همهی انسانها این توانایی را دارند که دروغ بگویند و بیشتر ما این کار را انجام میدهیم. شما میتوانید بگویید که تا به حال دروغ نگفتهاید؟ با این حال به راحتی تا حدی زیادی میتوانید تشخیص دروغ بدهید
تحقیقات زیادی به ما میگویند که به طور متوسط، انسانها در طول روز یک یا دو دروغ میگویند. خوشبختانه راههایی هستند برای اینکه بفهمیم یکی میخواهد دروغش را بگوید یا راستش را.
از قدیم هم گفتند: « رنگ رخساره خبر میدهد از سر درون». هرچند در زبان فارسی از این ضربالمثل بیشتر برای نشان دادن حالتهای عاشقی استفاده میشود؛ ولی با این حال میتوانیم اینطور هم برداشت کنیم که رنگ رخساره یا حالت چهره و دست و پا زدنها و بال بال زدنها و به تته پته افتادنها و سرخ شدنها چه رازهایی را که برملا نمیکند.
مطالب جالب خواندنی: [External Link Removed for Guests]
حالا گذشته از اینها، بیاید قدری به قضیه علمیتر نگاه کنیم و از نظر کارشناسان زبان بدن استفاده کنیم. برای اینکه تشخیص بدهیم فردی دروغ میگوید یا نه؛ اول باید بدانیم وقتی صادق است چطور رفتار میکند.
تراسی برون، متخصص زبان بدن و نویسندهی کتاب «چطور با زبان بدن دروغگو و دزدها را رسوا کنیم» میگوید: «برای مثال نگاه کنید به اینکه چطور یک فرد به یک سوال معمولی و ساده مانند اینکه «اهل کجایی؟» جواب میدهد. چشمهایشان کدام طرفی میرود؟ صدایشان چطور است؟ آیا لرزشی در صدا احساس میکنید؟»
لودوینگ ویدکنشتاین میگوید:
« بدن انسان بهترین تصویر از روح انسان است.»
وقتی که فهمیدید چطور راستش را میگویند، حالا بهتر است به تغییرات چهارگانهای که در بدن ایجاد میشود دقت کنید. تغییرات عبارتند از:
۱. حرکات بدن
۲. حالات چهره
۳. تن صدا
۴. محتوای کلام
که این چهار اصل به گفته دکتر لیلیان گلاس، نویسندهی کتاب « زبان بدن دروغگویان»، کدهای ارتباطی هستند که ما را به حقیقت میرسانند.
بهترین ابزارهایی که میتوان استفاده کرد
هرچند که این نشانهها قطعیت ندارند و عوامل دیگری هم میتوانند در این زمینه تاثیر گذار باشند. مثلا اینکه فرد روی صندلی و جایی که نشسته احساس راحتی نمیکند، عصبی است و یا ناراحت است و ممکن است صدایش لرزش داشته باشد.
با این حال، سیگنالهایی وجود دارد که کارشناسان زبان بدن به ما پیشنهاد میکنند که چشم از آنها برنداریم.
○ دستها:
دروغها تمایل دارند بعد از اینکه در مورد چیزی دروغ گفتند از دستهایشان استفاده کنند. این را تارسی برون میگوید. او در یک دورهی پیشرفتهی آموزش FBI شرکت داشته و به کارمندان آنجا در این زمینه آموزش داده است.
مطالب جالب خواندنی: [External Link Removed for Guests]
او میگوید:
«وقتی کسی دروغ میگوید، مغزش همزمان کارهای زیادی انجام میدهد. اول اینکه داستان دروغ را سر هم بندی کند. تشخیص بدهد دیگران داستانش را باور میکنند و همزمان به داستانش هم جزئیاتی را اضافه کند. بنابراین، حرکاتی که به صورت نرمال در یک مکالمهی معمولی اتفاق میافتد را مغز به بعد از مکالمه منتقل میکند.»
در این زمینه در سال ۲۰۱۵، توسط دانشگاه میشیگان پژوهشی انجام شد. آنها به فیلمهای ضبط شدهی ۱۲۰ دادگاه نگاه کردند تا متوجه شوند افراد وقتی دروغ میگویند چطور رفتار میکنند و تفاوتش را با زمانی که راست میگویند پیدا کنند.
مطالعات نشان داد افرادی که دروغ میگویند تمایل دارند با هر دو دست خود حرف بزنند. در بیش از ۴۰ درصد از فیلمها از افرادی که دروغ میگویند؛ آنها با هر دو دست حرف میزنند. در حالی که این عدد برای کسانی که راستش را میگویند ۲۵ درصد بود.
○ این پا و آن پا کردن:
دکتر فتچ، متخصص روانشناسی با تخصص ارتباطات کلامی و غیر کلامی از دانشگاه UCLA میگوید: « ازدیگر نشانههای بدنی دروغگویی پیچ و تاب خوردن و در یک جا ثابت نماندن، چرخاندن سر به عقب و جلو و چپ و راست و این پا و آن پا کردن در حین صحبت است».
○ چشمها:
تحقیقاتی که در دانشگاه UCLA انجام شده نشان میدهد که افراد وقتی دروغ میگویند ممکن است به جای دیگری نگاه کنند. یعنی به جای اینکه رو در روی مخاطب باشند، نگاهشان را بدزدند. در واقع این نشانه حاکی از این است که آنها در حین صحبت چشمهایشان را میچرخانند تا فکر کنند که در ادامه برای دروغشان چه داستانی را سر هم کنند.
همهی ما لابد دانشآموزانی را دیدهایم که رفتهاند پای تخته و درس را بلد نیستند. حالا که دانشآموز مثل یک حیوان زخمی در تلهی معلم گیر افتاده باید یک چیزی پیدا کند که بگوید. دستهایش را به هم میمالد. چشمهایش را توی کاسه میچرخاند و سعی میکند یک چیزی از خودش ببافد.
در واقع دانشآموز دروغگو نیست، بلکه مغز یا میتواند داستان ببافد یا حرف بزند. پس چشمها دست به کار میشوند و دانشآموز خیالباف را لو میدهند.
○ دهان:
جمع کردن لبها توی دهان، گاز گرفتن لبها و حرکاتی اینچینی از دیگر نشانههای دروغگوهاست. تارسی برون میگوید:
«این تجربهی خود من هم هست، وقتی مردم اینکار را میکنند، میخواهند احساسات و حالات خود را پشت لبهای گره شده و لوله شده به داخل پنهان کنند.»
مطالب خواندنی: [External Link Removed for Guests]
در واقع آدمها این کار را میکنند چون میترسند لبهایشان آنها را رسوا کند و حقیقت را بگوید. پس جمعش میکنند به داخل؛ بیاطلاع از اینکه اینطور رسواتر میشوند.
○ تغییر رنگ چهره:
همانطور که در بالا هم گفتیم، رنگ رخساره خبر میدهد از سر درون. تا به حال دیدید وقتی کسی عصبانی است مثل لبو سرخ میشود؟ بیمارها زرد میشوند. عاشقها با دیدن معشوق لپهایشان گل میاندازد و دروغگوها چطور؟
برون میگوید وقتی کسی موقع حرف زدن رنگش مثل گچ دیوار سفید شد بدانیم که ممکن است دروغ بگوید. در واقع سلولهای خونی راهشان را از صورت کج میکنند. چون فرد میترسد دروغش فاش بشود پس رنگش میپرد.
○ عرق کردن یا خشک شدن زبان:
تغییرات در سیستم عصبی میتواند باعث بشود که بعضی از قسمتهای صورت دروغگوها غرق عرق شود. مثل بالای لبها، پیشانی، دور دهان. در حالی که دهانشان و چشمهایشان مثل چوب خشک شود. البته باید دمای محیط را هم در نظر گرفت. مثلا اگر کسی این نشانهها را توی یک روز گرم تابستانی داشت، لزوما دروغگو نیست.
دروغگوها تند تند پلک میزنند و آب دهانشان را قورت میدهند. لبهایشان را لیس میزنند تا حقیقت از دهانشان بیرون نپرد و به خیسی لبها بچسبد.
○ تغییر ناگهانی صدا:
آدمهایی که دروغ میگویند تمایل دارند با صدای بلند حرف بزنند. گلاس میگوید: «بعضی وقتها صدایت را بالا میبری، چون میخواهی از خودت و (دروغی که میگویی) دفاع کنی.»
لرزش صدا هم از دیگر نشانههای دروغگو بودن است. صاف کردن سینه (سرفه کردن) که نشان از ناراحت بودن عضلات گلو و انقباض آنها در حین دروغ گفتن است.
تکرار جملههایی مثل این که : « بذار راستش رو بگم»، «من باهات صادقم»، «اگر بخوام باهات صادق باشم یا هیشکی مثل من باهات رو راست نیست»؛خودش از نشانههای دروغگویی است.
استفاده از «عه» و مکث در حین ادای جملات هم از دیگر نشانهها هستند.
گلاس در این زمینه میگوید: «خیلی از ما دروغگوهای مادرزادی نیستیم؛ میگذاریم راست از دهانم بپرد بیرون و کار را خراب کند.»
مثلا یکی که اخراج شده میگوید: «من استعفا شدم..» در واقع میخواسته بگوید من اخراج شدم.
فروید از این چیزها با عنوان لغزش زبانی یاد میکند. ما میخواهیم دروغ بگوییم، ولی زبانمان همه چیز را لو میدهد، چون آنقدر در حین دروغ گفتن تحت فشار هستیم که کنترلی روی اعضای بدن و حرکات و حالات طبیعی آن داریم.
مارتی گراهام در جملهی معروفی دربارهی زبان بدن میگوید:« بدن هرگز دروغ نمیگوید»
تمام چیزهایی که در بالا گفته شد بر پایهی تحقیقات علمی است، ولی با این حال در همهی موارد و برای همه صدق نمیکنند. انسانها میتوانند در مواقع گوناگون به دلایل گوناگون مثل دمای هوا، محیطی که در آن حضور دارند، مسائل زمینهای و غیره کنترل کمتری روی بدن خود داشته باشند و همیشه در حالی که راستش را میگویند روی رفتارهای طبیعی بدن خود کنترلی نداشته باشند.
منبع این مقاله: [External Link Removed for Guests]