موعد تعویض لنت خودرو

[جعفر طاهري]

سلام .

تعویض بعضی از قطعات و لوازم خودرو با کیلومتر کارکرد آن وابسته هستند ولی همیشه نمیتوان به مقدار کیلومتر راه رفته آن متکی بود .

با فرض یک رانندگی نرمال ، خودرویی که در محیط خشک و با آب و هوای متعادل و جاده های که هموار هستند و فاقد شیب می‌باشند ، دیرتر نیاز به تعویض قطعه نسبت به خودرویی که در شرایط گرم و یا مرطوب و جاده شوسه و یا جاده آسفالت دارای شیب های تند همراه با ترافیک سنگین کار میکند ، پیدا میکند. بخشی دیگر از نیاز به قطعه  ارتباط با نحوه رانندگی دارد . 

برای مثال خودرو تیبایی که برای پسر اولم گرفتم در کیلومتر بیش از شصت هزار نیاز به تعویض لنت ترمز جلو پیدا کرد او با خودرویش مسافرت‌های خارج از  شهر زیادی می‌رفت ،  رانندگی ایشان از نوع عادی و غیر تهاجمی هست و از ترمز بصورت نرم زیاد استفاده میکند . 

خودرو تیبای جدیدی که برای پسر کوچکم خریدم در کیلومتر چهارده هزار در کمال ناباوری لنت ترمز را تمام و به فلز رساند و لنت بدون گوشته کمی دیسک را خط انداخت ، ایشان از خودرو فقط در شهر استفاده کرده ، و حداکثر سرعت در شهر نیز شصت کیلومتر در ساعت می‌باشد . 

نوع لنت فرسوده و سائیده شده ساخت کره بود .

هر بار که پیش ایشان نشستم برای اینکه غرولند از طرف من نشنود نوع رانندگی عادی را برایم بنمایش میگذاشت و با از بین بردن لقمه های لنت قبل از موعد حداقل سی هزار کیلومتر ، ثابت کرد که بر خلاف آنچه که تصور میکردم ، نوع رانندگی او نرمال نیست و از نوع رانندگی تهاجمی هست .

ایشان قبول ندارند که تهاجمی رانندگی میکند  و سرعت محدود خود را به حداکثر شصت کیلومتر برای غیر تهاجمی بودن عنوان میکند. کیلومتر خودروی خودم را که پرشیا می‌باشد و رقم حدود شصت و سه هزار را نشان میداد به ایشان نشان دادم و گفتم بخشی از این راه رفتن خودرو مربوط به مادر و خواهر و برادرت می‌باشد ، با بررسی که در کیلومتر پنجاه هزار داشتم مطمئن هستم تعویض لنت برای این خودرو احتمالا هشتاد هزار کیلومتر خواهد بود .

نوع رانندگی من غیر تهاجمی و با سرعت کروز ۱۰۰ یا ۱۱۰ کیلومتر در جاده هست و سبک رانندگی بدون ترمز را دارم و به همین علت افق دید خود را برای کم ترمز کردن محدود به نزدیک نکرده و فواصل دورتر را همراه با سپردن عوارض جاده به ذهن میسپارم و با وجود محدود بودن حداکثر سرعتم به ۱۱۰ معمولا نسبت به رانندگان عادی و غیر اسپرت در جاده های دو طرفه زودتر به مقصد میرسم .

به پسرم گفتم تهاجمی بودن رانندگی تو بخاطر شتاب گیری های ناگهانی نیست ، بلکه بخاطر کاهش سرعتهای ناگهانی در موضعی هست که سرعت میبایست یا صفر شود و یا حدود ده کیلومتر شود.  و عامل از بین رفتن لنت فشار مضاعف پای تو بر روی پدال ترمز هست و اگر با نرمی کمی زودتر شروع به ترمز گیری بنمایی ، عمر لنت بیشتر  خواهد شد و البته فعلا از تو انتظار رانندگی از نوع کم ترمز و اصطلاحا بدون ترمز را ندارم .

به من گفت تو بیشتر مسیر بیابانی را میروی و نیاز به ترمز گرفتن نداری ولی من در شهر رانندگی میکنم .

من گفتم در عوض لقمه های لنت ترمز پرشیا حدود نصف لقمه ترمز تیبا هست و وزن پرشیا دویست کیلوگرم بیشتر نیز هست و باید زودتر لنت سائیده شود اما اینچنین نشده.

در جوابم گفت نه لنت ترمز ماشین تو بهتر هست . اتفاقا برای موردی لازم شد مسیر خیابان معالی آباد تا پل معلم شیراز  را با هم همان روز به رانندگی من طی کنیم و وقتی این مسیر حدود پنج کیلومتری را با ترافیک تقریبا سبک فقط با استفاده از  یک ترمز زدن آنهم در انتهای مقصدمان روبرو شد ، به ناچار مجبور شد به من  بگوید تو دو برابر سن من رانندگی کرده ای و تجربه داری و البته فعلاً و احتمالاً تا پنج سال دیگر  نمی‌توانست به من بگوید رانندگیتان پیرمردی بود،  چون هر وقت در مسافرت میخواهند زودتر به مقصد برسند مرا پشت رل قرار میدهند .

در انتها وقتی لنتهای ترمز جلو ماشینش را عوض کردم و برای اطمینان از گیر نکردن کالیپر،  به پینهای راهنمای کالیپر نیز گریس زدم ، گفتم بدون اینکه حرکت کنی ماشین را روشن کن و چند بار پدال ترمز را فشار بده تا خودرو قادر به ترمز  گرفتن شود.

پرسید چرا ؟ در جوابش گفتم؛  برای اینکه پیستون کالیپر را هنگام تعویض لنت به عقب رانده بودم تا لنتهای نو که ضخیم هستند ، کالیپر را بشود روی آنها سوار کرد و با ترمز کردن ، شما پیستون کالیپر را به جلو آوردی و لنتها را با فاصله کمتر از حدود یک میلیمتری با دیسک قرار دادی و به اینصورت ترمز کار عادی خود را انجام میدهد.

از من پرسید چطور بفهمم لنت دارد تمام میشود ؟

گفتم یکی همین صدایی که از چرخ هنگام ترمز گیری شنیده شد . همچنین با نگاه کردن به مخزن روغن ترمز که به حداقل رسیده و یا هنگامیکه ترمز میکنی و چراغ ترمز روی صفحه، برای یک لحظه روشن میشود یا با آن تکه پلیتی که روی لقمه های لنت دیدی، وقتی گوشته لنت سائیده میشود این پلیت در ترمز گرفتن به دیسک میخورد و تولید صدا میکند . 

گفت اما بعضی وقتها حتی همان روزهای اول کمی صدا از چرخها در حرکت اول میشنیدم.
گفتم آن صدا طبیعی هست و علت نزدیک بودن اصطلاحاً مویی لنتها به دیسک هست ، وقتی شب به قصد پارک کردن پدال ترمز را فشار میدهی تا به ایستی و سپس ترمز دستی را میکشی و ترمز عقب را فعال میکنی ، پیستون لقمه های لنت را به دیسکهای چرخ جلو کاملا چسبانده و صبح با حرکت اولیه صدای خفیف سایش را می‌شنوی و با ادامه حرکت دیسک لقمه ها را کمتر از یک میلیمتر به عقب میراند و صدای سایش قطع میشود . برای واکنش سریع ترمز گیری همواره باید لنت نزدیک دیسک باشد.

پرسید چرا دیسک سمت راننده که کمی خش و خط افتاده بود عوض نکردی و
گفتم به علت اینکه قیمت آن برای من زیاد هست و باید به علت نداشتن ابزار خاص نزد مکانیک می‌رفتیم و دستمزد پرداخت میکردیم .

پرسید با این دیسک خط دار ترمز ضعیف میشود ؟

گفتم تا چند روز ماشینت ترمز خوبی ندارد شاید کمی هنگام ترمز کردن صدا نیز بدهد تا اصطلاحا لنتها با دیسک مچ( همشکل - یکدست) شوند خصوصاً لنتی که در جوار دیسک خط افتاده هست ، تنها مشکل خودروی تو این هست که گوشته لنت در جوار دیسک خط افتاده، زودتر مستهلک میشود . و اگر نیاز به تعویض آن بود چون لنتها را، بصورت یکدست چهار عددی می‌فروشند و نمیتوان یک عدد لنت خرید ، لزومی به نگرانی ندارد و یکدست لنت کارکرده از تیبای برادرت در انباری دارم و همان لنت خراب شده را در سرویس بعدی عوض میکنم. 

پرسید چرا لنت بیرونی چرخ سمت راننده به فلز رسید و لنت داخلی همان چرخ کمی گوشته داشت و لنتهای چرخ سمت شاگرد گوشته شان بیشتر از آن لنت بود ؟

پاسخ دادم علت این بود که بیشتر تک سرنشین بودی و هنگام ترمز کردن لنت سمت راننده چون وزن بیشتری روی چرخ آن هست بیشتر سائیده میشود . 
پرسید چگونه بفهمم پین‌های راهنما روی کالیپر ترمز گیر کرده‌اند و باعث میشوند لنتها با وجود اینکه پا روی پدال ترمز نیست به دیسک کمی محکم چسبیده اند . گفتم از صدای چرخ و یا بررسی حرارت رینگ چرخ ، مسافتی را  طی میکنی و دو بار ترمز ملایم میزنی ،  سپس ایستاده و با نوک انگشت که آنرا خیس کرده ای به مرکز رینگ دست میزنی . تقریبا حرارت چرخ سمت راننده و سمت شاگرد باید یکی باشد و اگر یکی از چرخها خیلی گرم است ، علت آن گیرپاژ ( قفل شدن - چسبیدن ) کردن کالیپر است ، چون کالیپر پس از ترمز گیری و رها کردن ترمز میبایست روی پینهای راهنمای خود بلغزد و به عقب برود تا از سایش لنت کاسته شود. 


​​​​​