مدرسه اي به نام اينترنت

[ganjineh]

مدرسه اي به نام اينترنت


استفاده‌ از اينترنت‌ براي‌ نوجوانان‌ امروزي، تبديل‌ به‌ يك‌ امر عادي‌ و روزمره‌شده‌ است‌
نتايج‌ بررسي‌اي‌ كه‌ در جولاي‌ ‌ 2002 به‌ وسيلهِ گروه‌ اينترنتي‌ "پو "(Pew) و پروژه‌ "زندگي‌ امريكايي" انجام‌ گرفت، نشان‌ مي‌دهد كه‌ شصت‌ درصد نوجوانان‌ زير هجده‌ سال‌ و بيش‌ از 78% كودكان‌ دوازده‌ تا هفده‌ ساله‌ به‌ طور مرتب‌ با اينترنت‌ در ارتباط‌اند .


سهم‌ اينترنت‌ در آموزش‌

بديهي‌ است‌ كه‌ به‌ خاطر سهم‌ فراوان‌ اين‌ رسانه‌ در فناوري‌ آموزشي، بخش‌ عمدهِ اين‌ كار، به‌ استفاده‌ در مدارس‌ اختصاص‌ يابد، اما با توجه‌ به‌ اهميت‌ فوق‌العادهِ بحث‌ يادشده، تاكنون‌ در مورد مسائلي‌ مانند ديدگاههاي‌ نوجوانان‌ در مورد اينترنت‌ براي‌ استفادهِ متوليان‌ بخش‌ آموزش، سياست‌گذران‌ و والدين‌ تحقيقات‌ مناسبي‌ انجام‌ نگرفته‌ و فقط‌ بخش‌ ناچيزي‌ از موضوع‌ استفاده‌ دانش‌آموزان‌ از اينترنت‌ براي‌ انجام‌ تكاليف‌ مدرسه‌ و... و تأثيرپذيري‌ رفتار و نگرشهاي‌ آنها از اين‌ رسانه‌ شناخته‌ و آشكارشده‌ است .
به‌ منظور مطالعه‌ و بررسي‌ اين‌ موضوع، " مؤسسه‌ تحقيقات‌ امريكا" به‌ وسيلهِ گروه‌ اينترنتي‌ "پو "(Pew) و پروژهِ "زندگي‌ امريكايي" مأمورشده‌ تا مطالعه‌اي‌ كيفي‌ بر نگرشها و رفتارهاي‌ كاربران‌ اينترنت، به‌ خصوص‌ دانش‌آموزان‌ مدارس‌ راهنمايي‌ و دبيرستان، در تمامي‌ نقاط‌ كشور انجام‌ دهد .
به‌ همين‌ منظور يك‌ نمونهِ آماري‌ ‌ 136 نفره‌ از 36 مدرسهِ مختلف‌ انتخاب‌شد كه‌ از اطلاعات‌ و نظرات‌ يك‌ گروه‌ دويست‌ نفرهِ ديگر، كه‌ از طريق‌ اينترنت‌ و به‌ صورت‌ داوطلبانه، ديدگاههاي‌ خود را در اختيار محققين‌ قرار مي‌دادند، به‌ تجربيات‌ و نگرشهاي‌ اظهارشدهِ گروه‌ اول‌ اضافه‌ شد. پس‌ از جمع‌آوري‌ اطلاعات‌ مورد نياز و انجام‌ كارهاي‌ مطالعاتي‌ و آماري‌ لازم، نتايج‌ جالب‌ و مفيدي‌ به‌ دست‌ آمد كه‌ گوشه‌هايي‌ از آن‌ در اين‌ مجموعه‌ بيان‌شده‌ است .




دانش‌ آموزاني‌ كه‌ تواناييهاي‌ بيشتري‌ در استفاده‌ از اينترنت‌ دارند براي‌ انجام‌ تكاليف‌ مدرسه‌ و ديگر امور روزمرهِ خود مقدار زيادي‌ به‌ اينترنت‌ اميدوارند و روي‌ آن‌ حساب‌ مي‌كنند؛ بدين‌ صورت‌ كه‌ آنها با اين‌ روش‌ تكاليف‌ خود را با سرعت‌ بيشتر و با سردرگمي‌ و موانع‌ كمتري‌ انجام‌ مي‌دهند و اين‌ امكان‌ را پيدا مي‌كنند كه‌ از منابع‌ به‌روزتري‌ بهره‌مند شوند و يا حتي‌ ترفندهاي‌ جالبي‌ را براي‌ انجام‌ تكاليف‌ محولهِ درسي‌ و فوق‌ برنامهِ درسي‌ خود، با استفاده‌ از اين‌ ابزار جديد به‌ كار مي‌بندند .
اين‌ دانش‌آموزان‌ مي‌گويند اينترنت‌ به‌ آنها كمك‌ مي‌كند تا وظايف‌ محولهِ مدرسه‌ را به‌ نحوي‌ بهتر و در فرصتي‌ كمتر انجام‌ دهند و بدين‌ صورت‌ زمان‌ بيشتري‌ را، صرف آموختن‌ عميق‌ مطالبي‌ كنند كه‌ براي‌ آنها از اهميت‌ زيادتري‌ برخوردار است .
آنها، كاركردهاي‌ مختلفي‌ را براي‌ اينترنت، در آموزش‌ و در ياري‌رساندن‌ به‌ دانش‌آموزان‌ در آموزش‌ قائلند. اكثر اين‌ دانش‌آموزان، براي‌ جمع‌آوري‌ اطلاعات‌ و مطالب‌ مورد نياز براي‌ نوشتن‌ مقالات‌ و كامل‌ كردن‌ تكاليف‌ مدرسه، از طريق‌ اينترنت، به‌ جست‌وجو مي‌پردازند، و سايتها و منابع‌ اطلاعاتي‌ مناسب‌ را به‌ يكديگر معرفي‌ مي‌كنند، با هم‌كلاسان‌ خود در ارتباط‌اند و با آنها در مورد پروژه‌هاي‌ درسي‌ و يا امتحانات‌ و تستهاي‌ پيش‌ رو به‌ بحث‌ و گفت‌وگو مي‌پردازند، با استادان‌ مختلف‌ ارتباط‌ برقرار مي‌كنند، در گروههاي‌ مطالعاتي‌ اينترنتي‌ شركت‌ كرده‌ و يا حتي‌ واحدهاي‌ درسي‌ را به‌ صورت‌ آن‌لاين‌ گرفته‌ و آنها را پاس‌ مي‌كنند .



نگرش‌ دانش‌آموزان‌ به‌ اينترنت‌

نوع‌ نگاهي‌ كه‌ دانش‌آموزان‌ در مورد استفاده‌ از اينترنت‌ و رابطهِ آن‌ با تكاليف‌ مدرسه‌ دارند، به‌ مقدار زيادي‌ با فعاليتهاي‌ آنان‌ كه‌ در حقيقت‌ نوجواني‌ آنها را مي‌سازد گره‌ خورده‌ است. با اين‌ رويكرد، پنج‌ استفادهِ اصلي‌ آنها از اينترنت‌ بدين‌ ترتيب‌ بيان‌شده‌ است :
1. كتابخانهِ مرجع؛ دانش‌آموزان‌ همان‌گونه‌ كه‌ با كتابخانه‌هاي‌ سنتي، در ارتباط‌اند، اينترنت‌ را هم‌ به‌ منزلهِ محلي‌ براي‌ يافتن‌ منابع‌ دست‌ اول‌ يا دوم‌ مورد نياز خود، براي‌ نوشتن‌ مقالات‌ تحقيقي‌، كنفرانسها و پروژه‌هاي‌ خود مي‌دانند و اين‌ شايد معمولي‌ترين‌ استفاده‌ از اينترنت‌ در مدارس‌ باشد كه‌ علاوه‌ بر دانش‌آموزان، معلمان‌ هم‌ از آن‌ بهره‌ مي‌برند .
2. اينترنت، يك‌ معلم: دانش‌آموزان‌ اينترنت‌ را راهي‌ براي‌ دست‌يابي‌ به‌ اطلاعاتي‌ در مورد آنچه‌ به‌ آن‌ علاقه‌ دارند و يا آنچه‌ آنها را سردرگم‌ كرده‌ است، مي‌شناسند. (البته‌ اين‌ نكته‌ را هم‌ نبايستي‌ فراموش‌ كرد كه‌ اينترنت‌ براي‌ گروه‌ ديگري‌ از دانش‌آموزان‌ به‌ وسيله‌اي‌ براي‌ سرقت‌ ادبي‌ و علمي‌ تبديل‌شده‌ است ).
3. اينترنت‌ به‌ عنوان‌ گروه‌ مطالعاتي‌ مجازي : دانش‌آموزان‌ به‌ اينترنت‌ به‌ عنوان‌ ابزاري‌ براي‌ همكاري‌ و مشاركت‌ با هم‌شاگرديهاي‌ خود و براي‌ انجام‌ برنامه‌هاي‌ درسي، مطالعه‌ و همين‌ طور براي‌ آمادگي‌ آنها در امتحانات‌ و يا به‌ اشتراك‌ گذاشتن‌ و انتقال‌ يادداشتهاي‌ كلاسي‌ يا نظرات‌ و ديدگاههاي‌ خود نگاه‌ مي‌كنند .
4. اينترنت‌ به‌ عنوان‌ معلم‌ راهنما و مشاور مجازي: آنها از اينترنت‌ براي‌ گرفتن‌ راهنماييهايي‌ براي‌ انتخابها كه‌ به‌ نحوي‌ با مدرسه، تحصيلات‌ دانشگاهي‌ و يا آيندهِ شغلي‌شان‌ در ارتباط‌ است‌ ياري‌ مي‌جويند .
5. اينترنت‌ به‌ عنوان‌ دفترچهِ يادداشت‌ و كيف‌ مدرسه، همان‌گونه‌ كه‌ قبلاً، دانش‌آموزان از دفتر، كيف‌ و يا كمد به‌ خصوص‌ خودشان‌ در مدرسه‌ براي‌ نگهداري‌ اطلاعات‌ يا وسايل‌ پركاربردشان‌ بهره‌ مي‌بردند، امروزه‌ براي‌ ذخيره‌ و نگهداري‌ از اطلاعات‌ مهم‌ مرتبط‌ با مطالب‌ درسي‌ خود يا به‌ عنوان‌ راهي‌ براي‌ انتقال‌ كتب‌ و يادداشتهاي‌ خود از محلي‌ به‌ محل‌ ديگر، از اينترنت‌ استفاده‌ مي‌كنند .


اينترنت‌ بماند براي‌ خارج‌ از مدرسه !

بسياري‌ از مدارس‌ و معلمان‌ هنوز راههاي‌ نوين‌ دست‌رسي‌ دانش‌آموزان‌ به‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ را به‌ وسيلهِ اينترنت‌ در نيافته‌اند. دانش‌آموزان‌ شركت‌كننده‌ در نظرخواهي‌ مي‌گويند كه‌ تفاوت‌ زيادي‌ بين‌ چگونگي‌ استفادهِ آنان‌ از اينترنت‌ در خانه‌ و نوع‌ استفاده‌ آنها در مدرسه‌ و زير نظر معلم‌ يا مربي‌ وجود دارد و تقريباً، اكثر استفادهِ آموزشي‌ از اينترنت‌ خارج‌ از روزهاي‌ مدرسه، بيرون‌ از ساختمان‌ مدرسه‌ و خارج‌ از نظارت‌ استادان‌ اتفاق‌ مي‌افتد. در مطالعه‌ و بررسي‌ ما، دانش‌آموزان‌ موارد زير را به‌ عنوان‌ علل‌ بروز چنين‌ موضوعي‌ برشمردند :
1. طراحي‌ صداي‌ تون؛ براي‌ مشخص‌شدن‌ اتصال‌ دانش‌آموزان‌ به‌ اينترنت‌ به‌ وسيلهِ مسئولان‌ مدرسه، سياست‌ انتخابي‌ مسئولان‌ مدارس‌ مختلف‌ و عوامل‌ ديگر باعث‌شده‌ مراتب‌ مختلفي‌ هم‌ براي‌ استفاده‌ از اينترنت، پيش‌نيازهاي‌ مختلف‌ (بعضي‌ مدارس‌ دروسي‌ را در مورد اصول‌ و مباني‌ رايانه‌ و مهارتهاي‌ جست‌وجو در اينترنت‌ به‌ عنوان‌ دروس‌ پيش‌نياز تعيين‌ كرده‌اند و بعضي‌ ديگر نه !) و محدوديتهاي‌ مختلف‌ در نوع‌ استفاده‌ از اينترنت‌ به‌ وجود آيد .
2. در بسياري‌ از مدارسي‌ كه‌ داراي‌ امكانات‌ مناسب‌ اتصال‌ به‌ اينترنت‌ هستند، اختلاف‌ زيادي‌ در سياستهاي‌ معلمان، در مورد استفاده‌ دانش‌آموزان‌ از رايانه‌ در كلاس‌ براي‌ فعاليتهاي‌ كلاسي، به‌ چشم‌ مي‌خورد. در مدارس‌ خصوصي، اين‌ معلمان‌ هستند كه‌ تعيين‌ مي‌كنند كه‌ آيا نوع‌ تكاليف‌ دانش‌آموزان‌ امكان‌ اجازهِ استفاده‌ از اينترنت‌ را دارد يا نه. به‌ بيان‌ ديگر مي‌توان‌ گفت: دانش‌آموزان‌ با دو حالت‌ ارتباط‌ با اينترنت‌ در مدارس‌ مواجه‌اند :
1. ارتباط‌ سازماندهي‌شده‌ و مناسب . 2. ارتباط‌ نامناسب‌ طراحي‌نشده‌ و متأسفانه‌ حجم‌ عمدهِ استفاده‌ آنها از اينترنت‌ از نوع‌ دوم‌ است. آنها در حالي‌ كه‌ از كيفيت‌ پايين‌ ارتباطشان‌ با اينترنت‌ شكايت‌ داشتند خواستار آن‌ بودند كه‌ نوع‌ و كيفيت‌ اين‌ اتصال‌ بهبود يابد. آنها معتقدند در اين‌ صورت‌ نوع‌ نگرش‌ آنها، نسبت‌ به‌ آموزش‌ و مدرسه، به‌ مقدار قابل‌ توجهي‌ ارتقا پيدا مي‌كند .
3. دانش‌آموزان‌ مي‌گويند هنگام‌ استفاده‌ از اينترنت‌ در مدارس، با موانع‌ متعددي‌ مواجه‌ مي‌شوند كه‌ تعدد اين‌ موارد، آنها را از استفاده‌ بيشتر يا خلاقانه‌ و ابتكاري‌ از اينترنت‌ نااميد مي‌كند .
4. دانش‌آموزان‌ خاطرنشان‌ مي‌كنند كه‌ بزرگ‌ترين‌ مانع‌ استفاده‌ از اينترنت‌ در مدارس، كيفيت‌ دست‌رسي‌ به‌ اينترنت‌ است. بسياري‌ از مدارس، اين‌ استفاده‌ را به‌ زمانهاي‌ خاصي‌ از روز يا مكانهاي‌ مشخصي‌ از ساختمان‌ مدرسه‌ (خصوصاً كارگاه‌ رايانه) محدود مي‌كنند. در ضمن‌ مدارس‌ حق‌ كاملاً طبيعي‌ خود مي‌دانند كه‌ محدوديتهاي‌ اجتماعي‌ و فناوري‌ بيشتري‌ را، مانند به‌ كارگيري‌ سيستم‌ نظارتي‌ شبكه‌اي‌ و يا استفاده‌ از مربيان‌ مخصوص‌ بر سر راه‌ استفاده‌ آنها از اينترنت‌ قرار دهند. با وجود آنكه‌ بسياري‌ از دانش‌آموزان، ضرورت‌ و نياز استفاده‌ از قراردادن‌ فليترهايي‌ براي‌ محدود كردن‌ دست‌يابي‌ به‌ سايتهاي‌ نامناسب‌ و موارد غيراخلاقي‌ را قبول‌ دارند، در مقابل‌ از آن‌ دسته‌ از ف_ * ل*_ ت ر‌ كه‌ استفادهِ قانوني‌ آنها از بعضي‌ سايتها را هم‌ ناممكن‌ مي‌سازد، نيز شكايت‌ مي‌كنند. اغلب‌ دانش‌آموزان‌ مورد بررسي، بر اين‌ اعتقادند كه‌ قراردادن‌ اين‌ ف_ * ل*_ ت ر باعث‌ قطع‌ دست‌رسي‌ آنها به‌ اطلاعاتي‌ مهم‌شده‌ و عده‌اي‌ ديگر به‌ خاطر وجود اين‌ ف_ * ل*_ ت ر از دست‌يابي‌ به‌ اطلاعات‌ مورد نظر در اينترنت‌ مأيوس‌شده‌اند .
در ادامهِ اين‌ تحقيقات‌ آمده‌ است‌ كه: تعداد زيادي‌ از دانش‌آموزان‌ گفته‌اند معلمان‌ آنها از طراحي‌ و تعيين‌ تكاليف‌ خانه‌اي‌ كه‌ نياز به‌ استفاده‌ از اينترنت‌ دارد، اجتناب‌ مي‌كنند. اغلب‌ اين‌ دانش‌آموزان‌ علت‌ اين‌ موضوع‌ را احساس‌ معلمان‌ از ناعادلانه‌بودن‌ چنين‌ تكاليفي‌ مي‌دانند .
با توجه‌ به‌ اين‌ حقيقت‌ كه‌ اينترنت‌ به‌ صورت‌ گسترده‌ و فزاينده‌ به‌ درون‌ زندگي‌ دانش‌آموزان، چه‌ در زمان‌ حضور در مدرسه‌ و چه‌ در خانه‌ واردشده، و با توجه‌ به‌ گفت‌وگوهاي‌ فراوان‌ موجود در مورد استفاده‌ از اينترنت‌ در مدارس، نگرانيها، پيشنهادات‌ و نظرهاي‌ دانش‌آموزان‌ مي‌تواند مطالب‌ مهم‌ و شايد مورد غفلت‌ واقع‌شده‌اي‌ را آشكار كند .
به‌ گوشه‌هايي‌ از آنچه‌ كه‌ شنيديم، توجه‌ كنيد : دانش‌آموزان، خواهان‌ هماهنگي‌ بهتر كاركرد آموزشي‌ اينترنت‌ در خانه‌ و مدرسه‌ هستند و كليد موفقيت‌ كاربرد صحيح‌ اينترنت‌ در آموزش‌ را اجراي‌ دقيق‌ همين‌ عامل‌ مي‌دانند .
اين‌ دانش‌آموزان‌ بر افزايش‌ قابل‌توجه‌ كيفيت‌ دست‌رسي‌ به‌ اينترنت‌ در مدارس‌ تأكيد مي‌كنند .
آنها معتقدند كه‌ استفاده‌ از متخصصان‌ رايانه‌ و اينترنت‌ به‌عنوان‌ دستيار معلمين، نقش‌ تعيين‌كننده‌اي‌ در به‌كارگيري‌ صحيح، منظم‌ و يك‌پارچهِ اينترنت‌ در تمام‌ طول‌ تحصيلات‌ خواهد داشت .
در ادامه، خاطرنشان‌ كردند كه‌ مدارس‌ بايستي‌ برنامه‌هايي‌ مانند مهارتهاي‌ كار با رايانه‌ و اينترنت‌ را به‌عنوان‌ اولويتهاي‌ آموزشي‌ خود طراحي‌ و اجرا كنند .
اين‌ دانش‌آموزان‌ كه‌ بر تلاشهايي‌ مستمر و مداوم‌ براي‌ اطمينان‌ از كيفيت‌ مطلوب‌ و بالاي‌ دست‌رسي‌ به‌ اطلاعات، بدون‌ محدوديتهاي‌ غيرضروري‌ تأكيد كردند تا از اين‌ طريق‌ بتوانند به‌راحتي‌ تكاليف‌ محولهِ خود را با دقت‌ و بدون‌ مشكل‌ انجام‌ دهند .
البته‌ اين‌ مطلب‌ را هم‌ نبايستي‌ از ذهن‌ دور داشت‌ كه: استفاده‌ دانش‌آموزان‌ از اينترنت در خلا اتفاق‌ نمي‌افتد. نوع‌ تجربيات، منطقه‌ و محلهِ سكونت، مدارس، معلمان‌ و والدين‌ آنها به‌ ميزان‌ خيلي‌ زياد بر نوع‌ و مقدار و تناسب‌ استفادهِ آنها از اينترنت‌ در مدارس‌ تأثيرگذار است. تعداد زيادي‌ از دانش‌آموزان‌ مي‌گويند به‌خاطر استفاده‌ از اينترنت‌ در خارج‌ از مدرسه‌ و مقدار اتكايشان‌ به‌ اينترنت، در انجام‌ امور روزمره‌ در حال‌ تغييرند. دانش‌آموزان‌ امروزي، به‌ يك‌ مدرسه‌ مي‌روند در حالي‌كه‌ انتظارات، تواناييها و منابع‌ مطالعات‌ مختلفي‌ دارند .
مي‌توان‌ در مورد مشكلات‌ نوجوانان‌ در رويارويي‌ با استفاده‌ مناسب‌ از اينترنت‌ اين‌گونه‌ گفت: دانش‌آموزان‌ به‌خاطر محدوديتهاي‌ مختلف‌ پيش‌ رو، ناراضي‌ و به‌ مقدار زيادي‌ نااميد مي‌شوند. آنها نمي‌توانند درك‌ كنند و به‌ خودشان‌ بقبولانند كه‌ تكاليف‌ مدرسه‌ را بدون‌ دست‌رسي‌ به‌ اينترنت‌ انجام‌ دهند و در ضمن‌ به‌ آنها فرصتهايي‌ مناسب‌ و مورد نياز داده‌ نمي‌شود تا از مزاياي‌ استفاده‌ از اينترنت، در مدارس‌ بهره‌مند شوند. به‌ همين‌ خاطر بسياري‌ از آنها معتقدند كه‌ شايد مجبور شوند براي‌ فشارآوردن‌ به‌ مدارس‌ خود به‌منظور منطبق‌شدن‌ با نيازهاي‌ آنها دست‌ به‌ اعتراض‌ بزنند. در تحليل‌ آخر، بايد گفت: مدارس‌ چاره‌اي‌ ندارند جز آنكه‌ با نگاهي‌ دقيق‌تر مسئلهِ نوجوانان‌ و اينترنت‌ را مورد بررسي‌ قرار دهند و بد نيست‌ كه‌ به‌ اين‌ جملهِ نسكاء (نويسندهِ لاتين)، كه‌ الان‌ نيز به‌ همان‌ اندازه‌اي‌ كه‌ دوهزار سال‌ پيش‌ درست‌ نشان‌ مي‌داد، بار ديگر توجه‌ كرد: "سرنوشت‌ آنهايي‌ را كه‌ با ميل‌ و اراده، مسير تقدير را مي‌پيمايند، هدايت‌ مي‌كند و آنها را كه‌ در طي‌ اين‌ مسير سرسختي‌ نشان‌ مي‌دهند، به‌زور به‌ دنبال‌ خود مي‌كشد ".