رياضيدان ها به چه كارهايي مي پردازند؟

[ganjineh]

هما كبيري : دانشمندان هر رشته اي، از يك وسيله فيزيكي استفاده مي كنند، اما رياضيدان ها چون اين وسيله را ندارند، هميشه مظلوم تاريخ بوده اند. رياضيدان ها از ابزاري استفاده مي كنند كه فيزيكي نيست، بلكه ابزار فكري است كه استدلال به عنوان ستون و الهام به عنوان ذره بين عدسي هاي آن است.
كسي نمي تواند ادعا كند كه تا به حال يك انتگرال، يا نقطه هندسي يا حتي يك عدد(!) را ديده! ممكن است نمادهايش را ديده باشد، اما خود عدد هيچ وجود فيزيكي زميني براي ديده شدن، لمس كردن يا بوييدن ندارد.
خيلي ها فكر مي كنند كه رياضيات به عدد مي پردازد و در مقاطع دكتري و بالاتر به عددهاي خيلي بزرگ! هيچ چيز از اين تصوير دردناك تر نيست، رياضيات به عدد هم نمي پردازد.
اگر يك كتاب خيلي پيچيده رياضي را هم بگرديد، بزرگتر از عدد ۲ يا۳ در آن پيدا نمي شود. پس رياضي چه كار مي كند؟ رياضيات بيشتر اوقات از نشانه ها گفت وگو مي كند و نشانه ها فقط عدد را نمايش نمي دهد. بعضي ها هم فكر مي كنند رياضيات يك علم مرده است كه اين هم غلط است.
رياضي تا به امروز هرگز اينقدر زنده نبوده و هنوز در مراحل اوليه رشد خود است. آنقدر هم گسترده است كه هيچ كس نمي تواند ادعا كند با همه آن آشناست يا فكر كند كه در بيش از يك گوشه كوچك آن متخصص است. يكي از اساتيد دانشگاه مي گفت كه آنقدر حوزه ها تخصصي شدند كه شايد باور نكنيد كه آن سر دنيا يك نفر پروفسور شده آن هم در شاخه تخصصي «تغيير متغير» ! فكرش را بكنيد، تغيير متغير! در نگاه اول شايد حتي خنده دار باشد اما اين چيزي است كه واقعيت دارد.
رياضيدان محض به خاطر خود رياضيات در آن كار مي كند. گاهي اين فرد كمترين توجهي به اين كه آيا كارش هيچ كاربرد خارجي دارد يا نه، ندارد.
گاهي اگر رياضيات محض براي ساير حوزه هاي ديگر قابل كاربرد باشد، آن وقت رضايت وجود دارد. واقعيت اين است كه اگر از كساني كه با رضايت قلبي خودشان سراغ اين رشته رفتند بپرسيد، برايشان سخت است كه انگيزه هاي شخصي خودشان را بگويند.
به همان دلايلي كه هنرمند نقاشي مي كند، او به رياضيات مي پردازد: براي جاذبه خود موضوع، براي خرسندي از توليد چيزي كه براي خودش و همكارانش زيباست. رياضيات با همه پيرايه هاي علمي خودش، بسيار شبيه به يك هنر است و تنها كساني كه استعدادهاي ويژه دارند، مي توانند به آن بپردازند. قانون هاي خاص خودش را هم دارد و البته حوزه نامحدودي كه گاهي درك انتزاعي آن به قدري دشوار مي شود كه رياضيدان را خسته مي كند. اما شادي بعد از حل مسأله و درك شهودي آن به قدري هيجان انگيز است كه همه خستگي ها را از ذهنش مي برد. پس جا دارد همين جا يك تبريك صميمانه به خاطر روز ملي رياضيات به همه آنهايي كه در اين حوزه كار مي كنند، بگوييم.