیار معامله) اشاره کرد. بازارهای بورس متمرکز مبادلات سهام نیویورک یا مبادلات سهام توکیو(3) به صورت مبادلات رسمی در زمینه دادوستدهای اوراق بهادار اقدام می­کنند، اما مفهوم بازارهای خارج بورس می­تواند به سهامی که از راه شبکه معامله گران انجام می­گیرد، نیز اطلاق گردد. یکی از دلایلی که موجب می شود یک سهم در بازار خارج بورس دادوستد گردد معمولا به کوچک بودن آن نسبت داده می شود. در واقع دادوستد برخی از سهام از طریق مذاکرات مستقیم معامله گران و کارگزاران با یکدیگر و بوسیله تلفن و اینترنت انجام می پذیرد. هر چند بورس نزدک (4) به وسیله شبکه معامله گران اداره می شود به طور کلی سهام نزدک در دسته بندی بازارهای خارج بورس قرار نمی گیرد، زیرا نزدک به عنوان مبادلات سهام بورسی مطرح شده است. همین طور سهام خارج بورس معمولا سهام ثبت نشده در بورس هستند که دادوستد بر روی آنها در تابلو اصلی معاملات فرابورسی (5) صورت می گیرد. البته کارشناسانی وجود دارند که با سهام خارج بورس با ملاحظه و هوشیاری رفتار می کنند، هر چند سهامی که بدین گونه معامله می شوند به سهام کم ارزش یا کم اعتبار و یا با سابقه بد نسبت داده می شوند. ابزارهای مالی دیگر همچون اوراق قرضه نیز از دادوستدهای رسمی پیروی نمی کند و بدین ترتیب در فهرست اوراق بهادار خارج بورسی قرار می گیرند. اغلب ابزارهای مالی و اوراق رهنی به وسیله بانکهای سرمایه گذاری دادوستد می شود و آنها به عنوان بازارساز برای روان ساختن بازار عمل می کنند. اگر شخص سرمایه گذاری بخواهد اوراق قرضه را خرید یا فروش نماید مجبور است با یک بانکی که در این زمینه فعال است برای درخواست مظنه لحظه ای آن تماس برقرار سازد.



منبع: موسسه آموزش و پژوهشهای اقتصادی رهنمون سرمایه | برگرفته از کتاب دادوستد در بازار جهانی ارز ، نوشته محمد مساح