قسمت چهاردهم
نقش اختفا در برتری اف-22 رپتور :
آیا می دانید که رپتور تا چه میزان می تواند به پدافندهای هوایی نزدیک شود و حتی تا چه فاصله ای به رادارهای فرکانس پایین می تواند نزدیک شود بدون اینکه حتی تشخیص داده شود؟
چرا نبرد BVR در مقابل اف-22 رپتور حتی بدون AIM-120D هم برای جنگنده های دیگر کشنده و بی نتیجه است؟
قسمت زیر نشان می دهد چرا اف-22 رپتور حتی با موشکی مانند AIM-120C هم خطرناک است.
حال نگاهی به توان چند جنگنده با توجه به قابلیت راداری آنها خواهیم انداخت :
اولین عدد به کیلومتر از سمت چپ مربوط به برد کشف یک جنگنده توسط رادار فوق و دومی مربوط به برد کشف یک بمب افکن توسط این رادار است.
Eurofighter Captor (ex-ECR-90) ~175 km 370 km
Rafale RBE vs 130 km 275 km
F-4 AWG-10 38 km 80 km
F-14A/B AWG-9 210 km 330 km
F-15 APG-63(v)2 195 km 410 km
F-16 ABR 130 km 275 km
F-18 APG-73 (APG-65 x 1.2) 85 km ~180 km
F-22 APG-77 230 km 490 km
MiG-31 Zaslon 110 km 240 km Tracks 10 guides 4
MiG-35 RP-35 140 km 300 km
Su-27 110 km 240 km max
Su-35 planned to be: 190 km 400 km
حال برد کشف رادار چند جنگنده شناخته شده دنیا در برابر سطح مقطع راداری هدف مورد نظر :
رادار شکاری اف-22 رپتور :
APG-77 AESA (F-22A)
For RCS 0.0001 m2 class target: 20 km+
For RCS 0.001 m2 class target: 35 km+
For RCS 0.1 m2 class target: 112 km+
For RCS 1.0 m2 class target: 240 km+
For RCS 5.0 m2 class target: 320 km+
For RCS 10.0 m2 class target: 395 km+
اگر اف-22 بخواهد یک اف-22 دیگر را با رادار کشف و هدف قرار دهد باید در زیر 30 کیلومتر از آن قرار داشته باشد.
نکته : سطح مقطع راداری اف-22 از پهلو تقریبا چیزی برابر 0.001 متر مربع می شود!
یعنی یک اف-22 از فواصل 32 کیلومتری تقریبا می تواند اف-22 فوق را با رادارش ببیند!
البته اگر بدنه اف-22 چرخش نداشته باشد که اگر این عمل آنجام شود آنجام مانور! دیگر سطح مقطع راداری کاهش نخواهد داشت و مانند دیدن یک جسم در اتاقی خواهید بود که لامپش را خاموش و روشن کنند! حتی برای یک رهگیر مثل اف-22 رپتور دیگر که پویش آنجام می دهد!
همانطور که دیده می شود اگر یک مقایسه کوچک ترتیب دهیم بخوبی قدرت اختفای اف-22 و توان رادر AN-APG-77 آن مشخص می شود. رهگیر سابق نیروی دریایی ایالات متحده اف-14 تامکت با رادار AWG-9 خود می تواند یک جنگنده را از 210 کیلومتری کشف کند. این جت هنوز یکی از برترین سیستم های کنترل آتش جهان را دارد هر چند دیگر با وجود جمرهای پیشرفته یک رهگیر دوربرد نیست.
در مقابل رهگیر نیروی هوایی ایالات متحده اف-22 رپتور یک جنگنده را از 230 کیلومتری می تواند کشف کند. و در نسل چهارم رادارش سطح مقطع راداری 1 متر مربعی را با یک ماژول آنتن از 240 کیلومتری در دسترس دارد!
یکی از نکات مهم در مورد رادار AN/APG-77 رهگیر اف-22 این است که این رادار می تواند از فواصل حدود 460 کیلومتری رادار جنگندهای دیگر را در حالت پسیو خود کشف کند!
یعنی اگر شما با رادار روشن به سمت اف-22 حرکت کنید او می تواند از 460 کیلومتری شما را تشخیص دهد!
نکته جالب این است که اف-22 رپتور با این رادار قدرتمند خود یک اف-22 را در فاصله ای بالای 30 کیلومتر نمی تواند بصورت درست و موفق ردیابی کند!
یک اف-14 تامکت با رادار مشهور خود بر این اساس وضعیت مشخصی دارد و دیگر رهگیرها هم وضعیت معلومی دارند!
وضعیت دیگر رادارها در مقابل اف-22 رپتور و اف-35 خود گویای همه چیز است.
مقایسه یک جت اف-16 با شکاری رپتور اف-22 و نقش اختفا در برتری اف-22 در مقابل سنسورها.
اف-22 فقط در فواصل 30 کیلومتری اثری ناچیز و نا مفهوم خواهد داشت ولی یک اف-16 براحتی از 120 کیلومتری اثر آشکاری دارد! دشوارترین کار برای رادارها در مقابل رپتورها تمیز دادن بازتاب راداری دیگر اشیاء از اف-22های در حال پرواز است و این تازه در زیر 35 کیلومتر برای رادارها ممکن می شود!
رپتور دارای سطح مقطع راداری 0.0001 متر مربع است و بسان یک زنبور مشاهده می شود !
حتی در برد کشف شدن توسط رادار بصورت یک نقطه روی رادار دیده شده و قفل کردن روی آن بدلیل ضعف امواج بازتابی مشکل و دشوار است بعلاوه اینکه سیستم اقدام متقابل آن هم بر سختی کار خواهد افزود!
RBE-2 PESA (Rafale F1/F2/F3)
For RCS 0.0001 m2 class target: 7~9 km+
For RCS 0.001 m2 class target: 13~15 km+
For RCS 0.1 m2 class target: 41~49 km+
For RCS 1.0 m2 class target: 73~87 km+
For RCS 5.0 m2 class target: 110~130 km+
For RCS 10.0 m2 class target: 130~154 km+
CAESAR AESA (EF-2000 Tranch3, post-2015 with 1,500 T/Rs)
For RCS 0.0001 m2 class target: 18~21 km+
For RCS 0.001 m2 class target: 32~38 km+
For RCS 0.1 m2 class target: 104~122 km+
For RCS 1.0 m2 class target: 185~216 km+
For RCS 5.0 m2 class target: 278~324 km+
For RCS 10.0 m2 class target: 330~385 km+
APG-81 AESA (F-35A/B/C)
For RCS 0.0001 m2 class target: 16 km+
For RCS 0.001 m2 class target: 28 km+
For RCS 0.1 m2 class target: 90 km+
For RCS 1.0 m2 class target: 160 km+
For RCS 5.0 m2 class target: 240 km+
For RCS 10.0 m2 class target: 285 km+
نهان روی واقعی یعنی رساندن موشکها به دشمن در نبرد BVR قبل از اینکه در برد رادار دشمن قرار بگیری.
رادار اف-18 نوع E و F تنها وقتی رپتور را تشخیص و رهگیری می کند که در فاصله حدود 13 کیلومتری قرار داشته باشد! این دلیل موفقیت رپتورها در نبردهای نابرابر است.
APG-79 AESA (F/A-18E/F and EA-18G, Block 2 and 3)
For RCS 0.0001 m2 class target: 13 km+
For RCS 0.001 m2 class target: 22 km+
For RCS 0.1 m2 class target: 72 km+
For RCS 1.0 m2 class target: 128 km+
For RCS 5.0 m2 class target: 192 km+
For RCS 10.0 m2 class target: 228 km+
حال می توان پی برد چرا در نبرد هوایی وقتی در مقابل اف-22 رپتور قرار بگیرید فقط 20 کیلومتر دور بودن از آن فرق شکست و پیروزی است. برتری اف-22 در اختفا و داشتن رادار رهگیر برتر با جنگ الکترونیک مدرن حتی با موشک AIM-120C شانس پیروزی خلبان اف-22 را به شدت افزایش می دهد.
همانطور که دیده می شود جنگنده اف-35 در 16 کیلومتری می تواند سطح مقطع راداری اف-22 را کشف و تازه در آن فاصله موشکش را روی رپتور قفل کند و خودش در مقابل رادار اف-22 تا فاصله حدود 36 کیلومتری تقریبا مخفی است. این موارد پاسخی است به این سوال که چرا تلاش چین و روسیه در ساخت جنگنده نهان رو جدی است.
آنها خطر یک اف-22رپتور را احساس کرده اند و نمی خواهند برتری هوایی را از دست بدهند که بنظر می رسد موفق نشده اند با نسل پنجم جنگنده های خود نیز رپتور را در نبرد BVR تهدید کنند و خود بیشتر تهدید می شوند! توضیح در قسمتهای بعد کامل داده می شود.
با وجود اینکه جنگنده های نسل 4 و 4.5 توانسته اند رادارهای بهتر و سنسورهای جستجوگر حرارت بهتری را با قدرت مانور برتر در داگ فایت بدست آورند اما در نبرد BVR بسیار در مقابل نسل 5 جنگنده ها آسیب پذیر هستند.
جنگنده اروپایی تایفون یا جنگنده اف-18 سوپر هورنت شاید در تمرین رزم هوایی نزدیک با توجه به داشتن وضعیت طراحی که اف-22 به دلیل اختفا از آنها محروم است بتوانند اف-22 را بصورت نسبی شکست دهند. اما در نبرد BVR که تخصص اصلی اف-22 است و در آن حرف اول را می زند ، تایفون و اف-18 سوپر هورنت از فواصل دور شکست خواهند خورد. جنگنده های نسل 4 و 4.5 در جنگ واقعی با اف-22 رپتور چند مشکل بزرگ خواهند داشت.
آنها باید به اف-22 نزدیک شوند در شرایطی که رادارشان قدرت کشف اف-22 را فقط در فاصله ای خیلی نزدیک دارد. بصورتی حرکت در تاریکی برای خلبان حس خوبی ندارد این چیزی است که آنها تجربه خواهند کرد.
همچنین چطور باید وارد حریم سیستم پسیو و IRST اف-22 بشوند و کشف نشوند. اگر مسیر حرکت اف-22 کشف شود چطور باید تا رسیدن به فاصله ای که بشود روی اف-22 رهگیری آنجام داد یا وارد یک داگ فایت شد از چنگال موشک های اف-22 رها شد. در واقع چطور باید زمان خرید. این در شرایطی است که ما فرض کنیم می توان صد در درصد در نبرد داگ فایت رپتور را شکست داد!
به گفته خلبان ارشد پروژه رپتور ما با این جنگنده دشمن را ردیابی کرده در حالی که آنها از نیت ما آگاه نیستند سپس خود تصمیم می گیریم کی و کجا به دشمن حمله کنیم. این یک قابلیت شیطانی برای ما خواهد بود. دشمن تا بخواهد متوجه رپتور بشود ضربه سختی خورده و دیگر توانی برایش نخواهد ماند!
از طرفی همانطور که در قسمتهای گذشته نشان داده شد سنسورهای موشکهای هوا به هوا مانند رادار جت های جنگنده در مقابل رپتور با کاهش برد عملکرد ردیابی مواجه می شوند!
یعنی رادارها و سنسورهای نصب شده در نوک موشکهای هوا به هوا باید 4 برابر قوی تر از حد فعلی باشد تا بتواند رپتور را مانند یک جنگنده نسل 4 تشخیص و ردیابی کند!
این یعنی باید خیلی به اف-22 نزدیک بود تا سنسورها روی آن قفل شوند و هیچ اف-22 رپتوری هرگز منتظر نخواهد شد تا شما به 20 کیلومتری برسید و تا ین حد نزدیک شوید!
حال باید دید آیا جنگنده نسل 5 چین و روسیه در سطح مقطع راداری ، اویونیک ، رادار و جنگ الکترونیک به توانمندی اف-22 هستند؟
نگارنده شک ندارد که رپتور بدلیل نوع طراحی و فلسفه مبارزه در فواصل دور در مبارزات نزدیک و درگیری نزدیک با جت های فوق پیشرفته فقط اندکی مشکل خواهد داشت که این قابل حل است. چگونه !!!؟
پاسخ را باید در سیستم هدفیابی برادر کوچکتر اف-22 یعنی اف-35 یافت!
اف-22 در نبرد BVR یک کشنده واقعی و بی رحم است. دشمن تنها زمانی که نیروهایش منهدم شوند به وجود رپتور پی می برد. این مانند از کار انداختن یک تک تیرانداز ماهر و مخفی شده در فواصل دور است.
این در شرایطی است که در صورت عدم تشخیص نابودگر فوق در آسمان احتمال داده می شود رپتور در آن نزدیکیها پرواز می کند حال سوال این است از کجا شلیک کرده و حال کجای آسمان است. بدترین حالت برای کشف اف-22ها زمانی است که بقول معروف شاخ به شاخ جلو می آیند یعنی از روبرو کشف کردن آنها تقریبا غیرممکن است!
بی دلیل نیست که رپتور در نبرد هوایی می تواند با تعداد کمتر به جنگ یک نیروی رهگیر بزرگ برود. یک رپتور بصورت معمول می تواند 4 جنگنده رهگیر دشمن را نابود کند قبل از اینکه به برد کشف جنگنده دشمن برسد. یعنی یک دسته 4 فروندی رپتور می تواند دسته بزرگ 15 فروندی جنگنده رهگیر را نابود کند قبل از اینکه به داگ فایت نیاز پیدا کند.
طبق گفته خلبان موگا ، رپتور کاملا نامرئی نیست اما تا فاصله مشخصی قابل کشف نیست! بقول آنها رپتور به آسانی در نبرد BVR یا نبرد ماوراء دید می تواند 4 جنگنده را در یکبار رهگیری ساقط کند بدون اینکه کشف شود!
به همین دلیل در تمرینهای رهگیری ماوراء دید بصری بسته به مهارت خلبان حتی 1 به 8 وارد نبرد می شوند و در نبرد داگ فایت نیز 1 به 3 می جنگند تا جتهای دیگر بتوانند رپتور را زیر فشار قرار دهند این یعنی در جنگ 2 فروند اف-22 رپتور با خلبانهای ورزیده می توانند دشمن را از نبرد به شدت پشیمان کنند!
رپتور بدترین شیوه را برای آغاز جنگ بکار می برد یعنی منهدم شدن جنگنده های دسته پروازی نشانه وجود او در آسمان است اما بدترین چیز ندانستن این نکته است که نفر بعد کی خواهد بود که رهگیری می شود!
هر بار اخطار نزدیک شدن موشک و شانس فراری ناچیز در بهترین حالت ممکن اگر بشود موشک آمرام را فریب داد.
وقتی چند رهگیر دشمن هدف قرار بگیرند دیگر خلبانها آرایش اولیه خود را از دست داده و برای فرار از چیزی که هیچ ردی در آسمان ندارد پخش می شوند. این چیزی است که خلبان رپتور می خواهد یعنی گیر انداختن رهگیرها بصورت تنها در آسمان منطقه و حمله به عضو قوی گروه به تنهایی. این قدرت شیطانی رپتور است.
این جت بخاطر فلسفه نبرد در فواصل دور بدون تشخیص داده شدن که نشان داده می تواند اینگونه عمل کند بسیار سلاح قدرتمندی است.
شما اگر جنگنده ای را طراحی کنید متوجه می شوید که فراهم کردن تمام قابلیت ها در کنار هم باعث شکست پروژه می شود.
بطور مثال : شما نمی توانید قابلیت یک خودروی SUV و یک خودروی سبک و سریع مانند فراری انزو را ترکیب کنید و انتظار داشته باشید بتواند هم در کوه عالی عمل کند و هم در جاده یک فراری انزو را شکست دهد. این مشکل شما و طراحی شما نیست!
مشکل در مشخص کردن نیازمندی طرح است. باید دید طراحان آمریکایی رپتور چرا دید متفاوتی نسبت به طراحان پروژه تایفون داشته اند. آنها دنبال چه بودند؟
فقط توجه کنید باید دید بازتری داشته باشید و رپتور را برای نبرد هوایی و شکار چند جنگنده در نظر نگیرید! خواهید دید این جنگنده مدرن برای اهدافی فراتر از تصور استفاده خواهد شد.
یکی از برتریهای سیستم کنترل آتش رپتورها داشتن قابلیت هوا به هوای یکپارچه است یعنی آنها می توانند درحالی که سایدوندر را برای قفل و شلیک آماده می کنند همزمان توپ 20 میلیمتری را برای قفل کردن روی دشمن هدایت کنند! این را اف-15 هرگز نمی توانست در یک لحظه آنجام دهد که این برتری کشنده در رپتورها با قدرت نبرد هوا به سطح همراه شده و باعث شده رپتورها بتوانند به آسانی با آمرامها به جنگ دشمن بروند در حالی که بمب های کم قطر را به سمت اهداف زمینی رها می کنند بدون اینکه خلبان را سردرگم انتخاب اهداف همزمان و برنامه ریزی سلاح کنند!
یک سیستم یکپارچه کننده نبرد برای قرن جدید یا همان قابلیت ترکیب داده سنسورها همان سنسور فیوژن هوشمند!
برداشت با ذکر نام نویسنده و منبع اصلی مجاز است!
منابع:
http://www.f-22raptor.com/index.php
http://www.f22fighter.com/stealth.htm
http://www.parvus.com/product/overview.aspx?prod=f-22cnibattery
www.lockheedmartin.com/
www.f22-raptor.com/about/history.html
http://wiki.scramble.nl/index.php/BAE_Systems_AN/ALR-94
www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/f-22-manu.htm
http://www.es.northropgrumman.com/solutions/f22aesaradar/index.html
http://www.fas.org/man/dod-101/sys/smart/jdam.htm
دفترچه شماره 32 جنگنده اف-22
مجله اویونیک برتر
آرشیو شخصی