- میدان آزادی، نحوۀ ساخت و مشخصات آن از سال ۱۳۴۹تا امروز
میدانآزادی با وسعتی در حدود ۱۵ هزار مترمربع بزرگ ترین میدان در میان کشورهایخاورمیانه است. این برج که به نام برج شهیاد معروف است اما پس از پیروزیانقلاب اسلامی ایران در سال۱۹۷۹ به دلیل اجتماعی که مردم در استقبال ازآیت الله خمینی در بازگشت از پاریس به تهران در این میدان انجام دادهبودند و سرانجام ۱۰ روزپس از آن به سرنگونی حکومت پیشین انجامید، به میدانآزادی تغییر نام داد.
هرچندنام میدان شهیاد به آزادی تغییر کرده اما هنوز بسیاری از ایرانیان به خصوصمهاجران ایرانی این میدان را به نام شهیاد می شناسند.
برجشهیاد در سال ۱۳۴۹خورشیدی توسط حسین امانت معمار ایرانی که حالا شهروند وساکن کانادا است، ساخته شد. در آن سال آقای امانت دانشجوی ۲۶ ساله ای بودکه ماموریت یافت به مناسبت یادبود جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران،میدانی در پایتخت طراحی کند که نماد "ایران مدرن" و نشان "دروازه تمدنبزرگ" در قرن بیستم باشد.
درسال ۱۳۴۵خورشیدی طرح یک نماد معرف ایران بین معماران ایرانی به مسابقهگذاشته شد که در نهایت طرح آقای امانت، بیست و شش ساله از دانشگاه تهرانبرنده و برای ساخت انتخاب شد. عملیات بنای برج آزادی در یازدهم آبان ۱۳۴۸خورشیدی آغاز و پس از بیست و هشت ماه کار، در ۲۴ دیماه ۱۳۵۰ با نام برجشهیاد به بهره برداری رسید.
درروز افتتاح برج این میدان، محمدرضا شاه به همراه همسرش در میدان شهیادحضور یافتند و برای نخستین بار با افتخار منشور کورش کبیر که نخستیننوشتارحقوق بشری جهان است در این مکان پرده برداری شد. این اثر تاریخیحدود ۲۵۵۰ سال پیش به فرمان کوروش کبیر کتیبه شده و هم اکنون در موزهبریتانیا در لندن نگهداری می شود.
رونماییاز منشور دوهزار پانصد ساله کوروش در بنای برج پیوندی بود میان تاریخباستان ایران و دنیای توسعه یافته و صنعتی که شاه وعده آن را می داد. گرچهوعده قرار گرفتن ایران در جمع کشورهای صنعتی محقق نشد اما دیری نگذشت کهبرج آزادی در ایران، نمونهای از نماد و نشانههای شهری شد که معماری شاخصآن تلفیق طاقهای معماری قبل و بعد از اسلام و تبدیل آن به نمادی مدرن وچشم نواز بود.
مساحتزیر بنای این میدان، حدود ۷۸ هزار مترمربع است و بنای آن به صورتدروازهای به ارتفاع حدود ۴۵ متر ساخته شده است که پنج متر آن داخل زمینفرو رفته است. طاق آن از زمین، ۲۳ متر فاصله دارد و دارای هشت بخش مجزااست.
عرضپایه این بنا ۶۶ متر است و ساختن آن ۳۰ ماه زمان برده است. در محوطهمیدان، ۶۵۰۰۰ مترمربع، به صورتی زیبا باغچهبندی و گل کاری شده است. درساختمان آن ۲۵۰۰۰ قطعه سنگ به کار رفته و ۹۰۰ تن آهن مصرف شدهاست.
مجموعهفرهنگی آزادی، متشکل از چند بخش در طبقه تحتانی برج آزادی قرار دارد وشامل موزه، کتابخانه، واحد سمعی و بصری، سالن نمایشگاه، سالناجتماعات ،سالن برگزاری کنسرت و کنفرانس است. مجموعه فرهنگی با ۵۰۰۰مترمربع در بر گیرنده برج اصلی نیز هست.
کتابخانهمجموعه، با مساحتی حدود ۲۷۱۵ مترمربع و بیش از ۵۰۰۰۰ جلد کتاب، بسیارمجهز است و کتابخانه محققان و مؤلفان نیز، با مساحت ۲۴۳ مترمربع، مکانیاست که از طریق ۳۰ دستگاه کامپیوتر به شبکههای اطلاعرسانی داخلی و خارجیمتصل است.یکی از ویژگیهای موزه این بنا وجود تکه سنگی از کره ماه است کهریچارد نیکسون، رئیس جمهور سابق امریکا، در سفر به ایران به این موزهاهدا کرده است.
