موتورسيكلت هيبريد ايراني در راه است

[M.Schumacher]

موتورسيكلت هيبريد ايراني در راه است
محققان مركز وسايل نقليه پيشرفته دانشكده مهندسي مكانيك دانشگاه تهران در حال طراحي موتورسيكلتي با قابليت دوگانه‌سوزي (هيبريد) هستند كه اميد مي‌رود تا پايان امسال نمونه اوليه آن آماده حركت باشد.

به گزارش ايسنا، به موازات طرح‌هاي مختلفي كه در چند دانشگاه و مركز تحقيقاتي كشور در زمينه ساخت خودروهاي هيبريدي در حال اجراست، جمعي از پژوهشگران دانشكده‌هاي برق و كامپيوتر و مكانيك پرديس فني دانشگاه تهران در تلاش براي همگامي با تحقيقات روز دنيا در حوزه طراحي و ساخت وسايل نقليه با سوخت هيبريدي، طرح ساخت موتورسيكلت هيبريدي را در دست اجرا دارند.

در شرايطي كه با توجه به مشكل فزاينده ترافيك در كلان شهرها، سهم و نقش موتورسيكلت‌ها در سيستم حمل و نقل شهري هر روز پررنگ‌تر مي‌شود، ساخت موتورسيكلت‌هاي هيبريدي با توجه به مزايايي كه در كاهش مصرف سوخت و آلودگي هوا دارند، اقدامي قابل توجه است، همچنان كه توليد نمونه‌هاي خارجي چنين موتورسيكلت‌هايي را نيز هرچند وقت به ميزاني نسبتا محدود در سال‌هاي اخير شاهديم.

دكتر عقيل يوسفي كما، رييس مركز رشد دانشگاه تهران و از مجريان اين طرح گفت: توليد كنندگان موتورسيكلت در حال حاضر موتورسيكلت‌ها را از نظر زيست محيطي و مصرف سوخت زير استاندارد توليد مي‌كنند، بنابراين تبديل آنها به موتورهاي الكتريكي دو گانه سوز بحثي جدي است كه علاوه بر آن كه استانداردهاي زيست محيطي در آن رعايت مي‌شود، افزايش راندمان را نيز به دنبال دارد و به زودي موتورسيكلت‌ها به گونه‌اي مي‌شوند كه حداقل با دو سوخت پيش رانش كار كنند.

وي درباره ساختار اين موتورسيكلت گفت: در اين موتورسيكلت به جاي گيربكس از سيستم CVT استفاده مي‌شود. نحوه عملكرد سيستم بدين صورت است كه تسمه‌اي بر روي يك مخروط قرار دارد و وقتي سرعت افزايش پيدا مي‌كند، خود موتور به صورت خودكار با تعويض قطب انتقال قدرت را به تناسب تغيير مي‌دهد. چون با تعويض قطب نسبت انتقال قدرت هم عوض مي‌شود و هر چقدر سرعت بالاتر رود در قطبهاي بالاتر قرار مي‌گيرد، يكي مزايايي كه اين موتور دارد اين است كه در مواقعي كه كاركرد موتور بنزيني بهينه نيست مثل زمان‌هايي كه موتورسيكلت پشت چراغ قرمز متوقف شده است،‌ از نيروي موتور بنزين براي شارژ كردن باتري استفاده مي‌شود و موقعي كه شارژ باتري تمام مي‌شود موتور به سيستم بنزيني وارد مي‌شود.

يوسفي كما خاطرنشان كرد: وقتي موتور در ترافيك شهري مثل تهران و با دنده‌هاي يك و دو كار مي‌كند، در حالي كه روشن است و قدرتي بالا دارد از تمام راندمان آن استفاده نمي‌شود و در اين حالت گشتاور توليدي هدر مي‌رود، بنابراين بهتر است از اين انرژي براي شارژ باتري استفاده شود.

رييس مركز رشد دانشگاه تهران خاطر نشان كرد: آلودگي زيست محيطي اين موتور در مجموع نسبت به موتورهاي ديگر كمتر است، چون سيستم پيشرانش آن بهينه شده است و همچنين مجموع كاركرد دو موتور ميزان الودگي كمتري براي محيط دارد، چون بخشي از حركت از سيستم الكتريكي تامين مي‌شود.

به گفته وي، وقتي موتورسيكلت پنج ساعت فعال باشد، مي‌تواند سه ساعت از آن را به طور الكتريكي كار كند؛ بنابراين به طور متوسط ميزان آلودگي پايين مي‌آيد؛ البته سيستم تشخيص موتور براي انتخاب و استفاده از بين موتور بنزيني و الكتريكي خودكار است.

دكتر يوسفي كما در مورد اين كه آيا اين تغيير استفاده از موتورها، قدرت دستگاه را تغيير مي‌دهد يا خير به ايسنا، گفت: اين موتور در هر حوزه كاري كه مورد نظر است از موتور مربوط به آن استفاده مي‌كند كه به عنوان مثال ممكن است در سربالايي موتور الكتريكي آن كشش نداشته باشد كه خود به خود از موتور بنزيني استفاده مي‌شود و يا وقتي در يك جاده صاف است و براي حركت به قدرت چنداني نياز ندارد از موتور الكتريكي آن استفاده مي‌شود و اين حالت‌ها براي اين موتور تعريف شده است و بر روي سيستمهاي كنترلي آن نيز به كار مي‌رود.


وي ابراز اميدواري كرد كه طرح ساخت موتورسيكلت هيبريدي كه با نصب يك موتور الكتريكي بر موتورسيكلتي عادي ساخته مي‌شود تا پايان امسال تا حد پايلوت پيشرفت داشته باشد.

دكتر بهزاد آسايي، عضو هيات علمي دانشكده مهندسي برق و كامپيوتر دانشگاه تهران و از اساتيد راهنماي طرح ساخت موتورسيكلت هيبريدي هم درباره نحوه‌ ساخت موتور سيكلت هيبريدي گفت: دراين طرح يك موتور الكتريكي روي موتورسيكلتي با موتور بنزيني نصب مي‌شود بدين ترتيب كه موتور الكتريكي كه از نوع دي سي بدون جاروبك است به چرخ‌هاي جلو وصل مي‌شود و موتور بنزيني هم به همان چرخ‌هاي عقب متصل است. يعني ساختار يك موتور سيكلت معمولي درآن حفظ مي‌شود و مي‌تواند مثل يك موتورسيكلت عادي تا 100 كيلومتر در ساعت هم سرعت داشته باشد.

آسايي تصريح كرد: در زين اين موتورسيكلت چهارباتري دوازده ولت تعبيه شده كه در ابتداي حركت موتورسيكلت، موتور الكتريكي آن فعال مي‌شود و تا سرعت 10 تا 15 كيلومتر با اين موتور حركت مي‌كند سپس موتور بنزيني روشن مي‌شود كه موتورسيكلت را جلو مي‌برد و موتور الكتريكي به عنوان ژنراتور، باتري هاي خالي‌ شده را شارژ مي‌كند

و به تدريج كه سرعت موتورسيكلت افزايش مي‌يابد، توان موتور الكتريكي به جاي باتري ها به سمت چرخ‌ها سوق مي‌يابد تا به حركت موتورسيكلت كمك شود.

وي خاطر نشان كرد: درسرعت‌هاي خيلي بالا، موتور الكتريكي مي‌تواند به كمك موتور بنزيني بيايد كه البته چون در موتورسيكلت گيربكس نداريم ازاين امكان استفاده نمي‌كنيم ولي در خودروهاي هيبريدي كه گيربكس دارند از چنين مكانيزمي استفاده مي‌شود.

آسايي در تشريح علت استفاده از چنين سازوكاري درموتورسيكلت هيبريدي درحال ساخت، اظهار كرد: موتورهاي بنزيني در سرعت‌هاي كم و هنگام كار در جا، راندمان چندان بالايي نداشته و بيشترين آلودگي آن‌ها هم درهمين حالت است، لذا در سرعت‌هاي 10، 15 كيلومتر در ساعت كه موتور بنزيني روشن مي‌شود، موتور الكتريكي به عنوان ژنراتور فشار بيشتري به موتور بنزيني وارد مي‌كند درنتيجه گشتاور و راندمان آن بالا مي‌رود.

وي افزود: حسن ديگر موتورسيكلت هيبريدي اين است كه ترمز مكانيكي ندارد و هنگام ترمز كردن موتور الكتريكي در حكم ژنراتور عمل مي‌كند يعني انرژي در زمان ترمز هدر نمي‌رود و صرف شارژ باتري ها مي‌شود.

عضو هيات علمي دانشكده برق و كامپيوتر دانشگاه تهران در پايان خاطرنشان كرد: درصورت حمايت سازمان‌هاي ذي‌ربط ازاين طرح دانشجويي اميدواريم به نتيجه خوبي برسيم و بتوانيم با تكميل اين پروژه و كسب تجربه، كار روي خودروهاي هيبريدي را كه از لحاظ مكانيزم تفاوت زيادي با موتورسيكلت‌هاي هيبريدي ندارند آغاز كنيم.