[COLOR=#0070c0]در طول جنگ خليج فارس در سال 1991، چينيها دريافتند كه استفاده از سلاحهاي نظامي به صورت مستقيم براي ايجاد چالش در مقابل آمريكاييها كارساز نيست. با توجه به اين مسأله، داشتن ذخيرهي موشكهاي كروز، چين را توانا خواهد ساخت تا بدون درگير شدن در كشمكشهاي بزرگ و حساس با ايالات متحده، بر تصميمات اين كشور تأثير بگذارد. همچنين موشكهاي كروز، قابليت اصابت دقيق را براي ارتش چين ايجاد خواهند كرد كه براي چينيها بسيار ارزانتر از تعليم نيروهاي هوايي مدرن تمام خواهد شد. برنامههاي چين در زمينهي موشك كروز
سرهنگ جفري تي لوم، نيروي هوايي ايالات متحده بخش سيستمهاي تجسس، مراقبت و شناسايي مركز سيستمهاي الكترونيكي، هانسكام اِيافبي، ماساچوست ترجمه: عليرضا عليحسيني خلال عملّياتهاي حفاظ صحرا و توفان صحرا، نيروي دريايي آمريكا، 288 موشك كروز توماهاوك را به سمت اهدافي در خشكي پرتاب كرد كه هشتاد درصد اين پرتابها موفقيتآميز بودند [1]. موشك توماهاوك موشكي بسيار دقيق ميباشد؛ به گونهاي كه پس از طي مسافت 1600 كيلومتر، سرجنگيِ 454 كيلوگرمي آن، در برخورد به هدفِ از پيش تعيين شده تنها 3 متر خطا دارد [2]. با توجه به اين مسأله و دقت بسيار بالاي موشكهاي كروز، جمهوري خلق چين، تلاشهايي را براي به دست آوردن فنّـاوري موشكهاي كروز آغاز كرده است. علاوه، در طول جنگ خليج فارس در سال 1991، چينيها دريافتند كه استفاده از سلاحهاي نظامي به صورت مستقيم براي ايجاد چالش در مقابل آمريكاييها كارساز نيست. با توجه به اين مسأله، داشتن ذخيرهي موشكهاي كروز، چين را توانا خواهد ساخت تا بدون درگير شدن در كشمكشهاي بزرگ و حساس با ايالات متحده، بر تصميمات اين كشور تأثير بگذارد. همچنين موشكهاي كروز، قابليت اصابت دقيق را براي ارتش چين ايجاد خواهند كرد كه براي چينيها بسيار ارزانتر از تعليم نيروهاي هوايي مدرن تمام خواهد شد. از ويژگيهاي اين موشكها اين است كه به تعمير و نگهداري كمتري نسبت به ناوگان هواپيماي جت مدرن نياز دارند؛ براي اهداف زميني و هوايي مناسبند؛ نسبتاً ارزان و قابل اطمينان بوده و اجزاي آسيبپذير كمتري دارند [3]. استفاده از موشكهاي كروز، بر خلاف هواپيماهاي جت نظامي ريسك سياسي زيادي در بر ندارد. چرا كه در هواپيماهاي نظامي، در صورت به اسارت گرفته شدن خلبان، احتمال لو رفتن اطلاعات و نيز افزايش فشار سياسي دشمن وجود دارد [4]. هاي چين براي كسب و به كارگيري موشكهاي كروز، باعث ايجاد اختلال در نظم و توازن قدرت در منطقه خواهد شد. روبرت والپول، افسر اطلاعات ملّي در زمينهي برنامههاي راهبردي و هستهاي، در كنگرهي آمريكا اظهار داشت كه «ممكن است ما نتوانيم در مقابل حملات موشكهاي بالستيك و يا موشكهاي كروز آمادگي لازم را به دست آوريم. در هر صورت توسعهي موشكهاي كروز اهداف زميني (land attack cruise missile) ، جزء فنّاوريهاي دومنظوره است.»[5]
كسب و بهكارگيري موشك
هاي موجود در بازار تجاري، بسياري از موانع براي توليد انبوه موشكهاي كروز را از ميان برداشته است. ميتوان گفت كه در حال حاضر بسياري از قطعات استفاده شده در موشك كروز با هواپيماهاي تجاري مشترك هستند. شركتهاي سازندهي بدنهي موشك كروز، همان تكنولوژيهاي ساخت هواپيماهاي سبك را به كار ميبرند. از اين رو كشوري مانند چين كه توانايي ساخت هواپيماهاي سرنشيندار را دارد، به آساني ميتواند موشكهاي كروز را نيز توليد كند. چين همچنين در حال تلاش براي به دستآوردن اين سيستمها از طريق خريدهاي مستقيم و توسعهي بومي است.
خريد مستقيم: بهترين گزينه براي به دستآوردن تكنولوژي موشكهاي كروز، تهيهي سيستم كامل اين موشكها از كشوري ديگر است [البته از ديد آمريكاييها هميشه بهترين راه توسعه براي ساير كشورها، عقد قرارداد با شركتهاي آمريكايي ميباشد! - مترجم]. مركز اطلاعات هوايي ملّي آمريكا (NAIC: National Air Intelligent Center) ، برآورد كرده كه تا پايان اين دهه، حداقل 9 كشور قادر به توليد موشكهاي كروز اهداف زميني خواهند بود [6]. همچنين برخي از اين كشورها، به دليل كاهش بودجهي صنايع نظاميشان و براي حفظ اين صنعت پيچيده، موشكهاي كروز خود را براي صادرات عرضه خواهند كرد. افزايش سريع فروشندگان موشكهاي كروز باعث خواهد شد كه چين نيز به زودي وارد بازار خريد شده و موشكهاي لازم را از اين طريق كسب كند. موشكهاي خريداري شده قابليت اصابت دقيق و سريع را براي چينيها ايجاد خواهد كرد و همچنين قدرت آنها را در منطقه تثبيت ميكند. سال 1989 در اثر بروز برخي حوادث سياسي، فروش نظامي خارجي ايالات متحده به چين قطع شد. از آن پس چينيها به روسيه روي آوردند و تلاش نمودند تا سيستمهاي جنگافزاري رايج خود را از اين كشور خريداري نمايند. از همين رو تجهيزات و قواي نظامي چين براي آمريكاييها ناشناخته است. همچنين ارتش آزادي خلق چين (PLA: China’s People’s Liberation Army) استراتژي دِنگ زياپينگ- استراتژي پنهانسازي قابليتها به منظور بيشينه كردن گزينهها در آينده - را تدوين كرد [7]. بنابراين، تشخيص تمام و كمال برنامههاي اكتساب موشك كروز چين نسبتاً مشكل است. هرچند مطبوعات آزاد اظهار كردهاند كه چين موشك مافوق صوت «ماسكيت كا اچ - 41» روسي را كه يك موشك كروز ضد ناو (ASCM: Anti-Ship Cruise Missile) ميباشد، خريداري كرده است. قابليتهاي ماسكيت كا اچ - 41، به عنوان موشك كروز ضد ناوِ هوا پرتاب، ميتوان به اين موارد اشاره كرد كه اين موشك، داراي برد 250 كيلومتر بوده و ميتواند با بيش از 2 برابر سرعت صوت (2 ماخ) به ناوها حمله كند؛ حداكثر 200 كيلوگرم بار را حمل كرده و ميتواند مانوري معادل 10 برابر جاذبهي گرانش براي مغلوب ساختن سيستمهاي پدافندي ناوها را به اجرا در آورد [9]. كا اچ - 41 ميتواند سپر موشكي دريايي ايالات متحده را مغلوب سازد و سيستمهاي پدافند ناو را به هم بريزد. اين مسأله، تهديدي جدي براي ايالات متحده است. چرا كه بر اساس پيشبينيها، سپر دفاع موشكي دريايي، نقش كليدي و مهمي را در صحنهي سناريوهاي نظامي آيندهي ايالات متحده ايفا ميكند و از همين روست كه ايالات متحده و ژاپن تلاش زيادي براي توسعهي آن دارند. جنگندهي جديد سوخو-27 و هواپيماهاي رهگير دوربرد سوخو-30 مجهز به كا اچ - 41، به چين اين توانايي را ميدهد تا ناو هواپيمابر ايالات متحده را غرق سازد. در حال حاضر نيروي دريايي ايالات متحده فقط به دفاع در برابر چنين تواناييهايي محدود شده است [10]. قصد دارد تا موشك كروز ضد ناو مافوق صوت «ياخونت اساس-ان-26» را براي مستقر كردن در ناوشكنهاي جديد به دست آورد. اين موشك داراي برد 300 كيلومتر است و در ارتفاع 5 متر از سطح دريا پرواز ميكند، كه قادر است پدافند ناوها را مغلوب كند. اين موشك همچنين ميتواند توسط هواپيماي رهگير سوخو-30 حمل شود كه اين مسأله سبب تقويت سلطهي هوايي ارتش آزادي خلق چين بر فراز تنگهي تايوان و ديگر نواحي مورد مشاجرهي جنوب چين خواهد شد [11]. همچنين در حال تلاش براي به دست آوردن موشك كروز ضد ناو «كلاب 3 ام 54» روسي است كه ميتواند توسط پرتابكنندههاي عمودي از سطح ناو يا لولههاي پرتاب موشك زيردرياييها پرتاب شود. به علاوه، اين موشك داراي برد 300 كيلومتر است و در سرعت مافوق صوت پرواز ميكند تا به هدف برخورد كند [12]. اگر چين روند به دست آوردن قابليتهاي بيشتر موشكهاي كروز را ادامه دهد، به زودي توانايي تهديد سياسي، نظامي و اقتصادي در تايوان، ژاپن و ديگر كشورها را به دست خواهد آورد. توسعهي بومي: چين در حال تلاش براي توليد بومي موشكهاي كروز براي حمل محمولههاي متعارف و غيرمتعارف است. توسعهي بومي موشكهاي كروز، كاري زمانبر، تلاشي هزينهبر و از نظر فنّي چالشانگيز است، اما اين فرصت را براي چين به وجود ميآورد تا قابليتهاي فنّي و صنعتي خود را بالا ببرد و بتواند مايهي مباهات و غرور ملّي گردد.

ترين چالش براي توليد موشكهاي كروز، به دست آوردن اجزاي حساس و اساسي اين موشكها است. البته، بسياري از فنّاوريهاي مهمي كه در توليد موشكهاي كروز مورد استفاده قرار ميگيرند، در بازارهاي تجاري موجود هستند و بسياري از اجزاي موشكهاي كروز، قطعات دوكاره (دومنظوره) هستند؛ كه هم كاربرد نظامي و هم كاربرد غيرنظامي دارند. از اين موارد ميتوان به ساختار بدنه، سيستمهاي پيشرانش، و سيستمهاي هدايت در موشكهاي كروز اشاره كرد كه اجزاي اساسي هواپيماهاي تجاري نيز هستند. به دليل آنكه هواپيماهاي سرنشيندار از نظارتهاي صادرات معاف هستند، سيستمهاي ناوبري اينرسي، كنترل پرواز، موتورهاي جت، مواد پنهانكاري، نرمافزارها، و تكنولوژيهاي طراحي شده براي هواپيماهاي نظامي و غيرنظامي ميتواند به راحتي به موشكهاي كروز انتقال يابد [13]. تخصص در يكپارچهسازي و مهندسي سيستم ميتواند توانايي چين را براي رسيدن به نتايج تكرارپذير در هنگام كار بر روي سيستمهاي پيچيده محدود كند. اگر چه ايالات متحده، براساس توانايياش در يكپارچهسازي سيستمهاي پيچيده، به عنوان پيشتاز در جهان مطرح است، اما كشورهاي ديگري نيز وجود دارند كه اين توانايي را دارا هستند كه اجاره كردن اين سيستمها از آن كشورها كار چندان مشكلي نيست. به عنوان مثال، چين ميتواند از شرايط اقتصادي نامطلوب روسيه سود برده و تخصصهاي فنّي را در ازاي پرداخت وجوه قابل توجهي خريداري كند. اوايل دههي 1990 در حدود 1500 دانشمند و تكنيسين روسي در سازمان دفاع چين مشغول به كار بودهاند [14]. گذشته از اين، ايالات متحده هر سال بيش از 63000 دانشجوي چيني را تربيت ميكند كه بسياري از آنها در رشتههاي مهندسي و علوم مشغول تحصيل هستند [15]. امروزه، عناصر و استعدادهاي لازم براي توليد بومي موشك كروز داراي جايگاهي خاص در چين ميباشد. بر اساس گزارش مركز اطلاعات هوايي ملّي، چين قادر خواهد بود كه در طول اين دهه، انواعي از موشكهاي كروز را توليد كند [16]. ، پيش از اين، در سال 1995، برخي از موشكهاي كروز را با كمك روسيه و اسرائيل توسعه داده است. همچنين اين كشور فنّاوري ساخت موشكهاي كروز روسيه را به دست آورد. چين، در اين راستا، تيم طراحي روسيه را كرايه كرد و آن را به شانگهاي برد و با كمك آنها توانست به فنّـاوري كاهش مشخصهي حرارتي و راداري دست يابد [17]. اين مسأله همچنين به طور غير مستقيم سبب توسعهي مواد جاذب رادار در اين كشور شد. اين مواد، مشخصهي راداري موشكها را تا %50 كاهش ميدهند [18]. با كمك صنايع تي.اِي.اِي.اس رژيم صهيونيستي، موشك كروز ضد تشعشع هواپرتاب دليلا (Delilah) را كه 400 كيلومتر برد دارد توسعه داد. اين موشك داراي ظرفيت حمل بار 54 كيلوگرم بوده و خطاي آن كمتر از 91 متر ميباشد. اين موشك كروز ضد رادار ميتواند سايتهاي پدافند موشكي تايوان و رادارهاي هشدار سريع را از كار بياندازد. بر اين، چين، در حال توسعهي دو موشك كروز دوربرد است. اولي بر اساس موشك كروز هواپرتاب روسي «كا اچ -65 اس اي» پايهريزي شده است. توان اين موشك توسط موتور توربوفن تأمين ميشود؛ بردي در حدود 600 كيلومتر دارد و ميتواند 410 كيلوگرم بار را حمل كند. «كا اچ - 65 اس اي» به چين كمك ميكند تا به هدايت و ناوبري، طراحيهاي پنهانكار، و موتورهاي با كارايي بالا و پيچيده در حد كيفيت غربيِ آن برسد [20]. اين نوع موشك، با افزايش ظرفيت حمل سوخت ميتواند تا 3000 كيلومتر برد داشته باشد [21]. هاي ديگر نشان از آن دارد كه چين، همچنين در حال كار بر روي موشك كروز اهداف زميني با برد 1500 تا 2500 كيلومتر به كمك تكنيسينهاي روسي است. اين موشك داراي سيستم ناوبري اينرسي (INS: International Navigation System) ، سيستم موقعيتياب جهاني (GPS: Global Positioning System) ، و سيستم ناوبري مبتني بر پستي و بلنديهاي زمين (Terrain-Matching Navigation System) براي برخورد به اهداف خواهد بود [22]. فنّـاوريهاي توانافزا را از هر كجا كه بتواند كسب ميكند. به گزارش تايپهتايمز، چين براي به دست آوردن دو موشك كروز توماهاوكِ عمل نكردهي آمريكايي، چندين ميليون دلار به القاعده پرداخت كرده است [23]. اين موشكها درخلال حملهي ناگهاني سال 1998 به اردوگاه آموزش تروريست اسامه بن لادن در افغانستان شليك شده بودند. اگر اين گفته درست باشد، با توجه به توان بالاي چينيها در مهندسي معكوس، مهندسان چيني هماكنون بعضي از تكنولوژيهاي موشك كروز دوربرد امروزي را يافتهاند و احتمالاً به زودي شاهد موشكي نظير توماهاوك در ساختار نظامي چين خواهيم بود. موشك دوربردي كه چين در حال توسعهي آن است، موشك ضد ناو « واي جِي-83 » است. اين موشك از مشتقات موشك كروز ضد ناو « سي - 802 » ميباشد كه داراي 250 كيلومتر برد بوده و ميتواند هنگام پرواز، اطلاعات هدف را دريافت كند. اين موشك همچنين قادر به پرواز با سرعت مافوق صوت است. اين تواناييها سبب شده تا دفاع در مقابل اين موشك براي ناوها بسيار مشكل باشد. واي جِي-83 اين قابليت را دارد كه بر فراز افق به نيروهاي دريايي ايالات متحده و همپيمانانش حمله كند. متخصصان نظامي چين بر اين عقيدهاند كه واي جِي-83، دوربردترين موشك كروز اهداف زميني در آن گوشهي جهان (شرق دور) است [24]. همچنين مقامات وزارت دفاع بر اين باورند كه واي جِي-83 بخشي از تلاش مستمر چين در توسعهي موشكهاي دوربرد است كه قابليت ضربه زدن به نيروهاي دريايي و مخصوصاً ناوهاي هواپيمابر ايالات متحده را دارد. واي جِي-83 با برد 250 كيلومتر به ارتش آزادي خلق چين اين قابليت را ميدهد كه در جايي خارج از محدودهي سيستمهاي پدافند دريايي ايالات متحده آمريكا پرتاب شود. ديگر قابليتهاي واي جِي-83 اين است كه ميتواند از هوا، كشتي، و از لولههاي پرتاب موشك زيردرياييها پرتاب شود [25]. بهعلاوه، جِياچ-7 ميتواند به موشكهاي واي جِي-83 مجهز شود كه هر دوي آنها به صورت بومي توسعه يافتهاند [26]. مجموعهي واي جِي-83 و جِياچ-7، امكان نمايش قدرتي با بيش از 1900 كيلومتر برد را براي ارتش آزادي خلق چين ايجاد ميكند. اين برد، براي عبور از عرض تنگهي تايوان كافي است و ميتواند حمل و نقل تجاري و تأسيسات نظامي تايوان را به خطر بياندازد [27]. اين موشكها معمولاً به كلاهكهاي با قابليت انفجار بالا مجهز شده كه بعد از نفوذ به بدنهي كشتي منفجر ميشوند. موشكهاي كروز ضد ناو تقريباً قويترين سلاحهاي دريايي هستند و استفاده از آنها نيروي دريايي قدرتمندي را براي چين ايجاد خواهد كرد. مورد توجه ديگر اين است كه ارتش آزادي خلق چين در نمايشگاه هوايي نوامبر 2002 زوهاي، 25 حامل موشك كروز اچ-6 را به نمايش گذاشت. هر حامل اچ-6 ميتواند به چهار واي جِي-83 مجهز شود. از جمله قابليتهاي ديگر اين حاملها اينكه ميتوانند عمليات شناسايي دريايي را انجام دهند؛ محاصرهي دريايي را اطراف تايوان اجرا كنند و همچنين ميتوانند موشك كروز را هدايت كرده تا به پايگاههاي ايالات متحده در اوكيناوا برخورد كند. آمريكاييها نيز با تجهيزات موجود به آساني نخواهند توانست از پايگاههاي خط مقدم خود در برابر اين تهديدِ ناشي از حاملهاي اچ-6 دفاع كنند. در سوم مارس 2003، پايگاههاي نيروي هوايي ارتش آزادي خلق چين تأكيد كردند كه با حفظ استراتژي اين ارتش - استراتژي «بهترين دفاع، حمله خوب است» - در نظر دارند براي افزايش قابليت تهاجمي چين در مواقعي كه تايوان اظهار استقلال كند، بمبافكنهايشان را به منظور حمل موشك كروز، تغيير دهند.
تلاش چين براي تكثير موشكهاي كروز
چين، همچنين، در نظر دارد تا در راستاي به دست آوردن موشكهاي كروز از طريق خريد مستقيم و توسعهي بومي آنها، جنگافزارهايش را از طريق صادرات و همكاري با كشورهايي كه قصد تبديل موشكهاي كروز ضد ناو (ASCM: Anti-Ship Cruise Missile) كوتابرد به موشكهاي كروز اهداف زميني دوربرد (LACM: Long-Range Land-Attack Cruise Missiles) را دارند بسط و توسعه دهد. اين كشور در همين راستا، موشكهاي كروز خود را به شرق و جنوب آسيا و همچنين به خاورميانه صادر كرده است.

توجه ديگر اين است كه موشكهايي همچون موشكهاي دوربرد سي-802 و موشكهاي كروز ضد ناو كوتاهبردترِ سي-801، به ايران صادر شده است. در سال 1996، ايران موشكهاي سي-802 را در جزيرهي قشم، در مركز تنگهي هرمز مستقر كرد. از آنجا كه نفت خليج فارس از تنگهي هرمز عبور ميكند [29]، برد موشكهاي سي-802، اين توانايي را به ايران خواهد داد تا بتواند جريان فراوردههاي نفتي جهان را در هنگامي كه كشمكشهايي در آينده رخ دهد، متوقف كند. لازم به ذكر است كه فروش موشكهاي چين، شامل بخش سيستم كنترل نميشود. زيرا چين عضو رژيم تكنولوژي كنترل موشكها، كه يك سازمان داوطلبانه براي پيشگيري از گسترش برخي از موشكهاي كروز و بالستيك است، نميباشد [30]. كشورهاي كمتر توسعهيافته مشتاقند تا موشكهاي «اِي.اس.سي.ام» را به موشكهاي «ال.اِي.سي.ام» تبديل كنند. زيرا تكنولوژيهاي «ال.اِي.سي.ام» از نظر تجاري دسترسپذيرند. (در سراسر جهان تقريباً 75000 «اِي.اس.سي.ام» وجود دارد [31]) «اِي.اس.سي.ام» و «ال.اِي.سي.ام»ها داراي تكنولوژيهاي شبيه به هم هستند. البته فقط چند تغيير كوچك براي تبديل موشكهاي «اِي.اس.سي.ام» به موشكهاي «ال.اِي.سي.ام» لازم است. موشكهاي كروز كرم ابريشم (Silkworm) «اِي.اس.سي.ام» چين
(اچ واي-1، اچ واي-2، اچ واي-3، اچ واي-4)، داراي ظرفيت بالا و طراحي آسان، كه قابل مقايسه با «اِي.اس.سي.ام»هاي مدرن مانند اگزوسِت فرانسه هستند، به راحتي ميتوانند به «ال.اِي.سي.ام»ها تبديل شوند.

هدف افزايش برد باشد، تغيير در قدرت توربوجت اچ واي-4، آسانترين راه براي تبديل «اِي.اس.سي.ام» به «ال.اِي.سي.ام» است. اچ واي-4 داراي برد 150 كيلومتر است و ظرفيت حمل بار 500 كيلوگرم را دارد و در 8/0 ماخ در سطح دريا پرواز ميكند. معمولاً بسياري از كشورها، اين موشك را در زرادخانههايشان دارند. كشورهايي كه قصد چنين كاري را دارند به راحتي ميتوانند اچ واي-4ها را با تكنيسينهاي فنّي چين، به «ال.اِي.سي.ام» تبديل كنند. تحليلهايي كه توسط مؤسسهي تحقيقاتي «پسيفيك سييِرا» انجام شده است نشان ميدهد كه ميتوان دقت اچ واي-4ها را توسط جايگزيني سيستمهاي الكترونيكي و خلبان خودكار حجيم اچ واي-4، با مجموعههاي هدايت آي ان اس/ جي پي اس يكپارچه، تا كمتر از 100 متر افزايش داد. اين عمل، همچنين فضاي اشغال شدهي داخلي را كاهش ميدهد كه اين به نوبهي خود سبب افزايش ظرفيت سوخت و در نتيجه، افزايش برد موشك ميگردد [32]. لازم به ذكر است كه افزودن دو مخزن سوخت كوچك، برد اچ واي-4ها را تا 700 كيلومتر افزايش ميدهد. «اِي.اس.سي.ام»هاي كوتابرد به «ال.اِي.سي.ام»هاي دوربرد عملي مهم تلقي ميشود. «ال.اِي.سي.ام»هاي با برد 500 كيلومتر، ايران را توانا خواهد ساخت تا تأسيسات بندرگاهي و نفتي را در منطقهي خليج فارس هدف قرار دهد. همچنين، با برد 700 كيلومتر، كره جنوبي ميتواند اهدف كليدي را در ژاپن مورد حمله قرار دهد [33]. البته چينيها فقط به فكر انتقال اين موشكها نيستند و مهارت و تخصصي كه در اين زمينه به دست ميآيد برايشان اهميت دارد؛ انجام چنين كاري كشورهايي مانند ايران و كرهي جنوبي را توانا خواهد ساخت تا موشكهاي كروز پيشرفتهتر را به صورت بومي توليد كنند. اين تلاشها، قدرت ايالات متحده را در مناطق مختلف جهان به چالش خواهد كشيد و مداخلهي اين كشور را در كشمكش تنگهي تايوان، دشوارتر خواهد كرد.
الزامات براي آمريكا
امنيت ملّي چين پيشبيني ميكند كه ايالات متحده در دراز مدت، اين كشور را دچار چالش كند. چينيها بر اين عقيدهاند كه ايالات متحده به واسطهي حضور خود در آسيا و اتحاد با ژاپن و همچنين تلاش براي گسترش ناتو، قدرت چين را به چالش ميكشد [34]. براي مقابله با اين معضل، ارتش آزادي خلق چين برنامهي نوسازي نيروها را براي ممانعت از مداخلهي ايالات متحده در شرق آسيا آغاز كرد. در مجموع ميتوان گفت كه تلاشهاي چين در اكتساب موشكهاي كروز، در كمرنگ كردن حضور ايالات متحده و قابليت نمايش قدرت در شرق آسيا موفق بوده است. نظر ميرسد، چين، براي آمادهشدن در برابر كشمكشهاي بالقوه در تنگهي تايوان، نيروهاي مسلح را به عنوان نيروهاي قهري براي فشار وارد كردن به تايوان به كار گيرد تا اين كشور مجبور شود گفتگوهاي يكپارچهسازي را با سرزمين چين با شرايط پكن از سر گيرد [35]. اين قابليتهاي نظامي قهري، شامل تهديد رواني ايجاد شده توسط موشكهاي كروز ميشود. هاي كروز، همچنين، به چين راههاي پربازده را براي همسطح يا متعادل كردن ميدان بازي بين خود و ايالات متحده عرضه ميكند و به علاوه، ميتواند عوامل شكاف فنّاوري بين خود و ايالات متحده را حذف كند. ارتش آزادي خلق چين، با موشكهاي كروز، ميتواند مقاصدش را پنهان سازد و نيروهاي نسبتاً كوچك را به كار ببرد تا توسط عناصر غافلگيركننده، بر دشمن چيره گردد. اين استراتژي با تئوري عملياتي ارتش آزادي خلق چين در فريب دادن دشمن غيرآماده سازگار است [36]. ايالات متحده بايد هوشيارانه برنامهريزي كنند و خود را در مقابل تهديد موشكهاي كروز چين، كه در حال پيشرفت هستند، آماده و مجهز كند. كميسيون بررسي امنيت چين و ايالات متحده برآورد كرد كه چين در سال 2005، به قابليتهاي نظامي لازم براي اعمال فشار به تايوان خواهد رسيد تا دوباره اين منطقه را با خود يكپارچه سازد [37]. كارشناسان معتقدند كه چين تا سال 2005 تمام ناوگان هواپيماي ضربتي سوخو-27 جديدش را به موشكهاي ضدناو دوربرد مجهز خواهد كرد. پس ميتوان گفت كه آمادهسازي ايالات متحده در مقابل موشكهاي كروز چين، بستگي زيادي به سياستگذاريهاي اين كشور دارد زيرا ادارهي محاسبات عمومي گزارش داد كه نيروي دريايي ايالات متحده «فقط به قابليتهاي مقابله با تهديد موشكهاي كروز محدود شده است [38].»

آنجا كه زمان پرواز موشكهاي كروز برفراز تنگهي تايوان كوتاه است و همچنين اين موشكها ميتوانند در ارتفاع كم پرواز كرده و ميتوانند از هر جهتي حمله كنند، دفاع در برابر اين موشكها بسيار مشكل است. آرايش نظامي چين به گونهاي است كه ميتواند نيروهايش را به سرعت هماهنگ كند تا در عرض 24 ساعت حملهي هوايي گسترده و سريعي بر ضد اهداف نظامي و غيرنظامي در تايوان انجام دهد. بعد از اين، بايد گفتگوهاي يكپارچهسازي مجدد تحت شرايط تعيين شده توسط چين آغاز گردد [39]. ديگر گزينههاي ارتش آزادي خلق چين، محاصرهي دريايي و هوايي تايوان ميباشد [40]. اين محاصره، تايوان را از نظر اقتصادي، بدون آسيب وارد شدن به زيرساختهايش، زمينگير خواهد كرد. ناوشكنهاي سوورمني چين با موشكهاي ضد ناو ياخونت و ماسكيت، بمبافكنهاي اچ-6 مجهز به موشكهاي كروز واي اچ-83، جنگندههاي برتري هوايي سوخو-27، و هواپيماي دوربرد رهگير سوخو-30 ميتوانند محاصرهي هوايي و دريايي تايوان را به طور وسيع اجرا كنند. مقابل محاصرهي همهجانبهي تايوان، عكسالعمل احتمالي ايالات متحده، فرستادن دستهاي از ناوهاي هواپيمابر براي حفاظت از هواپيماهاي جنگنده و غيرجنگندهي مستقر در ژاپن خواهد بود. البته، ناوهاي هواپيمابر ايالات متحده ميتوانند در مقابل يورش وسيع موشكهاي كروز چيني آسيبپذير باشند. بر اساس گزارشهاي منتشر شده توسط وزارت دفاع ايالات متحده، در توانايي ناوها در مقابل موشكهاي كروز ضد ناو ياخونت و ماسكيت، «ترديد» وجود دارد [41]. حتي آسيبهاي كوچك به عرشهي ناوهاي هواپيمابر، كه توسط موشكهاي كروز ضد ناو، مورد ضربه قرار گرفتهاند، ميتواند عملّيات هوايي را براي ساعتها متوقف كند. در اين مدت زمان نيز ممكن است، نبردهاي سختي رخ دهد. ها و بمبافكنهاي چيني، مجهز به موشكهاي كروز دوربرد ميتوانند پايگاههاي نظامي آمريكا و امكانات توليد نيرو در اوكيناوا را به خطر بياندازند. در نتيجه اين سلاحها، هزينههاي مداخلهي سياسي، اقتصادي و نظامي ايالات متحده را بالا ميبرند. اگر ارتش آزادي خلق چين بتواند مداخلهي ايالات متحده را قطع كرده و يا به تأخير بياندازد، به راحتي خواهد توانست تايوان را در تنگنا قرار دهد. ايالات متحده، بايد پدافندهاي هوايي موجود خود را براي دفاع كردن از نيروهاي مستقر در خط مقدم در مقابل اين تهديدِ به وجود آمده، بهبود بخشد. رديابي و تشخيص موشكهاي كروز، به دليل كوچك بودن و پرواز در ارتفاع پايين، بسيار مشكل است. اما با اين وجود، آميزهاي از حسگرهاي شبكهاي كه در ارتفاع بالايي قرار گرفتهاند ميتواند آنها را در هنگامي كه در بالاي افق پرواز ميكنند رديابي كرده و سريعاً موشكهاي رهگير را به سمت آن پرتاب كند. لازم به ذكر است كه اين حسگرها، آنها را به عنوان موشك كروز ميشناسد (نه به عنوان هواپيماي كوچك تجاري).
«برنامهي مشترك حسگرهاي شبكهاي مرتفع براي دفاع در مقابل موشكهاي كروز» (JLENS: Joint Land-Attack Cruise Missile Defense Elevated Netted Sensor) ، يك برنامهي مؤثر براي مقابله با تهديد موشكهاي كروز است. كانون توجه سيستمهاي جِي ال اي ان اس، توسعهي شبكه و سيستمهاي راداري جديد براي اتصال به حسگرهاي مختلف در نمايش عملّيات ميباشد. اين توسعه شامل بالونها، به عنوان سكوهاي مرتفع و كم هزينه براي حسگرهاي پيشرفته، ميشود تا بر حملات بالقوه، نظارت طولانيمدت داشته باشند [42]. سيستم كنترل و هشدار هوايي (AWACS: Airborne Warning and Control System)، از مكملهاي سيستم جِي ال اي ان اس است. البته نگهداري اين سيستمها به طور مداوم در بالاي زمين و بر فراز مناطق آزاد، پرهزينه است. سيستمهاي جِي ال اي ان اس بايد براي مناطقي مانند تنگهي تايوان، كه به مراقبت طولانيمدتِ موشكهاي كروز نياز دارد، مفيد باشند.
چالشها
چين در حال به دست آوردن تواناييهاي لازم براي به خطر انداختن نيروهاي نظامي ايالات متحده و بالا بردن هزينههاي مداخلهي سياسي، اقتصادي و نظامي ايالات متحده در شرق آسيا ميباشد. زيرا اين كشور به خوبي ميداند كه در موقعيتي نيست تا بتواند مستقيماً نيروي نظامي ايالات متحده را به چالش بكشد. موشكهاي كروز، سلاحهاي غير متعارفي هستند كه چين ميتواند از آنها براي تأثير گذاشتن بر رهبران آيندهي آمريكا تا زماني كه دست از ستيزه بردارند، استفاده كند. عقيده دارد كه سلاحهاي غيرمتعارف، «ضعيف را توانا ميسازد تا در برابر مافوق دفاع كند». همچنين به عقيدهي چينيها، استفادهي به موقع و درست از سلاحهاي غيرمتعارف ميتواند منجر به پايان يافتن عملّيات و يا ايجاد تأخير در نبرد شود [43]. اصولاً جهتگيري چين، به سمت اكتساب موشكهاي كروز - در برخورد با عملّيات دريايي ايالات متحده و نيروهاي خط مقدم آن - بوده است. سيستمهاي موشك كروز چين ميتواند تجهيزات با ارزش ايالات متحده را به خطر بياندازد. تهديد اين سلاحها براي نيروهاي ايالات متحده ميتواند مداخلهي اين كشور به نفع تايوان را كمرنگتر كند. اگر ارتش آزادي خلق چين بتواند مداخله ايالات متحده را قطع كرده و يا به تأخير بياندازد، اين كشور به راحتي خواهد توانست، تايوان را در تنگنا قرار دهد. مجموع ميتوان گفت كه ايالات متحده به گسترش سيستمهاي پدافند موشك كروز در شرق آسيا نياز دارد. سيستم جِي ال اي ان اس اين نويد را ميدهد كه بتوان موشكهاي پيشرفتهي كروز را با هزينهاي نسبتاً معقول رديابي كرده و به آنان حمله نمود. اگر ايالات متحده، توانايي پدافند مؤثر در برابر موشك كروز را نداشته باشد، چين قادر خواهد بود تا ايالات متحده را از دفاع از همپيمانانش باز دارد.
پ ينوشتها
- F. Dunnigan and Austin Bay, From Shield to Storm: High-Tech Weapons, Military Strategy, and Coalition Warfare in the Persian Gulf (New York: William Morrow, 1992), 398.
- Budiansky and Bruce Auster, «Air Power’s Ultimate Test," U.S. News & World Report, 28 January 1991, on-line at <http://web12.epnet.com/citation.asp?>, accessed 4 September 2002.
- Tanks, Assessing the Cruise Missile Puzzle: How Great a Defense Challenge? (Washington, DC: The Institute for Foreign Policy Analysis, 2001), 7.
- Bolkcom, «Cruise Missile and UAV Threats to the US," FDCH [Federal Document Clearing House] Congressional Testimony, 11 June 2002, on-line at <http://search.epnet.com/durect.asp? an=32y0091336333&db=f5h>, accessed 27 January 2003.
- , 4.
- Air Intelligence Center (NAIC), Ballistic and Cruise Missile Threat (Wright-Patterson Air Force Base [AFB], OH: NAIC-1031-0985-00, September 2000), 25.
- of Defense (DOD), Report to Congress: Annual Report on the Military Power of the People’s Republic of China (Washington, DC: U.S. Government Printing Office [GPO], 12 July 2002), 7.
- , 10.
- Lennox, ed., Jane’s Strategic Weapon Systems 36 (Surrey, UK: Jane’s Information Group Limited, 2002), 168.
- . Michael Waller, «Will Gore’s Slips Sink Ships?" Insight on News, 15 May 2002, on-line at <http://search.epnet.com/direct.asp?an=3065527&db=f5h>, accessed 5 February 2003.
- , 174-75.
- , 11-12.
- Rex R. Kiziah, Assessment of the Emerging Biocruise Threat (Maxwell AFB, AL: U.S. Air Force [USAF] Counterproliferation Center, 2000), 42.
- , 45.
- Desmarais, «India Takes Lead as Country with Most Students in US," IndUS Business Journal, 1 February 2003, on-line at <www.indusbusinessjournal.com/news/ 339425.html>, accessed 10 February
- , 23-24.
- , 41.
- Zhang, «Beijing Develops New Radar Absorbing Materials," Jane’s Defence Weekly, 24 February 1999, 3.
- K. Sengupta, «Cruise Missiles for Asia-Pacific," Asian Defence Journal (January-February 1999): 41.
- , 12.
- , 39.
- , 12-13. Reports indicate that China obtained some of the technologies from a downed U.S. Tomahawk cruise missile.
- «Bin Laden May Have Sold Cruise Missiles to Beijing," Taipei Times, 21 October 2001, on-line at <www.taipeitimes.com/News/archives/2001/10/21/0000108045> accessed 4 February 2003.
- Gertz, «Chinese Missile Has Twice the Range U.S. Anticipated," Washington Times, 20 November 2002, on-line at <www.washtimes.com/national/20021120- 2387.htm>, accessed 3 February 2003.
- , 63.
- ., 68.
- «JH-7 Fighter-Bomber," Chinese Defence Today, on-line at <www.sinodefence.com /navy/aviation/jh7.asp>, accessed 19 February 2003.
- Fisher, «Report on the Zhuhai Airshow, November 3-8, 2002," Center for Security Policy, on-line at <www.centerforsecuritypolicy.org/index.jsp?section=static &page=zhuhai>, accessed 4 February 2003.
- «China Sold Missile Technology to Iran," Centre for Defence and International Security Studies , 22 November 1996, on-line at <www.cdiss.org/96nov0.htm>, accessed 3 February 2003.
- «The Missile Technology Control Regime," Arms Control Association, January 2003, on-line at <www.armscontrol.org/factsheets/mctr.asp>, accessed 10 February 2003.
- M. Gormley, «Hedging Against the Cruise Missile Threat," Survival (Spring 1998), on-line at <www.ceip.org/programs/nnp/gormley%20survival.htm>, accessed 31 December 2002.
- .
- and Richard Speier, «Cruise Missile Proliferation: Threat, Policy, and Defense," Carnegie Endowment for International Peace Proliferation Roundtable , 9 October 1998, on-line at <www.ceip.org/programs/npp/cruise4.htm>, accessed 31 December 2002.
- , 8.
- ., 11.
- ., 13.
- .S.-China Security Review Commission, The National Security Implications of the Economic Relationship between the United States and China (Washington, DC: GPO, July 2002), 166.
- Zoli, «PRC Arms Itself to Wage War on US," Insight on the News, 12 August 2002, on-line at <http://ejournals.ebsco.com/Login.asp>, accessed 27 January 2003.
- Wo-Lap Lam, «Plain Sailing in the Taiwan Strait?" on-line at <www.cnn.com>, accessed 22 August 2002.
- E. Grinter, Chinese Military Scenarios Against Taiwan: Premises, Options, Implications (Maxwell AFB, AL: USAF Counterproliferation Center, 2002), 7-9.
- .
- , 28-31.
- , 14.
تحليل مترجم
مقالهي حاضر در فوريه سال 2004 در نشريهي «ميليتاري ريويو» به طبع رسيده است. اين مقالهي فرمايشي، توسط سرهنگ جفري تي لوم تهيه شده و به نظر ميرسد هدف از آن توجيه گسترش پايگاههاي نظامي آمريكا در شرق آسيا ميباشد. به عقيدهي مترجم، نويسنده در اين مقاله تلاش كرده تا با خطرناك جلوه دادن ارتش چين؛ و ارائهي اين تئوري كه افزايش قدرت چين سبب به هم ريختن توازن قدرت در شرق دور خواهد شد و خصوصاٌ امنيت تايوان را تهديد خواهد كرد، توجيهي براي مستقرسازي سيستمهاي دفاع موشكي آمريكا در پايگاههاي نظامياش در شرق آسيا ارائه كند.
منبع : موسسه رها راهبرد فردا