جزئيات آخرین دستاوردهای جديد هسته‌اي كشورمان

[sayeh_roshan_1988]

 *توليد دي اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي به عنوان خوراك نيروگاه آب سنگين اراك

در امتداد سال همت مضاعف و كار مضاعف و در طليعه بهار سال جهاد اقتصادي و در پنجمين جشن ملي روز فناوري هسته‌اي، همگام با آغاز دوره بلوغ صنعت هسته‌اي در كشور، تلاشگران سختكوش عرصه فناوري هسته‌اي در سازمان انرژي اتمي ايران، حماسه‌اي ديگر رقم رده و دستاوردهاي ديگري به ملت عزيز ايران تقديم كردند.پس از تكميل چرخه سوخت هسته‌اي با همت و مجاهدت‌هاي خستگي‌ناپذير جوانان كشورمان يكي از مراحل تكميل تبديلات اورانيوم نيز با موفقيت به مرحله توليد رسيده و واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي در كارخانه فرآوري اورانيوم و توليد سوخت هسته‌اي ايران راه‌اندازي شد.راكتور تحقيقاتي اراك به دليل وجود آب سنگين در اطراف آن، نياز به استفاده از اورانيوم غني شده ندارد و از اورانيوم با غناي طبيعي استفاده مي‌نمايد. در حالي كه راكتور تحقيقاتي تهران به سوخت با غناي حدود 20 درصد نيازمند است. واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي در كارخانه فراوري اورانيوم و توليد سوخت هسته‌اي اصفهان با رعايت استانداردهاي بين‌المللي هم‌اكنون در حال توليد ماده اصلي سوخت هسته‌اي جهت استفاد در راكتور تحقيقاتي اراك است. دستيابي به اين مهم، گامي استوار و محكم در مسير توليد سوخت مورد نياز ديگر راكتورهاي تحقيقاتي خواهد بود.
ماده اوليه مصرفي اين واحد، كيك زرد يا سنگ معدن تغليظ شده اورانيوم (U3O8) مي‌باشد كه با استفاده از حلال‌هاي معدني و آلي طي يك فرايند پيچيده شيميايي به پودر دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي خالص (UO2) با مشخصات ويژه هسته‌اي و قابليت سراميكي شدن تبديل مي‌گردد.طراحي و ساخت اين واحد به گونه‌اي انجام شده است تا به كارگيري مواد شيميايي مضر به كمترين ميزان كاهش يافته و دوباره در چرخه توليد به كارگرفته شوند. اين شيوه نه تنها در بردارنده صرفه‌جويي اقتصادي است بلكه ساز و كار مطمئني براي به حداقل رساندن آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از فرآيندهاي توليد صنعتي به شمار مي‌آيد.توليد اكسيد اورانيوم طبيعي UO2 خالص در كشور گام مهمي است كه با خود پيشرفت در عرصه فناوري هسته‌اي در ابعاد تحقيقاتي و هم‌چنين راكتورهاي قدرت را به همراه خواهد داشت و مي‌تواند سكوي پرتابي باشد تا فعاليت‌هاي تكميلي مختلف بر اين مبنا مجال بروز و ظهور يابند.همچنين مجتمع توليد آب سنگين اراك خط توليد تركيبات مختلف از ايزوتوپ‌هاي پايدار را راه‌اندازي كرده است. هر چند توليد اكسيد اورانيوم طبيعي پيشرفت مهمي به شمار مي‌آيد ولي توليد تركيبات ايزوتوپهاي پايدار نيز از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين راستا توليد آب سنگين با خلوص بالا در مجتمع آب سنگين اراك فرصتها و امكانات مناسبي براي توليد ايزوتوپهاي پايدار در داخل كشور را فراهم نموده است. مجتمع آب سنگين اراك با استفاده از اين ظرفيت توليدي با بهره‌گيري از توانمندي‌هاي محققان و پژوهشگران دانشگاهي، توليد ايزوتوپهاي پايدار را سرلوحه اهداف پنج ساله خود قرار داده و به عنوان اولين گام به توليد حلال‌هاي دوتره (NMR) اقدام نموده است.با توجه به نياز بيشتر آزمايشگاه‌هاي صنعتي و دانشگاهي كشور به اين تركيبات از يكسو و مشكلات تهيه و هزينه‌هاي سنگين تأمين آن از سوي ديگر، توليد اين مواد در مجتمع آب سنگين اراك گامي مهم در راستاي كاهش وابستگي به منابع خارجي در اين زمينه به شمار مي‌آيد.مجتمع آب سنگين اراك تاكنون موفق شده است پنج تركيب دوتره براي مصارف عمومي عرضه نمايد و دو تركيب را نيز به صورت آزمايشگاهي توليد كند. اين مجتمع در نظر دارد تا پايان سال 1390 حداقل پنج تركيب ايزوتوپي ديگر را نيز توليد نمايد. تركيبات ايزوتوپي كاربردهاي فراواني در دستگاه‌هاي سنجشي مانند NMR، شناسايي واكنش‌هاي شيميايي، تحقيقات زيست محيطي، تحقيقات پزشكي و داروسازي دارند. محصولات آنها قابل عرضه به دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي كشور است. كيفيت اين توليدات قابل رقابت با مشابه خارجي است و گام مهمي در مسير خودكفايي در اين عرصه به شمار مي‌آيد.با توجه به تحريم‌هاي اعمال شده از سوي استكبار جهاني، كليه عمليات تدوين دانش فني، طراحي، تامين، ساخت و راه‌اندازي واحدهاي مذكور توسط متخصصان و كارشناسان صنعت هسته‌اي كشور، با رعايت تمامي جوانب ايمني هسته‌اي انجام شده است.

*ايران چهارمين توليد كننده راديو داروي 64CU-ATSM در جهان

بر اساس گزارش دفتر امور رسانه‌هاي رياست جمهوري ، پژوهشگران پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران براي اولين بار در كشور توانستند با استفاده از مواد اوليه توليدي در اين پژوهشگاه راديو داروي 64CU-ATSM را توليد كنند.اين راديو دارو يكي از مهمترين راديو داروهاي مورد استفاده در روش نوين تصويربرداري با گسيل پوزيترون معروف به PET مي‌باشد كه تشخيص بافت كم اكسيژن توسط آن با موفقيت در بيماري‌هاي انساني در 3 كشور جهان آزمايش شده است. تشخيص بافت كم اكسيژن در بسياري از بيماري‌ها از جمله سرطان‌ها، انفاركتوس قلبي و مغزي بسيار حياتي است.اين راديو دارو به دليل نيمه عمر مناسب حدود 13 ساعت يكي از بهترين كزينه‌ها در راديوداروهاي PET به شمار مي‌رود و به دليل خواص استثنايي هسته‌اي هم داراي اثرات تشخيصي و هم اثرات درماني مي‌باشد. راديوايزوتوپ اين راديو دارو براي اولين بار در جهان و به روش ابتكاري در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي توليد شده است.اين راديو دارو در چارچوب طرح كلان ملي راديو داروهاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري با موفقيت توليد شده و پس از اتمام مراحل پيش باليني اينك آماده بهره‌برداري در مراكز پزشكي هسته‌اي كشور مجهز به دوربين PET مي‌باشد.ايران پس از كشور ژاپن دومين توليدكننده اين راديو دارو در آسيا و چهارمين توليدكننده در جهان محسوب مي‌شود.

*ساخت دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي

متخصصين و پژوهشگران سازمان انرژي اتمي ايران اولين نمونه دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي را در كشور با موفقيت طراحي و توليد كردند. دستگاه بسيار پيشرفته و داراي فناوري پيچيده طيف سنجي جرمي در تشخيص ميزان و درصد غناي اورانيوم در سايت‌هاي غني‌سازي به كار مي‌رود. اين دستگاه هم‌اكنون در سايت غني‌سازي نطنز نصب و راه‌اندازي شده است. اين دستگاه از اجزايي چون چشمه يوني كه كار توليد يون و پرتاب آن به قسمت آناليزور را برعهده دارد، آناليزور جهت ف_ * ل*_ ت ر كردن ايزوتوپ‌هاي يوني و جداسازي و هدايت آنها به قسمت آشكارساز به كار مي‌رود.ساخت اين دستگاه با توجه به تحريم ناعادلانه كشور در اين زمينه و قيمت بالاي آن ارزشمند و قابل توجه است.متخصصين انرژي اتمي هم‌اكنون در حال بهينه‌سازي و اصلاح اشكالات سيستم اول از نظر قدرت تفكيك طيف‌هاي ايزوتوپي و پايداري طيفي هستند.

*استقرار هم‌زمان سامانه‌هاي پرتودهي در دو استان كشور

عمليات اجرايي استقرار سامانه‌هاي پرتودهي استان‌هاي چهارمحال بختياري و آذربايجان شرقي به همت متخصصين پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران و با حمايت مادي و معنوي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري همزمان با روز ملي فناوري هسته‌اي آغاز مي‌شو‌د.اين سامانه‌ها كه قابل ارتقاء به پنج سامانه در نقاط مختلف كشور هستند داراي مزاياي منحصر به فردي مي‌باشند كه از جمله مي‌توان به پرتودهي بسته‌بندي نهايي محصول، عدم تاثير دما، فشار و رطوبت بر عملكرد آن، عدم ايجاد آثار سوء بر مصرف‌كنندگان، تاثير فوري و قابليت استفاده فوري از محصول و همچنين عدم استفاده از افزودني‌هاي شيميايي اشاره كرد.پرتودهي كاربردهاي مختلفي در كشاورزي و صنايع غذايي، پليمر، شيمي و محيط زيست، صنعت، پزشكي، بهداشتي و ... دارد كه از جمله آنها جلوگيري از فساد محصولات كشاورزي، كاهش آلودگي‌هاي ميكروبي، افزايش زمان ماندگاري ميوه و مواد غذايي، اصلاح ساختار مولكولي و بهبود خواص حرارتي، فيزيكي و شيميايي مواد پليمري ارزان قيمت، حفاظت از محيط زيست با طراحي، فرمولاسيون و تهيه پليمرهاي زيست تخريب، سترون‌سازي تجهيزات و محصولات يكبار مصرف پزشكي، پرتودهي فرآورده‌هاي خون و لوازم آن و بازيافت ضايعات پلاستيك و تفلون و ... را مي‌توان نام برد.در اين سامانه‌ها كه از نوع صنعتي هستند از چشمه كبالت 60 يا سزيوم 137 براي پرتودهي استفاده مي‌شود.منسوخ شدن روش استريل با گاز اكسيد اتيلن به علت آلودگي و خطرات زيست محيطي، هزينه بالا و كار زياد در روش سنتي و از بين رفتن 20 درصد محصولات كشاورزي ايران به طور سالانه ضرورت انجام اين طرح را نمايان مي‌سازد.در حال حاضر 200 سامانه پرتودهي در 32 كشور عضو آژانس از جمله آمريكا، انگليس، فرانسه ... و ايران در حال كار مي‌باشد. IR-136 تنها سامانه پرتودهي كشور است كه در سال 1364 احداث و راه‌اندازي شده است.

*توليد ژنراتور راديودارويي گاليوم-68 / ژرمانيوم – 68 براي اولين بار در آسيا

براي اولين بار در قاره آسيا ژنراتور راديودارويي گاليوم – 68 – ژرمانيوم – 68 (Ga68/ Ge68) در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران به توليد رسيد.اين سيستم راديودارويي كه در چارچوب طرح كلان ملي راديوداروهاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري به توليد انبوه رسيده است، جايگاه ويژه‌اي در تشخيص بيماري‌ها به ويژه سرطان‌هاي سيستم نورواندوكرين دارد. گاليوم 68 يكي از راديونوكلئيدهاي مهم و كاربردي در حوزه پزشكي هسته‌اي جهت استفاده در تصويربرداري به روش PET مي‌باشد.محصول اين ژنراتور راديونوكلئيد ژرمانيوم 68 با نيمه عمر 68.3 دقيقه مي‌باشد كه به دليل عمر نسبتاً كوتاه اين راديو نوكلئيد بهترين شيوه دستيابي به آن از طريق ژنراتور گاليوم – 68 / ژرمانيوم – 68 مي‌باشد.در حال حاضر مراحل بمباران، خالص‌سازي شيميايي، كنترل كيفي‌هاي مرتبط و توليد اولين نمونه از اين ژنراتور جهت دوشيدن گاليوم – 68 به منظور استفاده مستقيم و يا نشاندار كردن تركيبات ديگر تشخيصي با موفقيت انجام شده است و نمونه‌هاي بيشتر آماده توليد و ارسال به مراكز مجهز به سيستم‌هاي PET مي‌باشد.تاكنون حداقل چهار راديوداروي حاوي گاليوم – 68 به تصويب انجمن پزشكي هسته‌اي اروپا رسيده است و اينك در 28 كشور اروپايي به طور روزمره اين راديو داروها در تشخيص بيماري‌هاي سرطاني و برخي عفونت‌ها به كار مي‌روند و سالانه اين راديو دارو به 70 هزار بيمار تزريق مي‌گردد.

*توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار در مجتمع آب سنگين اراك

مجتمع آب سنگين اراك با بهره‌گيري از متخصصين و محققين دانشگاهي ايزوتوپ‌هاي پايدار پرمصرف كشور را با موفقيت توليد نموده است و به عنوان اولين گام به توليد حلال‌هاي دوتره (NMR Grade) اقدام نموده است. اين پروژه با هدف رفع نياز آزمايشگاه‌هاي صنعتي و دانشگاهي كشور و جلوگيري از خروج ارز از كشور و همچنين كاهش وابستگي به اجرا درآمده است.مجتمع آب سنگين اراك تاكنون عرضه پنج تركيب دوتره براي مصارف عمومي و دو تركيب دوتره به صورت آزمايشگاهي را با موفقيت پشت سر گذاشته است. اين مجتمع در نظر دارد تا پايان سال 1390 حداقل پنج تركيب ايزوتوپي ديگر توليد نمايد. تركيبات ايزوتوپي كاربردهاي فراواني در دستگاه‌هاي سنجش مانند NMR، شناسايي واكنش‌هاي شيميايي، تحقيقات زيست محيطي، تحقيقات پزشكي، داروسازي و... دارد.حلال‌هاي دوتره كه در سال 89 در مجتمع آب سنگين اراك سنتز و توليد شده است شامل: سنتز كلروفوم دوتره، سنتز استونيتريل دوتره، سنتز استن دوتره، سديم دوتريوم اكسايد و دوتريوم كلرايد مي‌باشد. همچنين دو حلال سنتز دي‌متيل سولفوكسايد و سنتز متانول دوتره به صورت آزمايشگاهي در سال 89 سنتز و توليد شده است.

*ساخت اولين شتابگر الكترواستاتيك 200KeV در ايران

پژوهشگران و متخصصين پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران موفق شدند يك سيستم كامل شتابدهنده با انرژي بيشينه KeV200 را براي توليد باريكه پروتون، دوترون و آلفا طراحي و توليد نمايند.در اين پروژه علاوه بر ساخت ستون شتاب دهنده مناسب براي انرژي KeV200، منبع تغذيه KeV200، ترانس ايزوله KeV200، چشمه يوني از نوع فركانس راديويي، اتصالات و متعلقات مرتبط به هدايت باريكه در خلاء و سيستم كنترلي، مونيتورينگ و ... طراحي و ساخته شد. با اجراي موفقيت‌آميز اين پروژه كه پس از طراحي و ساخت ستون شتاب دهنده با انرژي KeV150 صورت گرفته است، علاوه بر در اختيار گذاشتن ابزاري سودمند براي محققان، فن‌آوري به دست آمده براي كشور و تربيت نيروهاي متخصص از دستاوردهاي اين طرح است.

[External Link Removed for Guests]
 

[shazdepesar]

به امید موفقیت روزافزون دانشمندانمون در هر عرصه ای که هستند و کوری چشم دشمنان تنگ نظر میهن اسلامی
ممنون عالی بود.