جواب دادن به این سوال کار ساده ای نیست. برای اینکه پاسخ را بیابیم، بیایید با هم ویژگیها مشترک موجوداتی را که میگوییم زنده اند، مرور کنیم.
همه آنها از سلول ساخته شده اند. بعضیها مانند باکتری، فقط یک سلول دارند و بعضی دیگر از تعداد زیادی سلول ساخته شده اند، مثل خود ما. در موجودات پیچیده تر تعدادی از سلولها در کنار هم قرار گرفته اند و به کمک هم یک وظیفه خاص را انجام میهند. همه سلولها دارای مولکول DNA خاصی هستند که بین تمام سلولهای آن گونه مشترک است اما با سایر گونهها اختلاف دارند. DNA تمام اطلاعات لازم برای تولید پروتئینها و سایر موادی را که برای ادامه بقا و تولید مثل سلول ضروری است، در خود دارد. سلول برای زنده ماندن به انرژی نیاز دارد. بعضی از آنها فتوسنتز میکنند، یعنی انرژی خود را از نور خورشید به دست میآورند. به مجموعه واکنش های شیمیایی که برای تامین انرژی سلول صورت میگیرد، متابولیسم میگوییم.
علاوه بر این همه موجودات زنده میتوانند تولید مثل کنند. دو نوع تولید مثل در بین جانداران دیده میشود. اولی تولید مثل غیر جنسی، که در آن موجود جدید فقط از یک والد به وجود میآید، مثلا یک باکتری به دو قسمت تقسیم میشود و موجودی مانند خود ایجاد میکند. دوم تولید مثل جنسی که بیشتر در موجودات پیچیده تر دیده میشود. در این روش، اولین سلول موجود جدید از ترکیب دو سلول جنسی (گامت) پدید میآید که هر کدام از بدن یکی از والدین آمده است. این کار باعث میشود که فرزند تلفیقی از ویژگی های والدین را به ارث ببرد. این یعنی تنوع بیشتر، پس موجوداتی که تولید مثل جنسی دارند در صورت تغییر شرایط محیطی، امکان سازگاری بیشتری دارند.
در تولید مثل غیر جنسی، تمام نسلها شبیه هم هستند و نقاط ضعف و قوت یکسانی دارند. اگر شرایط سختی پیش بیاید، ممکن است همه افراد آن نسل از بین بروند و آن گونه منقرض شود. " جهش ژنتیکی " نیز پدیده ای است که گاهی به سود موجودات زنده منجر میشود. جهش یعنی تغییراتی که یا در اثر اشتباه در زمان تولید مثل و یا در عوامل خارجی مانند تابش نور ماوراء بنفش، در ساختمان DNA صورت میگیرد.
جهش گاهی مفید است، گاهی مضر و بعضی وقتها بی اثر. اگر جهش ایجاد شده به نحوی باشد که سازگاری موجود با شرایط محیطی مختلف را بیشتر کند، آن موجود میتواند در شرایط دشوار هم زنده بماند و ویژگی های ژنتیکی خود را به نسل بعدی منتقل کند. با گذشت زمان، تعداد افرادی که ویژگی حاصل از جهش را به ارث میبرند، زیاد میشود. این فرآیند، تکامل نامیده میشود. سایر افرادی که این ویژگی را به ارث نبرده اند، کم میشود و حتی گاهی از بین میروند.
به خاطر داشته باشید که همواره موجوادت برای استفاده از منابع غذایی مشترک با هم رقابت میکنند و آن کسی که ضعیف تر است شانس کمتری برای زنده ماندن دارد. این روند تکاملی و انقراض در طول سالیان دراز باعث شده که تنوع زیستی فراوانی روی زمین ایجاد شود.
