ماهواره زهره نام ماهواره‌ای ایرانی است که طرح آن به قبل از انقلاب می‌رسد ولی اجرای آن بعد از انقلاب ۱۳۵۷ متوقف شد. ایران در دهه ۱۳۷۰ خورشیدی بار دیگر تصمیم گرفت پروژه ساخت ماهواره زهره را دنبال کند و برای این منظور [External Link Removed for Guests] در سال ۱۳۸۳ قراردادی ۱۳۲ میلیون دلاری را با شرکت روسی اویااکسپورت برای طراحی، ساخت و پرتاپ ماهواره زهره امضا کرد. [HIGHLIGHT=#ffc000]قرار بود که شرکت روسی بعد از دو سال و نیم ماهواره را پرتاپ کند اما وضعیت این ماهواره همچنان نامعلوم
از آنجایی که ایران به صورت رسمی نقطه مداری لازم را از اتحادیه بین‌المللی مخابرات دریافت کرده بود دیگر کشورها اجازه استفاده و دسترسی به آنها را نداشته و نقاط مداری تعیین شده و فرکانس‌های تخصیص یافته به برنامه فضایی ایران تعلق داشت. اما چنین قراردادهایی در حوزه ماهواره برای اشغال نقطه مداری مشخص در یک دوره زمانی ثابت و تعیین شده به کشورها اختصاص داده میشود تا ماهواره‌های واقعی خود را در آنها قرار دهند.
به گزارش خبرنگار مهر، در سال 1356 دولت وقت ایران به درخواست برای ثبت سه نقطه در مدار همزمان زمین (GEO) در موقعیتهای 26 ، 34 و 47 درجه شرقی از اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) اقدام کرد که مراحل هماهنگی و ثبت این نقاط برای پوشش محدوده جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب انجام شد و در سال 1365 در اتحادیه بین‌المللی مخابرات تحت عنوان زهره 1 ، 2 و 3 به ثبت رسید. پس از آن نیز تلاشهایی برای ثبت سه نقطه فضایی دیگر از طرف ایران تحت عناوین زهره 4، 5 و 6 انجام گرفت و هم اکنون 6 نقطه مداری برای سری ماهواره زهره 1 الی 6 منظور شده است.
[HIGHLIGHT=#92d050]اما تاکنون به دلایل مختلف و عدم تمایل روسها به انجام [HIGHLIGHT=#92d050] و سر رسیدن تاریخ انقضای مالکیت ایران بر سر نقطه مداری اختصاصی زهره در طول جغرافیایی 26 درجه شرقی باعث شد اتحادیه بین المللی مخابرات و اعضای کارگروه رگولاتوری ماهواره این اتحادیه تصمیم بگیرند این نقاط را از ایران پس گرفته و آن را در اختیار ماهواره‌های دیگر قرار دهند.
براین اساس اتحادیه بین‌المللی مخابرات به ایران مهلت داد تا طی ضرب‌الاجل تعیین شده ای نسبت به راه‌اندازی و سرویس‌دهی این ماهواره در موعد مقرر اقدام کند که در نهایت عدم توجه به این زمان تعیین شده ایران را با تهدید لغو رزرو نقطه مداری توسط دیگر کشورها مواجه کرد.
تلاش ایران برای حفظ مالکیت نقطه مداری زهره
حمید فاضلی سرپرست سازمان فضایی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد پایان تاریخ انقضای نقاط مداری ماهواره زهره و اقدامات ایران برای تمدید این مالکیت اظهار داشت: تلاشهایی در حال انجام است و به نتایج خوبی در این زمینه دست یافته ایم که بزودی اعلام خواهد شد.
وی با بیان اینکه با برخی شرکتها برای آنکه ماهواره شان را در مدار زهره قرار دهند وارد مذاکره برای انعقاد قرارداد شده ایم گفت: فعالیتهای بسیار موفقی در این زمینه صورت گرفته و با وجود محدودیت زمانی، خبرهای خوشی را به زودی برای مردم خواهیم داشت.
فاضلی با تاکید بر حساسیتهای این موضوع و با بیان اینکه ما موفق به حفظ موقعیت مداری ایران خواهیم شد تصریح کرد: نقاط مداری جزئی از خاک کشور است و ما نمی گذاریم از دست برود. براین اساس با حساسیت و جدیت این موضوع را دنبال می کنیم و نخواهیم گذاشت به منافع و مصالح کشور آسیب برسد.
وی در مورد برنامه های ایران برای حفظ موقعیتهای مداری که زمانشان به اتمام رسیده است به مهر گفت: [HIGHLIGHT=#92d050]درصدد هستیم موقعیت مداری خود را به کشورهای درخواست کننده دارای ماهواره اجاره دهیم که این راه حل مورد قبول شورایعالی امنیت ملی نیز قرار گرفته است. در این زمینه مذاکرات در جریان است.
سرپرست سازمان فضایی ایران با بیان اینکه [HIGHLIGHT=#ffc000]کشورهای رقیب ما را تحت فشار قرار داده و به ما تکنولوژی نمی دهند گفت: باید تلاش کنیم با کشورهایی که دارای ماهواره هایی هستند که سالهای آخر عمرشان را طی می کنند وارد مذاکره شویم و یا این ماهواره ها را از آنها خریداری کرده و یا در نهایت با آنها مشارکت کنیم. در این زمینه کارگروههایی فعال شده و در حال بررسی جوانب مختلف هستند.
