تجارت به بهانه ترک اعتياد

[sandbad]

اگر صفحات آگهی های روزنامه ها و مجلات پرتیراژ را ورق بزنید، آگهی های مراکز ترک اعتیاد را همپای تعداد آژانس های مسکن و اتومبیل و جویندگان کار می بینید. این مراکز و کلینیک ها، آگهی های خود را با مضامینی از جمله ، با هزینه مناسب ، بازتوانی به صورت بستری ، سوزنی ، "درمان تضمینی ، روان درمانی ، درمان با گیاهان دارویی "، سم زدایی به روش فوق سریع UROD و سریع RDLبدون درد و...به اطلاع معتادان و خانواده هایی که معتاد دارند، می رسانند. این مراکز مدعی هستند که ترک اعتیاد از هر نوع مواد صورت می گیرد، با این همه عده زیادی هستند که پس از اعتماد کردن به این آگهی ها، فقط پولشان را از دست داده اند! در واقع اغلب این موارد تنها فریب تبلیغاتی است و متاسفانه پیگیری بعدی هم در قبال آن وجود ندارد. نزد پزشک می روم ، می گویم تریاک و گاهی حشیش مصرف می کنم. 3 سالی هست که معتاد شدم. دکتر بدون این که نگاهی به من کند، با ابراز تاسف می گوید من معتقدم که هر فردی ممکن است روزی معتاد شود. پس این موضوع را نباید مخصوص افراد و یا ایل و تبار خاصی دانست. بنابراین باید همیشه اسرار این افراد را در محیط درمانی محفوظ نگه دارم.
روش او کاملا مشخص است: "پس از این که بیهوش شدید، ما دارویی به شما تزریق می کنیم که سم از بدن شما خارج شود. این مرحله 6ساعت طول می کشد. پس از این که به هوش آمدید میل شما به مواد از بین رفته است و اگر هم بخواهید مواد مصرف کنید دچار حالت تهوع می شوید، یعنی از این مواد متنفر خواهید شد. البته ما اقدامات دیگری هم داریم که بازگشت شما به سمت مواد غیرممکن شود، استفاده از داروی "نالترکسون" یکی از این اقدامات است. خب شما میل دارید بیهوشی در مطب صورت بگیرد یا یکی از بیمارستانها؟" سپس فهرست بیمارستان های طرف قرارداد خود را به دستم می دهد.در مورد هزینه سوال می کنم و این که توان مالی زیادی ندارم. دکتر هم با سخاوت از حق العلاج خود صرف نظر می کند و رقم 2 میلیون را اعلام می کند و توضیح می دهد، بقیه این پول باید صرف مراحل بیهوشی و وسایل و داروهایت شود. ضمنا شما هفته ای یکبار روان درمانی می شوید و در جلسات انرژی درمانی دکتر.... نیز شرکت می کنید. تشکر می کنم به آقای دکتر توضیح می دهم که باید فکر کنم و از مطب خارج می شوم ، اما خانم منشی صدایم می کند و با دلخوری می گوید، نمی خواهید ویزیت دکتر را پرداخت کنید؟ آگهی روزنامه را که در آن نوشته شده "مشاوره رایگان" نشانش می دهم. با تلخی می گوید: "اگر به منظور مشاوره آمده بودید، باید اول می گفتید، چون که مشاوره را ما انجام می دهیم ، نه آقای دکتر 10 هزار تومان لطفا..."
تجارت ترک اعتیاد
پژوهش های سازمان جهانی بهداشت نشان داده که درمان اعتیاد تا 80 درصد از فعالیت های مجرمانه و بین 30 تا 50درصد از مراجعه به بیمارستان ها و مراکز درمانی را کم کرده است و به ازای هر یک دلار هزینه ای که برای درمان فرد معتاد صرف شده ، هزینه های مرتبط با جرایم مواد مخدر بین 4 تا 7 دلار کاهش یافته است. بر این اساس درمان فرد معتاد کم هزینه ترین شیوه مقابله با اعتیاد دانسته می شود. به همین دلیل مراکز ترک اعتیاد دولتی زیرنظر سازمان بهزیستی از چند سال گذشته از کشور شروع به فعالیت و جذب افراد معتاد کردند. به موازات شروع به کار این مراکز و افزایش مراجعه به آنها، سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت اقدام به ارائه مجوز ایجاد مراکز ترک اعتیاد به بخش خصوصی کردند، اما در طول چندسال ناگهان تعداد زیادی از این مراکز حتی بدون مجوز وارد این حوزه شدند. به گونه ای که برای صاحبان برخی از آنها سودجویی بیشتر از ارائه یک خدمت درمانی و اجتماعی اهمیت پیدا کرد. روشهای ترک اعتیاد مواد مخدر در این مراکز خصوصی بعضا متفاوت است. اولین گام ، سم زدایی است. نوع عادی بستری شامل تنها 3 تا 5روز است. بیمار بستری و عملیات درمانی سم زدایی روی وی انجام می شود. پس از این ایام ، بیمار ترخیص می شود، اما پس از ترخیص 4 جلسه ویزیت رایگان تا حدود 12 10روز گروه درمانی و یک سال هم مشاوره رایگان نزد مرکز مربوطه ، امری لازم است و اجرا می شود. این کارها به لحاظ آن است که بیمار از نظر روحی تحت درمان باشد. ضمانت و یا گارانتی این شیوه ترک اعتیاد به گفته دست اندرکاران این مرکز درمانی ، تست مرفین و سم زدایی است. هزینه این روش درمانی از حدود 400 هزار تومان تا چند میلیون تومان است ، اما هیچ پیگیری بعدی قابل انجام نیست.
پاک شدن 4 ساعته
با وجود مخالفت اغلب مسوولان دست اندرکار با تبلیغات و فعالیت برخی از مراکز ترک اعتیاد، تبلیغات و فعالیت این دسته از مراکز ابعاد گسترده تری یافته است که از آن جمله می توان به تبلیغ سم زدایی 4 ساعته و متعاقب آن ، سوئ استفاده های ناشی از آن ، اشاره کرد. عبارت سم زدایی 4 ساعته ، نخستین گزینه ای را که به ذهن انسان می آورد از سر گذراندن تست اعتیاد برای مواردی از قبیل ازدواج و...است. هر چند برخی از معتادان می گویند از ترفندهایی برای گرفتن پاسخ منفی از تست اعتیاد استفاده می شود، اما سم زدایی فوق سریع 4 ساعت ظاهرا راه بهتری است. دکتر صابری زفرقندی ، رئیس اداره پیشگیری و درمان سوئ مصرف مواد وزارت بهداشت با تاکید بر انواع روشهای مفید و رایج درمان از جمله روش سم زدایی در این خصوص می گوید: نتایج مطالعات نشان داده است که روش درمانی سم زدایی فوق سریع در درمان و عدم بازگشت افراد به مصرف مجدد هیچ ارجحیتی نسبت به سایر روشهای درمانی ندارد و تنها حسن آن دوره درمان کوتاه مدت آن است ، لذا تبلیغاتی مبنی بر ترک اعتیاد تضمینی هیچ گونه پایه و اساس علمی نداشته و مورد تایید ما نیست ، لذا خواستار برخوردهای قانونی مراکز نظارتی با آگهی های گمراه کننده در زمینه ترک اعتیاد هستیم و متاسفانه بحث سودجویی با مقوله معتاد و اعتیاد احتمالا از عوامل مهم برای این تبلیغات گمراه کننده است.
وی با اعتقاد به این که میدان برخورد با معضل اعتیاد، محل آزمون و خطا نیست ، خاطرنشان می کند: اعتیاد مقوله ای انسانی ، اجتماعی و به نوعی فرهنگی است که تمام زوایای زندگی شخصی ، اجتماعی و حتی سیاسی افراد را درگیر می کند و هر حرکت غلطی می تواند عوارض و عواقب جدی به دنبال داشته باشد.
مراکز درمان گذری
دکتر صابری زفرقندی مسوول اداره پیشگیری و سوئ مصرف وزارت بهداشت کاهش آسیب را اولویت کاری این اداره دانسته و افزود: یافته های علمی فعلی ، برنامه ریزی و سرمایه گذاری روی بحث کاهش آسیب را تاکید می کند و باید در این زمینه از تجربیات سایر کشورها کمک بگیریم. وی با بیان این که زمانی بحث کاهش عرضه ، اولویت کاری بسیاری از کشورها محسوب می شد، می افزاید: اما نتایج مطالعات نشان داده است که اهدافی که طراحان به دنبالش بودند، در بحث مبارزه با ورود مواد مخدر حاصل نشد، حال آن که مطالعات جدید نشان می دهد که سرمایه گذاری روی بحث کاهش آسیب مثل راه اندازی مراکز درمان گذری اعتیاد DIC و مراکز نگهدارنده با داروی متادون ضمن صرفه جویی در هزینه ها، زوایای بیشتری از معضل اعتیاد را پوشش می دهد. وی وجود هر معتاد در جامعه را از دست دادن یک نیروی کاری می داند و می گوید: چنانچه هزینه متوسط روزانه مصرف یک معتاد تزریقی را 5000 تومان فرض کنیم سالانه صدها میلیارد تومان اموال بیت المال به هدر می رود. وی با اشاره به بحث ارزیابی و ارزشیابی مراکز DICاظهار می کند: یافته های اولیه حاکی از آن است که اهداف ما در این مراکز تا حد زیادی محقق شده است.
صابری زفرقندی با اشاره به وجود مشکلات بودجه ای در خصوص گسترش و راه اندازی مراکز DICبا هدف کاهش آسیب در کشور به عنوان یکی از سیاست های وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر می افزاید: با گسترش این مراکز پوشش بیشتری از معتادان سخت را در دسترس خواهیم داشت. وی با برآورد اولیه جمعیت 200 تا 250 هزار نفری معتادان تزریقی کشور بیان می کند: هزینه راه اندازی یک مرکز DICبرای ارائه خدمات پوششی معتادان تزریقی 40 میلیون تومان برآورد شده است ، این در حالی است که نتایج مطالعات نشان داده است که محدودیت فیزیکی و سخت گیری ها اهداف مورد نظر طراحان را تامین نمی کند، لذا سازمان زندان ها هم در خصوص درمان نگهدارنده با متادون و برنامه کاهش آسیب فعالیت هایی را آغاز کرده است. دکتر زفرقندی با بیان این که با وجود اجرای برنامه های مفید پیشگیرانه مثل برنامه کاهش آسیب در زندان ها، زندانیان پس از آزادی درمانشان نیمه تمام می ماند، ادامه می دهد: در کمیته کاهش آسیب و کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر روی این موضوع به طور جدی بحث شده و تصمیمات خوبی اتخاذ شده است.
مراکز شیک
به یک مرکز ترک اعتیاد در یکی از خیابان های شمال شهر تهران که مراجعه کنید، دیوارهای خوش رنگ با رنگ ملایم را به شما نشان می دهند، اتاقی را می بینید که تمامی لوازم آن دارای رنگ آرامش بخشی هستند و نور ملایمی که از لای پنجره به داخل اتاق می تابد. کف راهروها از تمیزی برق می زند. همه چیز در نهایت شیکی و سلیقه برای بستری شدن و درمان بیماران معتاد به موادمخدر آماده شده است. سکوت محیط نیز فضا را برای ترک اعتیاد فراهم تر می کند. مسوول مرکز به شما توضیح می دهد در این مرکز با استفاده از روش سم زدایی طولانی مدت و سرپایی ، ایجاد تنفر نسبت به مصرف موادمخدر و ارائه خدمات اجتماعی ، جلسات مشاوره و گروه درمانی علاوه بر ترک جسمانی به ترک روانی اعتیاد بیماران نیز کمک می شود، اما فقط بیمارانی که قادرند برای یک دوره درمانی ترک اعتیاد یک تا 3 میلیون تومان پرداخت کنند، می توانند از خدمات این مرکز استفاده کنند. در واقع این مراکز فقط پذیرای آن دسته از معتادانی است که توانایی پرداخت هزینه های بالای آن را دارند...سوال اینجاست که چند درصد معتادان قادر به پرداخت چنین هزینه ای هستند؟ و از آن مهمتر آیا نظارتی بر کار این مراکز شیک صورت می پذیرد؟
سوال بی پاسخ

بسیاری از افراد غیرمتخصص مانند عطاران اقدام به ارائه روش ترک اعتیاد می کنند، اما مشکل اینجاست که در مواردی پزشکان بدون تخصص و بدون گذراندن هیچ دوره آموزشی معتبر و رسمی مکان هایی را جهت بستری کردن موقت معتادان و ترک اعتیاد آنها برپا کرده اند و با بهایی اندک یا گزاف به این کار در حقیقت تجاری و نه درمانی اقدام می کنند. این درحالیست که این مساله که تخصص ترک اعتیاد در محدوده کار کدام گروه از پزشکان است ، بر تمام مسوولان و متصدیان این امر عیان است.اما این که چرا اقدامی برای جمع آوری مراکز غیرمجاز و حتی غیرعلمی ترک اعتیاد نمی شود، سوالی است که ظاهرا پاسخی برای آن یافت نمی شود.

نويسنده :علی اخوان بهبهانی
منبع : سايت ستاد مبارزه با مواد مخدر رياست جمهوری [External Link Removed for Guests]