چه عاملى سبب مى شود كه زخم ناشى از گاز اژدهاى كومودو (بزرگترين مارمولك جهان كه در اندونزى زندگى مى كند- م) بتواند كشنده باشد. بيشتر زيست شناسان در اين مورد معمولاً به آلودگى هاى باكتريايى اشاره مى كنند كه در اثر اين گاز گرفتن ها پديد مى آيند. اما طبق نتايج به دست آمده از يك پژوهش جديد ممكن است تبيين بهترى هم وجود داشته باشد و آن سم است. ۱۴ دانشمند از شش مليت به رهبرى برايان فراى، زيست شيميدان دانشگاه ملبورن در استراليا، كشف كردند كه ايگوآناها و مارمولك هاى مونيتور (گروهى از مارمولك هاى درشت جثه كه اژدهاى كومودو نيز به آنها تعلق دارد) در دهانشان غدد زهرى دارند. پژوهشگران دريافتند كه زهر مونيتورتورى، پسرعمومى استراليايى اژدهاى اندونزيايى سبب مى شود. فشارخون موش كاهش يابد و ديرتر لخته شود. هر دوى اين آثار به كار افت هوشيارى و خونريزى شديد در طعمه مى آيند. پيش از اين پنداشته مى شد كه در ميان خزندگان فقط مارها و دوگونه از مارمولك ها _ غول جيلا و خويشاوند نزديكش مارمولك منجوقى- زهر دارند. كمياب بودن زهر در مارمولك ها زيست شناسان را واداشته فكر كنند زهر در مارها و مارمولك ها مستقل از هم تكامل يافته است.
اما كشف غدد زهر در ايگوآناها و مارمولك هاى مونيتور (جنس Varanus) _ همراه با ژن هاى لازم براى ساخت دست كم ۹ سم مختلف كه در مارها هم وجود دارند- موجب ارزيابى مجدد تاريخ تكاملى خزندگان شده است. فراى و همكارانش مى گويند كه سيستم توليد و تزريق سم احتمالاً فقط يك بار و در نياى مشترك تمام خزندگان سمى تكامل يافته است. اين سيستم ۲۰۰ ميليون سال پيش و در زمانى تكامل يافت كه پستاندارانى به اندازه لقمه دهان خزندگان تنوع و انتشار يافتند.
Natural History, Jun.2006
