از انتشار اولین عکس‌های ارسالی از چانگه ۱ -اولین مه گرد چینی-
شایعاتی مبنی بر جعلی بودن این تصاویر منتشر شد.
پس از انتشار عکس‌های ارسالی از مه گرد چینی (چانگه ۱ (Chang’e ۱)) در هفته‌های گذشته، شایعات زیادی در محافل مختلف مبنی بر جعلی بودن عکس‌ها به گوش می‌رسد. دلیل منتشر شدن این شایعه، شباهت بیش از حد عکس‌های منتشر شده به یکی از عکس‌های ناسا از ماه در دو سال پیش است. این شایعات که ابتدا از یکی از گزارشات خبرگزاری رویتر و تلگراف آغاز شد، به حدی بالا گرفت که حتی منجر به زیر سوال رفتن صحت ماموریت کاوش ماه چین گردید. این اتهام خیلی بزرگی است و به همین سبب افراد بسیاری دست به کار شدند تا صحت و سقم این اتهام را بررسی نمایند.
طبق نظر این افراد، در روند بررسی اتهام جعلی بودن عکس مذکور، باید به چند مورد مهم توجه شود. اولین مورد شباهت این تصویر به تصاویر سفینه های ناسا از ماه است. اما شباهت دو تصویر در این مورد دلیل خوبی برای کپی شدن آن نیست؛ اینکه دو عکس از ماه شبیه یکدیگر باشند تا حدی طبیعی است، چرا که بر خلاف زمین، ماه یک محیط مرده است. هیچ یک از پدیده‌های فرسایشی روی ماه وجود ندارد که چهره‌ی آن را تغییر دهد. به همین سبب منطقی است که دو عکس از یک مکان روی ماه در دو زمان مختلف تا حد زیادی شبیه یکدیگر باشند.
مورد دومی که باید به آن توجه نمود خاصیت دیگر سطح ماه است: رنگ به شدت خاکستری آن. خاکستری بودن ماه به این معناست که سطح ماه همه‌ی طول موج‌های طیف مرئی را به طور یکسانی بازتاب می کند. در نتیجه تفاوت کم حساسیت ابزارهای مختلف به رنگ باعث تفاوت چندانی در تصویر به دست آمده از ماه نمی‌شود. در حالی که در محیط‌های رنگی‌تر مانند مریخ، بسته به اینکه ابزار تصویربرداری به چه طول موجی حساس است، تصاویر به دست آمده تفاوت زیادی خواهند داشت.
تصویر ۱: منبع NASA/DOD
این تصویر که در مارس ۱۹۹۴ (فروردین ۱۳۷۳) از ماه گرفته شده است یکی از هزاران تصویری است
که مدارگرد کلمنتاین به زمین ارسال کرده است. وضوح این تصویر ۱۴۵ متر در هر پیکسل است.
پس از انتشار اولین عکس های ارسالی از چانگه ۱ اولین مه گرد چینی- شایعاتی مبنی بر جعلی بودن این تصاویر منتشر شد. این شایعات به حدی بالا گرفت که حتی منجر به زیر سوال رفتن صحت ماموریت کاوش ماه چین گردید. اما بررسی‌های دقیق تر حاکی از آن هستند که تصاویر منتشر شده جعلی نیستند، هر چند که دستکاری شده‌اند.
مورد سوم این است که ناسا دو سال پیش، در سال ۲۰۰۵، هیچ مدارگردی حول ماه نداشته است (منبع). لذا در سال ۲۰۰۵ ناسا تصاویر جدیدی از ماه ارائه نکرده است که عکس‌های ارسال شده از سفینه‌ی چینی شبیه آن باشد. (البته مدارگرد اسمارت ۱ متعلق به آژانش فضای اروپا (اسا) در آن برهه در مدار ماه بوده است). با توجه به این نکته این گمان می‌رود که منظور از تصاویر مورد اشاره در سال ۲۰۰۵، در اصل تصاویر ارسال شده از مدارگرد کلمنتاین (Clementine) باشند که در سال ۱۹۹۴ به دست آمده و اخیرا بعد از بازپردازی دوباره منتشر شده‌اند [تصویر ۱]
۲: منبع CAST
این تصویر بخشی از تصویر اصلی منتشر شده از سفینه ی چانگ ۱ است.این تصویر همان منطقه ای را نشان می دهد که کلمنتاین در سال ۱۹۹۴ از آن تصویربرداری کرده بود. وضوح این تصویر ۱۲۰ متر در هر پیکسل است.
به هر جهت، در مقاله‌ی منتشر شده توسط تلگراف دو تصویر در کنار یکدگر به چشم می‌خورد: یکی مربوط به ناسا و دیگری مربوط به سفینه‌ی چانگه ۱ [تصویر ۲] طبق بررسی‌های انجام شده (منبع) عکسی که ادعا شده مربوط به سال ۲۰۰۵ است که در اصل یکی از تصاویر ارسالی فضاپیمای کلمنتاین در سال ۱۹۹۴ است (تصویر ۱). در تصویر ذکر شده محل مورد مناقشه را مشاهده می‌نمایید.
در مورد تصویر مقاله‌ی تلگراف دو نکته جالب توجه است: اول اینکه تصویر مربوط به سفینه ی چانگه ۱ نسخه‌ی بریده شده‌ای از تصویر اصلی ارسال شده توسط این سفینه است. دوم اینکه رزولوشن این تصویر ۱۲۰ متر در هر پیکسل است که اندکی بهتر از ۱۴۵ متر در هر پیکسل مدارگرد کلمنتاین است.
هر دو تصویر یک منطقه را نشان می‌دهند اما این دو به وضوح یک تصویر نیستند. بزرگ‌ترین تفاوت دو تصویر مربوط به زاویه‌ی تابش نور است: در تصویر کلمنتاین، نور از بالا (شمال) می‌تابد. در حالی که در تصویر چانگ ۱، تابش نور از زاویه‌ی شمال غربی است. به علاوه جزییات بیشتری در تصویر چانگه ۱ به چشم می‌خورد. دست یابی به جزییات بیشتر به کمک رزولوشن بالاتر دوربین‌های چانگه ۱ و پیشرفت تکنولوژی ابزارهای تصویربرداری در طول دهه‌ی گذشته ممکن شده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که چینی‌ها عکس ماه را جعل نکرده‌اند. حداقل تا اینجا این امر مشخص است که عکس منتشر شده، کپی عکس کلمنتاین نیست. در حقیقت عکس هیچ مدارگردی نیست.
اما مقایسه‌ی بین دو تصویر کلمنتاین و چانگ ۱ یک نکته‌ی جالب در بر دارد: به نظر می‌رسد یک نقطه در دو تصویر جابه جا شده است! در هر دو تصویر یک مثلث متساوی الساقین (که به سمت راست تصویر اشاره می کند) وجود دارد و رئوس آن را سه دهانه‌ی برخوردی تشکیل می‌دهند. با دقت به دهانه‌ی واقع شده در سمت راست تصاویر، مشخص می‌شود که در تصویر کلمنتاین این دهانه تنهاست اما در تصویر چانگه ۱ کنار این دهانه یک دهانه ی کوچک دیگر نیز به چشم می خورد. (تصویر ۳)
۳: منبع NASA/DOD/CAST
باتوجه به تصاویر ارسالی از چانگه این طور به نظر می رسید که در کنار یک دهانه ی برخوردی (به قطر حدودا ۴ کیلومتر) موجود در عکس ارسال شده از کلمنتاین در سال ۱۹۹۴ (چپ) یک دهانه ی کوچکتر دیگر ایجاد شده است (راست)
محقق ارشد ماموریت مه گرد چینی -اویانگ زیوان (Ouyang Ziyuan)- از وجود این دهانه به عنوان سند اثبات حقیقی بودن تصویر چانگه ۱ نام می برد. اما وجود دهانه‌ای جدید در ماه، مکانی که هرگز تغییر نمی کند، واقعا سوال برانگیز است. ولی با اندکی بررسی مشخص می شود که در حقیقت در تصویر کلمنتاین هم این دهانه وجود دارد. اگر بار دیگر با دقت به تصویر کلمنتاین نگاه کنید (تصویر ۳)، یک دهانه‌ی کوچک در کنار آن می بینید (حوالی ساعت ۹).
اما این اتفاق چگونه رخ داده است؟ تصویر منتشر شده توسط تیم چینی در حقیقت متشکل از ۱۹ تصویر دیگر است که به صورت موزاییک کنار یکدیگر چیده شده اند. تنظیم دقیق مکان درست هر قطعه در تصاویر موزاییکی کاری بسیار دشوار و طاقت فرساست. به علاوه این کار نیاز به اطلاعات بسیار دقیقی از شکل و جزییات سوژه ی عکس دارد. بدیهی است که ما هنوز چنین اطلاعات دقیقی را از ماه در اختیار نداریم. در نتیجه چنین اشتباهاتی در مونتاژ قطعات کنار یکدیگر ممکن است رخ دهد و با جا به جا شدن مکان برخی از قطعات، این طور به نظر برسد که دهانه‌ی جدیدی کشف شده است. با اندکی اصلاح روی این تصویر و مرتب کردن قطعات، تصویر ارسالی از چانگه ۱ درست مشابه تصویر کلمنتاین خواهد شد (تصویر ۴).
۴: منبع CAST / Emily Lakdawalla
با انجام اندکی اصلاحات روی تصویر مربوط به چانگ ۱، دهانه ی جدید از بین می رود و تصویر فوق مشابه تصویر کلمنتاین خواهد شد.
این اشتباه تنها ایراد تصاویر منتشر شده توسط تیم چینی نیست. با کمی دقت در دیگر تصاویر منتشر شده، ایراداتی دیگر از این دست دیده می‌شوند که این امر موجب می‌شود این تصاویر برای پژوهش‌های علمی چندان مناسب نباشند. هر چند تصاویر ارسال شده از چانگه ۱ طوری کنار هم قرار گرفته اند که مرز بین قطعات در تصویر به چشم نیاید، اما همین امر موجب اشتباهاتی از این گونه می‌شود. به همین سبب است که معمولاً دانشمندان تصاویر موزاییکی را به همان صورت نازیبا منتشر می‌کنند. به این ترتیب علی رغم داشتن زیبایی بصری کمتر، قابلیت استفاده‌های علمی از تصویر از بین نخواهد رفت. البته به مرور زمان و با افزایش اطلاعات تیم چینی از موقعیت مداری چانگه ۱ و همچنین عوارض سطح ماه، اشتباهاتی نظیر این کاهش خواهد یافت.
با توجه به این موارد این طور به نظر می‌رسد که چینی ها یک مدارگرد واقعی در مدار ماه دارند که عکس‌های زیبایی ارسال می نماید. هر چند که این عکس‌ها دارای اطلاعات جدیدی از سطح ماه نیست.
[External Link Removed for Guests]