و بازي با دم شير
عبدالله سعودي: «دو كشور در جهان هستند كه شايستگي و لياقت موجوديت را ندارند؛ يكي ايران و ديگري اسرائيل»!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
مقدمه:
اين روزها، روزهاي حساسي در عرصه سياست خارجي ايران است.اگرچه شوراي امنيتتحريمهاي ناعادلانه اي را عليه ايران وضع کرده است،آمريکا تحريمهاي يکجانبه عليه ايران تحميل کرده،اتحاديه اروپا قطع نامه تحريم مجزا صادرنموده و کانادا و استراليا هم اقدامات مشابهي انجام داده اند ؛اما اقداماتو مواضع برخي همسايگان و کشورهاي منطقه مانند برخي دول عربي ،بسيار قابلتامل است.
اگرچه همراهي و پيشي گيري دول غربي از يکديگ در تحريمهاي ايران امري قابلپيش بيني و هماهنگ شده جهت اعمال فشار غرب ضد برنامه صلح آميز هسته ايراناست اما بايد توجه داشت در سالهاي قبل حجم مبادلات سياسي،اقتصادي و فرهنگياين کشورها محدود بوده است.دوري حوزه هاي منافع و قلمروهاي جغرافيايي نيزباعث شده است که غرب جسورانه تر سياستهاي ضد ايراني را دنبال کند.
اعراب از تعامل تا تقابل:
اما متاسفانه در مقابل برخي کشورهاي عربي همسايه بدون درک از منافع مليخود و مناسبات منطقه اي و نقش ايران در معادلات ژئواستراتژيک و ژئوپلوتيکمنطقه وارد ورطه اي شده اند که از انتهاي آن بي اطلاعند.اگرچه از ابتدايانقلاب اسلامي شيوخ محافظه کار منطقه موضعي منفي نسبت به انقلاب اسلاميداشتند و به ياري صدام حسين در جنگ عليه ايران شتافتند اما پس از پايانجنگ دريافتند ايران قدرتي منطقه اي و غير متزلزل است و لذا فضاي روابط خودرا از تقابل به تعامل در عين رقابت تغيير دادند.اين رويکردهاي همگرا ميتوانست زمينه ثبات منطقه اي را فراهم سازد اما با آغاز فضاي تقابل مجددايران و غرب بر سر پرونده هسته اي ايران، اعراب خليج فارس که هم چنانايران را رقيب استراتژيک و ايدئولوژيک خود مي دانستند فضاي مناسبات را بهسمت تقابل کشاندند.اين تقابل در اين روزها از سوي اعراب به کنشهايي تبديلشده که خارج از حد و قدرت اين دول بوده و واکنش صريح دستگاه سياست خارجيايران را طلب مي کند.در اين تقابل ديگر مورد نزاع مسائل هويتي و فرهنگيمورد ستيزه نيست که اين بار پس از دو دهه ثبات نسبي در روابط، اعراب مباحثامنيتي و عيني را در حوزه تقابل وارد مي کنند.اخبار ذيل در اين چارچوبقابل تحليل است:
خبر اول:حرفهاي اهانت آميز عبدالله سعودي:
روزنامه فرانسوي "فيگارو " در گزارشي به قلم "جورج مالبرونو " نوشت:پادشاه سعودي كه روز گذشته با "باراك اوباما " رئيس‌جمهور آمريكا در كاخسفيد ديدار كرد، در جريان ديدار اخير خود با "اروه مورن " وزير دفاعفرانسه در جده، بي آنكه حرفش را سبك و سنگين كرده و سپس بيان كند، اقدامبه گفتن سخني نسنجيده و اصطلاحا "نجويده " كرد.
وي روز 5 ژوئن جاري (15 خرداد) در ديدار با مورن اعلام كرد: «دو كشور درجهان هستند كه شايستگي و لياقت موجوديت را ندارند؛ يكي ايران و ديگرياسرائيل.»
فيگارو افزود: اين انتقاد تلخ ملك عبدالله از ايران و اسرائيل به عنواندشمنان عربستان، از سوي دو منبع ديپلماتيك و نظامي فرانسوي در پاريس تأييدشده است اما مشخص نيست كه واكنش وزير دفاع فرانسه در زمان شنيدن اينانتقاد از زبان پادشاه عربستان آن هم در نقطه اوج سفر دو روزه وي به اينكشور و در حاليكه در ميان مشتي از ديپلمات‌ها و عالي رتبگان احاطه شدهبوده، چه بوده است
ملك عبدالله در اين ديدار از ايران نيز بسيار خشمگين بود كه اين خشم وياز هراس و نگراني‌هاي كشورش از تمايلات هسته‌اي تهران منشأ مي‌گيرد كهالبته بايد خصومت ديرينه و قديمي رياض و تهران به عنوان دو قطب اصلي جهاناسلام را نيز به آن افزود.
خبر دوم:مواضع مشترک عبدالله سعودي و اوباما عليه ايران:
باراک اوباما رييس جمهوري آمريکا و عبدالله پادشاه عربستان در پياميمشترک، از تلاش هاي جهاني براي توقف برنامه اتمي جمهوري اسلامي، حمايتکردند. کاخ سفيد واشينگتن مي گويد پادشاه عربستان روز سه شنبه در ديدار بارييس جمهوري آمريکا با توجه به تلاش هاي اخير بين المللي عليه ايران، آنرا اقدامي خوانده که بايد از آن حمايت شود.
اين حمايت در حالي است که ملک عبدالله هيچ نگراني از دويست کلاهک هسته اي اسراييل ندارد!
خبر سوم:بلوکه کردن حسابهاي برخي شرکتهاي ايراني در امارات:
بانک مرکزي امارات متحده عربي در راستاي اجراي دور تازه تحريمهاي سازمانملل عليه ايران، روز دوشنبه دستور مسدود شدن 41حساب بانکي مربوط به اشخاصحقيقي و حقوقي ايراني را صادر کرد.
يک هفته پيش از اعلام خبر انسداد حسابهاي بانکي ايراني امارات همچنيناعلام کرده بود که 40 شرکت محلي و بين‌المللي را که تحريمهاي سازمان مللعليه ايران را زير پا گذاشته بودند تعطيل کرده است.
بانک مرکزي امارات در بخشنامه‌اي در اين زمينه همچنين از تمام بانک‌ها،صرافي‌ها، و شرکتهاي سرمايه‌گذاري و مالي در امارات خواسته است که ازپرداخت پول به اشخاص حقيقي و حقوقي که نام آنها در فهرست قطعنامه چهارمسازمان ملل عليه ايران ديده مي‌شود، خودداري شود.
راهبردهاي متقابل در حوزه هاي اقتصادي:
امارات متحده عربي
جمهورى اسلامى ايران از سال‌ها پيش روابط تجارى گسترده‌اى با امارات متحده عربى دارد، به طورى که حجم مبادلات
تجارى دو کشور به حدود 10ميليارد دلار در سال مى‌رسد که بيشتر آن بهصادرات مجدد کالا از دوبى به ايران مربوط مى‌شود.حضور سرمايه هاي انساني ومالي ايران در امارات و به ويژه دوبي به رونق و اهميت يافتن اين بندر کهسابقه اي در حد چند دهه دارد،انجاميده است .
به نظر مي رسد تجديد نظر در روابط اقتصادي با دوبي،يافتن ترمينالهاي ديگربراي واردات کالا به ايران و تشويق ايرانيان فعال در امارات براي خروجسرمايه ها از امارات ضربه اي جبران ناپذير به اين شيخ نشين در اين روزگاربحران و رکود اقتصادي مي زند.
عربستان سعودي:
ايران سالانه حدود يکصد هزار زائر براي حج تمتع و بيش از ششصدهزار نفربراي عمره به عربستان مي فرستد.بخش عمده اي از درآمد توريسم مذهبي عربستانبويژه در عمره مرتبط به معتمرين ايراني است.رونق هتلها،رستورانها،بخش حملو نقل زميني و هوايي و بازار عربستان تا حدي مربوط به ايرانيان است.
اگرچه زيارت حرمين شريفين آرزو.ي هر مومن پاکباخته اي است اما شايد دربرخي شرايط همانند سالهايي در ايام حضرت امام (ره) مصلحت نظام اسلامي درمحدوديت و يا تحريم سفر حج و عمره است.در شرايطي که پادشاه سعودي برموجوديت ايران با تمدن هفت هزار ساله مي تازد او مي بايست درسي تاريخي ازايرانيان بياموزد.
نتيجه گيري:
اقدامات و مواضع اعراب حاشيه خليج فارس به عنوان همسايه هاي ايران حاکي از رويکرد واگرايانه آنها در قبال ايران مي باشد.
شيخ نشينهاي حاشيه خليج فارس و دولت عربستان سعودي به عنوانقدرت منطقه اي حامي آنها، اگرچه داراي پيشينه سياسي و فرهنگي مذهبيمشترک با ايران هستند اما در عين حال به همواره به ايران به عنوان رقيبسياسي و استراتژيک خود مي نگريسته اند و فضاي تقابل ايران و غرب بر سرمساله هسته اي براي آنها زمينه را براي به عينيت رساندن تقابلشان با ايرانفراهم کرده است.سخنان اهانت آميز شاه عربستان و مقايسه ايران و رژيمصهيونيستي،حمايت عربستان از آمريکا در تحريم ها عليه ايران و اقدام عمليامارات براي به عينيت رساندن تحريمها ضد ايران در اين چارچوب قابل تفسيراست.اما واقعيتهاي منطقه اي نشان دهنده اين است که ايران داراي اهرمهايعيني و بالقوه اي براي پاسخگويي به اين زياده خواهي هاي اعراب است.در واقعوجود اين اهرم ها باعث مي شود تداوم اين مواضع عليه ايران از سوي اينکشورها مانند بازي کردن با دم شير باشد.
از مسوولان مي خواهيم با در نظر گرفتن اصول عزت ،حکمت ومصلحت پاسخلازم را به اين کنشهاي نابخردانه اعراب در نظر گرفته و اعمال کنند.
حسين زرهاني
گروه جامعه وسياست
منبع: تبیان
[External Link Removed for Guests]