قليان، تفريح كشنده

[رونین]

كارشناسان در هفته بدون دخانيات ( 4 تا 10 خرداد) بار ديگر اعلام مي‌كنند كه خطرات قليان، اگر بيشتر از سيگار نباشد، كمتر نيست.

اين هشدار كارشناسان در حالي است كه به عقيده بسياري از متخصصان، كشيدن قليان حجم تنفسي بدن را كاهش داده و مواد سمي ناشي از نوع توتون و تنباكوي قليان، سلامت افراد را با خطر روبه‌رو مي‌كند. همچنين كشيدن يك يا 2 بار قليان در روز، فرد استفاده‌كننده را دچار اعتياد مي‌كند، درحالي‌كه تصور غلط جامعه اين است كه دود حاصل از قليان از آب رد مي‌شود و مواد سمي آن از بين مي‌رود.

با اين حال مانند بسياري از كشورهاي خاورميانه، قليان يكي از وسايل تفريحي رايج در ايران است كه اگرچه بارها از سوي مسئولان وزارت بهداشت و نيروي انتظامي مصرف آن در اماكن عمومي و به‌خصوص سفره‌خانه‌هاي سنتي منع شده اما ظاهرا به راحتي نمي‌شود شر آن را از چنين مكان‌هايي كم كرد.

اين در حالي است كه متخصصان اعلام مي‌كنند مصرف‌كنندگان قليان در هر بار مصرف، دود بسيار زيادتري را در مقايسه با كشيدن يك نخ سيگار دريافت مي‌كنند.

دكتر ايرج خسرو‌نيا، رئيس انجمن پزشكان داخلي ايران، با اشاره به اينكه دود قليان همان مضرات سيگار را دارد، در مورد ساير عوارض كشيدن قليان به همشهري مي‌گويد: به‌دليل مرطوب بودن راه‌هاي هوايي و مجراي خروج دود، قليان مي‌تواند عامل مهمي جهت رشد ميكروب‌ها و قارچ‌ها باشد.

وي معتقد است: مطالعات اخيرنشان داده‌اند كه كشت داخل لوله قليان حاوي صدها نوع قارچ و ميكروب بوده و اين ميكروب‌ها و قارچ‌ها به راحتي توسط دود وارد دستگاه تنفس شده و ايجاد عفونت‌هاي مزمن مي‌كند. البته به گفته وي ابتدا شخص متوجه بيماري خود نمي‌شود ولي در سال‌هاي بعد به‌دليل نفوذ اين قارچ‌ها و ميكروب‌ها در لايه‌هاي مختلف ريه برنشيت، برنشكتازي، آنفيزم ريه و در نهايت آسم ايجاد مي‌شود. اين در حالي است كه زماني شخص به بيماري خود پي مي‌برد كه متأسفانه چاره‌اي جز ء تحمل بيماري تا آخر عمر نخواهد داشت.

دكتر خسرونيا با اشاره به اينكه شخص مبتلا به بيماري‌هاي مختلف ريه اگر به استعمال دخانيات و كشيدن قليان ادامه بدهد بدون شك مبتلا به سرطان ريه و دستگاه تنفسي خواهد شد، اضافه مي‌كند: متأسفانه به اكثر تنباكو‌هايي كه در سال‌هاي اخير به بازار آمده اسانس‌هايي اضافه مي‌شود كه اين اسانس‌ها علاوه بر تحريك دستگاه تنفس موجب حساسيت و آلرژي مي‌شود و بنابراين علاوه بر بيماري‌هاي ذكر شده، رينيت آلرژيك و سرفه‌هاي مزمن همراه با خلط را براي فرد به همراه دارد.

به كودكان قليان تعارف نكنيد!

بنا به اعتقاد كارشناسان، مصرف يك نخ سيگار بين 500‌سي‌سي تا يك ليتر دود توليد مي‌كند اما يك بار استفاده از قليان 10 تا 20 ليتر دود توليد خواهد كرد. مدت زمان استعمال سيگار معمولا 10 دقيقه است اما قليان با وجود تعداد كمتر استفاده در مقايسه با سيگار، در هر بار مصرف براي 40 تا 60 دقيقه استفاده مي‌شود.به اين ترتيب اثرات مضر قليان كمتر از سيگار نيست اما در فرهنگ جامعه ما به اين حقيقت علمي توجهي نمي‌شود.

دكتر خسرونيا با اشاره به اينكه حتي ديده شده والدين براي خنديدن و سرگرمي، ني قليان را به دهان افراد زير 5 سال هم گذاشته و آنها را وادار به قليان كشيدن مي‌كنند، مي‌گويد: رسانه‌ها بايد آگاهي لازم را به مردم بدهند تا مردم لااقل از استعمال قليان در مكان‌هاي عمومي و منازل، به‌خصوص اماكني كه به فضاي آزاد راه ندارند خودداري كنند.

دود از دهان جذب مي‌شود

اگر دود قليان وارد ريه نشود و فقط از راه دهان خارج شود آسيبي به ريه‌ها وارد نمي‌شود. اين جمله‌اي است كه از زبان بسياري از مصرف‌كنندگان قليان شنيده مي‌شود.
دكتر خسرو‌نيا در اين باره مي‌گويد: اين تصور، تصوري كاملا غلط است چون دود از طريق مخاط دهان و حنجره جذب بدن شده و آثار سوء خود را مي‌گذارد. حتي در هوايي كه دود قليان آزاد مي‌شود، افرادي كه قليان نمي‌كشند در معرض دود قرار گرفته و در طولاني‌مدت دچار عوارض آن خواهند شد.

دكتر شهرام آگاه، متخصص داخلي و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران نيز در مورد تصورات غلط در مورد مصرف قليان مي‌گويد: بر خلاف تصور عموم كه عده‌اي معتقدند وجود آب قليان جلوي مواد مضر و سمي آن را مي‌گيرد، بيشتر اين مواد سمي از جمله نيكوتين و خاكستر وارد ريه مي‌شوند و به خاطر پك‌‌هاي عميقي كه فرد براي جذب دود مي‌زند، تخريب‌هاي جدي به حبابچه‌هاي ريه وارد مي‌شود.

وي با اشاره به اينكه سرطان ريه، لب و دهان، حنجره، مري، معده، لوزالمعده، كبد و سرطان
روده بزرگ از عوارض بد‌خيم استفاده از سيگار و قليان هستند، در مورد عوارض خوش‌خيم آن مي‌گويد: اين عوارض شامل زخم‌هاي گوارشي هستند.

همچنين قليان باعث رفلاكس اسيد مري و معده نيز مي‌شود كه در نتيجه آن فرد سوزش شديدي در سر دل دارد و دچار تهوع مي‌شود حتي رفلاكس اسيد مري و معده در بعضي موارد منجر به سرطان مري نيز مي‌شود.

به گفته وي ميزان و عمق دم در حركت دادن آب قليان بسيار مهم است و قليان با وجود اينكه كمتر مصرف مي‌شود اما حجم دودي كه از آن وارد بدن مي‌شود، به ميزان 10 تا 20 برابر دود ناشي از مصرف سيگار است.

خطر انتقال بيماري از طريق قليان

بنا به گفته متخصصان،دود استنشاق‌شده از قليان نه تنها همه مواد سرطان‌زاي دود سيگار را داراست بلكه منوكسيدكربن بيشتري هم دارد. ‌علاوه براين دود قليان مجموعه‌اي از مواد سرطان‌زاي ديگر را هم دارد كه ناشي از سوختن زغال است و خطر انتقال بيماري‌‌هاي عفوني مانند سل را هم افزايش مي‌دهد.

دكتر آگاه با اشاره به اينكه نيكوتين نقش بسيار مهمي در ميزان و نحوه مصرف مواد دخاني به‌عهده دارد، مي‌گويد: تحقيقات ثابت كرده است افراد سيگاري تا زماني كه ميزان نيكوتين دريافتي به آستانه مورد نياز براي رفع حالت وابستگي برسد به كشيدن سيگار ادامه مي‌دهند.

پس با فرض جذب بخشي از نيكوتين موجود در دود قليان در اثر عبور آن از آب، مصرف‌كنندگان قليان با استنشاق مقادير بسيار زيادتر دود جهت رسيدن به آستانه ارضاي وابستگي، در مواجهه با مقادير بيشتري از مواد شيميايي سرطان‌زا و گازهاي خطرناك مثل منوكسيد‌كربن هستند.

اين متخصص ادامه مي‌دهد: اين موضوع مصرف‌كنندگان قليان و اطرافيان آنها را كه در مواجهه با دود تحميلي آن قرار دارند، مثل مصرف‌كنندگان سيگار به ابتلا انواع سرطان‌ها، بيماري‌هاي قلبي و عروقي، تنفسي و آثار سوء در دوران بارداري دچار خواهد ساخت.
منبع:http://www.daneshju.ir