جو سیاره‌ای فراخوشیدی را بررسی
دانشگاه تگزاس، با استفاده از تلسکوپ هابي-ابرلي موفق شدند براي نخستين بار
جو سياره‌اي فراخورشيدي را با استفاده از تلسکوپي زميني بررسي
ستاره‌شناسي از دانشگاه تگزاس با استفاده از تلسكوپ «هابي- ابرلي»(Telescope Hobby Eberly) موفق به شناسايي جو يك سياره فراخورشیدی شد. نتيجه‌ي اين تحقيق در شماره‌ي آينده نشريه «مقالات اخترفيزيكي» (Astrophysical Journal Letters) منتشر خواهد شد.تلاش بسيار به منظور نخستين نشانه‌های وجود سيارات در اطراف ساير ستارگان (كه به نام سيارات فراخورشيدي و يا سيارات بيروني شناخته مي‌شوند) و همچنين كشف سيارات شبيه به زمين گامی رو به جلو در كشف حيات در كيهان به شمار مي‌رود.
«ردفيلد»(Redfield)، شخصی که این تحقیق را انجام داده است، مي‌گويد:" آنچه همه ما خواهان رسيدن به آن هستيم، وجود سياره‌اي با جوي شبيه به جو زمين است." سياره‌اي كه ردفيلد آن را مطالعه نموده است به دور ستاره‌ي HD۱۸۹۷۳۳ كه حدود ۶۳ سال نوري دورتر از زمین و در صورت فلكي روباهک (ثعلب) قرار دارد، در حال گردش است. اما اين سياره، مشابه زمين نيست. جرم آن ۲۰ درصد بيشتر از جرم مشتري است و در مداري بسيار نزديك به دور ستاره‌ي مادر گردش مي‌كند بطوريكه فاصله‌اش از ستاره‌ي مادر ۱/۰ فاصله‌ي سياره عطارد تا خورشيد است يعني چيزي حدود ۵ ميليون و ۸۰۰ هزار كيلومتر.
از ديد ناظر زميني، سياره در هر بار گردش مداري خود مستقيما از مقابل ستاره عبور مي‌كند و اين يعني كه اين سياره (HD۱۸۹۷۳۳b) يك سياره‌ي فراخورشيدي گرفتی است. در واقع همين ويژگي بود كه منجر شد «بوچي فرانكويس» از فرانسه در سال ۲۰۰۴ آن را کشف کند و امسال ردفیلد موفق شد جو آن را بررسی نماید.
منجمين قبلا نيز يك بار به كمك طیف نگار تصویربردار موجود بر روي تلسكوپ هابل (STIS) به شناسايي جو سياره‌اي كه به همين ترتیب حول ستاره‌ی ديگري گردش مي‌كرد، پرداخته بودند.
به گفته‌ي رد فيلد، STIS خيلي زود و پس از اولين رديابي خراب شد و ديگر امكان ادامه كار با اين تلسكوپ در فضا ميسر نبود و اكنون رصدهاي زميني تنها گزينه‌ي پيش رو براي اين منظور است.
سياره‌ي مورد نظر از ديد ناظر
به گفته‌ي رد فيلد، STIS خيلي زود و پس از اولين رديابي خراب شد و ديگر امكان ادامه كار با اين تلسكوپ در فضا ميسر نبود و اكنون رصدهاي زميني تنها گزينه‌ي پيش رو براي اين منظور است.او مي‌گويد در سال‌هاي اخير اين كار چندين بار از روي زمين انجام شده است كه همگي نا‌موفق بوده‌اند. در اكثر موارد منجمين ستاره‌ي مورد نظرشان را تنها از طريق يك‌بار گذر مطالعه مي‌كردند. ردفيلد در ادامه چنين مي‌گويد:"من مي‌دانستم كه ما بايد يك قدم جلوتر برويم و احتمالا براي شناسايي جوّ سياره، چندين گذر متوالي آن را بررسي نماييم". او كه طي يك دوره يك ساله ۱۱ گذر سياره را به كمك HET و طيف‌نگار با وضوح بالاي آن مورد مطالعه قرار داده است در خصوص روش خود چنين مي‌گويد:" ابتدا طيفي از ستاره را هنگامي كه سياره در مقابل آن قرار گرفته است و سپس طيف ديگري را در غياب سياره بدست می‌‌آورديم، حال اين دو طيف را با هم مقايسه مي‌كنيم و به طيف جوي سياره مي‌رسيم."
به گفته‌ي وي، سياره با هر بار گذر از مقابل ستاره، بخشي از نور ستاره را سد مي‌كند و اگر سياره جوي نداشته باشد، مقدار برابری نور را در تمام طول موج‌ها سد خواهد كرد. اما چنانچه سياره جو داشته باشد، گازهاي موجود در جو آن مقدار نور بیستری را جذب خواهد نمود.
سديم در خطوط طيفي
قبلا پيش‌بيني شده بود كه در جو اين سياره اتم‌هاي سديم وجود دارد. در چنین شرایطی جو سياره نور بيشتري از ستاره را در طول موج‌هاي مربوط به گذارهاي اتم سديم جذب خواهد كرد و به گفته‌ي ردفيلد اين موضوع باعث مي‌شود كه سياره بزرگتر به نظر برسد.
وقتي اين سياره در طول موج‌هاي خاصي از گذار سديم مورد مطالعه قرار گرفت، ۶% بزرگتر از زماني بود كه در ساير طول موج‌ها بررسي شده بود و مشخص شد كه جوّ سياره مورد نظر عمدتا از سديم تشكيل شده است.
[External Link Removed for Guests]