پايان ماه عسل ايران و روسيه

[Mr.Amirhessam]

نويسنده: ارسلان - مرشدى

● منبع: روزنامه - جام جم





ديميتري مدودف، رئيس جمهوري روسيه، هفته گذشته در جمع سفراي اين كشور در كشورهاي خارجي گفت كه ايران دارد به سمتي حركت مي‌كند كه به داشتن توانايي لازم براي ساختن سلاح هسته‌اي نزديك مي‌شود.
2 هفته پيش نيز رئيس‌جمهور روسيه در حاشيه كنفرانس گروه بيست در تورنتو كانادا با نگران‌‌كننده خواندن هشدار سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (CIA) در مورد كافي بودن دارايي اورانيوم كمتر غني‌ شده ايران براي توليد 2 بمب اتمي، اين اطلاعات را در صورت تأييد موجب وخيم‌تر شدن مساله هسته‌اي ايران ارزيابي كرده بود.
اگر چه پس از تغيير آشكار روسيه در حمايت سنتي از ايران، اين چنين موضعگيري‌هايي چندان بي‌سابقه نيست و قبلا سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه، ويتالي چوركين، نماينده اين كشور در سازمان ملل و حتي ولاديمير پوتين، نخست وزير در حمايت از تحريم ايران اظهارنظرهايي داشته‌اند، اما اين گفته‌هاي مدودف از معدود مواردي است كه يك مقام بلندپايه روسيه در يك اظهارنظر رسمي اين احتمال را تاييد مي‌كند كه ايران به سوي ساختن سلاح هسته‌اي گام بر مي‌دارد.
فدراسيون روسيه كه روابط اقتصادي و نظامي گسترده‌اي با جمهوري اسلامي ايران دارد، از حاميان سنتي برنامه هسته‌اي ايران بشمار مي‌رود كه سرمايه‌گذاري عمده‌اي در فناوري هسته‌اي تهران داشته است. نماد اين همكاري‌ها و سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك هسته‌اي نيز نيروگاه هسته‌اي بوشهر است. با اين همه روسيه اخيراً تغييري آشكار در حمايت از برنامه هسته‌اي ايران اتخاذ كرده و از چهارمين دور تحريم‌هاي سازمان ملل متحد عليه ايران در قالب قطعنامه‌1929 مصوب ژوئن حمايت كرده است.
ولاديمير پوتين، نخست وزير روسيه اين بار نارضايتي مسكو را از تحريم‌‌هاي يكجانبه آمريكا و اروپا عليه ايران اعلام كرد. مواضع دوگانه رئيس جمهور و نخست وزير روسيه در قبال پذيرش يا عدم پذيرش تحريم‌‌هاي غرب عليه ايران موضوعي است كه برخي آن را سياست روسيه در راستاي كسب حداكثر منافع خود مي‌‌دانند.

بدقولي‌هاي مكرر روس‌ها
با خداحافظي ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور سابق روسيه از كاخ كرملين و به قدرت رسيدن ديميتري مدودف كه بعدها با جابه‌جايي قدرت در كاخ سفيد و ابقاي قدرت در كاخ سعد آباد نيز همراه شد، گمانه‌زني‌ها بر سر آينده روابط دو سوي خزر داغ شد. اگر چه چينش قدرت در آن سوي آب‌هاي سرد آتلانتيك با به قدرت رسيدن باراك اوباما و ادامه دور دوم رياست جمهوري احمدي‌نژاد در اين سوي آب‌هاي گرم خليج فارس، سطح و آتيه روابط 2 كشور را دستخوش تغييراتي كرد، اما بسياري اعلام تبريك مدودف به احمدي‌نژاد در اولين روز پيروزي‌اش در انتخابات رياست جمهوري ـ هنگامي كه كشورهاي اروپايي و آمريكا موضع سردي در قبال انتخاب مجدد وي اتخاذ كرده بودند ـ را چراغ سبزي از سوي مسكو براي ادامه راه قبلي با تهران ارزيابي كردند؛ ادامه‌اي كه مدودف حداقل در طول يك سال اخير سعي داشته با پيروي از ديپلماسي پوتينيسم بپيمايد. ولاديمير پوتيني كه به عنوان اولين رهبر روسيه پس از استالين در طول 6 دهه اخير براي شركت در اجلاس سران كشورهاي حاشيه خزر به تهران سفر كرد. اگر چه روابط تهران و مسكو در دوران رياست جمهوري پوتين به عالي‌ترين سطح خود در دوران پس از جنگ دوم جهاني رسيد، اما سير تحولات اخير نشانه‌هايي از گسست و پيوند را در روابط دو كشور بروز داده است.
مدودف اگر چه تلاش داشته به همان مشي و منش پوتين در نوع تعامل با ايران وفادار باشد، اما تفكر راهبردي او نشان مي‌دهد اخيراً وي سعي داشته از پوتين فاصله بگيرد.
با اين حال بايد توجه داشت كه ترجمه چنين موضعگيري‌ها و اظهارنظرهاي وي طي ماه‌هاي اخير حكايت از اتخاذ يك موضع دوپهلو و تمايل روس‌ها به يك بازي چند سر برد دارد. روسيه از يك سو با روي آوردن به راهبرد قهر و آشتي ديپلماتيك با غرب هزينه شركت در بازي صدور قطعنامه جديد را براي آنها بالا مي‌برد و با پيشقدم شدن در تدوين و پيش‌نويس قطعنامه جديد جاي متزلزل شده خود در صف لرزان گروه شكننده 1+5 را تثبيت مي‌كند و از سوي ديگر با همراهي و همگامي كه با تهران دارد آن را به عنوان محملي براي ارتقاي جايگاه قدرت موازنه‌اي خود قرار داده است.
البته روسيه تاكنون تنها به عقب انداختن ساعت هسته‌اي ايران اكتفا نكرده است. روسيه متعهد شده بود كه نيروگاه اتمي بوشهر را تا پايان سال 2000 تحويل ايران دهد، اما در سال‌هاي 2003، 2006، 2008 و 2009 از عدم راه‌اندازي نهايي آن سخن گفته است؛ سخناني كه از زبان كاخ كرملين مشكلات فني و مهندسي توجيه مي‌شود. اين در حالي است كه ايران تاكنون بيش از يك ميليارد دلار براي ساخت نيروگاه آب سبك بوشهر هزينه كرده است و مهندسان روسي راه‌‌اندازي آزمايشي و خشك نيروگاه را با موفقيت به انجام رسانده‌اند. علاوه بر اين و در حالي كه قرارداد تحويل مجموعه‌هاي پدافند موشكيS300 PMV به ارزش تقريبا يك ميليارد دلار در سال 2007 منعقد شده بود، اما تاكنون اين سامانه تحويل ايران نشده است. اين در حالي است كه مسكو سامانه ارتقا يافته S400 را تحويل تل‌آويو داده است. در ادامه سريال تكراري و بدقولي‌هاي مكرر روسيه چند سال پيش هم قرارداد تحويل 5 فروند هواپيماي مسافربري توپولوف SM204 با شركت ايران ايرتور منعقد شد، اما به گفته منابع روسي اجراي اين قرارداد عملاً چند ماهي است كه متوقف شده است.

استوانه‌هاي روابط تهران و مسكو
روابط فيمابين روسيه و ايران در طول حداقل يك دهه اخير منبعث از تحولات و دگرگوني‌هاي بسياري خصوصاً در عرصه ديپلماسي، امنيت و انرژي بوده است. روسيه اگر چه از ابتداي تشكيل، از يك ائتلاف براي مبارزه با جهان تك قطبي صحبت به ميان آورد، اما بعدها آن را فراموش كرد؛ تا جايي كه آن مبارزه جاي خود را به يك همزيستي مسالمت‌آميز با آمريكا داد.
روسيه در عين اين‌كه نسبت به تحركات و جابه‌جايي آمريكا در صفحه شطرنج آسياي ميانه و حوزه قفقاز نگراني‌هاي جدي دارد، اما سعي داشته اين نگراني‌ها بر دغدغه‌هاي تعامل با دنياي غرب آسيب‌هاي جدي به جاي نگذارد. بواقع روسيه نسبت به دو سوي آتلانتيك يك نوع بي‌اعتمادي عميق دارد، اما در عين حال به نظر مي‌رسد نسبت به ايران هم اعتماد كافي ندارد. روسيه تلاش دارد باوجود دست‌اندازي ناتو در كشورهاي تحت نفوذ سنتي روسيه هژموني اقتصادي و ديپلماتيك را در حياط خلوت خود حفظ كند. بخشي از اين دكترين بازدارندگي روسيه شامل همسايه جنوبي‌اش، ايران نيز مي‌شود، همچنان كه جغرافياي چين و تركيه نيز در عمق استراتژيك روسيه قرار دارند. همكاري‌هاي دو و چند جانبه روسيه با تركيه و چين نهايتي جز كاستن ميدان مانور ايران را در منطقه جستجو نمي‌كند. حمايت از تركيه فاقد انرژي به عنوان ميزبان حامل لوله‌هاي گازي به اروپا در كنار ميانجيگري مخاصمات و مناقشات منطقه‌اي براي كاستن از نقش پيشبرانه جمهوري اسلامي طراحي و تبيين شده است.
روسيه مادامي كه از كانون‌هاي نظام چندقطبي بين‌المللي صحبت به ميان مي‌آورد به جاي ايران ترجيح مي‌دهد از هند، چين، تركيه، مصر و حتي رژيم صهيونيستي صحبت كند. پيوندهاي روابط ايران و روسيه هنگامي محكم‌تر مي‌شود كه آمريكا سعي مي‌كند حوزه نفوذ خود را در خاورميانه و كشورهاي خارج نزديك مسكو گسترش دهد. بحران اوستيا و آبخازياي جنوبي، طرح گسترش ناتو به شرق و يارگيري تا پشت مرزهاي روسيه به همراه وقوع انقلاب‌هاي زنجيره‌اي مخملي در كشورهاي استقلال‌يافته از اتحاد جماهير شوروي عمده محركه‌هايي بودند كه خيزش روسيه به سمت ايران را تسريع بخشيده است. بر اين مبنا به نظر مي‌رسد كه فاكتور امنيت نقش پررنگ‌تري از فاكتور اقتصاد و انرژي در روابط تهران و مسكو ايفا مي‌كند.
در ميز پرونده هسته‌اي ايران هم مسكو همواره نشان داده، علاقه‌مند است كه شرايط رسيدن به توافق بر سر پرونده ايران را دشوار ساخته و با پيچيده ساختن معادله تعامل با ايران، انتظارات متقابل خود را از تهران و واشنگتن افزايش دهد. اوباما با استفاده از قدرت نرم گفتگو و مصالحه مصمم به پيشگيري از ادامه غني‌سازي اورانيوم در ايران و محروم ساختن تهران از توان دست يافتن به پيشرفت‌هاي جديد در تكميل چرخه سوخت است، مدودف نيز متقابلا مايل به متوقف ساختن پيشروي ناتو در اروپاي شرقي و منطقه قفقاز شمالي است و نصب تاسيسات رادار در لهستان و دفاع موشكي در جمهوري چك را از سوي آمريكا، خطري در جهت تهديد امنيت ملي خود تلقي مي‌كند.
مضاف بر اين‌كه روسيه همواره سعي داشته از برگ‌هاي حمايت سياسي و فني هسته‌اي از ايران براي تاثيرگذاري در ديگر حوزه‌هاي مشترك 2 كشور بهره گيرد. نقش روسيه در بازي بزرگ خطوط انتقال انرژي در خزر نيز در اين راستا قابل ارزيابي است.
در مورد رژيم حقوقي درياي خزر نيز با وجود برگزاري 5 دور مذاكرات سران كشورهاي همسايه خزر، روسيه با در پيش گرفتن سياست‌هاي متناقض سبب شده تا رژيم حقوقي قانوني حاكم بر خزر كه همان قراردادهاي 1921 و 1940 است در عمل فاقد اعتبار باشد. نتيجه اين سياست‌هاي دوگانه هم محروم شدن ايران از حقوق قانوني خود در بهره‌برداري از منافع خزر است، تا جايي كه در عمل سهم 50 درصدي ايران در استفاده و بهره‌برداري از بستر و زيربستر خزري مطابق با قراردادهاي دو جانبه به كمتر از 10درصد رسيده است.

ديپلماسي دو سر برد
ديپلماسي هسته‌اي روسيه در آوردگاه‌هاي شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و شوراي امنيت سازمان ملل جداي از مختصات كلي سياست خارجي مسكو قابل رصد كردن نيست. روسيه باوجودي كه يكي از حاميان و شركاي اصلي فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران است، اما توامان هم يكي از وفاداران به ديپلماسي تهاجمي جبهه غرب در مواجهه با پرونده ايران نيز هست. در پرونده هسته‌اي ايران، روسيه با روي آوردن به راهبرد قهر و آشتي ديپلماتيك با غرب، هزينه شركت در بازي صدور قطعنامه‌هاي جديد را براي آنها بالا مي‌برد. همزمان هم با پيشقدم شدن در تدوين و پيش‌نويس قطعنامه جديد جاي متزلزل شده خود در صف لرزان گروه شكننده 1+5 را تثبيت مي‌كند.
مسكو سعي دارد سيگنال‌هايي با اين محتوا براي محور واشنگتن و بروكسل مخابره كند كه هنوز هم براي اعمال فشار بر سر پرونده هسته‌اي ايران وجود روسيه يك ضرورت است كه به تنهايي مي‌تواند قواعد بازي را بر‌هم زند. اگر چه در گرو همراهي و همگامي با تهران به‌عنوان محملي براي ارتقاي جايگاه و قدرت موازنه‌اي نگاه مي‌كند تا مسكو را شريك استراتژيكي تهران تعريف كند كه حتي حاضر است سامانه دفاع موشكي S300 را در اختيار ايران بگذارد.
از اين رو رويكردهاي يك سال اخير روسيه در مواجهه با ايران را مي‌توان پايان ماه عسل روابط 2 كشور دانست؛ روسيه‌اي كه بارها در سندهاي كلان امنيت ملي خود اعلام كرده بود كه در خارج نزديك خود تحمل پذيرش يك قدرت نوظهور هسته‌اي را ندارد.
بند 2 دكترين نظامي جديد روسيه به ‌مواجهه با خطرات ‌‌و ‌تهديدات ‌نظامي ‌فرارو و بند 6 ‌به اشاعه ‌سلاح‌هاي ‌كشتار ‌جمعي و ‌موشكي ‌و ‌افزايش ‌تعداد ‌كشورهاي ‌دارنده ‌تسليحات ‌هسته‌اي و به مخالفت روسيه با شكل‌گيري كشورهايي نظير ايران به عنوان قدرت هسته‌اي تاكيد دارد و آن را از خطرات ‌اساسي ‌نظامي ‌خارجي فدراسيون روسيه قلمداد كرده است.
به نظر مي‌رسد اين اسناد راهبردي يا توسط دستگاه ديپلماسي ايراني مطالعه نمي‌شود يا مورد توجه قرار نمي‌گيرد. فرض هركدام از اين دو صورت وجه پنهان ديپلماسي چندگانه روسي را آشكار ساخته است. ديپلماسي روسي با اطلاع از اين‌كه هيچ شلاق و تازيانه ايراني را به چشم نمي‌بيند و تنها شماتت‌هاي تكراري را تجربه خواهد كرد، بي‌هيچ واهمه‌اي آشكارا به همان راه چند سده اخير خود در قبال ايران مي‌رود.
از روسيه تزاري تا روسيه امروزي، بواقع هيچ دگرديسي سياسي و اقتصادي روي نداده است. منابع بستر و زيربستر درياي خزر، نيروگاه هسته‌اي بوشهر، سامانه دفاع‌‌ موشكي‌‌S300، شيلات شمال و پرونده هسته‌اي ادامه همان ديپلماسي قراردادهاي تركمنچاي، گلستان و... است و واقعيت امر اين است كه روسيه هيچ تغييري در مواضع خود نسبت به ايران نداده است؛ راهبرد روسي همان ديپلماسي واقع گرايانه است، تنها تاكتيك‌ها تغيير يافته است.

[saeedjiji]

اگر دولت احمدی نژاد نبود نیروگاه بوشهر تا 2020 هم تکمیل نمیشد

[MRSTAR]

مشکلی نیست ماه عسل تموم شده حالا ببینیم از این زوج خوشبخت چه بچه ای به دنیا میاد