[External Link Removed for Guests][External Link Removed for Guests]
ایران هسته ای- با توجه به اهمیت ترجمه دقیق گزارش آژانس بوِژه ترم های حقوقی مطرح شده در آن، «ایران هسته ای» ترجمه دقیق این گزارش به همراه پانوشت های آن را -که حاوی اطلاعات مهمی است- منتشر می کند.
***
اجراي موافقتنایق این گزارش مه پادمان NPT
و مفاد مربوطه قطعنامه هاي شوراي امنيت
در جمهوري اسلامي ايران(گزارش مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي)
A. مقدمه 1. اين گزارش مدير كل به شوراي حكام و همزمان به شوراي امنيت در خصوص اجراي موافقتنامه[1] پادمانNPT و مفاد مربوطه قطعنامه هاي شوراي امنيت درجمهوري اسلامي ايران (ايران) است.
2. شوراي امنيت تاكيد نموده است كه اقدامات مورد درخواست شوراي حكام در قطعنامه هايش[2] در خصوص ايران الزام آور است[3]. مفاد مربوطه قطعنامه هاي يادشده شوراي امنيت كه بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تصويب شده اند مطابق شرايط اين قطعنامه ها الزام آور هستند[4].
3. از آژانس مطابق موافقتنامه روابطش سازمان ملل متحد خواسته شده با شوراي امنيت[5] در اجراي مسئوليت شورا براي حفظ و برقراري صلح و امنيت بين المللي همكاري نمايد. كليه اعضاء ملل متحد موافق هستند که تصميمات شوراي امنيت را پذيرفته و اجرا نمايند و در اين ارتباط اقداماتي را مطابق با تعهدشان تحت منشور ملل متحد انجام دهند.[6]
4. اين گزارش به تحولات بعد از آخرين گزارش (Gov/2012/23, 25 May 2012) و همچنين مسائل باقيمانده طولاني مي پردازد. اين گزارش بر آن حوزه هايي كه ايران بطور كامل تعهدات الزام آور خود را اجرا نكرده است متمركز است چنانكه ايجاد اعتماد بين المللي به ماهيت صرفا صلح آميز برنامه هسته اي ايران مستلزم اجراي كامل اين تعهدات است.
B . آشكارسازي مسائل حل نشده 5.همانطور که قبلا گزارش شد شوراي حكام در 18 نوامبر 2011 قطعنامه ای GOV/2011/69 را تصويب نمود كه در آن از جمله تاكيد شد كه براي ايران و آژانس ضروري است كه به منظور حل و فصل فوري همه مسائل اساسي باقيمانده براي اهداف تامين آشكارسازي در خصوص اين مسائل شامل دسترسي به كليه اطلاعات مربوطه، مستندات، سايتها، مواد و اشخاص در ايران، به گفتگوهاي خود شدت بخشند. شورا همچنين از ايران خواست كه با هدف اعاده اعتماد بين المللي به ماهيت منحصرا صلح آميز برنامه هسته اي ايران بطور جدي و بدون پيش شرط در مذاكرات مشاركت نمايد. در پرتو اين، مقامات آژانس و ايران گفت وگوهايی را در تهران و وين انجام دادند كه طی آن يك رويكرد ساختاري[7] براي آشكارسازي كليه مسائل باقيمانده با تمركز بر مسائل مطرح شده در ضميمه گزارش نوامبر 2011 مدير كل و درخواست آژانس براي دسترسي به سايت پارچين مورد بحث قرار گرفت. بايد به مسائل مرتبط با صحت و كامل بودن اظهارنامه هاي ايران غير از آنهايي كه شامل در ضميمه گزارش نوامبر است، بطور جداگانه پرداخته مي شد. ايران طي گفتگوها در وين در 14 و 15 مي 2012 بيان داشت كه دسترسي به سايت پارچين قبل از آنكه در خصوص يك رويكرد ساختاري توافق حاصل شود امكان پذير نخواهد بود.[8]
6. همانطور كه قبلا نيز گزارش شد مدير كل در 21 مي 2012 ملاقاتهايي را در تهران با مقامات عالي ايران براي بحث در خصوص مسائل مرتبط با علاقه متقابل انجام داد.[9] اگرچه چندين اختلاف بين ايران و آژانس در خصوص سند منتج از گفتگوها در 14 و 15 مي 2012 باقي ماند، جناب آقاي سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران طي ملاقات با مديركل روشن ساخت كه اينها موانعي براي رسيدن به توافق در خصوص يك رويكرد ساختاري نيستند.
7. گفتگوهاي ديگري بين مقامات ايران و آژانس در 8 ژوئن 2012 و 24 اگوست 2012 در وين با ديدگاهي جهت نهايي نمودن رويكرد ساختاري مبتني بر سند منتج از گفتگوها در مي 2012 انجام شد. با اين حال اختلافات مهمي باقي است و هيچ توافقي در خصوص رويكرد ساختاري نتوانسته حاصل شود.
8. عليرغم ديالوگ شدت يافته از ژانويه 2012 بين ايران و آژانس، تلاشها براي حل كليه مسائل اساسي باقيمانده، هيچ نتيجه قطعي را در برنداشته است: ايران در يك اظهارنامه اوليه [10] براحتي نگراني هاي آژانس را در ارتباط با مسائل مشخص شده در بخش c از ضميمه GOV/2011/65 رد نمود، ايران به سوالات اوليه آژانس در خصوص پارچين و كارشناس خارجي پاسخ نداده است، ايران دسترسي آژانس را به مكان داخل سايت پارچين كه آژانس آن دسترسي را درخواست نموده بود، فراهم نياورده است و ايران فعاليتهايي را در آن مكان انجام داده است كه بطور اساسي مانع از توانايي آژانس براي انجام راستي آزمايي موثر خواهد شد. با وجود اظهارات آقاي جليلي كه در بالا به آن اشاره شد توافق در خصوص رويكرد ساختاري هنوز تحقق نيافته است.
C . تاسيسات اعلام شده تحت موافقتنامه پادمان ايران 9. ايران تحت موافقتنامه پادمان خود 16 تاسيسات هسته اي و 9 مكان خارج از تاسيسات را كه مواد هسته اي بطور معمول از آنها استفاده مي شود به آژانس اعلام نموده است (LOFs)[11]. با وجود اين كه بعضي از اين فعاليتها كه ازسوي ايران در برخي از تاسيسات انجام مي شود بر خلاف قطعنامه هاي شوراي حكام و شوراي امنيت همانطور كه در ذيل نشان داده مي شود، است، آژانس به راستي آزمايي عدم انحراف مواد هسته اي اعلام شده در اين تاسيسات و LOFs ادامه مي دهد.
D . فعاليتهاي مرتبط با غني سازي 10. ايران برخلاف قطعنامه هاي مربوطه شوراي حكام و شوراي امنيت فعاليتهاي مرتبط با غني سازي خود را در تاسيسات اعلام شده ذیل، تعليق نكرده است. كليه اين فعاليتها تحت پادمان آژانس است و همه مواد هسته اي، آبشارهاي نصب شده و ايستگاههاي خوراك دهي و كنارگذاري در آن تاسيسات تحت مراقبت و نظارت آژانس هستند.[12]
11. ايران بيان داشته است هدف غني سازي UF6 تا 5 درصد U-235 توليد سوخت براي تاسيسات هسته اي[13] خود است و هدف غني سازي UF6 تا 20 درصد U-235 ساخت سوخت براي رآكتورهاي تحقيقاتي است.[14]
مطابق با آخرين آمارهاي در دسترس آژانس، ايران 6197 كيلوگرم از UF6 غني شده تا غناي 5 درصد از اورنيوم 235 و 6/145 كيلوگرم UF6 غني شده تا غناي 20 درصد از اورانيوم 235 را از زمان شروع توليد چنين موادي را توليد نموده است.[15]
12. از زماني كه ايران غني سازي اورانيوم را در تاسيسات اعلام شده خود شروع نموده است در آن تاسيسات تقريبا (مقادير زير را) توليد نموده است:
6876 كيلوگرم (679+ كيلوگرم از زمان گزارش قبلي) UF6 غني شده تا 5 درصد U-235 ( نگاه كنيد به شكل هاي 1 و 2)
4/189 كيلوگرم (8/43+ كيلوگرم از زمان گزارش قبلي) UF6 غني شده تا 20 درصد U-235 ( نگاه كنيد به شكل هاي 3 و 4)
D.1 . نطنز: كارخانه غني سازي سوخت نطنز و كارخانه آزمايشي غني سازي سوخت
13. كارخانه غني سازي سوخت(FEP): كارخانه غني سازي سوخت يك كارخانه غني سازي با استفاده از سانتريفيوژ براي توليد اورانيوم با غلظت پايين تا غناي 5 درصد از اورانيوم 235 است كه اولين بار در سال 2007 مورد بهره برداري قرار گرفت. نطنز شامل دو سالن آبشار است: سالن توليد A و سالن توليد B. مطابق با اطلاعات طراحي ارائه شده توسط ايران، 8 واحد براي سالن توليدA برنامه ريزي شده است، با 18 آبشار درهر واحد. هنوزهيچ گونه اطلاعات طراحي تشريحي براي سالن توليد B ارائه نشده است.
14. تا تاریخ 21 اوت 2012، ایران به طور کامل 55 آبشار را در سالن تولید A نصب کرده بود که 54 آبشار آن که با UF6 طبیعی تغذیه می شود[16] توسط ایران اعلام شده بود و یک آبشار نیز به طور نسبی نصب شده است. کارهای مقدماتی نصب برای 34 آبشار دیگر تکمیل شده است و در ارتباط با 54 آبشار فوق الذکر ادامه دارد (شکل 5 را ملاحظه نمایید). همه سانتریفیژهایی که در سالن A نصب شده اند از نوع IR-1 هستند. طی یک راستی آزمایی اطلاعات طراحی در تاریخ 11 اوت 2012 آژانس ملاحظه کرد ایران به کارهای مقدماتی کلی در سالن تولید B را شروع کرده است. طی نامه مورخ 23 اوت 2012 آژانس از ایران درخواست نمود که پرسشنامه به روز شده اطلاعات طراحی برای کارخانه غنی سازی سوخت نطنز (FEP) شامل اطلاعات مربوط به سالن B را فراهم کند.
15. همان گونه که قبلا گزارش شد[17] طبق بازرسیهای آژانس تا تاریخ 16 اکتبر 2011، 55683 کیلوگرم از UF6 طبیعی از زمان شروع راه اندازی در تاریخ فوریه 2007 در داخل آبشارها تغذیه شد و مقدار کل 4871 کیلوگرم از UF6 غنی شده تا 5 درصد اورانیوم 235 تولید شده بود. بر اساس ارزیابی ایران بین تاریخهای 17 اکتبر 2011 و 6 اوت 2012 مقدار 23698 کیلوگرم UF6 طبیعی به آبشارها تغذیه شده و 2005 کیلو گرم UF6 غنی شده تا اورانیوم 235، 5 درصد حاصل شده است که از زمان شروع تولید به میزان کل 6876 کیلوگرم UF6 غنی شده تا اورانیوم 235 با غنای 5 درصد می رسد.
16. بر اساس نتایج تحلیلهای نمونه های محیط زیستی که از تاریخ فوریه 2007[18] در کارخانه غنی سازی سوخت برداشته شده است و سایر اقدامات راستی آزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تاسیسات همان گونه که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه اعلام کرده عمل نموده است.
17. کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت (PFEP): کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت یک تاسیسات تحقیقات و توسعه یک تاسیسات تولید اورانیوم با غنای پایین است که نخستین بار در تاریخ اکتبر 2003 راه اندازی شده است. این تاسیسات دارای یک سالن آبشار است که می تواند 6 آبشار را در خود جای دهد و به دو محوطه تقسیم می شود که یکی برای تولید اورانیوم با غنای پایین غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 (ابشارهای 1 و 6) تعیین شده و محوطه دیگر برای تحقیق و توسعه (آبشارهای 2 و 3 و 5) تعیین شده اند (شکل 6 را ملاحظه کنید).
18. محوطه تولید: تا تاریخ 21 اوت 2012 ایران UF6 با غنای پایین را به دو آبشار متصل به هم (آبشارهای 1 و 6) تغذیه کرده است.
19. همان گونه که قبلا گزارش شد[19] بر اساس بازرسیهای آژانس از زمانی که تولید در فوریه 2010 آغاز شده تا تاریخ 13 سپتامبر 2011 مقدار 8/720 کیلوگرم UF6 با غنای U-235 5 درصد، تولید شده در FEP، به آبشارهای در محوطه تولید تغذیه کرده و مقدار کل 7/73 کیلوگرم UF6 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 تولید شده بود. بر اساس ارزیابی ایران بین 14 سپتامبر 2011 و 21 اوت2012 مقدار 364 کیلوگرم UF6 غنی سازی شده در کارخانه غنی سازی سوخت به دو آبشار محوطه تولید تغذیه شده و تقریبا 4/50 کیلوگرم از UF6 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 تولید شده بود. در نتیجه میزان کل تولید به 1/124 کیلوگرم از UF6 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 در کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت از زمان آغاز می رسد.
20. محوطه تحقیق و توسعه: از زمان گزارش قبلی، ایران بطور متناوب در حال خوراک دهی UF6 طبیعی به داخل سانتریفیوژهای IR-2m و IR-4 گاهی اوقات به ماشین های منفرد و گاهی اوقات به آبشارهای کوچک یا بزرگتر بوده است. ایران آن طور که اعلام کرده که قصد دارد چنین بکند هنوز نصب سه نوع جدید از سانتریفیوژ IR-5 ،IR-6 و IR6s را شروع نکرده است.[20] ایران همچنین به طور متناوب خوراک دهی یک آبشار را با اورانیوم ضعیف شده (تهی شده) به جای UF6 طبیعی انجام داده است.
21. بین 19 مه 2012 و 21 اوت 2012 در مجموع تقریبا 4/3 کیلوگرم از UF6 طبیعی و 3/20 کیلوگرم از UF6 تهی شده به داخل سانتریفیوژ های محوطه تحقیق و توسعه خوراک دهی شده اما هیچ اورانیم با غنای پایین به عنوان محصول جدا نشده و دور ریز مجددا در پایان فرآیند ترکیب گردید.
22. بر اساس نتایج آنالیز نمونه های محیطی گرفته شده در PFEP[21] و دیگر فعالیتهای راستی ازمایی، آژانس به این جمع بندی رسید که تاسیسات همان طور که توسط ایران اعلام شده مطابق پرسشنامه اطلاعات طراحی در حال کار بوده است.
D.2. کارخانه غنی سازی سوخت فوردو23. کارخانه غنی سازی سوخت فوردو بر اساس پرسشنامه اطلاعات طراحی مورخ 18 ژانویه 2012[22]، یک کارخانه غنی سازی با استفاده از سانتریفیوژ برای تولید UF6 غنی شده تا سقف 20 درصد از اورانیوم 235 و تولید UF6 غنی شده تا سقف 5 درصد از اورانیوم 235 می باشد. تاسیسات برای 16 آبشار ساخته شده است. هنوز اطلاعات بیشتری از سوی ایران در مورد این تاسیسات بویژه در پرتو اختلاف بین هدف اولیه و اعلام شده این تاسیسات با هدفی که اکنون مورد استفاده قرار دارد، نیاز است.[23] این تاسیسات که برای اولین بار در سال 2011 عملیاتی گشت طوری ساخته می شوند که 16 آبشار با مجموع تقریبی 3000 سانتریفیوژ، که به طور مساوی بین واحد یک و واحد دو تقسیم شده اند را در خود جای دهد.[24] تا امروز تمامی سانتریفیوژهایی که نصب شده اند از نوع ماشینهای IR-1 هستند.
24. تا 18 اوت 2012 ايران تمامی هشت آبشار در واحد دو را نصب کرده بود که چهار آبشار (که به شکل دو آبشار متصل به هم طراحی شده اند) با UF6 غنی شده تا 5/3 درصد U-235 تغذیه می شوند. در واحد یک، ایران به طور کامل چهار آبشار را نصب کرده و آبشار پنجم را تا اندازه ای نصب نموده است. هیچکدام از آنها توسط UF6 تغذیه نشده اند (به شکل 7 نگاه شود).
25. ایران ارزیابی نموده که بین 14 دسامبر 2011، یعنی موقعی که تغذیه نخستین مجموعه دو آبشار به هم متصل شروع شد، و 12 اوت 2012 مجموع 482 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد اورانیوم 235 به آبشارهای موجود در در FFEPخوراک دهی شده و تقریبا 3/65 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 تولید شده و از این میزان، 50 کیلوگرم آن از این فرآیند توسط آژانس برداشته شده و مورد راستی آزمایی قرار گرفته است.
26. در رابطه با حضور ذراتی با غنای بالای 20 درصد اورانیوم [25]235، توضیحات ایران با ارزیابی های بیشتر آژانس از زمان گزارشات قبلی، ناهمخوانی ندارد.[26] آژانس و ایران تبادل نظرهایی در مورد راههای بروز مجدد سطوح غنی سازی بالاتر از سطح اظهار شده در پرسشنامه اطلاعات طراحی داشته اند.
D.3. سایر اقدامات مرتبط با غنی سازی27. آژانس هم چنین در انتظار دریافت پاسخ محتوایی ایران به درخواست های آژانس برای اطلاعات بیشتر در رابطه با اعلام اخباری از طرف ایران در خصوص ساخت 10 تاسیسات جدید غنی سازی اورانیوم می باشد که براساس گفته ایران درخصوص محل استقرار 5 مورد آن تصمیم گیری شده است.[27]همانطور که از طرف آژانس درخواست شده ایران هنوز اطلاعات مربوط به اعلام مورخ 7 فوریه 2010 را که تکنولوژی غنی سازی لیزری را در اختیار دارد را در اختیار آژانس قرار نداده است.[28] در نتیجه عدم همکاری ایران در خصوص این موضوعات، آژانس قادر به انجام راستی آزمایی و ارایه گزارش کامل در این موارد نیست.
E.. فعالیت های بازفرآوری28. متعاقب قطعنامه های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران موظف گردید فعالیت های بازفرآوری از جمله تحقیق و توسعه را به حال تعلیق درآورد.[29] ایران در نامه ای به آژانس در تاریخ 15 فوریه 2008 ابراز داشت فعالیتهای بازفرآوری ندارد. در آن چارچوب، آژانس به نظارت خود بر کاربرد سلولهای داغ در راکتور تحقیقاتی تهران [30]TRR و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدن، یدوگزنون MIX ادامه داده است.[31] آژانس در تاریخ 6 اوت 2012 یک بازرسی و راستی آزمایی اطلاعات طراحی در TRR و در تاریخ 8 اوت 2012 یک راستی آزمایی اطلاعات طراحی در تاسیسات MIX انجام داده است. آژانس تنها در ارتباط با TRR، تاسیسات MIX و دیگر تاسیساتی که به آنها دسترسی دارد، می تواند تایید نهایی کند که آهیچ اقدام مرتبط با بازفرآوری در ایران وجود ندارد.
F. پروژه های مرتبط با آب سنگین29. برخلاف قطعنامه های شورای حکام و شورای امنیت، ایران کار بر روی تمامی پروژه های مرتبط با آب سنگین از جمله ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین و رآکتور تحقیقاتی هسته ایران (راکتور IR-40) را که تحت پادمانهای آژانس قرار دارد، تعلیق ننموده است.[32]
30. در اول اوت 2012، آژانس یک راستی آزمایی اطلاعات طراحی در راکتور IR-40 اراک انجام داد و مشاهده نمود که بعنوان بخشی از ساختمان در حال اجرای تاسیسات، مدار کند کننده و خنک کننده نصب شده است. همانطور که قبلا اعلام شده ایران بیان نموده است بهره برداری از راکتور IR-40 برای سه ماهه سوم 2013 برنامه ریزی شده است.[33]
31. آژانس از زمان بازدید خود از کارخانه تولید آب سنگین در مورخ 17 اوت 2011 امکان دسترسی بیشتر به کارخانه را نداشته است. در نتیجه، آژانس برای نظارت بر وضعیت این کارخانه باردیگر بر تصاویر ماهواره ای اتکا نموده است. براساس تصاویر اخیر به نظر می رسد که کارخانه آب سنگین در حال فعالیت می باشد. تا این تاریخ، ایران اجازه نداده است تا آژانس از آب سنگین ذخیره شده در تاسیسات فرآوری اورانیوم UCF نمونه برداری نماید.[34]
G. تبدیل اورانیوم و تهیه سوخت32. با اینکه ایران موظف است تمامی فعالیت های مرتبط با غنی سازی و پروژه های مرتبط با آب سنگین را تعلیق نماید، شماری از فعالیتهایی که ایران در تاسیسات تبدیل اورانیوم UCF و کارخانه تولید سوخت FMP و کارخانه تولید صفحه سوخت FPFP در اصفهان اجرا کرده است همانطور که در زیر بیان شده است، در تعارض با آن وظایف می باشد، هرچند این تاسیسات تحت پادمان آژانس قرار دارد. ایران بیان نموده است که این فعالیت ها به منظور ساختن سوخت برای راکتورهای تحقیقاتی می باشد. 34[35]
33. براساس آخرین اطلاعات ارائه شده به آژانس، ایران موارد زیر را تولید کرده است:
- در UCF: 550 تن از UF6 طبیعی، که 91 تن از آن به FEP فرستاده شده و
- در FMP و FPFP: هفت قلم سوخت شامل اورانیوم غنی شده تا 20 درصد از u235، دو قلم سوخت شامل اورانیوم غنی شده تا 3.34 درصد از u235 و پنج قلم سوخت شامل اورانیوم طبیعی ( شکل 8)
34. تاسیسات تبدیل اورانیوم: آژانس بین تاریخ 5 و 9 مارس 2012 یک راستی آزمایی موجودی فیزیکی در UCF انجام داد که نتایج آن از سوی آژانس در حال بررسی می باشد. همانطور که قبلا گزارش شده است آژانس راستی آزمایی نموده که ایران 24 کیلوگرم از اورانیوم به شکل uo2 را در جریان این فعالیتهای تحقیق و توسعه تولید نموده شامل تبدیل uf6 غنی شده 3.4 درصد از u235 به uo2 بوده و اینکه 13.6 کیلوگرم از اورانیوم به شکل uo2 متعاقبا به FMPمنتقل شده است.[36] از 10 اوت 2012 ایران این فعالیتهای تحقیق و توسعه را از سر گرفته، اما اورانیوم اضافی به شکل uo2 تولید نکرده است. از همین تاریخ، ایران از طریق تبدیل کنستانتره سنگ معدن اورانیوم در حدود 3340 کیلوگرم از اورانیوم طبیعی به شکل uo2 تولید نموده که در این میان آژانس راستی آزمایی نموده که ایران 1272 کیلوگرم را به FMP منتقل نموده است. ( شکل 9)
35. در مورخ 22 آوریل 2012، ایران 25 ظرف حاول 6560 کیلوگرم کنستانتره سنگ اورانیوم (uoc) تولید شده در اخلی و 25 ظرف حاوی حداکثر 9180 کیلوگرم UOC برداشته شده از ذخیره UOC وارداتی ایران را به محدوده خطر تولیدUCF وارد نموده است. 36 [37]ایران مشخص کرده است که UOCاین 50 ظرف با هم مخلوط و برای تولیدUO2 طبیعی استفاده خواهد شد.
36. کارخانه تهیه صفحه سوخت: در 22 اوت 2012 آژانس یک راستی آزمایی اطلاعات طراحی و یک بازرسی در FMP انجام داده و تایید نمود که تولید صفحه ها برای راکتور IR-40 با استفاده از UO2 طبیعی در حال انجام می باشد. در حالی که ایران به تولید نمونه مجموعه های سوخت برای راکتور IR-40 ادامه می دهد[38]، اما این شامل تولید مجموعه های سوخت شامل مواد هسته ای نمی باشد.
37. کارخانه ساخت صفحات سوخت: چنانکه قبلا نیز گزارش شده است[39] ایران فعالیتهایی را شامل تبدیل UF6 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 در U3O8 و نیز تولید مجموعه سوخت ساخته شده از ورقهای سوخت شامل U3O8 را به یکی از تاسیسات ملحق نموده است. ایران در دوره زمانی میان آغاز فعالیتهای تبدیل در تاریخ 17 دسامبر 2011 و 12 اوت 2012 مقدار 25/71 کیلوگرم UF6 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 را در این فرآیند تزریق نموده است و مقدار 1/31 کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 به شکل U3O8 تولید کرده است.
ه- ابعاد نظامی احتمالی38. گزارشهای قبلی مدیر کل مسایل باقیمانده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران و اقداماتی را که لازم است ایران برای حل این مسایل انجام دهد مشخص نموده اند.[40] آژانس از سال 2002 به نحو فزاینده ای نسبت به وجود احتمالی فعالیتهای آشکار نشده مرتبط با امور هسته ای که سازمانهای نظامی مربوطه در آن دخیل بوده اند از جمله فعالیتهای مرتبط با توسعه خرج هسته ای موشک نگرانی داشته است.
39. ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیر کل (GOV/2011/65) تحلیل مفصلی از اطلاعات در دسترس آژانس را ارائه نمود که نشان می داد ایران فعالیتهایی را اجرا کرده است که با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای مرتبط است. این اطلاعات از انواع گسترده ای از منابع مستقل از جمله از تعدادی از کشورهای عضو، در نتیجه تلاشهای خود آژانس و از اطلاعاتی که خود ایران تهیه کرده بدست آمده و روی هم رفته آژانس آنها را معتبر ارزیابی کرده است. اطلاعات مزبور نشان می دهند که فعالیتها قبل از اواخر سال 2003 تحت یک برنامه ساختار بندی شده رخ داده اند؛ و برخی از آنها بعد از سال 2003 نیز ادامه یافته اند؛ و ممکن است برخی از آنها هنوز هم ادامه داشته باشند. آژانس از نوامبر 2011 اطلاعات بیشتری بدست آورد که تحلیل مندرج در ضمیمه مذکور را بیشتر مورد تایید قرار می دهد.
40. شورای امنیت در قطعنامه 1929 (2010) تعهدات ایران را برای انجام اقداماتی که شورای حکام در قطعنامه های GOV/2006/14 و GOV/2009/82 ایران را ملزم به آن نموده است و برای همکاری کامل با آژانس در خصوص مسایل باقی مانده مخصوصاً مسایلی که موجب نگرانیهایی درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران شده اند از جمله دسترسی بدون تاخیر به سایتها، تجهیزات، اشخاص و اسناد مورد درخواست آژانس مجدداً مورد تایید قرار داد.[41] شورای حکام در قطعنامه GOV/2011/69 مورخ 18 نوامبر 2011 نگرانی عمیق و فزاینده خود را در مورد مسایل حل نشده مربوط به برنامه هسته ای ایران از جمله مواردی که برای خارج کردن وجود ابعاد نظامی احتمالی نیازمند روشن شدن هستند ابراز نمود.
41. پارچین: چنانکه در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیر کل بیان شده است[42] اطلاعاتی که کشورهای عضو به آژانس داده اند نشان می دهند که ایران برای انجام آزمایشهای هیدرودینامیک یک مخزن بزرگ مواد انفجاری ساخته است. اطلاعات مزبور همچنین نشان می دهند که این مخزن در سال 2000 در پارچین نصب شده بود. محل استقرار این مخزن در سایت پارچین در ماه مارس 2011 مشخص شد. آژانس در ژانویه 2012 ایران را از این محل مطلع ساخت.
42. تصویر های ماهواره ای دوره زمانی فوریه 2005 تا ژانویه 2012 که در اختیار آژانس هست تقریباً هیچ فعالیتی را در داخل یا نزدیک ساختمانی که این مخزن در آن قرار دارد نشان نمی دهد. اما از زمان نخستین درخواست آزانس برای دسترسی به این محل، تصویرهای ماهواره ای نشان می دهند که فعالیتهای گسترده انجام شده و تغییراتی در نتیجه آن در این محل روی داده است. از فوریه 2012 تعدادی از تصویرهای ماهواره ای محل مزبور این موارد را نشان می دهند: مقدار زیادی مایع سیال که منشأ آن ساختمانی است که مخزن در آن قرار دارد؛ تجهیزات در انبار بازی که بیرون از ساختمان قرار دارد؛ ملزومات بیرونی متصل به خود ساختمان برداشته شده اند؛ و حضور وسایل حمل و نقل سبک و سنگین. تصویرهای ماهواره ای نشان می دهند که از تاریخ مه 2012 پنج ساختمان یا سازه های دیگر در این محل تخریب شده اند و خطوط برق، حصارها و همه جاده های صاف پاکسازی شده اند. خراشهای عمده روی زمین و نماسازی در ناحیه گسترده ای از محل مزبور و اطراف آن انجام شده و جاده خاکی های جدیدی ساخته شده است. از اوت 2012 تصویرهای ماهواره ای نشان می دهند که ساختمان این مخزن پوشانده شده است. با توجه به همین فعالیتهای گسترده است که توانایی آژانس برای راستی آزمایی اطلاعاتی که نسبت به آنها نگرانی دارد دچار اثرات منفی شده است و زمانی که آژانس به این محل دسترسی بیابد توانایی آن برای اجرای راستی ازمایی موثر به نحو عمده ای خدشه دار خواهد شد.
43. ایران طی نامه مورخ 29 اوت 2012 به آژانس اعلام کرد که ادعای فعالیتهای هسته ای در سایت پارچین بی اساس است و «فعالیتهای اخیری که ادعا شده در نزدیکی محل مورد نظر آژانس انجام شده است هیچ ارتباطی با محل مشخص شده از سوی آژانس ندارد».
44. فعالیتهای مشاهده شده و نامه مورخ 29 اوت 2012 ایران، ارزیابی آژانس را مبنی بر ضرورت دسترسی بدون تاخیر بیشتر به محل پارچین را بیش از پیش تقویت می کند.
و – اطلاعات طراحی45. ایران بر خلاف موافقتنامه پادمان و قطعنامه های شورای حکام و شورای امنیت مواد کد اصلاحی 1/3 بخش عمومی ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمان ایران را اجرا نمی نماید.[43] این کد مقرر می دارد که اطلاعات طراحی برای تاسیسات جدید به محض اینکه تصمیم به ساخت آن و یا صدور مجوز برای ساخت تاسیسات جدید ، هر کدام که اول باشد، اتخاذ شد به آژانس تسلیم شود. کد اصلاحی 1/3 همچنین مقرر می دارد که اطلاعات طراحی کامل تر به محض اینکه طراحی در تعریف پروژه، طراحی اولیه، ساخت و مراحل شروع اجرا توسعه یافت باید تسلیم گردد. ایران تنها کشور با فعالیتهای عمده هسته ای است که آژانس در آنجا موافقتنامه جامع پادمان را انجام می دهد و این کشور مواد کد اصلاحی 1/3 را اجرا نمی کند. اشاره به این نکته حائز اهمیت است که فقدان این گونه اطلاعات اولیه زمانی را که برای برنامه ریزی ترتیبات ضروری پادمان در اختیاز آژانس است کاهش می دهد بویژه در مورد تاسیسات جدید و نیز سطح اعتماد را در صورت فقدان سایر تاسیسات هسته ای تقلیل می دهد.[44]
46. ایران آخرین بار اطلاعات طراحي برای راكتور IR-40 را در سال 2007 به آژانس ارائه داد اما از سال 2006 پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوط به تاسیسات را ارائه نکرده است. ایران از سال 2007 کارهای مهم طراحی و ساختمانی بیشتری در مورد راکتور انجام داده لیکن اطلاعات بیشتری را مطابق کد اصلاحی 1/3 بخش عمومی ترتیبات فرعی فراهم نکرده است. فقدان اطلاعات به روز شده در مورد راکتور IR-40، تاثیر نامطلوبی بر توانایی آژانس جهت راستی آزمایی موثر طراحی این تاسیسات و اجرای یک رویکرد پادمانی موثر داشته است. آژانس در تاریخ اول اوت 2012 تحقیقاتی را در مورد سایت انجام داد تا مشخص نماید که کدام تجهیزات پادمانی برای نصب در رآکتور IR-40 لازم است و در کجا باید مستقر شود. اگر چه ایران برخی جزئیات فنی مربوطه را در طول آن بازدید به آژانس ارائه کرد اما پرسشنامه اطلاعات طراحی بروز شده را ارائه نکرد.
47. همانطور كه پيش از اين گزارش شده است، پاسخ ايران به درخواستهاي آژانس براي تاييد يا ارائه اطلاعات بيشتر درمورد اظهاراتش مبني بر قصد ساخت تاسيسات هسته اي جديد اين است كه اطلاعات لازم را در "زمان مقتضي" ارائه خواهد داد به جاي اينكه براساس ملزومات كد اصلاحي 3.1 بخش عمومی ترتيبات فرعي موافقت نامه پادمانش عمل نمايد.[45]
J. پروتكل الحاقي48. برخلاف قطعنامه هاي مربوط شوراي حكام و شوراي امنيت، ايران پروتكل الحاقي را اجرا نمي نمايد. آژانس در موقعيتي نخواهد بود كه تضمين معتبر درباره فقدان مواد و فعاليتهاي هسته اي اعلام نشده در ایران را ارائه دهد مگر اينكه و تا زمانيكه ايران همكاري لازم را با آژانس از جمله اجراي پروتكل الحاقي بعمل آورد.[46]
k . ساير موضوعات 49. همانگونه كه قبلا گزارش شده است،[47] آژانس به یک اختلاف 19.8 کیلو گرمی بین میزان مواد هسته ای اعلام شده توسط مجری طرح و مقدار اندازه گیری شده توسط آژانس در رابطه با آزمایشات تبدیل توسط ایران بين سالهاي 1995 و 2002 در آزمايشگاه تحقيقاتي چندمنظوره جابربن حيان (JHL) پی برد.[48] در پی تحلیل و سنجش بیشتر آژانس از مواد مربوطه و ازیابی توضیحات و تصحیحاتی که از سوی ایران انجام شده است آژانس توانسته است تا ارزیابی ابتدایی این اختلاف را تقلیل دهد. آژانس و ایران موافقت نمودند که برای حل این اختلاف تحلیل بیشتری انجام دهند.
50. ایران در تاریخ ژوئن 2012 استفاده از یکی از مجموعه های سوخت را که شامل 19 صفحه سوخت با U3O8 غنی سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 بود به عنوان یکی از اجزاء مهم قلب رآکتور تحقیقاتی تهران آغاز کرد. ایران همچنین به استفاده از یک مجموعه سوخت شامل 12 میله از UO2 غنی شده تا 34/3 درصد از اورانیوم 235 به عنوان یکی از مجموعه های کنترل در قلب TTR ادامه داده است. در تاریخ 9 ژوئیه 2012 آژانس دریافت یک مجموعه کنترل سوخت را شامل 14 صفحه و دو میل گرد سوخت حاوی UO2 طبیعی تحقیق نمود. ایران بنا به درخواست آژانس اطلاعات بیشتری را درباره پرتودهی مواد هسته ای دریافت شده از کارخانه تولید سوخت (FMP) و برنامه های مجری رآکتور هسته ای تهران برای تابش دهی چنین موادی در اختیار آژانس قرار داد.
51. همانطور که قبلا گزارش شده است[49] بنا به گفته ایران فعالیت راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر در تاریخ 31 ژانویه 2012 آغاز شد.
L. خلاصه: 52. درحالي كه آژانس به فعالیت های راستی آزمایی در خصوص عدم انحراف مواد هسته اي اعلام شده در تاسيسات هسته اي و مكان هاي خارج از تاسيسات هسته اي اعلام شده از سوي ايران كه تحت توافقنامه پادمان هستند، ادامه مي دهد، از آنجا که ایران همكاري لازم را از جمله در مورد اجراي پروتكل الحاقي، به عمل نمي آورد، آژانس قادر نيست درخصوص عدم فعاليت ها و مواد هسته اي اعلام نشده اطمينان موثقي ارائه دهد و بنابراين نمي تواند نتيجه گيري نمايد كه تمامي مواد هسته اي در ايران براي فعاليت هاي صلح آميز هستند.[50]
53. علی رغم گفتگوی فشرده بین آژانس و ایران از ژانویه 2012 تا کنون، هیچ نتیجه ملموسی جهت حل و فصل موضوعات باقی مانده عاید نشده است. با توجه به ماهیت و میزان اطلاعات معتبر موجود، از نظر آژانس برای ایران ضروری است که بدون تاخیر بیشتر وارد تعامل با آژانس در مورد محتوای نگرانی های آژانس شود. در فقدان چنین تعاملی، آژانس قادر نخواهد بود نگرانی های مربوط به موضوعات مرتبط با برنامه هسته ای ایران از جمله موضوعاتی که نیاز به شفاف سازی دارند تا وجود ابعاد محتمل نظامی برنامه هسته ای ایران را منتفی سازند، حل و فصل نماید.
54. مایه نگرانی است که فعالیتهای انجام شده از فوریه 2012 تا کنون در مکان واقع شده در سایت پارچین که آژانس خواستار دسترسی به آن شده است، تاثیر منفی بر توانایی آژانس جهت راستی آزمایی موثر دارد. آژانس درخواست خود برای دسترسی به این مکان بدون تاخیر بیشتر را تکرار می کند.
55. مديركل همانگونه كه در قطعنامه هاي الزام آور شوراي حكام و شوراي امنيت درخواست شده، اصرار مي دارد كه ايران قدم هايي به سمت اجراي كامل موافقتنامه پادمان و سایر تعهداتش بردار و از ایران مصرانه می خواهد وارد تعامل با آژانس جهت نیل به نتایج ملموس در مورد حل و فصل موضوعات محتوایی باقی مانده شود.
56. مديركل به نحو شايسته به گزارش دهي خود ادامه خواهد داد.
[1] - موافقتنامه بين ايران وآژانس براي اجراي پادمان در ارتباط با پيمان عدم اشاعه سلاحهاي هسته اي (INFCIR/214) كه در 15 مي 1974 لازم اجرا شده است.
[2] - شوراي حکام 11 قطعنامه در ارتباط با اجراي پادمان در ايران تصويب نموده است ( شماره و تاريخ قطعنامه ها ذکر شده است)
[3] - در قطعنامه 1929 (2010) شوراي امنيت تاكيد مي كند از جمله كه ايران بايد بدون تاخير بيشتر اقدامات مورد درخواست شوراي حكام را در ( قطعنامه هاي GOV/2006/14 و GOV/2009/82 انجام دهد؛ تعهدات ايران را براي همكاري كامل با آژانس در خصوص كليه مسائل باقيمانده بويژه آنهايي كه نگرانيهايي را در خصوص ابعاد نظامي ممكنه برنامه هسته اي ايران موجب شده است مورد تاكيد قرار داد؛ تصميم گرفت كه ايران بايد بطور كامل و بدون شرط به موافقتنامه پادمان خود از جمله از طريق اجراي كد اصلاح شده 1/3 ترتيبات فرعي پايبند گردد؛ و از ايران خواست بطور صريح مطابق با مفاد پروتكل الحاق خود عمل نموده و فورا آن را تصويب نمايد ( بندهاي عملياتي 6-1 ).
[4] - شوراي امنيت سازمان ملل قطعنامه هاي زير در خصوص ايران را تصويب کرده است : 1967(2006) ،2006) 1737(، 1747(2007) ، 1803(2008) ، 1835(2008) ، 1929(2010) .
[5] - موافقتنامه ناظر بر روابط بين سازمان ملل و آژانس بين المللي انرژي اتمي در پي تصويب کنفراس عمومي بر اساس توصيه شوراي حکام و تصويب مجمع عمومي سازمان ملل در 14 نوامبر 1957 لازم الاجرا شد. اين موافقتنامه در INFCRC/11 (30 اکتبر 1959) بخش 1.A درج شده است.
[6] - منشور ملل متحد ، ماده 25
[7]- GOV/2012/23, paras 3 and 7.
[8] - GOV2012/23, para. 7.
[9] - GOV/2012/23, para. 9.
[10] - GOV/2012/9, para. 8.
[11] - كليه LOFs در بيمارستانها واقع شده اند.
[12] - در راستاي رويه عادي پادماني، مقادير کمي از مواد هسته اي در تاسيسات (مانند مقداري پسماند و نمونه ها) تحت اقدامات مراقبتي و نظارتي نيستند.
[13] - همانطور که در پرسشنامه اطلاعات طراحی ایران برای کارخانه غنی سازس سوخت اعلام شد
[14] - GOV/2010/10, para. 8 : جناب آقاي عباسي معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان انرژي اتمي ايران مكرر بيان داشته است كه ايران در برنامه دارد كه چهار تا پنج رآكتور جديد تا چند سال ديگر به منظور توليد راديو ايزوتوپ و اجراي تحقيقات احداث نمايد ( ايران توليد غني سازي اورانيوم 20 درصد را متوقف نخواهد كرد، تهران تايمز ، 12 آوريل 2011) همچنين آژانس خبري دانشجويان ايران از او نقل نموده است كه گفته است “براي تامين سوخت براي اين راكتورها ( جديد) ما نياز داريم كه غني سازي اورانيوم 20 درصد را ادامه دهيم” (ايران راكتورهاي تحقيقاتي جديد احداث مي كند – گزارش ، رويتر، 11 آوريل 2011).
[15] - بعضي از اين مواد فرآيند بيشتري را داشته اند همانطورکه متعاقبا در گزارش نشان داده شد.
[16] - احتمالا همه 9156 سانتریفیوژ موجود در آبشارها که با UF6 تغذیه می شوند کار نکنند.
[17] - GOV/2012/9, para. 14.
[18] - نتایج در دسترس آژانس برای نمونه هایی است که تا 30 مارس 2012 برداشته شده است. از زمانی که برای اولین بار کارخانه غنی سازی سوخت عملیاتی شد، آژانس تعداد زیادی نمونه های محیط زیستی در آن برداشته است که نتیجه آنها غنی سازی اورانیوم کمتر از 5 درصد اورانیوم 235 را نشان داده است. تعداد کمی از ذرات نمونه ها که در ناحیه آبشار برداشته شده اند هنوز غنی سازی بالای 5 درصد را نشان می دهد که بیشتر از سطحی است که در پرسشنامه اطلاعات طراحی برای کارخانه غنی سازی سوخت اعلام شده است. چنانکه در بند 7 از سند GOV/2010/46 خاطر نشان شده است آژانس ارزیابی کرده است که این نتایج حاکی از نوعی پدیده فنی شناخته شده مرتبط با شروع به کار آبشارهای سانتریفیوژ است.
[19] - GOV/2011/65, para. 15.
[20]- GOV/2012/23, para.20
[21] ـ نتایج برای نمونه هایی که تا تاریخ 21 آوریل 2012 گرفته شده در اختیار آژانس می باشد.
[22] - ایران تاکنون پرسشنامه اطلاعات طراحی اولیه و سه پرسشنامه اطلاعات طراحی اصلاح شده را به آژانس تحویل داده است. (GOV/2012/9, para. 24) .
[23]- GOV/2009/74, para. 14.
[24]- GOV/2009/74, para.9.
[25]- GOV/2012/23, para. 28
[26] - در تاریخ 11 آوریل 2012 ایران ارتباط بین سیلندر محصول را از فرآیند قطع کرد و آژانس راستی آزمایی نمود که سطح غنی سازی UF6 موجود در سیلندر محصول 2/19 درصد یعنی در چهار چوب سطح اعلام شده در پرسشنامه اطلاعات طراحی است.
[27] - ايران مكان استقرار10 سايت جديد غني سازي را تعيين مي كند. خبرگزاري فارس ، 16 آگوست 2010
[28] - طرح شده در وب سايت رياست جمهوري اسلامي ايران، 7 فوريه 2010در نشاني
[External Link Removed for Guests][29]- - S/RES/1969 (2006), para.2: S/RES/1737 (2006), para.2: S/RES/1747 (2007) para.1: S/RES/1803 (2008), para.1: S/RES/1835 (2008), para.4: S/RES/1929 (2010), para.2.
[30] - TRR راکتوری 5 مگاواتی است که با سوخت غنی شده 20 درصد U-235 کار می کند و برای پرتوافنکی انواع هدف ها، تحقیقات و آموزش مورد استفاده قرار می گیرد.
[31] تأسيسات MIX يك مجموعه سلول داغ براي جداسازي ايزوتوپهاي راديودارويي از هدفها شامل اورانيوم پرتو داده شده در TRR مي باشد. تأسيسات MIX اخيرا هيچ هدف اورانيومي را فرآوري نمي كند.
[32]31- S/RES/1737 (2006), para. 2; S/RES/1747 (2007), para. 1; S/RES/1803 (2008), para. 1; S/RES/1835 (2008), para. 4; S/RES/1929 (2010), para. 2;
[33] GOV/2012/232, para 2
[34] GOV/2010/10, paras. 20 and 21
[35] همانطور که در اطلاعات DIQ ایران برای FPFP اعلام شد.
[36] - GOV/2012/23 para 35
[37] GOV/2003/75, Annex I, para 8
[38] مجموعه نمونه مشابه مجموعه سوخت است با اين تفاوت كه حاوي مواد غيرهسته اي مي باشد
[39] - GOV/2012/23, para.38.
[40] - GOV/2011/29, para. 35; GOV/2011/7, Attachment; GOV/2010/10, paras 40–45; GOV/2009/55, paras 18–25;
GOV/2008/38, paras 14–21; GOV/2008/15, paras 14–25 and Annex; GOV/2008/4, paras 35–42; GOV/2011/65, paras 38-45
and Annex.
[41] - S/RES/1929, paras 2 and 3.
[42] - GOV/2011/65, Annex, para. 49.
[43] - بر اساس ماده 39 موافقتنامه پادمان ايران، ترتيبات فرعي موافقت شده نه مي تواند بصورت يكجانبه تغيير يابد، و نه مكانيسمي در موافقت نامه پادمان براي تعليق مفاد توافق شده ترتيبات فرعي وجود دارد. بنابراين، همانطور كه قبلا در گزارشهاي مديركل تشريح شده است (see e.g. GOV/2007/22, 23 May 2007), كد 3.1 كه ايران آن را در سال 2003 پذيرفته است همچنان معتبر است. ايران همچنين بر اساس پاراگراف 5 قطعنامه 1929 (2010) شورای امنيت ملزم است كه " به طور كامل و بي قيد و شرط به موافقتنامه پادمان با آژانس شامل اجراي كد اصلاحي 3.1 پايبند باشد".
[44] - GOV/2010/10, para, 35.
[45] - GOV/2011/29, para. 37; GOV/2012/23, para. 29.
[46] - پروتكل الحاقي ايران را شورا در 21 نوامبر 2003 تاييد نمود و ايران آن را در 18 دسامبر 2003 امضا كرد هرچند كه هنوز تصويب نشده است. ايران پروتكل الحاقي را به طور موقت ميان دسامبر 2003 و فوريه 2006 اجرا نمود.
[47] - GOV/2012/9, para, 46.
10- این مواد از تاریخ 2003 از سوی آژانس ممهور شده بود.؛
GOV/2003/75, paras 20–25 and Annex 1; GOV/2004/34, para. 32,
and Annex, paras 10–12; GOV/2004/60, para. 33, Annex, paras 1–7; GOV/2011/65, para. 49.
[49] - GOV/2012/9, para. 49.
[50] . شوراي حكام از اوايل 1992 در مقاطع مختلف چندين بار تاييد كرده است كه ، پاراگراف 2 از (Corr) INFCIRC/153كه داير بر ماده 2 موافقتنامه پادمان ايران است آژانس را مختار و ملزم به جستجو و راستي آزمايي هر دو موضوع انحراف مواد هسته اي از فعاليتهاي اعلام شده (صحت) و همچنين نبود فعاليتهاي هسته اي اعلام نشده در كشور (یعنی کامل بودن) كرده است. ( به عنوان مثال بنگريد به GOV/OR.864, para. 49).
