[External Link Removed for Guests]
[External Link Removed for Guests] [External Link Removed for Guests]
Su-30 در آسيا پاسيفيک
يك بررسي در موجودي هواپيماهاي نيروهاي هوايي منطقهء آسيا - اقيانوس آرام، بر اين موضوع دلالت دارد كه اغلب اين كشورها، از هواپيماهاي قديمي و منسوخ ساخت ايالات متحده نظير F-4 و F-5 استفاده ميكنند و تنها در معدودي از نيروهاي هوايي اين منطقه، تا حد اندكي از هواپيماهاي جديدي نظير F-16 و F/A-18 استفاده ميشود.
نيروي هوايي هند، جنگنده سوخوي Su-30MKI را خريداري كرده است كه توان بالقوه و بسيار بالايي را به نيروي هوايي هند بخشيده است؛ پيشتر از اين، خريد جنگندههاي Su-27 توسط ويتنام و Su-30MKK توسط چين، باعث توسعهء بيشتر و كمك به توازن قواي مسلح بين نيروهاي هوايي منطقهء آسيا – اقيانوس آرام شده بود.
در بازار رقابت براي خريد هواپيماهاي نظامي در منطقهء آسيا- اقيانوس آرام، به علت خريد سوخوي30 توسط نيروي هوايي هند، توان بالقوهء مورد نياز منطقه، جهت خريدهاي ويژه و مناسبتر، افزايش يافته است و هيچ كشوري، حاضر به خريد جنگندههاي قديمي و نامناسبي نظير Chengdu F-7 نميباشد.
«قابليتهاي پروازي»، «ويژگيهاي شاخص تكنيكي» و «توان رزمي» هر هواپيماهاي جنگنده، به وظائف تاكتيكي و محيط انجام ماموريتي كه از ابتدا و در زمان طراحي برايش در نظر گرفتهاند، برميگردد. اين فاكتورها، ميتواند عامل تمايزي بين جنگندههاي روسي و ساير هواپيماها باشد. براي مثال شكاري – رهگيري F-14 تامكت، از ابتدا براي محافظت ناوهاي هواپيمابر ايالات متحده در برابر موشكهاي ضدكشتي دوربرد يا موشكهاي كروز پرتابي بمبافكنهاي روسي، طراحي و ساخته شد؛ ضمن اينكه توان بسيار بالقوهاي براي هدفگيري BVR (دوربرد يا ماوراي ديد) هواپيماهاي مهاجم داشت. اما پس از فروپاشي اتحاد شوروي، و نبود تهديدي بالقوه براي ناوگان ايالات متحده، شاهد آن هستيم كه اين شكاري – رهگيري بيهمتا، به موزههاي ايالات متحده منتقل ميشود؛ زيرا ديگر خطري از نوع موشكهاي كروز دوربرد و ضدكشتي، به هيچ وجه و در هيچ نقطهء جهان، ناوگان ايالات متحده را تهديد نميكند.
در طراحي جنگندهء Su-30MKI، جزئياتي كه باعث توانمندي سوخوي27 شده بود، لحاظ شده است و از اين رو سوخوي30 ويژهء نيروي هوايي هند كه Su-30MKI ناميده ميشود، كاملن بر جنگندهء برتري هوايي سوخوي27 برتري دارد و داراي ويژگيها و قابليتهاي بسيار پيشرفتهاي نسبت به سوخوي27 شده است.
جنگندهء برتري هوايي = air-superiority fighter
البته بايد به اين نكته توجه كرد كه مقايسهء Su-30MKI كه هواپيمايي در كلاس جنگندههاي سنگين قرار دارد و قياس آن با هواپيماهايي نظير F-16C سري Block50/60 و F-18E/F، صحيح نميباشد؛ زيرا Su-30MKI از نظر تئوري، در ردهبندي متفاوتي از اين جنگندههاي آمريكايي قرار دارد؛ و اين جنگندهها، هركدام بر اساس نياز بالقوهء منطقهء رزمي خود، طراحي و ساخته شدهاند.
براي مثال، جنگندهء F-18E/F كه بر اساس طرح هواپيماي F/A-18 ساخته شده است، داراي قابليتهاي ضربتي مشخصي ميباشد كه از اين لحاظ، به جنگندهء روسي سوخوي30، شباهت بيشتري پيدا ميكند.
نمايشگاه هوايي برلين: جنگندهء مشهور روسي Su-37 در كنار F-16C آمريكايي
در طراحي جنگندهء Su-30MKI، تمام جزئيات Su-37 و حتا بيشتر از آن، لحاظ شده است.
[External Link Removed for Guests] [External Link Removed for Guests]
اصول اوليهء تاكتيكها و شاخصهاي تكنيكي كه مشخص كنندهء قابليتهاي يك هواپيما هستند، شامل «قابليتهاي پروازي»، «سيستمهاي آويونيك» و «ويژگيهاي مهمات قابل حمل» ميباشد. تحليلگران هواپيماهاي جنگنده، بر اساس اين شاخصها، اقدام به مقايسهء هواپيماها و سطح تكنيكيشان ميكنند.
در طراحي ساختاري و نحوهء پيكربندي آئروديناميكي جنگندهء Su-30MKI، از آخرين دستآوردهاي تحقيقاتي و تكنولوژيكي بدست آمده، استفاده شده است به طوري كه اين هواپيما را در برخي موارد در كلاسي بالاتر از جنگندههاي نسل چهارم قرار ميدهد. اين جنگنده در طبقهبندي هواپيماهاي سهباله (triplane) قرار ميگيرد، بدين معني كه به جز بال معمول هواپيما، دو بالچهء كوچك نيز در جلوي هواپيما تعبيه شده است. Su-30MKI داراي بدنهاي كشيدهتر بوده و اندازهء ريشهء بالهايش نيز افزايش پيدا كرده است. تاثير متقابل بالچههاي كوچك جلوي هواپيما و اندازهء ريشهء بال افزايش داده شده، باعث ايجاد جريان گردابي سازگار با بال هواپيما ميشود و بدين طريق، پساي ايجاد شده، كاهش مييابد.
طراحي هواپيماهاي F-16 و F-18، به اوائل دههء 1970 باز ميگردد؛ اما در مقام قياس، راندمان آئروديناميكي هواپيماي جنگندهء Su-30MKI، همانند تمامي هواپيماهاي مشتق شده از خانوادهء سوخوي27، در بين تمام هواپيماهاي حال حاضر جهان، بيهمتاست و داراي بازدهي بيشتري حداقل به ميزان 50 تا 100 درصد نسبت به ساير جنگندههاست.
راهي كه براي طراحي و ساخت جنگندهء موفق Su-30MKI پيموده شد، آخرين روش و برنامهء مدرن سازي هواپيماهاي جنگنده قديمي به شمار ميرود كه اجراي چنين روشي، باعث تولد جنگندههاي بسيار موفقي نظير F-16C/D Block 60 و F/A-18E/F Super Hornet نيز شده است. در اغلب اين جنگندههاي بهينه شده، مساحت بال و طول بدنه افزايش يافته و تغييرات عمدهء ساختاري نسبت به طرح اوليهشان به وقوع پيوسته است.
مانور پذيري
موتورهايي با قابليت تغيير بردار رانش (يعني با خروجي اگزوز متحرك) بر روي Su-30MKI تعبيه شده است كه اين جنگنده را قادر ميسازد مانور سنگين موسوم به «كبرا» را انجام دهد. در انجام اين مانورهاي سنگين، زاويهء حمله به رقم 180 درجه نيز ميرسد. انجام اين گونه حركات پروازي، تنها يك مانور آكروباتيك به شمار نميروند بلكه در ردهء «ابر مانور» قرار ميگيرند كه در هنگام نبرد نزديك هوايي، بسيار كارآمد هستند. اين در حالي است كه حداكثر زاويهء حمله در F-16 به 30 درجه و در F-18 به 40 درجه محدود ميشود و اين هواپيماها نميتوانند با حداكثر مهمات بارگذاري شده، به حداكثر زاويهء حملهء خود، دست پيدا كنند.
ابر مانور = SuperManeuverability
مطابق ويژگيهاي معمول در امر مانورپذيري هواپيماهاي جنگنده، تمامي اين جنگندهها (F-16 و F-18 ) به يكديگر شباهت دارند؛ در حالي كه مطابق با ارزيابيهاي اوليه، ابرمانورپذيري جنگندهء Su-30MKI، باعث احتمال 30 درصد برتري در نبردهاي نزديك هوايي ميشود.
تمامي هواپيماهاي جنگي، قابليتهاي گوناگوني براي پشت سر گذاشتن مشکلات ناشي از عدم دقت در استفاده از تسليحات دارند. براي حل اين مشکل، در جنگندهء Su-30MKI جهت افزايش کارايي رزمي خدمه، از وجود يک کمک خلبان (اپراتور) استفاده شده است که افزايش دقت در هدفگيري تسليحات و يا انجام پذير شدن ماموريتهاي گروهي را فراهم مي آورد.
سيستم هاي الکترونيک
اما نقش سيستم هاي الکترونيک يا آويونيک هواپيماهاي جنگي، روز به روز در حال رشد و توسعه مي باشد. در جنگندهء Su-30MKI زيرمجموعه اي از سامانه هاي اصلي، نظير سيستم هاي ناوبري، ادوات مخابراتي و آلات دقيق داخل کابين، با انجام مناقصه و مشارکت کمپاني هاي خارجي طراحي و توسعه يافته اند؛ در نتيجه، اين ادوات، از نظر سطح تکنولوژيکي، با بهترين توليدات کمپاني هاي خارجي، برابري خواهند نمود.
مزيت هاي فوق العادهء رادار جنگندهء Su-30MKI از جهت برد شناسايي، پويش قطاع ها و مصونيت بالا در برابر اغتشاشگرهاي الکترونيکي دشمن، آن را در بين پرتاثيرترين رادار هواپيماهاي جنگنده در جهان، جهت عمليات دوربرد شکار هواپيماها قرار داده است.
امروزه جنگنده هاي مدرن روسي نظير Su-30، به سيستم هاي بسيار پيشرفته الکترواپتيکالي مجهز هستند. به وسيلهء اين سيستم ها، مي توان اهداف را جستجو و يافت کرد و بر رويشان قفل نمود. اين سيستم همچنين مي تواند به طور خودکار بر روي سطح زمين يا پهنهء آسمان، به جستجوي اهداف پرداخته و آنها را با تسليحات هدايت شونده، به راحتي مورد اصابت قرار دهد. از جملهء سيستم هاي الکترواپيتکالي به کار رفته در Su-30 و MiG-29، مي توان به جستجوگر مادون قرمز IRST اشاره کرد. اين سيستم، مستقل از رادار، به کشف اهداف مي پردازد، از اين رو، به هنگام قفل بر روي اهداف هوايي، دستگاه «گيرندهء اخطار راداري»، پيغام خطر را براي خلبان هواپيماي دشمن، پخش نمي کند و خلبان متوجه رهگيري شدن هواپيمايش نمي شود.
همچنين استفاده از مکان ياب اپتيکالي و سايت نشانه روي نصب شده داخل کلاه خلبان، کمک شاياني به دقت هدفگيري اهداف هوايي مي نمايد.
IRST مخفف Infrared Search and Track
گيرندهء اخطار راداري = Radar Warning Receiver يا RWR
سايت نشانه روي داخل کلاه خلبان = Helmet-Mounted Sight يا HMS
سيستم با دقت بسيار بالاي هدفگيري و ضد اغتشاش به کار رفته در Su-30 که با رادار بسيار پيشرفته، هماهنگ شده است، به راحتي امکان هدفگيري دقيق اهدافي فراتر از 50 کيلومتر را فراهم مي آورد که حاکي از توسعهء راندمان رزمي کلي جنگنده نسبت به Su-27 مي باشد.
سايت نشانه روي داخل کلاه خلبان، تنها براي هدفگيري جنگنده هاي دشمن کاربرد دارد، در حالي که سيستم هاي الکترواپتيکالي، عمدتن براي کشف و انهدام اهداف زميني استفاده مي شوند. اين سيستم روسي، مشابه سيستم LANTIRN جنگندهء F-16 و ATFLIR جنگندهء F-18E/F مي باشد؛ هرچند که سابقهء استفاده چنين سيستمي در جنگنده هاي غربي، بيشتر است.
LANTIRN يا Low Altitude Navigation and Targeting Infrared for Night
[External Link Removed for Guests]
ATFLIR يا Advanced Targeting Forward Looking Infrared
[External Link Removed for Guests]
توان حمل مهمات
در قياس با F-16C سري Block 50، جنگندهء Su-30 حدود 20 درصد توان بيشتر براي حمل مهمات دارد که بدين جهت، زمان لازم جهت انهدام اهداف زميني، براي يگان به خدمت گيرندهء Su-30، کاهش مي يابد. يعني در يک سورتي پرواز، 5 فروند جنگندهء Su-30 به اندازهء 6 فروند F-16C قابليت حمله به اهداف زميني را پيدا مي کنند؛ به ويژه اگر از بمب به جاي موشکهاي هدايت شونده استفاده نمايند. در اين ميان، از نظر بارگذاري مهمات، تنها جنگندهء سوپرهورنت F-18E/F با جنگندهء Su-30 برابري مي کند.
نکتهء قابل توجه ديگر اين است که از نظر تنوع به کارگيري تسليحات، جنگنده هاي روسي، برتري قابل ملاحظه اي نسبت به F-16C سري Block 50/60 دارند و تنها جنگندهء سوپرهورنت F-18E/F با جنگندهء Su-30MKI قابل قياس مي باشد.
ملاقات يک جنگندهء F-18 استراليا با Su-27 روسيه در آسمان
[External Link Removed for Guests] [External Link Removed for Guests]
از نظر مکان يابي و حمله به اهداف هوايي در زواياي مختلف، قابليت مانور و غيره، موشک کوتاه برد هوا به هواي R-73E يکي از تسليحات اصلي به خدمت گرفته شده با Su-30MKI مي باشد که کارکردي مشابه موشکهاي کوتاه برد هوا به هواي غربي داشته و مي شود گفت يکي از بهترين هاي کلاس خود مي باشد.
اما موشکهاي پرقدرت، بالستيک و دوربرد هوا به هواي مخصوص Su-30MKI، که بستگي به قابليتهاي رادار هواپيما دارند، امکان پيشگيري از حمله هوايي جنگنده هاي دشمن را مي دهند و از نظر توان بالقوه، با رقباي غربي خود، برابر مي کنند.
در Su-30 به طور استاندارد، 12 جايگاه حمل تسليحات تعبيه شده است که امکان حمل ترکيبي از انواع مهمات هوا به هوا با قابليت درگيري همزمان با چند جنگندهء دشمن را به اين هواپيما مي بخشند؛ بدين طريق، Su-30MKI توان دفع يک حملهء هوايي گسترده را دارد.
Su-30MKI دو برتري مهم نسبت به F-16C دارد که اين برتري ها، يکي در زمينهء تعداد تسليحات هدايت شوندهء هوا به زمين و ديگري در زمينهء دقت و قدرت فوق العادهء آنها در اصابت به اهداف زميني مي باشد.
قدرت تخريب بالاي تسليحات هدايت شوندهء هوا به زمين جنگندهء Su-30MKI، اين امکان را مي دهد تا اهداف بسيار مقاوم و حفاظت شده در زيرزمين را نيز به راحتي و دقت بالا منهدم سازد.
موشکهاي ميان برد هدايت شوندهء جنگندهء Su-30MKI مي توانند از فواصل دور از دسترس پدافند دشمن، پرتاب شوند؛ اما جنگندهء سوپرهورنت F-18E/F، پس از سال 2005 به چنين موشکهايي مجهز شد. همچنين براي جنگندهء Su-30 موشکهايي هوا به زمين با قابليت هدايت به وسيلهء ماهواره نيز پيش بيني شده است؛ هرچند در نمونه هاي صادراتي اين جنگنده، همانند مدلهاي فروخته شده به چين، هند، ونزوئلا و ايران، چنين امکاني حذف شده است.
براي جنگندهء Su-30MKI، موشکهاي ضدکشتي و ضدرادار نيز پيش بيني شده است که از اي لحاظ، بر نمونه هاي غربي خود نظير F-18E/F و F-16C کاملن برتري پيدا مي کند.
مسلسل تعبيه شده در Su-30MKI دقت بسيار بالايي داشته و داراي گلوله هاي بسيار پرقدرتي مي باشد که قدرت نفوذ در برخي خودروهاي زرهي سبک را دارند؛ در حالي که مسلسل به کار رفته در F-16 و F-18، بسيار ضعيفتر بوده و تنها مي تواند در نبرد نزديک هوايي مفيد واقع شود.
با در نظر گرفتن خصوصيات بي نظير خانوادهء جنگنده هاي Su-30 که آن را از همتاهاي غربي خود، کاملن متمايز مي نمايد، جنگندهء Su-30MKI که توسط چندين شرکت معتبر هواپيمايي، جهت نيروي هوايي هند، مورد بهينه سازي قرار گرفته است، به عنوان يکي از بهترين جنگنده هاي «چندکاره» در آغاز قرن 21 ام در نظر گرفته مي شود.
جنگندهء چندکاره = Multirole Fighters
قياس در نبرد هوايي دور
قابليتهاي هواپيماهاي جنگي معمولن با مخلوطي از شاخص هاي بارز تعيين مي شوند که کارايي کلي هواپيما را مشخص مي سازند. بر اساس تخمين هاي اوليه، در نبرد هوايي از فاصلهء دور، جنگندهء Su-30MKI بدين ترتيب ارزيابي مي شود:
* 20 درصد برتري نسبت به F-16C Block 50
* 15 درصد برتري نسبت به F-16C Block 60
* 12 تا 15 درصد برتري نسبت به F-18E/F
و اين برتري، به دليل «رادار با برد شناسايي بيشتر»، «امنيت بالا در برابر اغتشاشگرهاي الکترونيکي»، «قابليت کارکرد چندکاناله» و «مانورپذيري بسيار بهتر» مي باشد.
قياس در نبرد نزديک هوايي
قابليت ابرمانورپذيري جنگنده Su-30MKI و موشکهاي هوا به هواي بهتر، به اين جنگنده، برتري زيادي در «نبرد نزديک هوايي» مي بخشد؛ برتري اين جنگنده در اين حالت، به ترتيب زير ارزيابي مي شود:
* 10 تا 15 درصد برتري نسبت به F-16C Block 50
* 20 تا 30 درصد برتري نسبت به F-16C Block 60
* 15 تا 20 درصد برتري نسبت به F-18E/F
البته برخلاف Su30MKI، بارگذاري مهمات کامل در F-16C و F-18E/F، باعث کاهش قدرت مانورپذيري در نبردهاي نزديک هوايي مي شود.
نبرد نزديک هوايي = close air combat
نيروهاي متخاصم: جنگندهء Su-30MKI هند و F-16A پاکستان
[External Link Removed for Guests] [External Link Removed for Guests]
قياس در عمليات عليه اهداف زميني
اما در مقام قياس جهت قابليتهاي عمليات زميني جنگندهء Su-30MKI با رقبايش، اين آمار را نيروي هوايي هند و روسيه بدست آورده اند:
* 50 درصد برتري نسبت به F-16C Block 50
* 100 درصد برتري نسبت به F-16C Block 60
و اين برتري مطلق Su-30 نسبت به F-16 در عمليات زميني، به دليل رادار پرقدرت «مراقبت و کنترل آتش»، «طول عمر تعميراتي بالاي رادار»، «قابليت مانورپذيري بهتر»، «توان بيشتر بارگذاري مهمات» و «برد پروازي بيشتر» هواپيماي سوخوي30 مي باشد.
اما در مورد هواپيماي سوپرهورنت F-18E/F، که مدرن سازي شده و به دليل آن، برد پروازش افزايش يافته، مهمات بيشتري مي تواتد بارگيري نمايد و رادار مراقبت و کنترل آتش نيز ارتقاء يافته است، از نظر قابليتهاي عمليات زميني، با اختلاف 15 تا 20 درصد برتري سوخوي30، در پشت Su-30MKI قرار مي گيرد.
سوخوي30: جنگنده اي همه کاره
مورد ديگر متمايز کننده جنگندهء Su-30MKI، قابليت انطباق پذيري بالاي آن مي باشد. سوخوي30 مي تواند در نقش يک شکاري رهگير دوربرد همانند F-14 Tomcat عمل نمايد، يا يک جنگنده ضربتي همانند F-16C باشد، يا به عنوان هواپيماي فرماندهي عمليات، پرواز نمايد. اين جنگنده، همچنين مي تواند به عنوان رهبر گروه پروازي جنگنده هاي گروههاي مختلف، نظير رهبري و هدايت جنگنده هاي کلاس سبک وزن همانند MiG-21، عمل نمايد و بر عمليات مشترک اين گروههاي مختلف، نظارت و تمرکز کند. به علاوه، سيستم ديجيتالي «پرواز با سيم» جنگندهء سوخوي30 به نام SDU-30MKI، به اين جنگنده امکان آن را مي دهد که در نقش يک هواپيماي رزمي آموزشي عمل نمايد.
پرواز با سيم = Fly-By-Wire يا FBW
بر طبق مقايسه اي که شرح آن را در بالا خوانديد، جنگندهء Su-30MKI داراي قابليتهاي رزمي و شاخصهاي تکنيکي فوق العاده اي است که به اين جنگنده قابليت «برتري هوايي»، «دفع حملهء هوايي وسيع دشمن»، «پشتيباني عمليات رزمي ساير گروههاي هوايي»، «انهدام گستردهء اهداف زميني و دريايي» و «اجراي عملياتهاي گوناگون اختصاصي» را مي بخشد.
خودمختاري رزمي سوخوي30
جنگندهء Su-30MKI جهت انجام ماموريت در فواصل دور طراحي شده است و جهت انجام ماموريتهاي دوربرد خود، خودمختار عمل مي کند و نيازي به هدايت از طرف اپراتور زميني ندارد. بر خلاف جنگنده هاي F-16 و F-18، قابليتهاي اصلي سوخوي30، در حين انجام عمليات در فواصل نزديک آشکار نمي شود، ضمن اينکه سوخوي30، برتري خود را در عملياتهاي نزديک نيز به رخ حريفان مي کشد.
براساس برآورد انجام شدهء بالا، جاي اميدواري بسياري براي کارخانهء سوخو وجود دارد تا مشتريان بالقوهء سوخوي30، قابليتهاي رزمي اين جنگنده روسي و رقبايش را در بازار آسيا – پاسيفيک، مورد سنجش قرار دهند و آن را انتخاب کنند.
[External Link Removed for Guests]
