کلاغهای خبرچین

[behrad90]

   
   


پهپاد، مخفف عبارت «پرنده هدایت‌پذیر از دور»، نامی است که به انواع وسایل پرنده بدون سرنشین (UAV: Unmanned Arial Vehicle) اطلاق می‌شود. امروزه پهپادها به طور گسترده‌ای در صنایع هوایی مورد توجه قرار گرفته‌اند. از آنجایی که هزینه طراحی و ساخت این هواپیماها برای انجام یک مأموریت مشخص در مقایسه با هواپیماهای سرنشین‌دار بسیار کمتر است و همچنین خطرات جانی کمتری در بردارند، گرایش‌های زیادی در صنایع هوایی نظامی و غیرنظامی به سمت این رده از وسایل پرنده دیده می‌شود. تجربه جنگ‌های اخیر ایالات متحده در افغانستان و عراق و استفاده گسترده نیروهای آمریکایی از هواپیماهای بدون سرنشین، قابلیت‌های برتر این هواپیماها را در جنگ به وضوح مشخص کرد.

فناوری طراحی و ساخت هواپیماهای بدون سرنشین تا جایی پیش رفته که امروزه صحبت از طراحی و ساخت هواپیماهای بدون سرنشین با قیمتی در حدود 1000 دلار می‌شود (این رقم را با موشک‌های کروز که قیمتی بیش از 000/000/1 دلار دارند مقایسه کنید). حداقل مزیت دسترسی به هواپیمای بدون سرنشینِ ارزان‌قیمت با قابلیت کنترل و هدایت نسبتاً دقیق، بالا رفتن توان تهاجمی و دفاعی در مقابل نیروهای مهاجم از طریق انجام عملیات انتحاری بوده و به نظر می‌رسد یکی از استراتژی‌های دفاعی مناسب در مقابل نیروهای مهاجم استفاده گسترده از این وسایل پرنده است.

 دامنه تنوع پهپادها 

حذف خلبان از درون هواپیما و نشاندن یک سامانه هوشمند الکترونیکی به جای آن، اگر چه کار ساده‌ای نیست اما مزایای قابل توجهی را برای این رده از وسایل پرنده ایجاد نموده و دست طراحان هواپیما را در ارائه طرح‌های نوین و متنوع، بسیار باز گذاشته است. از این رو تنوع بسیار گسترده‌ای در پهپادها از نظر ابعاد و اندازه، وزن، شکل ظاهری و ویژگی‌های عملیاتی به چشم می‌خورد که در ادامه برخی از آنها معرفی شده‌اند.

در حالی که کوچکترین پهپادها، موسوم به پرنده‌های حشره‌ای (Insect Flying)، وزنی کمتر از 10 گرم دارند، پهپادهایی با وزن بیش از 10 تن هم ساخته شده‌اند که می‌توانند برای مدت بیش از یک روز در آسمان پرواز نمایند. اگر مایلید با تنوع پهپادها بیشتر آشنا شوید با ما همراه شوید.

 مراقب حشرات اطراف خود باشید! 

کوچکترین گروه از پهپادها، گروهی موسوم به حشرات مکانیکی (Insect Flying) هستند. پرنده‌های این گروه، وزنی کمتر از سه گرم داشته و ابعادشان در حد میلی‌متر (و حداکثر چند سانتی‌متر) است. پرواز این پرنده‌ها مانند حشرات از طریق بال زدن مداوم با فرکانس نسبتاً بالا صورت می‌گیرد و قادرند مانند حشرات روی سطوح مختلف بنشینند و به پرواز درآیند. انرژی مورد نیاز حشرات مکانیکی از باتری‌های کوچک درونی تأمین می‌شود که معمولاً انرژی مورد نیاز برای پرواز چند دقیقه‌ای این پرنده‌ها را تأمین می‌نماید. این وسایل که مجهز به نانودوربین‌های دیجیتال هستند و عمدتاً برای کارهای جاسوسی در مراکز خاص به کار می‌روند، تصاویر و صداهای ضبط شده را به مرکز فرماندهی خود ارسال می‌نمایند.

تا کنون مشخصات تنها چند نمونه از حشرات مکانیکی که در مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی طراحی و ساخته شده در منابع اطلاعاتی منتشر شده و در مورد نمونه‌های صنعتی و عملیاتی که احتمالاً مورد استفاده سازمان‌های جاسوسی قرار می‌گیرد، اطلاعات محدودتری وجود دارد.

   

 کلاغ‌های خبرچین! 

حتماً تا کنون پرواز گروهی کلاغ‌ها و یا سایر پرندگان را دیده‌اید. اما هیچ وقت به این موضوع فکر کرده‌اید که ممکن است برخی از این پرنده‌ها ساخته دست بشر باشند! گروهی از پهپادها موسوم به پرنده‌های بالزن (Ornithopter) موجوداتی (!) شبیه به پرنده‌ها هستند که از طریق بال زدن با فرکانس نسبتاً پایین به پرواز در می‌آیند. این پرنده‌ها نیز مانند حشرات مکانیکی با باتری کار می‌کنند و قادرند از چند دقیقه تا چند ده دقیقه در آسمان پرواز کنند. وزن این پرنده‌ها در حدود 100 گرم بوده و می‌توانند محموله‌ای مانند یک دوربین کوچک با وزن کمتر از 30 گرم را حمل کنند. البته پرنده‌های بالزنی که تاکنون ساخته شده، در شروع پرواز باید توسط دست انسان به طرف بالا و جلو پرتاب شوند و پس از آن با نیروی بال‌های خود به حرکت درمی‌آیند. از این رو این پرنده‌ها در طول مأموریت خود باید دائماً پرواز کنند؛ چرا که در صورت فرود قادر به برخاست انفرادی نیستند.
  
  ریزپهپادها 

سومین گروه از پهپادها از نظر وزنی گروهی موسوم به ریزپهپادها (Micro Aerial Vehicles) هستند. پرنده‌های این گروه وزنی در حدود چند صد گرم دارند و ابعادشان در حدود 30 سانتی‌متر تا 1 متر است. در این گروه از پرنده‌ها عموماً از موتورهای الکتریکی استفاده می‌شود؛ اما در برخی نمونه‌ها از موتورهای پیستونی بنزینی هم استفاده شده است. سرعت پرواز این پرنده‌ها در حدود 20 تا 60 کیلومتر در ساعت است و ارتفاع پروازشان به چند صد متر می‌رسد. از آنجایی که کنترل این پرنده‌ها عموماً توسط خلبان صورت می‌گیرد، برد پرواز آنها محدود به دامنه دید خلبان و در حد چند کیلومتر است. ریزپهپادها بیشتر برای کاربردهای تفریحی به کار گرفته می‌شوند؛ اگر چه که پتانسیل خوبی برای کاربردهایی نظیر عکسبرداری هوایی و شناسایی دارند.   


 ‌هایی با مغز  

در تقسیم‌بندی پهپادها از نظر طیف وزنی، پس از ریزپهپادها به گروهی از پرنده‌های بدون سرنشین می‌رسیم که از نظر تعداد پرجمعیت‌ترین و از نظر تنوع، متنوع‌ترین گروه پهپادهاست. وزن پهپادهای این گروه از حدود چند کیلوگرم شروع شده و تا بیش از 10 تن ادامه می‌یابد. معمولاً وقتی صحبت از پهپاد می‌شود، فقط همین گروه از پهپادها مورد نظر است و گروه‌های قبلی (حشرات مکانیکی، بالزن و ریزپهپادها) معمولاً به نام‌های اختصاصی خودشان و جدا از این گروه شناخته می‌شوند.

ابعاد پرنده‌های این گروه مانند وزن آنها بسیار متنوع است؛ به طوری که از حدود یک متر شروع شده و تا پرنده‌هایی با دهانه بال حدود یکصد متر ادامه می‌یابد! ارتفاع پروازی این پرنده‌ها بسته به نوع مأموریت متفاوت بوده و از حدود چند صد متر تا بیش از یکصدهزار پا (بیش از 30 کیلومتر!) تغییر می‌کند.
   
  مأموریت‌های پهپادها 

با آنکه اطلاعات تاریخی در این باره خیلی مدون نیست اما به احتمال زیاد اولین مأموریتی که برای پهپادها در نظر گرفته شده، استفاده از این پرنده‌ها به عنوان هدف هوایی برای آموزش نیروهای پدافندی بوده است. چرا که هم‌اکنون در حدود نصف پهپادهای موجود در دنیا برای این منظور ساخته می‌شوند. در این مأموریت پهپاد باید با سرعتی در حدود سرعت هواپیماهای جنگنده (در حدود 0.5 تا 1.5 ماخ) و در ارتفاع مشابه (از چند صد متر تا حدود 20 هزار پا) پرواز نماید تا بتواند حملات هوایی دشمن را برای نیروهای پدافندی شبیه‌سازی کند. نیروهای پدافند نیز با هدف قرار دادن پهپاد آموزش‌های عملی برای مقابله با حملات احتمالی را می‌بینند.

پس از مأموریت هدف، مأموریت شناسایی از طریق پرواز بر فراز مناطق مورد نظر و عکسبرداری یا فیلمبرداری هوایی یکی از مهمترین مأموریت‌های پهپادهاست. پهپادهای شناسایی در مأموریت‌های نظامی کار شناسایی نیروهای دشمن و مناطق حساس را به عهده دارند. این پهپادها در مأموریت‌های غیرنظامی نیز برای مراقبت از جنگل‌ها، مراقبت از لوله‌های نفت، مرزبانی و گاهی برای کمک به مدیریت ترافیک در خیابان‌ها و جاده‌ها به کار گرفته می‌شوند.

غیر از مأموریت‌های فوق، پهپادها برای مقاصد دیگری از جمله جنگ الکترونیک هوایی و رله مخابراتی نیز به کار گرفته می‌شوند. در سال‌های اخیر و با پیشرفت‌های ایجاد شده در صنعت هوافضا، چشمان تیزبین پهپادها به دستان قوی نیز مجهز شده‌اند به طوری که برخی از پهپادها با حمل سلاح می‌توانند پس از شناسایی اهداف، بمب و موشک‌های خود را به سوی آنها روانه کنند.

 برتری‌های پهپادهـا 

استفاده از پرنده‌های بدون سرنشین برای انواع مأموریت‌های غیرنظامی و نظامی در مقایسه با پرنده‌های سرنشین‌دار مزایای ویژه خود را به همراه دارد. اولین مزیت استفاده از پهپاد، کاهش خطر جانی برای خلبان، خصوصاً در مأموریت‌های نظامی، است. همچنین به دلیل نبود سرنشین داخل وسیله پرنده و حذف بسیاری از سیستم‌های مرتبط با خلبان و همچنین ضریب ایمنی پایین‌تر در طراحی و ساخت، قیمت تمام شده پهپادها در مقایسه با هواپیماهای سرنشین‌دار با مأموریت مشابه کمتر خواهد بود. از دیگر مزایای پهپادها می‌توان به قابلیت پنهانکاری بیشتر به دلیل ابعاد کوچکتر، امکان استفاده از طرح‌های غیر متعارف در ظاهر به دلیل نبود سرنشین، قابلیت استفاده در شرایط دشوار و خطرناک مانند مناطق آلوده به گازهای شیمیایی خطرناک، توانایی حمل بار بیشتر به نسبت سوخت مصرفی و پوشش دادن نقاط کور ماهواره‌ای برای فعالیت‌های جاسوسی و یا مخابراتی اشاره کرد.

البته در کنار این مزایا، استفاده از پهپادها همراه با محدودیت‌های خاص خود است که از جمله آنها می‌توان به اعتمادپذیری کمتر به علت عدم وجود کنترل مستقیم توسط خلبان و نیاز به تجهیزات و سیستم‌های پیچیده کنترلی اشاره کرد.

 تاریخچه استفاده از پهپاد در برخی کشورها 

روسیه (شوروی)
یکی از اولین کشورهایی که به فکر حذف خلبان از هواپیما افتاد، اتحاد جماهیر شوروی سابق بود. این کشور از دهه 1920 به کار روی پرنده‌های بدون سرنشین همّت گماشت. با آغاز جنگ جهانی دوم اتّحاد جماهیر شوروی شماری از وسیله‌های بدون سرنشین کنترل‌پذیر از دور هوایی و زمینی (تانک) و دریایی (قایق) طراحی کرد که برخی از آنها در سال‌های 1941 تا 1943 به کار گرفته شدند، امّا کارآمد نبودند. اتّحاد جماهیر شوروی در دهه 1950 بار دیگر کار روی پرنده‌های بدون سرنشین را از سرگرفت. این پرنده‌ها موتور جت داشتند و در اصل برای مأموریت‌های تهاجمی و شناسایی طراحی شده بودند. هواپیماهای بدون سرنشین به طور گسترده‌ای در دفاتر طراحی شرکت‌های "میگویان" و"توپولف" تکامل یافتند. در دهه 1970 و 1980 اتّحاد جماهیر شوروی به طور هم زمان در بیست برنامه در زمینه پرنده‌های بدون سرنشین درگیر شد، که پرنده‌های دوربرد "رویال" و ابرصوت "ورن" از جمله آنها بودند و البته تنها شمار اندکی از آنها به سرانجام رسیدند. به دنبال کامیابی پرنده‌های بدون سرنشین اسرائیلی "اسکات" و "ماستیف" روند تکمیل پرنده‌های بدون سرنشین در شوروی جان تازه‌ای گرفت و پرنده‌های کنترل از راه دور نسل نوین با نام‌های "پچلا (زنبور)"، "دیاتل (دارکوب)" و "کورشان (زغن سیاه)" در این کشور آغاز شد.

آمریکا
ایالات متحده از اواسط دهه 1960 پرنده‌های بدون سرنشین را برای مأموریت‌های جاسوسی و شناسایی در مناطقی چون چچن، چین، خاورمیانه، آسیای جنوب باختری و یوگوسلاوی پیشین به کار گرفت. در جنگ اول آمریکا و عراق در سال 1991 پرنده‌های بدون سرنشین نقشی به نسبت اندک ایفا نمودند. در سال‌های نخستین دهه 1960 نیز، هواپیماهای بدون سرنشین به منظور نظارت بر توسعه فعالیت‌های موشکی در اتحاد جماهیر شوروی و کوبا، توسط ایالات متحده بکار گرفته شدند. در ویتنام نیز به دلیل رشد تلفات نیروی انسانی و هواپیماهای ایالات متحده، استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین افزایش یافت.

اسرائیل
شاید وسیع‌ترین کاربرد هواپیماهای بدون سرنشین در جهان برای مأموریت‌های مختلف عملیاتی توسط رژیم اشغالگر قدس انجام شده باشد. تعقیب مبارزان لبنانی و فلسطینی،‌ هدف‌یابی و هدایت بمب‌های لیزری، جنگ الکترونیک و انجام شنود و سایر کاربردهای نظامی در داخل و خارج منطقه با استفاده از چندین نوع هواپیمای بدون سرنشین ساخته شده توسط این رژیم، از مواردی است که تا کنون گزارش شده است.
این رژیم در سال 1973 از هواپیماهای بدون سرنشین به عنوان سکوی مراقبت و شناسایی در جبهه‌های مصر و سوریه استفاده کرده است. در سال 1982، بکارگیری وسیع این پرنده‌ها در دره بقاء لبنان، عملیات هوایی موفقیت‌آمیزی را به دنبال داشت. در این عملیات پرنده‌های کوچک اسکات و ماستیف مراقبت و شناسایی فرودگاه‌های سوری، سایت‌های موشکی و تحرکات سواره نظام را به عهده داشتند.
اسرائیل از هواپیماهای مدل حامل دوربین در جریان جنگ فرسایشی سال 1968 تا 1970 استفاده کرد و سیستم‌های پیشرفته‌تری را به تدریج تکمیل کرد. با وجود این تنها از اواخر دهه 70 به بعد بود که وزارت دفاع این رژیم شروع به تخصیص بودجه قابل توجّهی برای برنامه‌های هواپیماهای بدون سرنشین کوچک نمود. این سیستم‌ها شامل دوربین‌های ویدیویی با عدسی‌های تله فتو برای کار بر روی یک هواپیمای کوچک بود که بازتاب راداری و بصری کوچکی نیز داشت. تا سال 1981 ارتش رژیم اشغالگر پرنده‌های کوچک ماستیف ساخت تادیران و اسکات یا زاهاوان (در عبری به معنای عقاب) ساختِ شرکت صنایع هوایی رژیم صهیونیستی را آزمایش کرد. این نمونه‌ها به طور مرتّب در تهاجم سال 1982 به لبنان به کار گرفته شدند و در جریان این جنگ به تکامل رسیدند.

جمهوری اسلامی ایران
قبل از انقلاب سه نوع هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی به نام‌های MQM-107 یا Chukar، VSTT با موتور جت و KD2R5 با موتور پیستونی برای تمرین پدافند هوایی در اختیار نیروی هوایی و نیروی دریایی ارتش قرار گرفت که تا حدودی مورد استفاده قرار گرفت، ولی با گذشت زمان و پیشرفت سامانه‌های الکترونیکی، کاربرد این نمونه‌ا با مشکل مواجه شد.
در سال 1363 در هنگامه دفاع مقدس و بنا بر ضرورت و نیاز به اطلاعات شناسایی، و از طرفی کمبود امکانات گران‌قیمت هواپیماهای شناسایی F4-D، انگیزه بکارگیری پرنده‌های شناسایی ایجاد شد و گروهی از نیروهای عملیاتی و دانشگاهی با همکاری هم شروع به ساخت و بکارگیری پرنده‌های کوچک و ارزان‌قیمت نمودند که با استفاده از ساده‌ترین مواد و شیوه ساخت انجام می‌شد. پرنده "تلاش" نمونه‌ای بود که بیشترین تعداد از آن ساخته شد و با نصب دوربین عکاسی روی آن عملیات‌های متعدد شناسایی در زمان جنگ و دفاع مقدس توسط این وسیله انجام شد و نقش مهم و برجسته‌ای در موفقیت‌های عملیاتی ایفا نمود.
با آشکار شدن نقش مهم و برجسته پرنده‌های بدون سرنشین در انواع عملیات و کاربردها، کار بر روی توسعه و ساخت انواع پرنده‌های بدون سرنشین ادامه یافت و کاربردهای مختلفی برای این وسایل پرنده ساخته شده در داخل کشور محقق گردید. "مهاجر" نوع پیشرفته پرنده بدون سرنشین شناسایی است که در ادامه کار طراحی و ساخت توسط محققین و متخصصین داخلی ساخته و بکارگرفته شد.

  

در حال حاضر صنایع هوایی قدس که در زمان جنگ با نام طرح قدس و برای توسعه و ساخت انواع پرنده‌های بدون سرنشین شکل گرفت کار خود را بر اساس سفارش و نیاز نیروهای مسلح در امر طراحی، ساخت و تولید انواع پرنده‌های بدون سرنشین ادامه می‌دهد. علاوه بر صنایع هوایی قدس چند گروه دیگر از مراکز دولتی و خصوصی مانند صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در طراحی و ساخت انواع پرنده‌های مدل و سامانه‌های مربوط به آن مشغول می‌باشند که خود عامل مهمی در توسعه و شکوفایی صنعت پرنده‌های بدون سرنشین و فناوری‌های مربوط به آن در داخل کشور می‌باشند.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی هوافضای ایران

[behrad90]

 
مشهورترین پهپادهای نظامی
 
 هواپیماهای بی‌سرنشین به‌خاطر پرواز طولانی و بی‌سروصدا در ارتفاع بالا استفاده‌های زیادی یافته‌اند. با پیشرفته‌ترین هواپیماهای بی‌سرنشین که هم‌اکنون یا (در آینده نزدیک) عملیاتی شده‌اند، آشنا شوید.



 مانتیس (محصول سیستم‌های هوایی Ronen Nadir/Bluebird): 
 
 این هواپیمای تمام‌خودکار تا ارتفاع 40هزار پا / 12هزار متری بالای هر منطقه جنگی، ناحیه مصیبت‌زده و یا مرزها پرواز کرده و داده‌های هوشمند خود را به مرکز کنترل زمینی ارسال می‌کند. تمام کاری که یک سرباز باید انجام دهد تا مانتیس را در حالت خلبان خودکار به یک ماموریت بفرستد، فشار دادن یک دکمه است. از آن به بعد مانتیس می‌تواند برنامه‌های پروازش را محاسبه کند، موانع را دور بزند و هنگامی که چیز جالب‌توجهی دید به مرکز کنترل زمینی اطلاع دهد، مواردی مانند دود و یا حرکت نیروهای نظامی. در پایان ماموریت، این هواپیما به خانه برمی‌گردد و خود به خود فرود می‌آید.



 اکسکالیبر (محصول صنایع مک‌آردل):

 
اگر شرکت علوم پروازی آورورا بتواند مدل بزرگ‌تر این نمونه را بسازد، اکسکالیبر می‌تواند در کمتر از 5 سال وارد مناطق جنگی شود و به‌عنوان پهپاد شکاری-جنگنده در هر منطقه جنگی در دریا یا خشکی وارد عمل شود. بر خلاف پرنده‌های نیروی هوایی ایالات متحده که توسط اپراتورها در داخل خاک امریکا کنترل می‌شوند و به همین دلیل دچار محدودیت کاربرد هستند، اکسکالیبر را می‌توان از هر جایی کنترل کرد و به این ترتیب می‌تواند کمک تاکتیکی لحظه‌ای برای نیروهای ارتشی باشد. بدون نیاز به باند پرواز از زمین برمی‌خیزد و می‌نشیند و تا ارتفاع 30هزار پا / 9هزار متر اوج می‌گیرد.



 امبلا (محصول شرکت انگلیسی AEsir):
    
هاورکرافتی که در آینده نزدیک عملیاتی خواهد شد، در افغانستان و مناطق مصیبت زده پرواز خواهد کرد. امبلا تقریبا هم شکل و هم اندازه یک تایر اتومبیل است و به طور عمودی از روی زمین بلند می‌شود و نیازی به باند پرواز ندارد، ویژگی که استفاده از آن را برای سربازان در مناطق سخت جنگی راحت‌تر می‌سازد. در حالی که یک پنکه برای ایجاد نیروی بالابر، جریانی از هوای رو به پایین برقرار می‌کند، توربین امبلا هوا را از بالای آن می‌مکد و از طریق باله‌ای دامن‌مانند به بیرون می‌فرستد. این چنین جریان به سمت زمین خم می‌شود و امبلا قدرت کافی برای حمل دوربین، سلاح و حسگرهای مختلف را بدست می‌آورد. ابعاد کوچک آن، این امکان را به امبلامی‌دهد تا در دره‌ها و گذرگاه‌های باریک به دنبال مخفی‌گاه‌های دشمن بگردد



 RQ-11B Raven (محصول Aero Vironment)
    
به عنوان پرکاربردترین پهپاد در کره زمین، با بیش از 7هزار دستگاه در خدمت، شما برای پیدا کردن یک واحد رزمی در عراق و یا افغانستان که از یکی از این‌ها استفاده نکند، کار سختی در پیش خواهید داشت. رِیوِن (به معنی کلاغ‌سیاه) با یک متر طول و 1.9 کیلوگرم وزن، عموما از یک دوربین ویدیویی رنگی با پایدارسازی الکترونیکی و یا یک دوربین ویدیویی فروسرخ برای ماموریت در شب استفاده می‌کند که می‌تواند زوم شود یا بچرخد تا به واحدهای زمینی، موقعیت را اطلاع دهد. این ناوگان در حال یک ارتقای دیجیتالی است که در صورت نصب آن، هر یک از این پرنده‌ها می‌تواند به یک دستگاه تقویت‌کننده مخابراتی تبدیل شوند و برد 9.6 کیلومتری آن به طرز موثری افزایش یابد. این هواپیما سبک و بادوام است و اگر سقوط کند، بال‌ها به راحتی جایگزین می‌شوند.




 Wasp III (محصول آیروویرونمنت) 
 
 هرجا که نیروهای عملیات ویژه نیروی هوایی ارتش ایالات متحده حضور داشته باشند، می‌توانید چند فروند از آن‌ها را هم مشاهده کنید. وَسپ3 (به‌معنی زنبور) با وزن تقریبا نیم کیلوگرم، با دست پرتاب می‌شود، مجهز به یک دوربین فیلم‌برداری در روز و شب است و می‌تواند طوری برنامه‌ریزی شود تا یک ماموریت خودکار را در فاصله زمانی بین پرواز و فرود انجام دهد. با این قابلیت‌ها، این پرنده جزو محصولات طبقه بندی شده ارتش قرار گرفته است. این پرنده می‌تواند با سرعت 32 تا 64 کیلومتر بر ساعت تا ارتفاع 150 متر از سطح زمین اوج بگیرد، و می‌توان هنگامی که یک هدف در دیدرس قرار گرفت، از آن استفاده کرد. پیشرانه الکتریکی دو تیغه‌ای آن، این پرنده را تقریبا بی‌صدا ساخته است.




 Desert Hawk (محصول لاکهید مارتین) 
 
 این هواپیما در قلمرو سربازان انگلیسی و امریکایی در افغانستان استفاده می‌شود. هنگامی که به هوا پرتاب شد، در مسیر از پیش برنامه‌ریزی شده خود پرواز می‌کند تا به نظامیان چشم‌اندازی از «بالای تپه‌ها» و تا 10 کیلومتر دورتر بدهد، چه در روز و چه در شب. حمل و نقل آن بسیار ساده است، چرا که وزن آن تنها یک کیلوگرم و فاصله دو سر بال‌هایش نیز کمتر از 1.5 متر است. دیزرت‌هاوک (به معنی شاهین بیابان) که از پلی‌پروپیلن تزریق قالبی ساخته شده و با کولار پوشیده شده است، دوام و پایداری زیادی دارد.





 MD4-200 (محصول میکرودرون)

 
این هواپیما برخلاف دیگر نمونه‌ها که مناطق نظامی به‌کار برده می‌شوند، در مناطق حاشیه‌ای لیورپول در انگلستان، توسط افسران دایره رفتارهای ضداجتماعی اداره پلیس مرسی‌ساید به هوا فرستاده می‌شود. طراحی چهار موتوره این پرنده باتری‌دار با پوشش فیبر کربنی که یک کیلوگرم وزن دارد، آن را قادر می‌سازد تا به طور عمودی از زمین بلند شود و فرود بیاید. به ادعای شرکت سازنده این پرنده‌، موتورهای بدون جاروبک تحریک مستقیم آن، سطح نویز را کمتر از 64 دسی‌بل نگاه می‌دارند. کامپیوتر روبات اگر سیگنال را از دست بدهد یا تشخیص بدهد که باتری ضعیف شده است، پیش از سقوط به طور اتوماتیک فرود می‌آید.





 T-Hawk/gMAV (محصول Honeywell) 
 
 این هواپیما را پیاده نظام ارتش ایالات متحده در عراق استفاده می‌کند. VTOL T-Hawk با ظاهری شبیه به یک اجاق کوچک و 4 جالباسی به عنوان پایه‌های فرود، می‌تواند به مدت حداکثر 45 دقیقه تا ارتفاع 10هزار پایی (3000 متری) بالا برود. این پرنده با وزن 7.5 کیلوگرمی آن‌قدر سنگین نیست که نتوان آن را در کوله سربازی حمل کرد. آیا به خود اجاق توجه کردید؟




 Aerosonde (محصول AAU Corporation) 
 
 این هواپیما خوشبختانه نظامی نیست و بیشتر در دریاهای طوفانی یا هر نقطه صعب‌العبور و یا بد آب‌وهوایی که پژوهشگران علمی بخواهند از نزدیک بررسی کنند، استفاده می‌شود. این هواپیمای 3.3 متری با وزن 12.7 کیلوگرم می‌تواند با یک مخزن سوخت تا 30 ساعت در هوا بماند و در سال 1998 / 1377، اولین پهپادی لقب گرفت که عرض اقیانوس اطلس را طی کرد. در سال 2007 / 1386 توانست با پرواز در ارتفاع پایین 300 پایی (90 متری) تا هفت ساعت در دل طوفان نوئل دوام بیاورد و پیش از این که در اقیانوس سقوط کند، اطلاعاتی را از دل طوفان بخواند که تا پیش از این دسترسی به آنها ممکن نبود. دم این هواپیما که به شکل V معکوس است، ویژگی‌های چیزی را که می‌تواند قطعات افقی و عمودی دم باشد با وزن کمتر در خود دارد. قدرت موتور آن نیز یک اسب بخار است




 MQ-1 Predator (محصول سیستم‌های هوانوردی جنرال اتمیکس) 
 
 این هواپیما را در آسمان افغانستان، پاکستان و عراق به دفعات می‌توان مشاهده کرد. به عنوان یکی از دو سیستم اصلی بی‌سرنشین ایالات متحده که با خود سلاح حمل می‌کند (در این مورد، دو موشک هوا به زمین هیل‌فایر)، پرداتور وظیفه شکار دشمن را به همراه نسل بعدی خود که MQ-9 Reaper است، ایفا می‌کند. بردی به اندازه 640 کیلومتر دارد و می‌تواند به مدت 20 ساعت بر فراز هدف پرواز کند. پرداتور اولین سیستم هوایی بی‌سرنشینی بود که به طور گسترده هم در ماموریت‌های گشت‌زنی و هم در عملیات تهاجمی شرکت داشت. اولین کاربرد آن نیز در میانه دهه 1990 / 1370 در بوسنی بود. نام «پرداتور» تقریبا با پهپادهای بمب‌افکن مترادف شده است




 FINDER (محصول آزمایشگاه پژوهش‌های دریایی) 
 
 این هواپیمای کوچک به‌جای موشک زیر بال‌های پهپاد پرداتور نصب و از آنجا پرتاب می‌شود. فایندر (به معنی جوینده که مخفف عبارت «ابزار آشکارساز قابل تعمیم به شناسایی نصب‌شونده در هواپیما») 26.3 کیلوگرم وزن و 175 سانتی‌متر طول دارد. می‌توان آن را با استفاده از کنترل‌های پرداتور پرواز داد و به سوی یک توده دود هدایت کرد تا سلاح‌های شیمیایی را تشخیص دهد، و یا به زیر یک توده ابر فرستاد تا دید بهتری از یک هدف احتمالی به دست آورد. مانند یک راکت پرتاب می‌شود و بعد از آن بال‌هایش باز می‌شوند. علاوه بر آن، هواپیمای بی‌سرنشینی است که از یک هواپیمای بی‌سرنشین دیگر پرتاب می‌شود.

 


Scan Eagle (محصول Insitu) 
 
 این هواپیما همراه با واحدهای تفنگداران دریایی در عراق و یا بر روی کشتی‌های نیروی دریایی در همه جای جهان یافت می‌شود. اسکن‌ایگل (عقاب تصویرگر) تقریبا 18 کیلوگرم وزن و 1.3 متر طول دارد. فاصله نوک بال‌هایش از همدیگر هم 3.1 متر است و با موتور گازوئیلی‌اش می‌تواند تا 15 ساعت در هوا پرواز کند. پرتابه منجنیقی آن، پرتابش را در جاهای کوچک ممکن می‌سازد، جاهایی مانند عرشه کشتی کوچکی که در آوریل 2009 / فروردین 1388 یک کاپیتان امریکایی را از دزدان دریایی کارائیب نجات داد. برای فرود، کنترل‌گر هواپیما را به قلابی در هوا هدایت می‌کند و آن را در آسمان به دام می‌اندازد.

 


RQ-7 Shadow (محصول AAI) 
 
 این هواپیما در عراق و افغانستان پرواز می‌کند، جایی که نیروهای ارتشی نیاز به نظارت تاکتیکی دارند. این هواپیما هزاران ساعت پرواز کرده است. آر-کیو7 شدو (به‌معنی سایه) از منجنیق پرتاب می‌شود، می‌تواند به مدت 5 تا 6 ساعت در ارتفاع حداکثر 14هزار پا / 4200 متری بماند و به طور خودکار و با کمک یک تور بر روی چرخ‌هایش فرود می‌آید. کمی بیشتر از 3.3 متر طول و 170 کیلوگرم وزن دارد و فاصله بال‌هایش نیز 425 سانتی‌متر است. این هواپیما با لیزر فروسرخ خود می‌تواند برای بمب‌های هدایت شونده لیزری اهداف را علامت‌گذاری کند.

 


هرون (صنایع هوافضای اسرائیل) 
 
 پرواز بر روی آسمان سرزمین‌های اشغالی و فلسطین، گشت‌زنی بر روی مرزهای هند با پاکستان و چین، تعقیب قاچاقچیان مواد مخدر در السالوادور و ده‌ها ماموریت دیگر در اطراف جهان، از جمله ماموریت‌هایی است که این پهپاد غیرمسلح به خدمت مشغول است. با 16.5 متر فاصله نوک بال‌ها و سقف پروازی 30هزار پا / 10هزار متر، هرون (به معنی هارون) دارای کلکسیونی از سنسورهای پیشرفته برای ارسال داده‌ها به کنترل‌گر زمینی استفاده می‌کند. این هواپیما تا 52 ساعت در هوا می‌ماند و می‌تواند به طور خودکار از زمین پرواز کند و یا فرود بیاید، حتی در شرایط بد آب‌وهوایی.

 


هرمس450 / واچ‌کیپر (محصول Elbit Systems) 
 
 این هواپیما در عراق و افغانستان برای سربازان انگلیسی گشت‌زنی می‌کند. با بهره‌گیری از بال‌های 10.5 متری خود می‌تواند به مدت 20 ساعت در آسمان بماند و تا ارتفاع 18هزار پا / 5400 متری پرواز کند. این هواپیما به فرماندهان نظامی این امکان را می‌دهد که در لحظه، آن‌چه را در میدان جنگ اتفاق می‌افتد ببینند. طراحی عجیب و غریب اژدر مانند آن، به هواپیما این امکان را می‌دهد که تا یک‌سوم وزن 500 کیلوگرمی‌اش را برای حمل بار اختصاص دهد. این نسبت مفید بسیار بالایی است. دو جا برای نصب دوربین، یکی در جلو و دیگری در عقب هواپیما دارد.


 

MQ-9 Reaper (محصول سیستم‌های هوانوردی جنرال اتمیکس) 
 
 وظیفه این هواپیما، شناسایی و نابودی دشمن در عراق، افغانستان و پاکستان و گشت‌زنی در امتداد مرزهای ایالات متحده با مکزیک در منطقه هواچوکای آریزوناست. با 20 متر فاصله نوک بال‌ها، اندازه ریپر دو برابر نسل قبلی خود یعنی MQ-1 پرداتور است و می‌تواند در ارتفاع 5000 پا (1500 متری) به مدت 24 ساعت بماند. با 1360 کیلوگرم مهمات مسلح می‌شود که شامل بمب‌های هدایت شونده لیزری GBU-12 و موشک‌های ضد تانک هیل‌فایر می‌شوند. فرماندهان ارتش ایالات متحده اعتقاد دارند که این هواپیما یکی از موثرترین سلاح‌های آنها در جنگ فعلی است. بعد از پرتاب، هواپیما توسط اپراتورها و با استفاده از تجهیزات کنترل رادیویی یا با اتصال ماهواره‌ای توسط خلبان‌های مستقر در خاک ایالات متحده کنترل می‌شود.

 


MQ-5 Hunter (محصول نورتروپ گرومان) 
 
 این هواپیما توسط ارتش در عراق و افغانستان پرواز داده می‌شود. هانتر (به‌معنی شکارچی) از زمان جنگ بالکان در خدمت ارتش ایالات متحده است و به تازگی تغییراتی در آن صورت گرفته تا بتواند با سوخت سنگین و مهمات تهاجمی پرواز کند. فاصله نوک بال‌های آن از هم 10.5 متر است و می‌توان تا 18 ساعت در ارتفاع 18هزار پا (5400 متری) بماند. می‌توان آن را با ایستگاه کنترل مشابه شدو (سایه) و مدل نظامی پرداتور هدایت کرد.

 


RQ-4 Global Hawk (محصول نورتروپ گرومن) 
 
 این هواپیما مختص ارتفاعات عراق، افغانستان و پاکستان؛ یا هر جای دیگری در جهان است که مرکز فرماندهی ارتش ایالات متحده بخواهد چشمی بر آن داشته باشد. گلوبال‌هاوک (شاهین جهانی) تا ارتفاع 65 هزار پایی / 19500 متری اوج می‌گیرد و تا 36 ساعت در آنجا می‌ماند، جالب‌تر این‌که توانایی گشت‌زنی 64هزار کیلومتر هوایی را در هر ماموریت دارد. با داشتن یک مجموعه کامل از حسگرهای الکترواپتیکی، فروسرخ و ترکیبی، می‌تواند در هر زمان روز و شب و در هر شرایط آب‌وهوایی به انجام ماموریت بپردازد. در مدل بزرگ‌تر آن فاصله نوک بال‌ها به 40 متر می‌رسد. این واقعیت که گلوبال‌هاوک می‌تواند به طور خودکار بلند شود و فرود بیاید، تا حد زیادی احتمال سقوط را کاهش می‌دهد، خصوصیتی که در پرداتور و ریپر وجود ندارد.

 


فانتوم‌ری (محصول بوئینگ) 
 
 این هواپیما فعلا در پایگاه هوایی ادواردز در لانکستر کالیفرنیا در حال طراحی و آزمایش است. با الهام از پروژه لغو شده X-45C فانتوم بوئینگ، این مدل نمونه هواپیمای جت، نمونه‌ای آزمایشی از فناوری‌های پیشرفته پهپادهاست که شامل فناوری‌های نظامی الکترونیک مانند ضد رادار بودن، سوخت‌گیری هوایی خودکار، دفاع موشک‌های ضدهوایی و گشت‌زنی و نظارت است. مهندسین انتظار دارند که فانتوم‌ری (به معنی پرتو شبح) بتواند تا ارتفاع 40هزار پا / 12هزار متری اوج بگیرد. با سرعت پروازی که تخمین زده می‌شود به 980 کیلومتر بر ساعت برسد، فانتوم‌ری یکی از سریع‌ترین پهپادها خواهد بود. شکل غیر معمول این هواپیما، آن را قادر می‌سازد تا از دید رادار پنهان بماند.

 


دیمِن (محصول آزمایشگاه‌های شرکت بزرگ دفاعی BAE systems در لندن) 
 
 هواپیمای خودکار دیمِن (به‌معنی شیطان) بدون هیچ پره‌ای پرواز می‌کند و تقریبا هیچ عضو متحرکی ندارد، در نتیجه نیازی به تعمیر ندارد. نرم‌افزارهای هوشمند، تقریبا تمام فعالیت‌های آن را خودکار انجام خواهند داد. تمام بدنه هواپیما طوری طراحی شده تا مانند یک بال باشد. ده‌ها پیشرانه در بالا و پایین، جریان هوا را شکل می‌دهند و جایگزین کاری می‌شوند که معمولا توسط بالچه‌های دم و قسمت متحرک هواپیما انجام می‌شود. نرم افزار آن قدرت خروجی هر یک از پیشرانه‌های را تغییر می‌دهد تا سرعت، تغییر جهت و دور زدن را کنترل کند.

 


Vulture (محصول لاکهید مارتین) 
 
 این هواپیما در کمربندی از هوای نسبتا آرام در ارتفاع بالای تقریبا 16500 متر / 55 هزار پا پرواز خواهد کرد. طرح لاکهید مارتین برای برنامه والچر (به معنی کرکس) که به سفارش دارپا (شاخه تحقیقاتی پنتاگون) اجرا شده، می‌تواند به مدت 5 سال در آسمان بماند و در اطراف هر نقطه‌ای از زمین که نیاز به مراقبت دائم داشته باشد، به گشت‌زنی بپردازد. مجموعه‌ای از دوربین‌های دید در روز و شب می‌تواند نواری 1000 کیلومتری را اسکن کند و داده‌های را به کنترل‌گرهای روی زمین بازگرداند. این هواپیما باید بتواند دیگر گونه‌های یک کنسرسیوم تحت رهبری بوئینگ و کنسرسیوم دیگری را که گرد شرکت ویرجینیایی آورورا جمع شده‌اند، پشت سر بگذارد تا بتواند از حمایت‌های مالی برای تکمیل فرایند ساخت خود بهره‌مند شود. هنگامی که هواپیما در معر‌ض بادهای شدید قرار می‌گیرد و بال‌ها به شدت تکان می‌خورند، ساختار نسبتا انعطاف پذیر والچر کمک می‌کند که بال‌های آن به جای شکستن فقط خم شوند.

 


RQ-170 Sentinel (محصول لاکهیدمارتین) 
 
 این هواپیمای جاسوسی فوق‌محرمانه با کوچ از پایگاه احتمالی خود در قندهار افغانستان، به عملیات جاسوسی بر فراز مناطق موردنظر خواهد پرداخت. RQ-170 سنتینل (به معنی نگهبان) که محصول برنامه اسکانک‌ورک لاکهید مارتین است، با ارتباط ماهواره‌ای از یک پایگاه در تونوپاه در نوادا هدایت خواهد شد، ولی اطلاعات دیگری از این هواپیما در دسترس نیست. در عکس‌های غیر رسمی، تا حد زیادی شبیه به طراحی هواپیماهای لوفت‌وافه (نیروی هوایی آلمان نازی) سال 1945 / 1324 موسوم به Horten Ho 229 به نظر می‌رسد. محفظه‌های حسگر که در لبه بال‌های آن نصب شده‌اند، احتمالا به آن امکانات نظارتی می‌دهند و نبود سلاح‌های قابل نصب روی بال نیز احتمالا آن را سبک و دور از چشمان رادار نگاه می‌دارد.

 


Ion Tiger (محصول آزمایشگاه تحقیقات دریایی در واشینگتن)

 
این پرنده دوربرد احتمالا در پایگاه‌های هوایی اروپا مستقر خواهد شد تا با استفاده از فناوری پیل سوختی به خاورمیانه پرواز کند. آیون‌تایگر (به‌معنی ببر یونی) می‌تواند بدون این که صدایش از روی زمین شنیده شود، تا ارتفاع 1000 پایی / 300 متری پایین بیاید و تا ارتفاع 14هزار پایی / 4200 متری بالا برود. توانایی آن برای 24 ساعت پرواز، آیون‌تایگر را قادر می‌سازد تا وارد محدوده پرنده‌های خیلی بزرگ‌تر از خود مانند پرداتور بشود و اندازه کوچکش نیز این امکان را به هواپیما می‌دهد که به هدف نزدیک‌تر شود و با دوربین‌های سبک‌تر و ارزان‌تر خود از آن عکس و فیلم تهیه کند. هر یک از مخازن هیدروژن آن که از جنس آلومینیوم پوشیده با کربن است، حدود 4.5 کیلوگرم وزن دارند و این پهپاد را قادر می‌سازد تا مدت زیادتری در آسمان بماند.

 

S100 Camcopter (محصول صنایع الکترونیک شیبل، اتریش) 
 
 این هلی‌کوپتر برای عملیات در مناطق جنگی، مرزها، آتش‌سوزی جنگل‌ها و ازدحام جمعیت طراحی شده، می‌تواند به طور خودکار بر روی سکویی به اندازه نصف یک سکوی فرود هلیکوپتر فرود بیاید و به مدت 6 ساعت، 35 کیلوگرم بار را با سرعت 220 کیلومتر بر ساعت جابجا کند. با دوربین‌های استاندارد فروسرخ و نوری دید در روز خود می‌تواند تا ارتفاع 18هزار پا / 5400 متر اوج بگیرد و هر چیزی را از جابجایی نیروهای نظامی گرفته تا ورود غیرقانونی از مرزها و آتش‌سوزی در جنگل‌ها تشخیص دهد. کنترل‌های جداگانه برای خود وسیله نقلیه و دوربین‌ها و یا محموله، امکان ماموریت‌های پیچیده را مانند انداختن گاز اشک‌آور بر روی جمعیت تظاهرکننده به آن می‌دهد.

 


Skylite (سیستم‌های BAE) 
 
 این هواپیمای کوچک ضد رادار قرار است بر فراز مرزهای فلسطین اشغالی پرواز کند. اسکای‌لایت مجهز به دوربین و حسگر است و تا 4 ساعت در ارتفاع 36هزار پایی / 11000 متری پرواز کند. اوج پرواز این هواپیما همان ارتفاع پرواز هواپیماهای تجاری است. به این ترتیب اسکای‌لایت می‌تواند دید خوبی از تحرکات دشمن داشته باشد. می‌توان این هواپیما در یک کوله پشتی حمل کرد.

 


اَوِنجِر (محصول سیستم‌های هوانوردی جنرال‌اتومیکس)

 
این پهپاد شکاری جنگنده در حال پشت‌سر گذاشتن آخرین پروازهای آزمایشی در مرکز عملیات پرواز جنرال اتمیکز واقع در پالمدیل کالیفرنیا است. هواپیمای جت ضد رادار اونجر (به‌معنی انتقام‌جو) مجهز به 1350 کیلوگرم از تجهیزات نظارتی و مهمات مرگبار مانند موشک‌های لیزری هل‌فایر و بمب‌های 225 کیلوگرمی GBU-38 است و می‌تواند به سرعت‌های بالای 850 کیلومتر بر ساعت برسد که خیلی سریع‌تر از مدل‌های پیشین آن، پرداتور و ریپر است. از آنجا که سوخت در هر نقطه در دسترس بدنه هواپیما ذخیره می‌شود، می‌تواند به مدت 20 ساعت بر فراز هدف گشت بزند. مخزن داخلی سلاح‌های آن امکان قرار دادن بارهای قابل تعویض را در آن می‌دهد، مانند حسگرهای نظارتی پهن‌باند نسل بعدی.

 


Zephyr (محصول کینتیک)

 
هواپیمای خورشیدی زفایر (به معنی باد صبا) کمتر از 45 کیلوگرم وزن دارد و فاصله دو سر بال‌هایش 23 متر است. این هواپیما تا ارتفاع 50 هزار پا / 15هزار متری پرواز خواهد کرد.

 


هواپیمای مفهومی HALE (محصول بوئینگ)
    
این هواپیما با 7 تن وزن و 75 متر فاصله نوک بال‌ها، قرار است 65هزار پا / 20هزار متر بر فراز میدان‌های جنگی آینده پرواز کند. این هواپیما می‌تواند تا 10 روز در آسمان پرواز کرده و عملیات نظارت و مخابره داده‌ها را انجام دهد. هیل نیروی خود را از یک موتور کامیون فورد می‌گیرد که برای مصرف سوخت هیدروژنی بهینه شده است.

 


گلوبال‌آبزرور (محصول آیروویرونمنت) 
 
 وزن این هواپیمای غول‌پیکر هنوز اعلام نشده، ولی دو سر بال‌هایش 53 متر است و تا ارتفاع 65 هزار پا/ 20هزار متری بالای میادین جنگی، مناطق مصیبت‌زده، مرزها یا هر جای دیگری که نیاز به نظارت هوایی یا لینک ارتباطی بی‌سیم داشته باشد، پرواز می‌کند. سوخت هیدروژن مایع، یک ژنراتور الکتریکی را به کار می‌اندازد که برق خروجی آن می‌تواند چهار موتور پیشرانه هواپیما را تغذیه کند.

 


سامارای (محصول لاکهیدمارتین)

 
این هواپیمای مینیاتوری فقط 150 گرم وزن دارد و فاصله نوک بال‌هایش به 30 سانتی‌متر هم نمی‌رسد! مانند دانه‌های مارپیچی‌شکل افرا که الهام‌بخش طراحی این روبات پرنده است، این پرنده تک بال به دور محوری مرکزی می‌چرخد تا نیروی بالابر تولید کند. یک موتور جت مینیاتوری نیروی پیشرانه را تامین می‌کند. برگه خیلی کوچکی در لبه دنباله بال، تنها قسمت متحرک آن است که جهت را کنترل می‌کند. اگر مهندسین بتوانند آن را به حدی کوچک کنند که 8 سانتی‌متر طول و 15 گرم وزن داشته باشد، می‌توان از آن برای جاسوسی داخل اتاق‌ها هم استفاده کرد. در آینده، یک دوربین کار گذاشته شده در محور مرکزی آن که در هر دور یک عکس می‌گیرد، تصاویر کافی را برای تولید یک ویدیو تهیه خواهد کرد. این روبات فعلا با باطری تغذیه می‌شود؛ ولی مهندس‌ها در نظر دارند تا به نسل بعدی آن پروپان بدهند که هم سبک است و هم اینکه به راحتی در زنجیره تامین منابع نظامی در دسترس است.


منبع: پایگاه اطلاع رسانی هوافضای ایران