برخی تفاوتهای ساختاری بین بازار تبادلات ارز و بورس اوراق بهادار

[ganjineh]

اگر از دور به بازارهای مالی بنگریم، هر کدام جذابیتهای خاص خود را دارا هستند. اما پرسش در اینجاست که چرا سرمایه­گذاران بازارهای مالی به یک بورس خاص توجه می­کنند؟ به گفته دیگر چه معیاری سبب می­شود که یک شخص سرمایه­گذار به دادوستد سهام یا ارز متمایل شود و یکی را بر دیگری ترجیح دهد؟ ریسک و پاداش و مزایای هر کدام چیست؟

بدیهی است که هر بازاری در چرخه اقتصادی وظیفه مشخصی دارد هیچ­کدام از آنها به طور مطلق بر دیگری برتری ندارد. از یک سو بورس اوراق بهادار ایران جایگاهی را فراهم آورده تا پس­اندازها و سرمایه­ها به سوی بنگاههای اقتصادی روانه شود و بدین ترتیب شرکتها و بنگاههای اقتصادی بتوانند سرمایه مورد نیاز را برای تولیدات و خدمات فراهم آورند. همچنین خانوارها می­توانند با بهره بردن از فرصتهای سرمایه­گذاری و منافع سهامداری درآمد کسب کنند. در حقیقت بورس اوراق بهادار سازوکاری را پدید آورده که در آن افراد به مبادله سهام می­پردازند. از سوی دیگر صنعت مبادله ارزها که بانکها متولیان آن به شمار می­آیند، تجارت بین­الملل و نقل و انتقال سرمایه در سطح جهانی را میسر می­سازد و با این شناخت ساده از دو بازار در می­یابیم که هر کدام نقش متفاوت و معینی را در صحنه اقتصادی و مالی بازی می­کنند.

بیایید در اینجا به تفاوتهای ساختاری این دو بازار بپردازیم:

1- نحوه تحلیل و شناسایی فرصتهای سرمایه­گذاری

به طور ساده در بازار سهام سرمایه­گذار باید به این مطلب پی ببرد که ارزش سهام شرکت مورد نظر نسبت به ارزش آینده در چه وضعیتی قرار دارد. اگر قیمت سهام پایین ارزشگذاری شده باشد، طبیعی است که در شرایط مناسب و متعادل بودن وضعیت بازار می­توان از دادوستد آن با توجه به ریسکهای موجود انتظار بازدهی داشت. اما از آنجایی که در بازار ارز، مبادله دو ارز مدنظر است وضعیت به گونه پیچیده­تری است. در واقع تحلیل­گر بازار ارز باید شرایط نسبی دو اقتصاد را بررسی کند و نتیجه بگیرد که کدام اقتصاد در شرایط مطلوب تری است. در بازار ارز وزنه هر اقتصاد که بر دیگر سنگینی داشته باشد همراه با انتظارات معامله­گران نتیجه را مشخص می­کند.

بدین ترتیب در بازار سهام تحلیل یک شرکت مد نظر است، اما در بازار ارز تحلیل و بررسی دو اقتصاد و شرایط نسبی آنها اهمیت دارد. فرصتهای سرمایه­گذاری در بازار ارز از طریق خرید همزمان یک ارز که با افزایش ارزش روبرو است و فروش ارزی که احتمالا با کاهش ارزش مواجه خواهد شد، صورت می­گیرد. در بازار سهام شخص سرمایه­گذار تنها زمانی به سود دست می­یابد که ارزش سهام شرکت افزایش یابد.

2- میزان سرمایه

نوسانات زوج ارزها به طور معمول روزانه یک یا دو درصد نرخ مبادله است و برای دادوستد میان روز و هفتگی به مقادیر بزرگی سرمایه نیاز است که البته با اهرمهای مالی که کارگزاران و بانکها در اختیار مشتریان خود قرار می­دهند، این مساله مرتفع شده است. در مبادله ارزی سرمایه­گذاران خرد می­توانند با سپرده اولیه کوچکی نزد کارگزار، مبلغ بزرگی را با اهرم مالی دادوستد نمایند که این خود مانند دو لبه یک تیغ عمل می­کند. این گونه دادوستد سودها و زیانهای بزرگی را در مدت کوتاهی فراهم می­نماید که شاید برای برخی سفته­بازان جذابیت داشته باشد. در بورس اوراق بهادار ایران سرمایه­گذاران بدون اهرم مالی دادوستد می­نمایند و در واقع نیازی نیست که حاشیه احتیاطی یا مارجین سرمایه را در نظر داشت.

3- ریسک و بازده

در بورس اوراق بهادار بازده کل سرمایه­گذار از سود سهام و اختلاف قیمت بدست می­آید و این در حالی است که در بازار تبادلات ارزی سرمایه­گذار باید با دادوستدهای پیوسته از اختلاف نرخ خرید و فروش سود کسب نماید. البته در برخی موارد ممکن است اختلاف نرخ بهره دو ارز به صورت روزانه منافعی را برای سرمایه­گذار به همراه داشته باشد. هر چند نوسان جزء ذات بازارهای مالی است، اما به نظر می­رسد نوسات مبادلات ارز در میان روز ریسک سرمایه­گذاری را نسبت به بورس اوراق بهادار افزایش می­دهد. شخص سرمایه­گذار یا سفته­باز در بازار تبادلات ارزی معمولا مجبور است که دادوستدهای خود را به طور پیوسته در طول روز یا هفته با بازار تسویه کند و بنابراین میزان معاملات بیشتر از دادوستد سهام خواهد بود. البته این موارد به نحوه مدیریت سرمایه­گذاری و دیدگاه معامله­گر بستگی دارد.



منبع: موسسه آموزش و پژوهشهای اقتصادی رهنمون سرمایه