نگاهی به کارنامه بالگردهای رزمی

[roh]

 مقدمه:استفاده از هلی کوپتر به عنوان وسیله ی جنگی همیشه مد نظر بوده وهست هلی کوپتر مقدوراتی دارد که هواپیما ندارد ازجمله پرواز بدون باند،ثابت ماندن درهوا. (که این پیش ازساخت هواپیماهای عمودپرواز بوده است اگرچه استفاده از هواپیمای عمودپرواز بسیار محدود است.) بحث در مورد نگاهی به کارنامه ی هلی کوپترهای رزمی از گذشته، تاکنون است.
نویسنده:roh
پیشینه
طرح استفاده از هلی کوپتر به عنوان وسیله ی جنگی توسط آلمان های نازی ودر دهه ی 1940 میلادی ارائه شد .همان طور که در آن دوران آنها پیش قدم در ساخت انواع وسایل جدید بودند همانند:طرح هواپیمای بدون بال که توسط آلمان ها ارائه گردید،یا هواپیمای بال متغیر و الی آخر.....
استفاده ی موثر از هلیکوپتر های رزمی همزمان با ارائه وساخت موتور های توربوشفت سبک را فرانسوی ها با هلیکوپتر های آلوئت-2 در سال 1955آغاز کردندو به کمک موشک های ضدتانک اس.اس-10(با هدایت رادیویی و کنترل سیمی)اولین تهاجم موشکی در این نوع را با حمله به مواضع انقلابیون الجزایری درتاریخ ثبت نمودند.در کنار آن از اچ-24 های ساخت سیکورسکی مجهز به توپ های 20 میلیمتری نیز استفاده شد.در این میان آمریکایی ها با اهداف توسعه طلبانه ی جهانی خود نیاز گسترده ای در پشتیبانی نزدیک هوایی به هلیکوپتر های رزمی احساس می کردند که حاصل تجربیات آنان در کره و ویتنام بود. در جنگ کره (1950)هلیکوپتر او.اچ-13با اولین موشک های ضد تانک از نوع ای.اس-11(سلاحی شبیه به
O.H-13
[External Link Removed for Guests]
بازوکا ) و مسلسلهای 7/12 میلی متری وارد کارزار شدند وحتی شلیک و آزمون پرتاب موشک های سنگین بولپاپ (در نقش ضدشناوری )توسط اچ-34 انجام شد.
H.34
H.34[External Link Removed for Guests]
مدتی بعد بین سال های 1959تا 1962 نسل نوینی از این وسایل پرنده با تولید یو.اچ-1 در دو مدل (ای)و
U.H-1
[External Link Removed for Guests]
(بی) ساخت بل و با موتور توربوشفت تی-53 تحویل ارتش آمریکا ودرگیر جنگ ویتنام شد. در این جنگ هلی کوپتر های سی.اچ-21 بعنوان نیروبر و هیوی مدل یو.اچ-1 بی با سیستم تسلیحات قدرتمند (تیربارهای
C.H-21
[External Link Removed for Guests]
متحرک در طرفین بدنه و پرتابگر های هفت لوله ای 70 میلی متری)،نقش اسکورت را بر عهده داشتند.
عد ها با سقوط تعدادی از آنها توسط کالیبر سنگین ویت کنگها،نیاز به یک هلی کوپتر تخصصی تهاجمی و اسکورت با جابه جایی و تحرک پذیری سریع وقدرت آتش بالا با محصول انقلابی بعدی یعنی ای.اچ-
A.H-1

[External Link Removed for Guests]
کبرا( (که از همان موتور و دنده و ملخ هیوی استفاده می نمود) با طرح آیرودینامیکی خاص خود و بالچه هایی برای حمل سلاح جامه ی عمل پوشید. همزمان هلیکوپتر های سنگین شیونک سی.اچ-47 نیز وارد
C.H-47
[External Link Removed for Guests]
عمل شدند. قرارداد اولیه کبرا شامل 110 فروند می شد که راه حلی ارزان و موثر بود. در حمله ی سراسری نیروهای ویتنام شمالی در سال 1972، کبرا ویو.اچ-1 بی با موشک های قدیمی ای.اس-11و راکت های خود نتوانستند نقش بازدارندگی را ایفا نمایند وناچار ارتش آمریکا به هیوز وموشک جدید بی.جی.ام-71، تاو روی آورد. در آزمایش های اولیه کارایی تاو به %75 درصد رسید که در اواخر جنگ به طور محدودی و بعدها جای خود را را به مدل های جدید در هلی کوپتر های سوپر کبراو... داد. با ظهور موشک های حرارتی سام-7،استرلا،قسمت خروجی موتور کبرا اصلاح شد و پرتاب کننده های اهداف کاذب
S.A-7
[External Link Removed for Guests]
فرو سرخ به آن اضافه گشت. نیاز به عملیات شبانه،ظهور سیستم های متنوع دید در شب را در پی داشتو حتی طرح شیونک با زره تقویت شده و بسیار مسلح(با چندین توپ و مسلسل و راکت انداز) مطرح شد ولی به دلیل هزینه ی بالا و وجود طرح های بهتر لغوگردید. استفاده ازهلی کوپترها درعملیات هلی بورد و اسکورت و ضد تانک تداوم در ویتنام گسترش یافت در نبرد روس ها علیه مجاهدین افغانی تداوم یافت بطوریکه این نبرد فرسایشی به جنگ هلی کوپتر معروف شد و علت اصلی آن وجود گذرگاه های کوهستانی فراوان بود. روس ها ابتدا از میل-8 وبعدها سری اچ(میل-17) در عملیات هلی برد (وتجهیزآنها به مسلسل
MI-8
[External Link Removed for Guests]
MI-17[External Link Removed for Guests]
MI.17
ها ویانارنجک)وانواع میل-24(هیند) در نقش تهاجمی یا اسکورت کاروان ها یا درحملات بازدارندگی
MI.24
[External Link Removed for Guests]
استفاده ی فراوان نموده و تاکتیک های بسیار مختلفی را تجربه کردند.
روش های حمله با توجه به نیاز ها گوناگون بود: مثلا 4 فروند هیند به شکل حلقه ای به مواضع حمله می بردند یا یک هلیکوپتر نسبتا سبک میل-4 اقدام به شناسایی مواضع و نشانه گذاری با شلیک راکت های
MI.4[External Link Removed for Guests]
دودزا می کرد(برای حمله ی هلیکوپتر های دیگر به هدف) در نمونه ی دیگر چند هیند تا 5 کیلومتری هدف در ارتفاع سینه مال پرواز نموده و سپس به ارتفاع 300 فوتی اوجگیری وسپس پرتاب راکت می کردند یا یک هلیکوپتر دیگر در ارتفاع بالا اقدام به پخش اهداف کاذب حرارتی(فلیر) می نمود.در اسکورت کاروان ها نیز چند هیند پیشاپیش گروه کرده سایت های احتمالی مجاهدین را بمباران یا راکت باران می کردند.در بسیاری از موارد یک تیپ فرماندهی در ارتفاع بالا وارد عمل می شد و از میل-26 های سنگین برای جابه
MI.26
[External Link Removed for Guests]
جایی خودروهای زرهی همچون بی.ام.پی-1 و توپ ها و.... در شب استفاده می شدباظهور استینگرها
B.M.P-1
[External Link Removed for Guests]
بسیاری از عملیات ها متوقف یا تغییر تاکتیکی شد.به هر حال روس ها با دادن تلفات سنگین،اولین تجربه ی
برد با هلیکوپتر را بدست آوردند و پی به قدرت آتش موثر هلیکوپتر های جنگی وتهاجمی بردند.
در آنسوی دنیا و این بار در نبرد فاکلند ،هلیکوپتر های سی کینگ و لینکس انگلیسی(ساخت وستلند)با شلیک
موشک های فرانسوی ای.اس-12و سی اسکوا(باهدایت راداری)به زیزدریایی ها و شناورهای آرژانتینی آسیب جدی وارد نمودند.همچنین این هلیکوپتر ها نقش بسزایی را در انتقال تفنگداران و تجهیزات از ناوهای انگلیسی از جمله ناو هواپیمابر (این وین سیبل)به جزایر مالویناس و نهایتا پیروزی انگلیس داشتند. در جریان جنگ 8ساله ی ایران وعرق نیز گسترده ترین عملیات هلی برد توسطعراق(یا طرفین)صورت پذیرفت و قدرت آتش هیند های عراقی قابل ملاحضه بود.ضمن آنکه هوانیروز با وجود تحریم های اعمال شده بسیار خوب عمل کرد و کبرا ها و شینوک ها وناوگان بل تجربیات بسیار جالبی بدست آوردند.و کبرا در جنگ نقش ضد تانک خوبی رانیز ایفاء نمود و در صورتی که در روز های آغازین جنگ اگر کبراها و F.4و F.5 ها نبودند،احتمال سقوط بخش زیادی از کشور و حتی کل کشور بود آنها مانع پیشروی 12 لشکر مجهز صدام شدند.
سرانجام میرسیم به جنگ اخیر خلیج فارس که نقش هلیکوپتر های تهاجمی و خصوصا ضد تانک را به اثبات رسانید.سوپرلینکس های انگلیسی بار دیگر با شلیک 26 موشک سی اسکوا،15 قایق تندروی عراقی
SUPER LINKS
[External Link Removed for Guests]
را غرق نمودند.و هلیکوپتر های دیفندر-2 عربستان با سیستم هدایت راداری مخصوص به نام
(اگریون)ساخت تامسون سی.اس.اف(نصب در زیر دماغه)،با شلیک 15 موشک 15 موشک ای.اس-15(ساخت ایرواسپیسال)،5ناوچه ی عراقی را منهدم کردند. هلیکوپتر های سوپر کبرا و آپاچی
سوپرکبرا
[External Link Removed for Guests]
مکدانل(مختص تفنگداران دریایی و هوانیروز آمریکا)با موشک های جدید تاو(با توانایی نفوذ در زره و انفجار ثانوی)و موشک های فراصوتی لیزری هل فایر اقدام به حمله علیه دکل های نفتی عراقی(که به پدافند هوایی نیز مجهز بودند)کردند و بیش از هزار خودروی زرهی و صدها تانک را منهدم نمودند. در یک حمله نمونه 8 فروند آپاچی در شب اول دست به نفوذی عمقی زده و باآتش هل فایر ها دو سایت راداری استتار
شده را نابود ومعبر هوایی امنی را برای تهاجم هوایی متحدین ایجاد کردند.واحد ضربت نرماندی با هلی کوپتر های سبک شناسایی او.اچ-58 دی(تغییر یافته ی بل 206 رنجر) مجهز به 4 تیر موشک هل فایر و یا
بل 206 که او.اچ-58 بر اساس آن ساخته شده
[External Link Removed for Guests]
دو راکت انداز 7 لوله ای 70 میلیمتری و یک تیربار 7/12 میلی متری وسیستم دید در شب از روی ناوهای آمریکایی برخاسته و اقدام به شناسایی شبانه وحمله به قایق های تندرو مینمودند. فرانسوی ها که از جنگ چاد درس آموخته بودنداین بار گازل های خود را به مهمات مناسب و از جمله توپ20 میلی متری و موشک ضدتانک هات-2 مجهز و وارد عمل کردند. هلی کوپتر های سوپر پوما در جابه جایی نیروهای محدود فرانسوی دخالت داشتند و لینکس های انگلیسی نیز با موشک های تاو چندین تانک و خودرو را طی یک روز منهدم نمایند.ضمنا نمونه ی اولیه ی ای-129،مانگوستای ایتالیایی نیز در روزهای آخر جنگ با استفاده
مانگوستا
[External Link Removed for Guests]
از شلوغی معرکه آزمایش گردید.
تجهیزات وسیتم های هدف یاب
یک هلیکوپتر تهاجمی بایدتجهیزات مدرن،موتورهای قویفجنگ افزارهای کارآمد و بدنه ای با سازه ی محکم وقوی داشته باشد که بیش تر این عوامل(منهای وزن)در آپاچی رعایت شده است. امروزه انواع سیستم های هدف یاب وجست وجوگر از جمله هدف یابهای دقیق لیزری دقیق،جستجوگر های فروسرخ،سیتم جلونگر فروسرخ(فلیر) و سیستم تلویزیونی با حساسیت نوری کم(ال.ال.تی.وی )،رادار تعقیب عوارض زمینی و رادار شناسایی تاکتیکی،عینک های دید در شب (ان.جی.وی) و رادار تعقیب اهدف متحرک و.... در هلی کوپتر های تهاجمی نصب شده اند که در سوپرکبرا و آپاچی این تجهیزات در دماغه نصب شده و بدین ترتیب امکان استفاده از تسلیحات بیشتری را فراهم آورده اند. در هلی کوپتر تایگر(محصول یوروکوپتر)،این نشان دهنده ها در بخش بالای بدنه وروی ملخ اصلی قرار گرفته اند که مزیت آن ،جستجوی اهداف در 360درجه ونیز مخفی شدن در ارتفاعات پست و پشت موانع طبیعی و دیر کشف شدن است. البته یک سیستم رادار میلیمتری باچرخش 360 درجه ای به نام لانگ بودر آپاجی های جدید نصب شده است که اقدام به شناسایی و ردیابی اهدف مینماید تا با آتش هل فایر(مجهز به گیرنده ی رادار)آنها را نابود کند. چنین سیستم های الکترواپتیکی بالای ملخ اصلی در او.اچ-58دی به کار رفته و هلیکوپتری سبک با قابلیت مانور فوق العاده و توانایی شناسایی و تعقیب اهداف متحرک و سریع در شب (مثلا قایق های تندرو)رافراهم آورده است. این هلیکوپتر در حالیکه در ارتفاع هم سطح آب با صدای کم پرواز می کند،محدوده ای وسیع را را زیر پوشش می گیرد. در هلیکوپتر تایگر،کمک خلبان در کابین بالا و عقب قرار می گیرد تا به سیستم اپتیکی ملخ اصلی نزدیک تر باشد و محدوده ای دید بیش تری بیابد.در هلیکوپتر های تهاجمی جدید روسیه یعنی میل-28 و کاموف-50 نیز ادوات شناسایی و رد یابی در دماغه نصب گردیده است .استفاده از توپ های 62/7 و2/12و 20و23 و حتی 30 میلی متری در طرفین در قسمت زیر کابین و یا در زیر دماغه و به شکل برکهای قابل چرخش در سطوح افقی و عمودی به همراه یک کامپیوتر کنترل آتش و سیستم نشانه روی همچنان درهلیکوپترها به شکل استاندارد وجود دارد. البته می توان با کمک سایت های اپتیکی مناسب(عینک های مخصوص دید ماوراءافق نصب در کلاه خلبان)از جمله سایت موشک کروز تایپ 200 با پوشش زاویه روبروی 20و25 درجه استفاده ی موثری از آنان نمود و خطاها را بطور دقیق و خودکار اصلاح و از بیهوده رفتن مهمات جلوگیری کرد. هم اکنون در آپاچی از نوع بخصوص توپ 30 میلی متری موسوم به نجیری با ادوات معلق به نام ایکس .ام-230 ساخت هیوز(که به روش استفاده در سیستم تغذیه وبهره گیری از چرخ دنده و زنجیر به توپ زنجیری معروف شده و نواخت تیر 500 تا 750 گلوله در دقیقه رادارد)استفاده می شود. این توپ هماهنگی جابی را با واحد سایت اپتیکی(تادز)آپاچی دارد.
انواع راکت انداز های 57،62،70و حتی وحتی 81 میلیمتری در تعداد وآرایش گوناگون با سیستم های نشانه روی دقیق در هلیکوپتر ها استفاده می شود(24 راکت 81و یا دو لانچر 7 تایی راکت 70 میلی متری و یا دو لانچر 19 تایی راکت 75/2 اینچی و یا پرتبگرهای 16 تایی 57 میلی متری و...)و از میان هلیکوپتر های روسی می توان به قدرت آتش مهیب میل-24 اشاره نمود. در زمینه ی موشک های ضد تانک روس ها از انواع :ساگر،اسواتر و بالاخره موشک لیزری ای.تی-6،اسپیرال،و آمریکایی ها همچنان از مدل های متنوع تاو(با قدرت مضاعف در برابر زره های واکنشی)و هل فایر(لیزری وهدایت راداری)و اروپایی ها از موشکهای تاو و هات-2 ومیلان در گازل و بی.او-105(آلمانی )و لینکس و مانگوستا و تایگر استفده می نمایند.در مورد موشک های ضد کشتی میتوان به سی اسکوآ(در لینکس) و طراحی و تولید ایگل در (سی کینگ) و ای.اس 15 و موشک پنگوئن نروژی و اگزوسه (در سوپر فولون وپوما)اشاره نمود.آمریکایی ها طرح استفاده لز مدل های مختلف موشک تلویزیونی ماوریک را در آپاچی های خود آزمایش نموده اند(ماوریک های لیزری با داشتن کلاهک بسیار قوی تر از هل فایر قادر به انهدام مراکز و سنگر های محکم بتونی خواهند بود.)
شیوه های نوین حفاظت
هلیکوپتر های هیند زره ضخیمی را در قست کابین دارند(که دلیل استحکام هیند همین است) . روس ها در میل می-28 نیز شیشه های 50میلی متری(مقوم در برابر گلوله ی ضد زره7/12 میلی متری )و
mi.28
[External Link Removed for Guests]
کاموف-50[External Link Removed for Guests]
غیریکپارچه(تکه تکه)که نور خورشید را از فاصله ی زیاد منعکس نساخته و باعث لو رفتن نشود،استفده کرده اند و در کاموف-50 بیش از 350 کیلوگرم پوشش حفاظتی و تیتانیومی بکار برده اند. در کف و دیواره ی آپاچی نیز از زره فولادی و مقاوم بصورت یکپارچه استفاده شده و سیستم انتقال نیرو و جعبه دنده ی قادر است به مدت یک ساعت بدون روغن بکار خود ادامه دهد. در مقابل موشک های حرارتی چند راه حل اتخاذ شده است که عبارتند از:یکی وجود پنکه هایی که گازهای خروجیرا خنک کند که روشی قدیمی است و دیگری عبور دادن جریان هوا از اطراف موتور و در آمیختن هوای سرد محیط با هوای داغ اگزوز و نهایتا روش پخش کردن گاز خروجی(روشی به نام فلوت سیاه در آپاچی چنین کاری می کند یعنی جریان مستقیم گاز های اگزوز را می شکند و هوای زیادی را در اطراف آن پخش می کند.)شیوه ی دیگر استفاده از دستگاه اخلال مادون قرمز است که سیگنال های قوی و چشمک زن تولید می کند و باعث گمراهی موشک ها می شودو بالاخره اینکه هلیکوپتر می تواند اهداف کاذب حرارتی در آسمان رها کند(مانند جنگ افغانستان که گفته شد.)مسئله ی داغ شدن لوله های تیر بار ها همچنان باقی مانده است. البته سری جدید موشک های استینگر و... دارای سنسور هایی هستند که آثار مادون قرمز اولیه را به حافظه سپرده و دنبال سایر فرکانس ها نمی روند و نیز گیرنده ی جدیدی تشعشات ماورای بنفش را نیز دنبال می کند.وجود سیستم های اخطار راداری و مادون قرمز مناسب به همراه تجهیزات اخلال رادارها و پخش پوشال(چف)می تواند به خلبان هشدار دهد که مورد جستجو و رهگیری بوده و این که امواج از کدام سمت به سوی او می آیند. پرواز سینه مال هلیکوپترها خود عامل مهمی در اختفای راداری بحساب می آید(رادارهای داپلر نیز دارای محدودیت حساسیت به سرعت های خاص هستند) ولی پروانه های گردان باز تاب راداری میدهند. استفاده از مواد مرکب در سازه ی ملخ ها با ترکیبی از نوارهای فلزی مقاوم در برابر شرایط سخت هوایی شن و ماسه ونیز صاعقه اگر چه بسیار سودمند است ولی نقش در کاهش سطح مقطع راداری ندارد. استفاده از مواد جاذب اشعه ی(رم) و طرح آیرودینامیکی خاص و کاربرد پنجره های مخصوص و هشدار دهنده های لیزری ال.دبلیو.آر به همراه توپ داغه ی جمع شونده به داخل و بالچه ها و ارابهی فرود جمع شونده و موشک های مخفی در درون بدنه طراحی استیلت موثری است ضمنآنکهسیستمی طرح شده که پیام ها را موقتا ضبط و فشرده و سپس آنها را به شکل انفجاری در کسرس از زمان به گیرنده ی مخصوص آن ارسال می کند. این خصوصیات به همراه نوک روتر اصلاح شده را می توان در کمانچی( محصول مشترک بویینگ و سیکورسکی )مشاهده نمود. البته مشکل استفاده از رادار در شناساندن مکان هلی کوپتر احتمالی هلیکوپتر باقی میماند.