خدمتت عرض کنم که قبل از هر چیز باید نگاه کوتاهی به لایه های اتمسفر- فواصل آنها با همدیگه و فرایند شکل گیری یک رعد و برق داشته باشیم:
یونوسفر بالاترین لایه اتمسفر هست که از این نظر که توسط پرتوهای خورشیدی یونیزه میشه نسبت به لایه های دیگه جو متمایز هست.
در این عکس لایه های جو و رابطه اتمسفر و یونوسفر به خوبی مشخص هستند. بر اثر یونیزاسیون ، الکترون آزاد می‌شود و باقی مانده اتم بصورت یون در می‌آید؛ به همین علت این لایه از جو را یونسفر نامیده‌اند. شدت یونیزاسیون در تمام ارتفاعات یونسفر یکسان نیست؛ بنابراین لایه‌های متفاوت با تراکم الکترون و یون متفاوت با ارتفاعات مجاور خود در یونسفر وجود دارد؛ این لایه‌ها در ارتباطات رادیویی اهمیت بسیاری دارندخود یونوسفر دارای لایه های مختلفی است:
لایه‌های D , E , F
ناحیه D
یونسفر پایین و زیر ارتفاع حدود 90 کیلومتری ، ناحیه D نامیده می‌شود. این لایه بصورت ضعیف بوده و ناشی از فرکانسهای بالای برخورد غالبا کنترل دینامیک و شیمی گاز خنثی قرار دارد و نمی‌توان آنار به عنوان پلاسما تلقی کرد.
ناحیه E
یونسفر بالا ، ناحیه‌ای بالاتر از 90 کیلومتری است. این ناحیه به مقدار زیاد ولی در عین حال بصورت جزئی یونیده بوده ، شامل سهم قابل توجهی از گاز خنثی ، تا ارتفاعات نزدیک 500km است. یونسفر بالا دو لایه بخوبی جدا شده از ماده یونیده است. ناحیه E که قله یونش آن در ارتفاع 110 کیلومتری و ناحیه - F که قله یون در حوالی ارتفاع 300 کیلومتری قرار دارند. تمایز بین دو لایه ، در نیمرخهای طرف شب ، آشکار است. در طی ساعت روز ، شکاف بین ناحیه F و E بطور جزئی پر شده است.
ناحیه E در اثر جذب تابش فرابنفش خورشیدی در طول موجهای بلندی (تقریبا 90nm) تشکیل می‌یابد که از ارتفاعات بالاتر عبور می‌کنند، تا آنکه چگالی اکسیژن مولکولی ، در پایینتر از ارتفاع حدود 150 کیلومتری بزرگ شود. بنابراین ، در ناحیه E عمدتا یونهای اکسیژن حاکم هستند. در ارتفاعات بالاتر ، یونش ناشی از بارش الکترونهای پر انرژی و پروتونها سهم عمده‌ای در تشکیل ناحیه – E دارند.
ناحیه - F
ناحیه - F به دو لایه شکافته می‌شود، عبارت از ناحیه – F1 در ارتفاع حدود 200 کیلومتری و ناحیه –F2 در ارتفاع حدود 300 کیلومتری ناحیه اولی از ویژگیهای مربوط به طرف روز است، که با همان شیوه ناحیه – E تولید می‌شود، ولی به دلیل وجود مولکولهای جاذب مختلف طول موجهای فرابنفش جذبی آن کوتاهتر (20 - mm 80) مهمترین لایه ناحیه - F2 است. تشکیل این ناحیه عمدتا مبتنی بر تغییرات ارتفاعی چگالیهای ذرات خنثی و آهنگهای ترکیبات مجدد و به هم پیوستگی مربوط به اجزای مختلف جوی است.
در ناحیه – F2 پایین ، یونش اکسیژن اتمی و ترکیب مجدد نقشهای کلیدی را بازی می‌کنند. در ارتفاعات بالاتر ، کاهش چگالی ذرات خنثی و به هم پیوستگی منجر به حصول قله‌ای در ارتفاع حدودا 300 کیلومتری می‌شود. قله ناحیه - F1 حاوی چگالی پلاسما تا چگالیهای الکترون بالاتر از 106cm-3 جو زمین است.
چگونگی شکل گیری یک آذرخش به زبان ساده:
در بیشترین موارد پایین ابر (که به زمین است) دارای بار منفی است. در حالیکه قسمت بالا بطور مثبت باردار است. بنابراین اگر دو ابر چنان بهم نزدیک شوند که قسمتهایی که بار غیر همنام دارند، به طرف یکدیگر باشند، ممکن است بین آنها جرقه آسمانی (آذرخش) بوجود آید.
همچنین تخلیه آذرخش ممکن است به طریقه دیگری نیز صورت گیرد، ابر طوفانی با حرکت در بالای زمین بار زیادی بر سطح زمین القا می‌کند و ابر سطح زمین بصورت صفحات خازنی بزرگی در می‌آیند. اختلاف پتاسیل الکتریکی بین ابر و زمین به مقادیر عظیم صدها میلیون ولت می رسد و میدان الکتریکی شدیدی در هوا به وجود می‌آید. اگر شدت این میدان به قدر کافی زیاد باشد، ممکن است جرقه زنی روی دهد یعنی آذرخش به زمین بربخورد. گاهی آذرخشها به زمین می‌خورند یا باعث آتش سوزی می‌شوند.
صاعقه انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
Cloud-to-cloud
Dry lightning
Rocket lightning
Cloud-to-ground
Bead lightning
Ribbon lightning
Staccato lightning
Positive lightning
Anvil-to-ground
Ground-to-cloud lightning
Ball lightning
Sprites
Blue jets
Elves
جتهای آبی همانطور که از نامشان پیداست به رنگ آبی هستند و در پائینترین لایه ای یونوسفر به وقوع میپیوندند. اولین بار در 14 سپتامبر 2001 توسط شاتل که از فراز استرالیا عبور میکرد رکورد شدند. بلو جتها معمولا در ارتفاعی بین 40 تا 80 کیلومتر دیده شده اند.
يا علي گفتيم و عشق آغاز شد..
