● نويسنده: محمد رضا - مهدی
● منبع: سایت - باشگاه اندیشه
با مطالعه تاريخ نجوم از زمانهای اوليه و پيدايش تقويم متوجه مي شويم که انسانهای اوليه برای محاسبه زمان و نشان دادن گذشت زمان روی ديوارها و درختها خط مي کشیدند. سنگ ريزه در جائي ميگذاشتند و يا بطريقي در جائي علامت های خاص را قرار ميدادند يا مي ساختند و وقايع مهم طبيعي خانوادگي و قبيله ای را به اين طريق ثبت مي کردند.
در آغاز، مدت زمان با روز حساب می شد که از غروب آفتاب تا غروب آفتاب و يا از طلوع آفتاب تا طلوع آفتاب روز بعد بود و بدليل اينکه بشر تغیرات فيزيکي قابل مشاهده در طبيعت را احساس ميکرد دوره های فصلي مانند ( باران- گرما - خشکي- سرما ) را برای نگهداشتن زمان بکار بردن اعداد ضروری گرديد. بشر کشف کرد که بعضي از اعداد مانند 12 به سادگي قابل تقسيم به قسمت های کوچکتر مي باشد و بعضي مثل 13 به هيچ وجه قابل تقسيم نمي باشد لذا عدد 12 یک عدد مناسب برای تقسيم زمان به واحدهای کوچکتر کرديد و با اين محاسبه که حرکت خورشيد بدور کره زمين را سال ناميده و آن را به 12 ماه تقسيم نمودند.
سوره توبه آيه 36
بی گمان شماره ماه ها نزد خداوند دوازده ماه است، در کتاب خدا روزی که آسمانها و زمين را آفريد...........
باگذشت زمان و پيشرفت علم و اختراع وسائل جديد طلوع و غروب خورشيد و حرکات ماه و ستارگان بيشتر مورد مطالعه قرار گرفت. اهميت فصل ها بيشتر نمايان شد و تقويم نيز پيشرفت کرد و دقيق ترکرديد.
مصرِی ها که بنيِان گذار تقويم بودند (بر مبنای نوشته دانشمندان) تقويم فصلي را پذيرفتند و به خصوص برای ايام شکرگذاری و کشاورزی در موقع زياد شدن آب نيل و چون اين تغیرات فيزيکی در طول شبانه روز به خوبي مشاهده مي شد چهارنقطه فلکی برابری شبانه روز(اعتدالين) و طولانی ترين و کوتاه ترين روزها (انقلابين) و زمانی را مبداء قرار داده و طول مدت اين تناوب را سال ناميدند که آنرا به 12 ماه تقسيم نمودند. هر ماه را 30 روز و 5 روز با قي مانده را در آخر سال به جشن و شکرگذاری مي گذراندند و از اين زمان تقويم خورشيدی ايجاد کرديد.
این عمل طبق تورات (عهد عتيق) مربوط به قسمت شمالی ايران یعنی آرارت می باشد( زمان پس از طوفان). در تورات اولين نشان از شمارش سال در زمان حضرت نوح مي باشد که بر مبنای علم ترتيب تاريِخ chronology از روی bible زمان طوفان در سال2370 پيش از ميلاد بوده و سال تقسيم شده بود به 12 ماه سی روزه و يک پنجه اضافه در آخر سال همانند تقويم مصری و پارسی.
سفر پيدايش، باب هفتم. 24 / 11 : 7 باب هشتم 5 / 3 : 8
11- و در سال ششصد از زندگانی نوح در روز هفدهم از ماه دوم در همان روز جميع چشمه های لجه عظيم شکافته شد و روزنهای آسمان گشوده.
24- و آب بر زمين صد و پنجاه روز غلبه يافت
باب هشتم
3- و آب رفته رفته از روی زمين برگشت و بعد از انقصای صد و پنجاه روز آب کم شد
5- و در روز هفدهم از ماه هفتم کشتی بر کوه های آرارات قرار کرفت.
اين عمل نشان دهنده آنست که از روز هفدهم در ماه دوم تا روز هفده از ماه هفتم برابر با 150 روز می باشد. بنابراين هر ماه برابر است با 30روز است.
150/5=30
هم چنانکه مي دانيم گردش ماه بدور زمين بطور متوسط برابر است با 29 روز و 12 ساعت و 44 دقيقه که بر حسب روز عبارت است از 5305/29 روز بنا براين در پنج ماه 65/147= 5*5305/29 روز می باشد.
عدد 147 نشان دهنده اين است که ماه ها قمری نبوده چرا که غير ممکن است که پس از 150 روز هلال ماه دوباره ديده شود و اين خود نشان آنست که تقويم شمسی بوده و دوازده ماه سی روزه و يک پنجه اضافه در آخر سال هماننده تقويم مصری. تاريخ نويس يهود josephas که در قرن اول ميلاد ی مي زيسته در کتاب Antiquities of the jews book I pag ,80ch3 چنين آورده است:
اين واقعه اتفاق افتاد در ششصدمين سال حکومت ايام نوح که در آن زمان دومين ماه بوده که مقدونیها Macedonias آنرا ديوس Dios و يهوديان آنرا مرحشوان Marsuan می ناميدند و آن مطابق قرارداد تقويم مصری بوده است. جا لب اينجاست که مدت زندگانی ايام نوح در تورات و قران برابر با 950 سال است.
سفر پيدايش باب نهم 29/ 28 : 9
28- و نوح بعد از طوفان سيصد و پنجاه سال زندگانی کرد.
29- پس جمله ايام نوح نهصد و پنجاه سال بود که مرد.
سوره عنکبوت.
14- همانا فرستاديم نوح را بسوی قومش پس ماند در ايشان هزار سال بجز پنجاه سال پس گرفت ايشان را طوفان درحاليکه بودند ستمگران. 950 = 50 - 1000 سال
بحث ديگری که قابل توجه است وقايعی است که در تورات و قرآن مشترک می باشد. اينک بجاست به بينیم اين وقايع مشترک در کجا بيان شده.
تعبير خواب حضرت يوسف در مصر بوده و همانطور که جورج سارتن در کتاب تاريخ علم ص 23 بيان مي دارد، مصريان حساب زمان و تقويم را بر حسب خورشيد قرار داده بودند. البته خود متن تفسير خواب اشاره به تقويم فصلی ( خورشيدی) است.
سوره يوسف.
47- گفت کشت کنيد هفت سال پياپی پس آنچه را درويديد بکذاريدش در خوشه خود جز اندکی از آنچه ميخوريد.
سفر پيدايش باب 41 30 / 29 : 41
29- همانا هفت سال فراوانی بسيار در مصر ميآيد.
30- و بعد از آن هفت سال قحطی پديد آيد و تمامی فراوانی مصر در زمين.
سوره يوسف
48- پس بيايد پس از اين هفت سال سخت که ميخوردند آنچه آماده کرديد برای آنها بجز اندکی از انچه نگه ميداريد.
داستان سر گردانی قوم يهود بمدت چهل سال.
سفر اعداد باب 14 34/ 33 : 14
33- و پسران ايشان در صحرا چهل سال آواره بود.
34-بر حسب شمار روزهائيکه زمين را جاسوسی ميکردند يعنی چهل روز يکسال بعوض هر روز.
سوره مائده.
26- گفت همانا حرام است برايشان چهل سال سر کردان مانند در زمين پس در يغ نخور بر گروه کافران.
در جهان اسلام پس ا ز رحلت حضرت محمد (ص) اعراب بخاطر مسيحیت و يهوديت تغیرات بنيادی در اسلام انجام داده و بعد با ارائه تز برتری نژاد آنرا به نام اسلام بر قسمتي از جهان تحميل نمودند که يکي از آنها تقويم بود. تقويم قمری فعلِي، تقويمی است که در زمان خلافت عمر به وجود آمد. در آن زمان با اين عمل یک بحث علمي را با تفاسير غلط به آيات قرآن تحميل نمودند.
در آثارالباقيه، ابوريحان بیرونی روايتی را از ميمون بن مهران مستندی آورده است (ص 48)
" نزد عمر بن خطاب آوردند که ظرف پرداخت آن ماه شعبان بود و عمر گفت که مراد کدام شعبان است، آيا اِ ين شعبان که ما در آنيم يا شعبان آينده. پس اصحاب را جمع کرد و در اين کار با ايشان مشاوره نمود و گفت اين حيرت را که در امر تاريخ روی داده شما رفع کنيد و اصحاب گفتند ما بايد چاره آن را از عادت ايرانيان بدست آوريم و هرمزان را حاضر کردند و اين اشکال را بدو بازگفتند. هرمزان گفت ما ايرانيان را حسابی است که ماه روز مي گویند يعني حساب ماه ها وروزها و چون اين لفظ را تعريف مورخ شد و مصدر آن را تاريخ قرار دادند و عمر به اصحاب پيغمبر گفت برای مردم تارِيخی وضع کنيد که مردم بکار بندد "
بهمين دليل است که مي بینيم اغلب خاورشناسان که برروی تاريخ اسلام کار نموده اند در شک و ترديد می باشند.
خاورشناس کرلوالفونسونلينو استاد دانشگاه مصر و دانشگاه پالوم ايتاليا در کتاب خود علم ا لفلک ترجمه احمد آرام نشر پژوهشهاي اسلامي ص 106 چنين آورده است:
نمونه مسائلي که هنوز در باره آ ن ترديد و شک داريم نگاهداری حساب و سال در نزد مردم مکه در اواخر دوره جاهليت و اوايل اسلام است و به همين جهت است که نمی توان به درستی معني کلمه نسئ را که در قرآن سوره توبه آ مده است معلوم کرد.
مفسرين کارشان تطبيق بوده نه تفسير و حق تفسير آنست که قرآن بوسيله قرآن تفسير شود و همانطور که بيان خواهم داشت متوجه مي شويد کلمه نسئ را چگونه مفسرين تا به امروز تفسير نموده اند.
سوره توبه آيه- 37
جز اين نيست که فراموشي (تعدادی از روزهای سال) فزونی در کفر است. گمراه مي شوند بدان کساني که کافر شدند یک سال آن را حلال شمرند و يکسال آن را حرام مي کنند. تا شمار( ماه هايی) را که خدا حرام کرده موافق نمايند پس حلال کنند آنچه را که خدا حرام کرد. اعمال بد ايشان بر آن ها آراسته شد و خدا گروه کافران را هدايت نمي کند.
همانطورکه بیان شد در قرآ ن کلمه (سال) تنها به سال های شمسي اطلاق مي شود نه سال قمرِی و اِ ين آیه درست
همان چيزی را مي گوید که ما بدان گرفتار شده ايم فراموشي تعدادی از روز هاي سال به مدت 11 روز و هر سال گرفتار آنيم و هنوز هم استادان کار که حقيقت را در می يابند به خاطر افکار غلط گذشته خود دست از تفاسير غلط بر نداشته و با الفاظ شروع به بازی می نمايند و بعضِي الفاظ چنان تعريف می نمايند که هيچ گونه ربطي به موضوع ندارد.
سوره آ ل عمران آ يه 78
عده ا ي از ايشان زبان را به کتاب می پيچانند تا گفتارشان را از کتاب حساب کنند در صورتيکه از کتاب نيست
پس مي بينيم ايرادی که از اين کتاب الهي گرفته می شود و بعضي آ يات با بحث های علمی درست در نمی آ يد از قرآن نیست. ايراد را بايد از کساني گرفت که با نداشتن علم آ ن شروع به تفسير آيات قرآ ن نموده اند و با تفاسير خود تقويمي را ساخته اند که هيچ گونه پايه و اساس علمی نداشته و آن را به پيامبر اسلام نسبت مي دهند. نقل قولي را از ابوريحان بيرونی که در آثارالباقيه ترجمه اکبر داناسرشت ص 101 آمده، برايتان نقل مي کنم:
در تواريخ خوانده ام که ابوجعفر محمد بن سليمان از طرف منصور حاکم بر کوفه بود. عبدالکريم ابن ابي العوجا را که دائي معن بن زائده باشد حبس کرد و اين مرد مانوی بود و شفيعان او در مدينه السلام زياد شدند و به منصور اصرار کردند که او را رها کند. منصور به عا مل .................................. بياد من آور. پس از اين که محمد بن سليمان از نماز آدينه بر گشت محمد بن جبار عبدالکريم را يادآوری کرد. محمد بن سليمان فرمود گردن او را بزنند همينکه او يقين پيدا کرد که کشته خواهد شد گفت بخدا سوگند ياد مي کنم که اکر شما مسلمانان مرا کشتيد. من چهار هزار حديث در دين شما وضع کرده ام که حرام را درآن ها حلال و حلال را حرام گردانيده ام و شما را روزیکه بايد روزه بداريد به افطار وا داشته ام و روزی را که بايد افطار کنيد به روزه. پس به فرموده محمد بن سليمان گردن او را زدند.
برای تحقيق در باره اينکه آيا تقويمی که پيش از حضرت محمد (ص) مورد استفاده قرار می گرفته شمسی بوده يا قمری بايد به کتاب زير مراجعه نمود.
A study in the origins and first development of the art of counting time among the primitive and early culture By Martin P. Nilson 1920
در اين کتاب در ص237 چنين آمده است
"سری ماههائی که حالا به وسيله مسلمانان استفاده مي شود را سری قديمی مکه می نامند که تعيين شده بود از روی اتفاقات مهمی که در آن زمان رخ می داده و نام های سری مکه عبارت بودند از:
1- صفر الاول 2- صفرالاخر 3- ربيع الاول 4- ربيع الاخر 5- جمادی الاول 6- جمادی الاخر 7- رجب 8- شعبان 9- رمضان 10- شوال 11- ذوالقعده 12-ذوالحجه
1- صفرالاول- نام آن را بعدها تغيير دادند و به نام محرم نامگذاری نمودند و يک ماه مقدس می باشد (بنا بر قول نويسنده عرب بخاری Buchari )
ريشه لغت صفر يعنی خالی بودنTo be empty هم چنانکه دو ماه صفر در فصل زمستان قرار می گرفته و فصل بارندگی و سرما بوده است و چون هيچ محصولی در آن موقع برداشت نمی شده بدترين دوره برای بدست آوردن غذا بوده است (ولهاوزن ص 96 ).
2- ربيع- پس از پائيز و باران زمستان آغاز می شده و جلگه ها سر سبز می گشته و قبيله ها گله های خود را در دشتها پراکنده می نمودند و شترها دهمين ماه بارداری خود را می گذراندند و اين گفته بوسيله علم صرف Etymology تائيد می شود.
3- ريشه لغت جماد به معنی سبز شدن سخت می باشد که متناسب است با سرمای تيز
4- ماه رمضان يعنی سوزان که هيچ شکی در آن وجود ندارد
5- ماههای شوال و شعبان که ريشه معانی مطمئن آن در دست نيست
6- سه ماه ديگر رجب - ذوالقعده- ذوالحجه از روی جشنها گرفته شده است. در ماه رجب جشنی برگزار می شد به طوری که در مکانی مقدس شتر و گوسفند قربانی می نمودند و ريشه لغت به معنی بيم داشتن يا احترام گذاردن می باشد و بنا براين آن را مقدس می خواندند.
7- دو ماه ديگر نسبت داده شده به ماه زيارت رفتن. ذوالقعده به ماه جلسه يا نشست معروف است The month of sitting. اين نام را برای اين انتخاب نمودند چون هيچگونه سفری در اين ماه انجام نمی شده و يا هيچگونه گردش و شکاری در آن ماه صورت نمی گرفته و آن اولين ماه از ماه صلح می باشد. نام ذوالحجه از خود مراسم حج گرفته شده است. "
همچنانکه ديديم ماههای عربی اصولا بر مبنای سال شمسی درست شده است و آن بايد ثابت بوده باشد در متد تجربی. البته ماه های سری مکه از اصلاح تقويم سريانی بدست آمده است. همچنانکه می بينيم در تقويم سريانی ماه ها همانند تقويم عربی می باشد. برای مثال کانون اول – کانون آخر و يا تشرين اول – تشرين آخرکه بر مبنای سال های شمسی بوده که خود رساله ديگری می طلبد
حال ببينيم منظور از اهله که در قران آ مده است چيست.
سوره بقره آ يه 189
از تو سئوال کنند در باره هلال ها بگو آنها هستند فصل های ثابت (مواقع معين) برای انسان ها و حج آ ن درست...
در مواقع معين هلال ها که منظور بیش از يک هلال است در صورتيکه اگر منظور هلال ماه باشد ما یک هلال نمی بينيم ؟ البته مترجم قرآن انگليسیMarmaduke-Pickthall مواقيت را بهFixed Seasons فصل ثابت ترجمه نموده است. در ادامه آيه برای انسانها و حج..... که قرآن فقط یک تقويم را پيشنهاد می کند ولي متاسفانه در همين ايران عزيز داراي سه نوع تقويم می باشيم.
برای اینکه بدانيم منظور از هلال ه چيست دانشمند فضائي امریکا Carl-Sagen در کتاب خود COSMOS در ص 47 بيان ميدارد.
On December 21 the first day of winter there are two daggers of sunlight that flank
The spiral a unique application of the midday sun the read the calendar in the sky.
در روز 21 دسامبر اولين روز از زمستان ( اول دي ماه ) نور خورشيد بصورت دو نشان مجموعه ای از هلال ها (spiral) را در ميان گرفته و يک شکل بي نظير برای خواندن تقویم از روی آ سمان را بوجود می آ ورد.
البته اين یک بحث علمی است چون در آن روز خورشيد در وسط روز بر کره زمين عمود واقع مي شود و چون کره خورشيد بزرگتر از کره زمين است لهذا اشعه خورشيد پس از برخورد به کره زمين روی خود انعکاس يافته و هلال ها را بروی خورشيد می توان مشاهده نمود.
اگرما مبنای تقویم خود را بر روی ماه های قمری قرار دهيم، نمی توانيم ماه های حرام و حلال یا روزهای خوب و بد را تشخيص دهيم. چنانکه در سوره ابراهيم آيه 5 ميفرماید:
" و به يقين ما موسِي را با آيات خودمان فرستاديم که قوم خويش را از تاريکی ها بسوی روشنائی در آورد و روزهای خدا را بيادشان بياورد. " و درسوره الجاثيه آیه14 ميفرمايد:
" آ نانکه ايمان آوردند بگو شما مومنان از مردمی که به ایام الهی امیدوار نيستند در گذرید.
این آیات کاملا دلالت بر ثابت بودن ماهها و داشتن روزهای معين دارد هم چنانکه در تورات آمده است.
سفر خروج باب 23
14- در هر سال سه مرتبه عید برای من نگاه دارید.
15- عید فطير را نگاه دار و چنانکه ترا امر فرموده ام هفت روز نان فطیر بخور در زمان معین در ماه ابیب زیرا که در آن از مصر بیرون آ مدی و هیچ کس بحضور من تهی دست حاضر نشود.
16- و عید حصاد (Harvest) نوبر غلات خود را که در مزرعه کاشته و عید جمع (Ingathering) را درآخر سال وقتی که حاصل خود را از صحرا جمع کرده.
سوره کهف آیه 12 چنین ميفرماید: سپس آنان را برانگيختیم تا بدانيم کداميک از دو گروه نگاهدارترند روزگاری را که درنگ کردند. و در آ يه25 همان سوره می فرماِيد: ماندند در غارخوِیش سیصد سال و بيفزودند نه را. و در آ یه بعدی تاکید می کند بگو خدا داناتر است بدانچه ماندند.
همانطور که قبلا بیان داشتم در قران سال شمسی بوده و برای اثبات آن فقط کافی است تعداد روزهائی که در قرآن آمده است را بوسيله یک نرم افزار بینیم چقدر است. در قرآن لفظ روز 265 بار تکرار شده است. البته بحث داستان اصحاب کهف و محاسبه ان را در کتابی به طور کامل بیان داشته ام.
در كتاب Life of Mohammad در قسمت What is Islam اثر W. Montgomery-Watt يكي از بزرگترين محققان غربي در اسلام در ص 187 چنين آمده است:
«يكي از غيرمعمول ترين مسائل اسلام قبول نمودن تقويم قمري است كه سال آن 12 ماه يا 354 روز است. و اين بدين معني است كه تمام ماهها حتي ماه زيارت و روزه در هر سال 11 روز زودتر از حد معمول انجام مي شود. »
حال براي اينكه ببينيم نويسنده كتاب (عرب از زمان هاي اوليه تا فرو ريختن بغداد) اثر Arthur-Gilman درباره ماه مبارك رمضان چه مي گويد. وي در صفحه 70 كتاب خود چنين مي گويد:
" نام ماه رمضان كه ماه روزه و نيايش است، معني اصلي آن (فصل گرماي زياد) است ولی چون سال های عربی اخذ شده از روی ماه های قمری است بنابراین دیگر جائی برای حقیقت نمی ماند و 12 ماه رفته رفته جاهای اصلی خود را نسبت به خورشید از دست داده و ماه رمضان بجای اینکه در فصل گرمای زیاد قرار گیرد مطابق میشود با دسامبر و.. " ماه ها حتی ماه زیارت و روزه در هر سال 11 روز زودتر از حد معمول انجام می شود و شب قدر هم که در ماه مبارک رمضان قرار می گرفته در جای اصلی خود قرار نمی گیرد و شناسائی آن هم دیگر امکان ندارد.
برای اینکه به وجود حقیقی نام ها پی ببریم و بدانیم که آنها چگونه منظم و مرتب درست شده و چگونه در زمانهای قبل انرا تهیه نموده اند کافی است تقویم اسلامی زمان پیامبر اسلام را با دقت مطالعه نمائیم.
نيمكره شمال
ذوالقعده محرم Jan.
شوال صفر Feb.
رمضان قطب جنوب=شب قدر=21 ربيع الاول Mar.
شعبان ربيع الآخر Apr.
رجب جمادي الاول May.
جمادي الآخر جمادي الآخر Jun.
جمادي الاول رجب Jul.
ربيع الآخر شعبان Aug.
ربيع الاول قطب شمال=شب قدر=23 رمضان Sep.
صفر عيد فطر=1 شوال Oct.
محرم ذوالقعده Nov.
ذوالحجه عيد قربان=1=ژانويه=محرم ذوالحجه Dec.
تطابق آن با ماههاي ايراني نام ماهها
11 دي تا 11 بهمن 31 روز محرم
12 بهمن تا 9 اسفند 29 يا 28 روز صفر
10 اسفند تا 11 فروردين 31 روز ربيع الاول
12 فروردين تا 10 ارديبهشت 30 روز ربيع الآخر
11 ارديبهشت تا 10 خرداد 31 روز جمادي الاول
11 خرداد تا 9 تيـر 30 روز جمادي الآخر
10 تيـر تا 9 مرداد 31 روز رجب
10 مرداد تا 9 شهريور 31 روز شعبان
10 شهريور تا 8 مهر 30 روز رمضان
9 مهر تا 9 آبان 31 روز شوال
10 آبان تا 9 آذر 31 روز ذوالقعده
10 آذر تا 10 دي 31 روز ذوالحجه
نام ماهها و معاني آن با فصول
محرم (صفرالاول) 11 دي تا 11 بهمن فصل سرما: در اين دو ماه چيزي روئيده نمي شود.
صفر 12 بهمن تا 9 اسفند از صفر يعني خالي بودن
ربيع الاول 10 اسفند تا 11 فروردين فصل شبنم، شكوفه، باران
ربيع الآخر 12 فروردين تا 10 ارديبهشت
جمادي الاول 11 ارديبهشت تا 10 خرداد از جماد بي حركت بودن
جمادي الآخر 11 خرداد تا 9 تيـر فصل روئيدن سخت
رجب 10 تيـر تا 9 مرداد بيم ترس (از ماههاي حرام براي جلوگيري از جنگ و خونريزي)
شعبان 10 مرداد تا 9 شهريور انشعاب طوايف و گله ها در صحرا
رمضان 10 شهريور تا 8 مهر گرما
شوال 9 مهر تا 9 آبان خنك شدن هوا (باد شوال) كه چندين روز پس از ميزان شروع مي شود
ذوالقعده 10 آبان تا 9 آذر اعراب در خانه ها مي نشستند
ذوالحجه 10 آذر تا 10 دي فصل حج
یکی از نکات قابل توجه قرار کرفتن عید قربان یعنی بزرگ ترین عید مسلمانان در آغاز سال و مشترک بودن این عید با عید ژانویه است.
سوره ال عمران-19
همانا دین نزد خدا اسلام است و.................
نظریه ای برروی تقویم قمری
در اين بخش ميتوانيد درباره موضوعاتي كه در انجمن براي آنها بخشي وجود ندارد به بحث و گفتگو بپردازيد
مدیران انجمن: رونین, Shahbaz, MASTER, MOHAMMAD_ASEMOONI, شوراي نظارت
پرش به
- بخشهاي داخلي
- ↲ اخبار و قوانين سايت
- ↲ سوالات، پيشنهادات و انتقادات
- ↲ مرکز جوامع مجازي - CentralClubs Network
- ↲ سرويس ميزباني وب - CentralClubs Hosting
- ↲ مجله الکترونيکي مرکز انجمنهاي تخصصي
- بخش تلفن همراه
- ↲ نرم افزار تلفن همراه
- ↲ Symbian App
- ↲ Android App
- ↲ Windown Phone App
- ↲ iOS App
- ↲ JAVA Mobile App
- ↲ بازيهاي تلفن همراه
- ↲ Symbian Games
- ↲ Android Games
- ↲ iOS Games
- ↲ Windows Phone Games
- ↲ JAVA Mobile Games
- ↲ گوشيهاي تلفن همراه
- ↲ Sony
- ↲ Samsung
- ↲ GLX
- ↲ Dimo
- ↲ Huawei
- ↲ Motorola
- ↲ Nokia
- ↲ گوشيهاي متفرقه
- ↲ سرگرميهاي تلفن همراه
- ↲ خدمات و سرويسهاي مخابراتي
- ↲ تازه ها و اخبار تلفن همراه
- ↲ مطالب كاربردي تلفن همراه
- ↲ متفرقه در مورد تلفن همراه
- ↲ سوالات و اشکالات تلفن همراه
- بخش كامپيوتر
- ↲ نرم افزار كامپيوتر
- ↲ گرافيک و طراحي کامپيوتري
- ↲ طراحي صفحات اينترنتي
- ↲ سوالات و اشکالات نرم افزاري
- ↲ برنامه نويسي
- ↲ C Base Programming
- ↲ Dot Net Programming
- ↲ Web Programming
- ↲ Other Programming
- ↲ Software Engineering
- ↲ Java Programming
- ↲ Database Programming
- ↲ سخت افزار كامپيوتر
- ↲ امنيت و شبكه
- ↲ امنيت
- ↲ شبکه
- ↲ تازه ها و اخبار دنياي کامپيوتر
- ↲ مطالب كاربردي كامپيوتر
- ↲ متفرقه در مورد کامپيوتر
- بخش هوا فضا
- ↲ نيروي هوايي ايران
- ↲ متفرقه درباره نیروی هوایی
- ↲ نیروی هوایی و سازندگی
- ↲ حماسه و حماسه آفرینان نيروي هوايي
- ↲ تیزپروازان در بند
- ↲ شهدا و جانباختگان نیروی هوایی
- ↲ عملیاتهاي نيروي هوايي
- ↲ دستاوردها و اخبار نيروي هوايي
- ↲ تاریخچه نیروی هوایی در ایران
- ↲ هوانيروز ايران
- ↲ حماسه و حماسه آفرينان هوانيروز
- ↲ شهدا و جانباختگان هوانيروز
- ↲ دستاوردها و اخبار هوانيروز
- ↲ هواپيماها
- ↲ هواپيماهاي نظامي
- ↲ هواپيماهاي غير نظامي
- ↲ هواپيماهاي بدون سرنشين
- ↲ بالگردها
- ↲ بالگردهاي نظامي
- ↲ بالگردهاي غير نظامي
- ↲ بالگردهاي بدون سرنشين
- ↲ اخبار بالگردها
- ↲ تسليحات هوايي
- ↲ موشكهاي هوا به هوا
- ↲ موشكهاي هوا به زمين
- ↲ موشکهاي دريايي
- ↲ موشکهاي زمين به هوا
- ↲ موشکهاي زمين به زمين
- ↲ ديگر مباحث هوانوردي
- ↲ الکترونيک هواپيمايي
- ↲ موتورهاي هوايي
- ↲ شبيه سازهاي پرواز
- ↲ گالري تصاوير هوافضا
- ↲ تصاوير هواپيماهاي جنگنده
- ↲ کليپهاي هوايي
- ↲ تصاوير هواپيماهاي بمب افکن
- ↲ تصاوير هواپيماهاي ترابري
- ↲ تصاوير هواپيماهاي مسافربري
- ↲ تصاوير هواپيماهاي شناسايي
- ↲ تصاوير بالگردهاي نظامي
- ↲ تصاوير بالگردهاي غير نظامي
- ↲ تصاوير نمايشگاههاي هوايي
- ↲ تصاوير متفرقه هوايي
- ↲ انجمن نجوم
- ↲ منظومه شمسي
- ↲ كيهانشناسي
- ↲ گالري تصاوير نجوم
- ↲ اخبار نجوم
- ↲ اخبار هوافضا و هوانوردي
- ↲ مدرسه هوانوردي
- ↲ كتابخانهي هوا فضا
- ↲ متفرقه در مورد هوا فضا
- بخش جنگ افزار
- ↲ ادوات زميني
- ↲ ادوات زرهي
- ↲ تجهيزات انفرادي
- ↲ تسليحات سنگين و توپخانهاي
- ↲ خودروهاي نظامي
- ↲ تسليحات ضد زره
- ↲ ادوات دريايي
- ↲ ناوهاي هواپيمابر
- ↲ ناوشکنها
- ↲ رزم ناوها
- ↲ ناوچهها
- ↲ زيردرياييها
- ↲ تجهيزات و تسليحات دريايي
- ↲ ساير ادوات دريايي
- ↲ گالري تجهيزات و ادوات دريايي
- ↲ اخبار ادوات دريايي
- ↲ اخبار نظامي
- ↲ گالري نظامي
- ↲ متفرقه در مورد جنگ افزار
- بخش دفاع مقدس
- ↲ حماسه دفاع مقدس
- ↲ تخريب و خنثي سازي
- بخش خودرو و وسايل نقليه
- ↲ مباحث فنی و تخصصی خودرو
- ↲ معرفي خودرو
- ↲ تازهها و اخبار خودرويي
- ↲ گالري خودرو
- ↲ متفرقه وسايل نقليه
- بخش پزشکي
- ↲ پزشكي و درمان
- ↲ پزشکي
- ↲ سوال پزشکي
- ↲ بهداشت
- ↲ بهداشت عمومي
- ↲ بهداشت مواد غذايي
- ↲ لوازم آرايشي و بهداشتي
- ↲ متفرقه در مورد پزشکي
- ↲ روانشناسي و روان پزشكي
- بخش فرهنگ، تمدن و هنر
- ↲ فرهنگي هنري
- ↲ شعر و ادبيات
- ↲ فيلم و سينما
- ↲ هنرهاي نمايشي
- ↲ فرهنگ هنرهاي نمايشي
- ↲ موسيقي
- ↲ عكس و نقاشي
- ↲ تاريخ، فرهنگ و تمدن
- ↲ تاريخ ايران
- ↲ تاريخ جهان
- ↲ فلسفه
- ↲ زبانهاي خارجي
- ↲ زبان انگليسي
- ↲ زبان اسپانيايي
- ↲ هنر آشپزي
- بخش علم، فناوري و آموزش
- ↲ انجمن علم و فناوري
- ↲ انجمن آموزش
- ↲ کتاب و فرهنگ مطالعه
- ↲ دانش عمومی
- ↲ کنکور و دانشگاه
- ↲ جامعه شناسي
- ↲ خانواده
- ↲ متفرقه جامعه شناسي
- ↲ حقوق و قضا
- ↲ علوم
- ↲ فيزيک
- ↲ شيمي
- ↲ رياضي
- ↲ متالورژي
- ↲ پليمر
- ↲ علوم کشاورزي
- ↲ گياهان زراعي و باغي
- ↲ گياهان دارويي
- ↲ طبیعت و محیط زیست
- ↲ زيست شناسي
- ↲ عمران
- ↲ بتن و سازههاي بتني
- ↲ معماري و شهرسازي
- ↲ سبکها و مشاهير معماري
- ↲ شهرسازي
- ↲ معماري داخلي
- ↲ معماري منظر
- بخش الکترونيک و رباتیک
- ↲ مفاهیم اولیه و پایه در الکترونیک
- ↲ نرم افزارهای کمکی الکترونیک
- ↲ مدارهای مجتمع
- ↲ سوالات و پرسشهای مفاهیم پایه
- ↲ مدارات ساده و آسان
- ↲ مدارهای آنالوگ و دیجیتال
- ↲ شبیه ساز و طراحی مدار
- ↲ مدارات صوتی
- ↲ مدارات، منابع تغذیه سویچینگ و اینورتوری
- ↲ مدارات مخابراتی
- ↲ میکروکنترلرهای AVR
- ↲ آموزش و مثالها AVR
- ↲ طرح آماده و کامل شده AVR
- ↲ میکروکنترلرهای ARM
- ↲ سایر میکروکنترولرها و پردازندهها
- ↲ سایر میکروکنترلرها
- ↲ مدار مجتمع برنامه پذیر FPGA
- ↲ رباتیک
- ↲ اخبار و مصاحبه ها در رباتیک
- ↲ آموزش و مقالات رباتیک
- ↲ پروژهها تکمیل شده رباتیک
- ↲ مدارها و مکانیک در رباتیک
- ↲ رباتهای پرنده
- ↲ برق و الکترونیک عمومی
- ↲ تعمیر لوازم برقی
- ↲ اخبار برق و الکترونیک
- بخش بازيهاي رايانهاي
- ↲ بازيهاي رايانهاي
- ↲ كنسولهاي بازي
- ↲ PSP
- ↲ اخبار بازيها
- بخش تجاري اقتصادي
- ↲ بخش اقتصادی و مالی
- ↲ تجارت آنلاين
- ↲ بورس
- ↲ تحلیل و سیگنال روز
- ↲ کار آفرینی
- بخشهاي متفرقه
- ↲ بخش ويژه
- ↲ ساير گفتگوها
- ↲ صندلي داغ
- ↲ اخبار و حوادث
- ↲ انجمن ورزش
- ↲ آکواريوم و ماهيهاي زينتي
- ↲ معرفي سايتها و وبلاگها
