مرکز انجمنهای تخصصی

يخچال علم كوه بستر جاويد دو كوهنورد شد تا شايد براي هزارمين بار به ماجراجويان ثابت كند با آگاهي، برنامه‌ريزي، مهارت و تجربه، مي‌توان باز هم به خانه بازگشت.

كوهنوردي ايران هفته گذشته شاهد بروز حادثه زمستاني و كشته شدن دو كوهنورد در مسير گرده آلمان‌ها در منطقه علم كوه مازندران بود؛ اما اين ماجرا به همين جا ختم نمي‌شد چراكه به مدت چند روز دو كوهنورد بازمانده از تيم چهارنفره در شرايط سخت زمستاني در جانپناه سرچال به انتظار امداد، شب ها و روزهاي سردي را گذراندند.

پس از تلاش هاي زياد و همكاري كوهنوردان مختلف، فدراسيون كوهنوردي، هلال احمر، سپاه پاسداران، اداره كل تربيت بدني استان مازندران و ...، بازماندگان زنده به خانه‌هاي خود بازگشتند.

مهدي عزيزي، مسئول كميته فني گروه كوهنوردي آرش تهران و عليرضا سليماني از اعضاي اين گروه به اتفاق رضا عباسيون و پرويز كماسي، دو كوهنورد كرمانشاهي (اهل سنقر) با هدف صعود زمستانِِي گرده آلمان‌ها (مسير سنگي غرب ديواره علم كوه به ارتفاع 600 متر) روز جمعه 22 دي ماه حركت خود را از ابتداي مسير در منطقه علم چال (4200 متر) آغاز مي كنند.

اين در حاليست كه يك روز كامل را براي رسيدن از سرچال تا اين نقطه صرف كرده اند، در اينجا پرويز كماسي به عنوان تنها پشتيبان چادر زده و به انتظار بازگشت نفرات مي‌ماند.

تيم سه نفره به دليل فرا رسيدن تاريكي، در محل سه ركابي‌ها 4400 متر شب را سر مي كنند. روز بعد، در مسير حركت بعد از دو ركابي‌ها، به دليل بدي هوا بيواك مي‌كنند و روز يكشنبه پس از مقداري صعود، با توجه به وزش باد، چادر و كيسه خواب را از دست مي دهند. در اين شرايط تصميم به بازگشت مي گيرند؛ اما نه از مسير، بلكه از خط سير سقوط كيسه خواب (قيف قبل سنگ سماور 4600متر) آنها با ريختن طناب 50 متري، پايين مي روند؛ اما متوجه مي شوند سليماني به دليل سرماي شديد جان باخته است.

در ادامه فرود، عزيزي كه به عنوان سرپرست جلوتر حركت مي‌كند، با برخورد به پرتگاه سقوط مي كند و عباسيون مجبور مي‌شود به تنهايي، سخت‌ترين شب خود را در يك دهليز يخ زده به صبح برساند.

وي روز بعد با تراورس (صعود عرضي) به سمت غرب خود را نجات داده و همراه كماسي، به پناهگاه سرچال 4000متر مي رسند.

يك فروند بالگرد امداد هلال احمر كه قصد نجات دو كوهنورد سنقرِِي را دارد، بعدازظهر 28 دي ماه در زمان فرود، زِِير جان پناه سرچال دچار حادثه مي‌شود كه دو تن از كادر پرواز در اين حادثه از ناحيه پا و كمر آسيب مي بينند. سرنشينان بالگرد به اميد نجات، خود را به جانپناه سرچال مي‌رسانند.

روز جمعه تيمي متشكل از حدود 30 كوهنورد براي امداد عازم منطقه مي‌شوند كه با پرواز بالگرد سپاه پاسداران، در جانپناه به پائين منتقل مي‌شوند.

ظاهرا به دليل بارش برف سنگين در منطقه، خطر سقوط بهمن و صعب العبور بودن محل قرار گيري اجساد، انتقال آنها به بهار سال آينده موكول مي‌شود.

از ديد كارشناسان، اين حادثه به نوعي محصول بي‌تدبيري و عدم برنامه‌ريزي صحيح مهدي عزيري، سرپرست و برنامه ريز اين صعود (مسئول كميته فني گروه كوهنوردي آرش) بوده است.

حسن نجاريان، فاتح 4 قله 8000 هزار متري بر اين باور است كه عدم توانايي سرپرست در ساماندهي چنين برنامه‌اي، از اصلي ترين عوامل وقوع اين اتفاق بوده است چراكه سرپرست در وهله اول، براساس سطح برنامه (از نظر سختي و فني بودن آن) تركيب تيم را باتوجه به توانمندي‌ها انتخاب مي كند.

وي اظهار داشت: "با بررسي سوابق اعضاي اين تيم، همنورد وي (سليماني) مسير گرده آلماني‌ها را حتي در تابستان نيز نتوانسته بود صعود كند. از سويي، عزيزي نيز شايد از تجربه زيادي در صعودهاي زمستاني برخوردار نبوده است."

نجاريان گفت: "باتوجه شرايط صعود و زمان صرف شده از سوي اين تيم، شاهد صعودي فرسايشي هستيم؛ به طوريكه به دليل عدم توان كافي اعضا، زمان زيادي صرف شده و نفرات به لحاظ جسمي تخليه شده اند. عدم توجه به شرايط جوي كه به راحتي مي توانستند از طريق بي‌سيم يا تلفن همراه پيش از حركت به سمت منطقه از وضعيت بد جوي و بارش مطلع شوند، نشان از حركتي بدون برنامه اصولي و فني دارد چراكه اين مسير بارها و بارها در اين فصل صعود شده و گزارش هاي زيادي در اين خصوص به شكل مكتوب وجود دارد."

وي افزود: "تجربه نشان داده چنين حركت هايي نيازمند پشتيباني تيمي، تداركات و امداد مناسب است؛ اما در اين برنامه مي بينيم فقط كماسي به عنوان پشتيبان در چادر مي‌ماند كه كاري هم از وي برنمي‌آيد."

مدرس فدراسيون كوهنوردي در خصوص اقدامات لازم براي پيشگيري از اين گونه حوادث تصريح كرد: "لازم است با ايجاد تغييراتي در مفاد اساسنامه گروها و باشگاها، شاهد نظارت بيشتر مسئولان گروها بر اينگونه حركت‌ها باشيم."

عباس محمدي، مسئول انجمن كوهنوردان ايران در اين باره اظهار داشت: "خطر جزء لاينفك اين ورزش است. تمامي كوهنورداني كه در قالب گروه‌ فعاليت مي كنند، پيش از عضويت برگه برائت از مسئوليت را امضا مي‌كنند. در واقع، يك كوهنورد با مسئوليت شخصي اقدام مي‌كند؛ اما وقوع اين حادثه محصول عدم آگاهي و ناتواني نفرات بوده است. با نگاهي به تركيب تيم مي‌توان متوجه ناهمگوني به لحاظ توانمندي شد. تيم مانند يك زنجير است؛ توان تمامي حلقه ها به اندازه ضعيف‌ترين حلقه خواهد بود."

وي ادامه داد: "در اين حركت اشتباهاتي فاحش از سوي اجراكنندگان رخ داده است. عدم تجربه، نبود برنامه ريزي، زمان‌بندي نامناسب، نبود تيم پشتيباني، ناهمگوني تركيب، عدم هماهنگي با گروه و ...، اين خطاها هستند."

وي با استقبال از برگزاري كميته انضباطي از سوي فدراسيون، تصريح كرد: "در صورت وجود اينگونه مراجع، گروه ها و باشگاه ها نظارت بيشتري را بر برنامه هاي خود خواهند داشت."

وي افزود: "نبايد از نظر دور داشت كه هيچ گروه و باشگاهي نمي تواند از فعاليت اعضاي خود جلوگيري كند چراكه اگر كسي بخواهد به شكل شخصي اقدام به صعود كند، كسي نمي تواند جلويش را بگيرد."
محمدي در خصوص اقدمات پيشگيرانه باشگاه ها گفت: "گروه ها مي توانند با ارتقاي آگاهي و مهارت اعضا، احتمال وقوع اينگونه اشتباهات را كمتر كنند."

اكنون بايد انتظار تشكيل كميته انضباطي فدراسيون كوهنوردي را كشيد تا دلايل وقوع اين حادثه مشخص شود؛ اما چه تضميني براي عدم تكرار اينگونه وقايع وجود دارد؟ ارتقاي آگاهي و افزايش مهارت كوهنوردان و ...، عواملي است كه بايد به آنها جدي‌تر فكر كرد.