نزدیکی ظهور در بیانات امام خامنه ای
«هيچ وقت نميشود گفت كه حالا سالها يا مدتها مانده است كه اين اتفاق بيفتد، هيچ وقت هم نميشود گفت كه اين حادثه نزديك است و در همين نزديكى اتفاق خواهد افتاد. هميشه بايد مترصد بود،»
کلمات فوق، گزیده ای از فرمایشات امام خامنه ای، در جمع تخصصی مهویت است که 90/4/19 ایراد کرده است. بعد از ماه ها سکوت معنا دار مقام معظم رهبری در این خصوص، و فیصله دادن به درگیری های چند ماهه در خصوص مستند ظهور بسیارنزدیک است، یاد آوری چند نکته ضروریست.
1- تاکید معظم له بر کار عالمانه، دقیق و پرهیز از کارهای عامیانه و جاهلانه که به حق پایه و اساس هر رشته تخصصی، به خصوص مهدویت است.« از كارِ عالمانه و همراه با دقت در مسئله‌ى انتظار و مسئله‌ى دوران ظهور نبايد غفلت كرد. و از كارِ عاميانه و جاهلانه بشدت بايد پرهيز كرد. از جمله‌ى چيزهائى كه ميتواند يك خطر بزرگ باشد، كارهاى عاميانه و جاهلانه و دور از معرفت و غير متكى به سند و مدرك در مسئله‌ى مربوط به امام زمان (عجّل‌اللَّه تعالى فرجه الشّريف) است، كه همين زمينه را براى مدعيان دروغين فراهم ميكند.»
2- تاکید بر غلط اندار بودن تطبیق: «در طول تاريخ مدعيانى بودند؛ بعضى از مدعيان هم همين چيزى كه حالا اشاره كردند، يك علامتى را بر خودشان يا بر يك كسى تطبيق كردند؛ همه‌ى اينها غلط است. بعضى از اين چيزهائى كه راجع به علائم ظهور هست، قطعى نيست؛ چيزهائى است كه در روايات معتبرِ قابل استناد هم نيامده است؛ روايات ضعيف است، نميشود به آنها استناد كرد. آن مواردى هم كه قابل استناد هست، اينجور نيست كه بشود راحت تطبيق كرد. هميشه عده‌اى اين شعرهاى شاه نعمت‌اللَّه ولى را - در طول سالهاى متمادى و در موارد زيادى - بر آدمهاى مختلفى در قرون مختلف تطبيق كردند، كه بنده ديدم. گفتند بله، اينى كه گفته من فلان كس را، فلان جور مى‌بينم، اين فلان كس است؛ يك شخصى را گفته‌اند. باز در يك زمان، صد سال بعد مثلاً، يك كس ديگرى را پيدا كردند و به او تطبيق كردند! اينها غلط است، اينها كارهاى منحرف‌كننده است، كارهاى غلطانداز است. وقتى انحراف و غلط به وجود آمد، آن وقت حقيقت، مهجور خواهد شد، مشتبه خواهد شد، وسيله‌ى گمراهى اذهان مردم فراهم خواهد شد؛ لذا از كارِ عوامانه، از تسليم شدن در مقابل شايعات عاميانه بايستى بشدت پرهيز كرد. كارِ عالمانه، قوى، متكى به مدرك و سند، كه البته كار اهل فنِ اين كار است، اين هم كار هر كسى نيست، بايد اهل فن باشد، اهل حديث باشد، اهل رجال باشد، سند را بشناسد، اهل تفكر فلسفى باشد؛ بداند، حقايقى را بشناسد، آن وقت ميتواند در اين زمينه وارد ميدان شود و كار تحقيقاتى انجام دهد. اين بخش از كار را هرچه ممكن است، بيشتر بايد جدى گرفت تا راه ان‌شاءاللَّه براى مردم باز شود؛ هرچه دلها با مقوله‌ى مهدويت آشنا شود و انس پيدا كند و حضور آن بزرگوار براى ما، ما مردمى كه در دوران غيبت هستيم، محسوستر شود و بيشتر حس كنيم و رابطه بيشتر داشته باشيم، اين براى دنياى ما و براى پيشرفت ما به سمت آن اهداف بهتر خواهد بود.»
3- انتظار و مترصد بودن: «مسئله‌ى انتظار هم كه جزء لاينفك مسئله‌ى مهدويت است، از آن كليدواژه‌هاى اصلى فهم دين و حركت اساسى و عمومى و اجتماعى امت اسلامى به سمت اهداف والاى اسلام است؛ انتظار؛ انتظار يعنى ترغب، يعنى مترصد يك حقيقتى كه قطعى است، بودن؛ اين معناى انتظار است. انتظار يعنى اين آينده حتمى و قطعى است؛ بخصوص انتظارِ يك موجود حىّ و حاضر؛ اين خيلى مسئله‌ى مهمى است. اينجور نيست كه بگويند كسى متولد خواهد شد، كسى به وجود خواهد آمد؛ نه، كسى است كه هست، وجود دارد، حضور دارد، در بين مردم است. در روايت دارد كه مردم او را مى‌بينند، همچنانى كه او مردم را مى‌بيند، منتها نميشناسند. در بعضى از روايات تشبيه شده است به حضرت يوسف كه برادران او را ميديدند، بين آنها بود، در كنار آنها بود، روى فرش آنها راه ميرفت، ولى نميشناختند. يك چنين حقيقت بارز، واضح و برانگيزاننده‌اى؛ اين كمك ميكند به معناى انتظار. اين انتظار را بشريت نياز دارد، امت اسلامى به طريق اولى نياز دارد. اين انتظار، تكليف بر دوش انسان ميگذارد. وقتى انسان يقين دارد كه يك چنين آينده‌اى هست؛ همچنانى كه در آيات قرآن هست: «و لقد كتبنا فى الزّبور من بعد الذّكر انّ الارض يرثها عبادى الصّالحون. انّ فى هذا لبلغا لقوم عابدين»(1) - مردمانى كه اهل عبوديت خدا هستند، ميفهمند - بايد خود را آماده كنند، بايد منتظر و مترصد باشند. انتظار لازمه‌اش آماده‌سازى خود هست. بدانيم كه يك حادثه‌ى بزرگ واقع خواهد شد و هميشه منتظر باشيد.»
نکته ای که باید توجه داشت، مسئله نزدیکی ظهور در بیانات معظم له است؛ آیا در مورد نزدیکی ظهور در بیانات ایشان مطلبی است یا نه؟
مقام عظمای ولایت، مطالب جالب و خواندنی در مورد مهدویت دارند که در سایت نشر آثار با جستجوی «ظهور نزدیک» می توان به مطالب گوهر باری دست یافت. یکی از آنها ذکر این نکته است: « امروز، هم بشریت بیش از بسیاری از دورانهای تاریخ، دچار ظلم و جور است، هم پیشرفتی كه امروز بشریت كرده است، معرفت پیشرفته تر است. ما به زمان ظهور امام زمان (ارواحنا فداه) این محبوب قلبی انسانها نزدیك شده ایم زیرا معرفتها پیشرفت كرده است.» تاریخ: 3/9/78 بیانات مقام معظم رهبری در جشن بزرگ منتظران ظهور همزمان با هفتۀ بسیج و روز ولادت حضرت مهدی (عج)
چگونه می توان بین این دو حرف را جمع کرد؟ یک جا می فرماید: ««هيچ وقت نميشود گفت كه حالا سالها يا مدتها مانده است كه اين اتفاق بيفتد، هيچ وقت هم نميشود گفت كه اين حادثه نزديك است و در همين نزديكى اتفاق خواهد افتاد. هميشه بايد مترصد بود،»
و در جایدیگر می فرماید: « ما به زمان ظهور امام زمان (ارواحنا فداه) این محبوب قلبی انسانها نزدیك شده ایم زیرا معرفتها پیشرفت كرده است.»
چندین وجه جمع قابل تصویر است:
1- یکی را ناسخ و دیگری را منسوخ بدانیم. فرموده اخیر که فرمودند: « هيچ وقت هم نميشود گفت كه اين حادثه نزديك است». ناسخ و فرموده سال 78 را منسوخ بدانیم.
این احتمال زمانیست که وجه جمع دیگری برای آن نیابیم. چرا که اصل بر عدم نسخ است و برای نسخ دلیل لازم است.
2- بگوییم آن زمان در شرایطی قرار داشتیم که بشارت به نزدیکی ظهور صحیح بود ولی حالا چنین شرایطی نیست.
این احتمال هم باطل است. چرا که به صراحت علت نزدیکی ظهوردر ذیل کلام معظم له ذکر شده است و آن پیشرفت معرفت هاست: « ما به زمان ظهور امام زمان (ارواحنا فداه) این محبوب قلبی انسانها نزدیك شده ایم زیرا معرفتها پیشرفت كرده است.» و این نکته بر کسی پوشیده نیست که پیشرفت معرفت ها در سال 90 نسبت به سال 78 به مراتب بیشتر شده است. حالا کاری به بیداری اسلامی در منطقه نداریم که خود دلیل و یا تاییدی دیگر بر نزدیکی ظهور است.
3- بگوییم نعوذ بالله در کلام معظم له تناقضی آشکار است.
این نکته نیز باطل و بدور از شناخت است. چرا که شناختی که از معظم له داریم، و به اذعان دوست و دشمن کمترین تناقضی در کلمات ایشان یافت نمی شود، مگر برای آن، وجه جمعی منطقی وعقلایی وجود دارد.
4- بگوییم نزدیکی ظهور دارای چندین معناست. به عبارتی؛ اشتراک لفظی است. یعنی؛ معنایی که در سال 78 از نزدیکی ظهور قصد شده غیر از معنایی است که در سال 90 از آن قصد شده است. در سال 78 منظور از نزدیکی ظهور؛ همان نزدیکی است که در دعای عهد هر شیعه ای را ملزم و تشویق به یاد آوری آن در هر صبحکاه می کند: «انهم یرنه بعیدا و نراه قریبا» این کفار هستند که ظهور را دور می بینند و ما آن را نزدیک می دانیم! یعنی بینش شیعه این است که دائما خود را نزدیک به ظهور می بیند تا روحیه امید و صبر و ... در او زنده بماند. اما معنای نزدیکی ظهور در سال 90، به معنی قطعی دانستن ظهور در زمان خاص است که روایات آن را توقیت و باطل دانسته اند. (تعیین وقت).
اشتراک معنوی بودن نزدیکی ظهور، شاید بتواند وجه جمع صحیحی باشد. ولی با معنایی که از نزدیکی ظهور در سال 78 قصد شده این احتمال نیز باطل می شود. چون که نزدیکی ظهور به معنایی که در دعای عهد به آن اشاره شده، نیاز به دلیل و علت ندارد. و هر شیعه ای در هر زمانی این نگاه را باید در خود تقویت کند. و حال آنکه معظم له در ذیل کلامش، علت نزدیکی ظهور را پیشرفت معرفت ها دانسته است:« ما به زمان ظهور امام زمان (ارواحنا فداه) این محبوب قلبی انسانها نزدیك شده ایم زیرا معرفتها پیشرفت كرده است.»
5- بگوییم نزدیکی ظهور در هر دو سخنرانی به یک معناست و آن غیر از معنایی است که در دعای عهد آمده است. بلکه واقعا ظهور نزدیک است. بدین معنا که؛ اگر نزدیکی ظهور بر اساس دلیل و قراین روشنی باشد مورد قبول باشد که در سال 78 بدان اشاره شده است: :« ما به زمان ظهور امام زمان (ارواحنا فداه) این محبوب قلبی انسانها نزدیك شده ایم زیرا معرفتها پیشرفت كرده است.» و اگر لقلقه زبان شدن نزدیکی ظهور بر اساس حدسیات و احتمالات ضعیف باشد باطل است، چنانکه در سال 90 بدان اشاره شده و قراین ذیل کلام معظم له آن را تایید می کند:« از كارِ عالمانه و همراه با دقت در مسئله‌ى انتظار و مسئله‌ى دوران ظهور نبايد غفلت كرد. و از كارِ عاميانه و جاهلانه بشدت بايد پرهيز كرد. از جمله‌ى چيزهائى كه ميتواند يك خطر بزرگ باشد، كارهاى عاميانه و جاهلانه و دور از معرفت و غير متكى به سند و مدرك در مسئله‌ى مربوط به امام زمان (عجّل‌اللَّه تعالى فرجه الشّريف) است، كه همين زمينه را براى مدعيان دروغين فراهم ميكند. كارهاى غيرعالمانه، غيرمستند، غير متكى به منابع و مدارك معتبر، صرف تخيلات و توهمات؛ اينجور كارى مردم را از حالت انتظار حقيقى دور ميكند، زمينه را براى مدعيان دروغگو و دجال فراهم ميكند؛ از اين بايستى بشدت پرهيز كرد.»
با این حساب می توان با توجه به پیشرفت بینش ها و معرفت ها سخن از نزدیکی ظهور کرد، با توجه به عدالت خواهی هایی که در بشریت امروزی ایجاد شده و همچنین بیداری اسلامی، می توان به نزدیکی ظهور امیدوار بود و از ترویج نزدیکی ظهور به طور قطعی پرهیز کرد! چنانکه در کلام معظم له اشاره شده است: «هيچ وقت نميشود گفت كه حالا سالها يا مدتها مانده است كه اين اتفاق بيفتد، هيچ وقت هم نميشود گفت كه اين حادثه نزديك است و در همين نزديكى اتفاق خواهد افتاد. هميشه بايد مترصد بود.».
ولی باید امیدوار باشیم به نزدیکی ظهور که اولین قدم اش را شهدای عزیز ما برداشتند: « شما مردم عزیز – بخصوص شما جوانها – هر چه كه در صلاح خود، در معرفت و اخلاق و رفتار و كسب صلاحیتها در وجود خودتان بیشتر تلاش كنید این آینده را نزدیكتر خواهید كرد، اینها دست خود ماست اگر ما خودمان را به صلاح نزدیك كنیم، آن روز نزدیك خواهد شد همچنان كه شهدای ما با فدا كردن جان خودشان آن روز را نزدیك كردند، آن نسلی كه برای انقلاب آن فداكاریها را كردند، با فداكاریهای خودشان آن آینده را نزدیكتر كردند هر چه ما كار خیر و اصلاح درونی خود و تلاش برای اصلاح جامعه انجام بدهیم آن عاقبت را دایما نزدیكتر می كنیم.»
تاریخ: 22/8/79 بیانات مقام معظم رهبری در سالروز میلاد خجستۀ امام زمان (عج)
همچنین در جای دیگر فرمودند: « شما جوانان عزیز كه در آغاز زندگی و تلاش خود هستید، باید سعی كنید تا زمینه را برای آن چنان دورانی آماده كنید، دورانی كه در آن، ظلم و ستم به هیچ شكلی وجود ندارد، دورانی كه در آن، اندیشه و عقول بشر، از همیشه فعالتر و خلاقتر و آفریننده تر است، دورانی كه ملتها با یكدیگر نمی جنگند، دستهای جنگ افروز عالم همانهایی كه جنگهای منطقه ای و جهانی را در گذشته به راه انداختند و می اندازند دیگر نمی توانند جنگی به راه بیندازند، در مقیاس عالم، صلح و امنیت كامل هست، باید برای آن دوران تلاش كرد. قبل از دوران مهدی موعود، آسایش و راحت طلبی و عافیت نیست. در روایات، «والله لتمحصن» و «والله لتغربلن» است، به شدت امتحان می شوید، فشار داده می شوید. امتحان در كجا و چه زمانی است؟ آن وقتی كه میدان مجاهدتی هست. قبل از ظهور مهدی موعود، در میدانهای مجاهدت، انسانهای پاك امتحان می شوند. در كوره های آزمایش وارد می شوند و سربلند بیرون می آیند و جهان به دوران آرمانی و هدفی مهدی موعود (ارواحنا فداه) روزبه روز نزدیكتر می شود، این، آن امید بزرگ است، لذا روز نیمه شعبان، روز عید بزرگ است.»
تاریخ: 30/11/70 سخنرانی در اجتماع بزرگ مردم قم، در سالروز میلاد حضرت مهدی (عج)
