اخبار پیرامون پرونده فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران

[mm1990]

بازی جدید غربیها : حضور اسرائیل در مذاکرات!!! بیش کشیدن بحث موشکهای دوربرد ایران - خوشبختانه مورد اول با موضعگیری قاطعانه وزیر امورخارجه مواجه شد.

[شیرافکن]

دنیس راس: دادن "حقّ غنی سازی" به ایران، توهّم ایرانیان است
دنیس راس: این پیامی است برای ایران: اگر فکر می کنیدکه نیازی به تکان دادن در برنامه هسته ای ندارید ولی تحریم ها کاسته می شوند؛ دوباره فکر کنید. بدانید، تنها راه کاهش واقعی تحریم ها؛ عقب گرد در برنامه هسته ای است: ایست کامل!
گروه سیاسی مشرق- از ابتدای شروع روند دیپلماتیک دولت، خوش بین های ذوق زده، بطور عمومی یک دلیل برای سازنده بودن مذاکرات داشتند، اینکه «نتانیاهو» از مذاکرات و روندی که «جواد ظریف» در پیش گرفته؛ بسیار عصبانی است. متأسّفانه، هنوز هم و بعد از انعقاد «توافق نامه ژنو 6»، باز هم همین دلیل مطرح می شود.
برای مثال، «ظریف» که برای ادای توضیحات درباره توافق در مجلس حاضر شد، می گوید: «این (توافقنامه) شرایط را عوض می کند، فضای جهانی را عوض می کند، اسرائیل، رژیم صهیونیستی و «نتانیاهو» که دست و پا می زند که این شرایط را بهم بزنند؛ بخاطر این است که میلیاردها دلار هزینه کردند از ایران چهره غلطی بسازند و امروز این چهره در هم فرو ریخته است. نگرانی رژیم صهیونیستی از این است»[1].

با این حال، «دنیس راس» - دستیار ارشد سابق «اوباما» و عضو ارشد شورای امنیت ملّی آمریکا (NSC)- که همواره بعنوان یکی از دست راستی ترین مشاورین امنیتی دولت دموکرات «اوباما» مطرح می شود و حامی سرسخت منافع رژیم صهیونیستی است؛ اخیراً در مقاله ای مهم برای «انستیتو واشینگتُن»، مباحث مهمّی را مطرح می کند. وی ضمن تشریح نگرانی های رژیم غاصب و کشورهایی چون عربستان، اشاره می کند که در «ژنو»، هیچ تخلّفی نسبت به خط کشی های استراتژیک رژیم صهیونیستی، از سوی آمریکا وجود نداشته است. این دقیقاً همان حرفی است که «جان کری»، بلافاصله بعد از امضای توافق در بیانیه مطبوعاتی اش در «ژنو» گفت: با اسرائیل، اختلافات تاکتیکی داریم.


دنیس راس در کنار نتانیاهو

وی همچنین در رابطه با مهمترین چالش ها و نقاط این توافق نامه صحبت می کند، «راس» معتقد است که متن سند به هیچ عنوان به صراحت "حقّ غنی سازی" برای ایران را به رسمیت نشناخته است. «راس» در جمله بسیار مهمّی می گوید که، در نهایت آمریکا هیچ توافقی که غنی سازی در داخل ایران را بعناون یک حقّ شناسایی کند؛ نخواهد پذیرفت، زیرا از نظر آنان داشتن غنی سازی هسته ای در خاک ایران، امتیاز باارزش تری از بمب است.

«راس» می نویسد: این همچنین پیامی است برای ایران: اگر شما فکر می کنید که نیازی به تکان دادن در برنامه هسته ای تان ندارید و اینکه، تحریم ها از وزن شان به شدّت کاسته می شود؛ دوباره فکر کنید. ایرانی ها باید بدانند که تنها راهی که ایران بتواند به یک آرامش واقعی از تحریم ها برسد، این است که از برنامه هسته ای اش عقب گرد کند؛ ایست کامل!!!


دنیس راس در کنار ایهود باراک - وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی-

آنچه «راس» گفته، کاملاً بر آخرین بیانیه رسمی- تصویری «وزارت خارجه آمریکا» درباره مفادّ «توافق مقدّماتی ژنو» منطبق است، «کری» می گوید: «این توافقی که فقط ما (آن را) امضاء کردیم، اوّلین مورد در تمام دهه است که هر نوع محدودیت معناداری بر برنامه هسته ای ایران؛ را قرار داده است. و ما تنها پیشرفت آن را کُند نکردیم، ما در واقع آن را متوقّف کردیم و حتّی در برخی از حوزه های کلیدی آن را به عقب برگرداندیم. این خیلی مهم است. این بدین معناست، همچنین که ما در حال ادامه حرکتِ رو به جلو بوسیله مذاکرات هستیم، برنامه اتمی ایران به جلو نمی رود؛ و در برخی موارد آن، به عقب بر می گردد»[2].


بیانیه تصویری بسیار بااهمیت جان کری درباره گفتگوهای ژنو: ایران به عقب بر می گردد

یک فرد مطّلع به نقل از یکی از اعضای تیم مذاکراتی، به منابع «مشرق»گفته بود که «جان کری» در خلال مذاکرات گفته است: مسیری که می رویم این است که گفته می شود، الآن شما به سرعت می دوید، ما از شما می خواهیم سرعت تان را کُند کنید، سپس شما کاملاً خواهید ایستاد؛ نهایتاً می بینید که در حال عقب رفتن هستید. این جملات شباهت غیرقابل تصادفی با بیانیه جدید و رسمی «کری» دارد.

«راس» هم در جملاتی شبیه به آنچه «کری» گفته، می گوید: آنچه آمریکا هرگز نخواهد پذیرفت، غنی سازی داخل کشور ایران است که از بمب باارزش تر است و سپس می گوید، تشریح این خط قرمز آمریکا این اطمینان را از طرف ایرانی ها می دهد که درباره آنچه ما می توانیم بپذیریم، توهّم نداشته باشند. مقامات و عناصر امنیتی- اطّلاعاتی آمریکا، به صراحت اعلام می کنند که داشتن یک برنامه غنی سازی واقعی در ایران، تنها یک توهّم است.

آمریکا در گام میانی و گام نهایی می تواند دو راه را در برابر ایران باز کند، 1- اجازه حفظ "غنی سازی ویترینی" چنانچه ایران در «توافق ژنو» پذیرفته، بدون شناسایی هیچ حقّی برای غنی سازی و 2- ایست کامل غنی سازی. در برهه کنونی، آمریکایی ها بطور مشخّصی تمام سعی خود را برای اخذ امتیازات نهایی از ایران متمرکز کرده اند؛ این نمایش اشتهای سیری ناپذیر قدرت استکبار است. بنابر این فعلاً فشارها برای مجاب کردن تیم مذاکراتی ایران به انهدام کامل غنی سازی در حال جریان است، اگر دیپلمات های ایران این پیشنهاد را نپذیرند؛ لاجرم باید به "غنی سازی ویترینی ژنو" اکتفاء کنند.

«پایگاه خبری- تحلیلی مشرق»، بمنظور تنویر افکار عمومی، مقاله «دنیس راس» را بدون ردّ یا پذیرش مفادّ آن، منتشر می کند:




***

چطور درباره توافق اوباما با ایران، فکر کنیم[3]

25 نوامبر 2013


توافق نه یک "پیشرفت خارق العاده" است نه یک "شرمندگیِ از تسلیم شدن"، بلکه نسبتاً یک "بده بستان متقابل" (a cap for a cap) با عقب گردهای محدود از سوی طرفین؛ برای 6 ماهه آینده است.

با وجود همه هیاهوهایی که ابتدای شنبه شب بوجود آمد، "گام اوّل" توافق بین قدرت های جهانی و ایران نه نویدبخش یک پیشرفت خارق العاده در خاتمه دادن به کشمکش ها درباره برنامه اتمی ایران است؛ نه زمینه چینی برای اجازه دادن به خیز برداشتن ایران به سمت بمب. برای کسانی که ادّعا می کنند، در حالیکه ساعت تیک تاک می کند، ایران به خط نزدیکِ قابلیت گریز هسته ای (Breakout) نزدیک می شود؛ این توافق ساعت را برای 6 ماه آینده متوقّف می کند، حتّی اگر فرض کنید که ایران زندکی می کند تا چانه زنی کند. و اقدامات شفاف ساز که دسترسی بسیار بیشتری نسبت به گذشته داده، در این دوره، قطعاً انگیزه ایران برای تقلّب در توافق را کاهش می دهد.

بنابر این موضوع، یک پیشرفت خارق العاده نیست یا آنطور که یک منتقد برجسته ]احتمالاً: نتانیاهو[ ادّعا می کند، یک "شرمندگیِ از تسلیم شدن" نیست؛ موضوع واقعاً چیست؟ توافق باید آنطوری دیده شود که هست: "بده بستان متقابل" با عقب گردهای محدود از سوی طرفین؛ طیّ 6 ماهه آتی. ایرانی ها بر غنی سازی 20 درصد و توسعه کارخانه آب سنگین خود سرپوش می گذارند ]:محدود می کنند بدون از بین بردن توانایی[ و سانتریفیوژهایشان را زیر 20000 عدد نگاه می دارند. آنها انباشت مواد غنی شده 20 درصد خود را به شکلی که تاحدودی اطمینان بخش تر است، برمی گردانند. «ایالات متّحده»، به همراه شرکایش در مذاکرات، موافقت می کنند که به نوبه خود، تحریم هایی که فشارهای وحشتناکی به اقتصاد ایران تحمیل می کنند، را اضافه نکنند؛ این در حالیست که الآن اجازه دسترسی محدود (ایران) به ارز رد شد، تجارت فلزّات گران بها، خودرو و بخش های هواپیمایی آسان شد و تجارت در موارد تحریم نشده مثل غذا و دارو نیز تسهیل شد.

آنچه که معامله به دست می آورد، چیست؟ حدّاقل، اینجا زمان بیشتری است برای اینکه ببینیم، یک توافق جامع امکان پذیر است؛ بدون اینکه ساعت بیشتر تیک تاک کند و همزمان فاصله ایران برای گریز به سمت بمب هسته ای، کمتر شود. با توجّه به اینکه ایرانیان، در میان تهدید قریب الوقوع تحریم های جدید، نیاز به مذاکره ندارند (هنوز ممکن است «کنگره»، رأی دادن به دور تازه ای از تحریم ها را انتخاب کند، امّا فقط وقتی افزایش تحریم ها را به کار خواهند گرفت که هیچ توافقی در پایان دوره 6 ماهه حاصل نشود).

در حال حاضر مسئله اصلی این است که در آن زمان، ما چه کار باید کنیم. یک سفارش فوریِ نتیجه بخش برای دولت «اوباما» این است که، به نگرانی هایی آن کسانی که برای توافق ضجّه می زنند، توجّه کند به جای اینکه همه آنها را رد کند. اسرائیلی ها از این وحشت دارند که تحریم ها، توسّط کشورها و کمپانی هایی که به موقعیت خود در آینده پس ازتحریم ها می پردازند؛ فرسوده شوند. این خیال نیست امّا هنوز به وقوع نپیوسته است. اسرائیلی ها نگران هستند که گام اوّل، آخرش باشد؛ در اصل می ترسند که ایران با تثبیت قابلیت گریز (Breakout) رها شود. «کاخ سفید» دوباره باید به اسرائیلی ها قوّت قلب دهد که این قید آنها را فهمیده و آنها را جدّی می گیرد.


اسرائیل، و در این موضوع عربستان، این ترس به دلشان می رود که آیا این توافق قدرت نفوذ حیاتی ما را از بین خواهد برد، و آیا ما این اراده و وسیله ای برای فشار به ایرانیان را خواهیم داشت. هر دو متّحد نگرانند که ایران آمادگی های آنها را برای امضاء کردن قرارداد، مورد توجّه قرار دهد. این نشان می دهد که «ایالات متّحده»، در نهایت با "لحظه های فعلی" برنامه هسته ای ایران، زندگی می کند؛ در حالیکه ایران می تواند، برنامه را در زمان مدّنظر خود بمنظور رسیدن به بمب رها کند.

یکی از راه های پرداختن به نگرانی های اسرائیل این است که بر تعیین اعمال کامل تحریم هایی که ما آنها را آسان نمی کنیم؛ تأکید شود. «وزیر خارجه آمریکا»، «جان کری» به همین اندازه گفت که، همکاری نزدیک با اسرائیل برای ایجاد این اطمینان که تحریم ها مورد غفلت قرار نمی گیرند؛ به احیای اعتماد (طرفین) کمک خواهد کرد.

از همان ابتدای دولت «اوباما»، تلاش قدرتمندی با اسرائیل، برای شناسایی تحریم هایی که بزرگترین تأثیرات بر اقتصاد ایران را داشته باشد؛ شکل گرفت. ایرانی ها تلاش می کنند که تحریم ها را دور بزنند و کشورهایی که با ایران همکاری می کنند، "راه حل ها" را انجام می دهند. چرا نباید آن تلاش های مشترک (بین آمریکا- اسرائیل) دوباره تشدید شوند و به سرعت، منفذها(ی ایران) بسته شوند؟ به همین نحو، بگذارید اسرائیلی ها، سعودی ها و دیگران بدانند که ما همچنان، فرستادن مقامات ارشد «وزارت خزانه داری» به کشورها و شرکت هایی که علائم اشتیاق برای از سرگیری فعّالیت های تجاری با ایران را می فرستند؛ را ادامه می دهیم با هدف تأکید خصوصی و عمومی بر اینکه ادامه انجام این کار، چه هزینه های معروف و خطرات اقتصادی دارد.

این همچنین پیامی است برای ایران: اگر شما فکر می کنید که نیازی به تکان دادن در برنامه هسته ای تان ندارید و اینکه، تحریم ها از وزن شان به شدّت کاسته می شود؛ دوباره فکر کنید. ایرانی ها و - دیگران- باید بدانند که تنها راهی که ایران بتواند به یک آرامش واقعی از تحریم ها برسد، این است که از برنامه هسته ای اش عقب گرد کند؛ ایست کامل.

و این توضیح به یک نقطه بزرگتر می رسد. آن کسانی که از عواقب این توافق مقدمّاتی می ترسند، مضطرب هستند که «ایالات متّحده» بیش از اندازه نسبت به شکست دیپلماسی نگران باشد، و در واقع اینکه؛ آمریکا توافق بدی را بپذیرد که ایران را در موقعیتی که قابلیت گریز (Breakout) داشته باشد، رها می کند. گفتن اینکه، عدم معامله بهتر از یک معامله بد است؛ شعار خوبی است. امّا اسرائیل و سعودی ها، در میان دیگر منتقدین، هیچ تصوّری ندارند که دولت «اوباما» درباره اینکه توافق بد چیست؛ چطور فکر می کند. متن این توافق موقّت در این خصوص، کمی نشان می دهد که متن، وقتی از توافق جامع (نهایی) صحبت می کند؛ چنین شرحی را پیگیری می کند: "برنامه غنی سازی، همراه با پارامترهای توافقِ دوطرفه مطابق با نیازهای عملی، تعریف دوطرفه ای است". آیا ایرانی ها، نیازهای غنی سازی خود را بصورت محدود شده، تعریف می کنند؟

برای دوستان ما پاسخ منفی است، و بدتر اینکه آنها می بینند که حتّی اگر به صراحت به "حقّ غنی سازی" اذعان نکنند؛ در عمل ما در حال پذیرش آن هستیم ]در حالیکه اینطور نیست[. بگذارید به آنها اجازه دهیم که بدانند، ما چه چیزی را به عنوان یک توافق بد مورد توجّه قرار داده ایم و آن را نخواهیم پذیرفت: هر چیزی که نتواند برنامه ایرانیان را به تعداد کم سانتریفیوژ برگرداند، مجوّز غنی سازی در داخل کشور باشد که ارزش آن از بمب بیشتر است، اجازه تأسیسات آب سنگین باشد و فاقد اقدامات شفاف سازی کافی باشد که محدودیت های آنها را راستی آزمایی کند.

تشریح معامله بد ]آنطور که گفته شد[ نه تنها به دوستان ما اطمینان قلب مجدّد می دهد، علاوه بر این به حفظ سیاست هایمان در خانه (داخل آمریکا) کمک می کند و این اطمینان را از طرف ایرانی ها می دهد که درباره آنچه ما می توانیم بپذیریم، توهّم نداشته باشند.

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

گزارش ویژه
[External Link Removed for Guests]
احتمال دارد 1+5 بخواهد از خلا زمانی که میان تاریخ امضا و تاریخ اجرای توافق ژنو بوجود آمده، برای تشدید تحریم ها علیه ایران استفاده کند.



محمد صدری، ایران هسته ای- کارشناسان در تهران هشدار می دهند احتمال دارد 1+5 بخواهد از خلا زمانی که میان تاریخ امضا و تاریخ اجرای توافق ژنو بوجود آمده، برای تشدید تحریم ها علیه ایران به منظور افزایش قدرت چانه زنی خود در مذاکرات بر سر توافق نهایی استفاده کند.

مطابق توافقنامه ژنو که روز 3 آذر (24 نوامبر) میان ایران و 1+5 امضا شد، امریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت هیچ یک حق تصویب تحریم جدیدی را علیه ایران ندارند.

با این حال، از آنجا که دو طرف به طور غیر رسمی اعلام کرده اند اجرای تواف از ماه ژانویه (دی ماه) آغاز خواهد شد، اروپا و امریکا رویه تشدید تحریم های ایران را در پیش گرفته اند.

طی دو روز گذشته هم در امریکا و در اروپا تحرکات جدیدی برای افزودن بر تحریم های ایران آغاز شده است.

شورای اروپا روز2 آذر (23 نوامبر) نام 17 شرکت ایرانی را به فهرست تحریم های خود افزود.

دادگاه عالی اتحادیه اروپا روز 25 شهریور (16 سپتامبر) تحریم این شرکت ها را ابطال کرده بود ولی شورای اروپا به جای فرجام خواهی ترجیح داد مجددا آنها را تحریم کند.

علت هم این بود که مقام های اروپایی اعتراف می کردند که شانسی در فرجام خواهی ندارند.

شرکت مدیریت ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای ایران و 16 شرکت کشتی‌رانی شرکت‌هایی هستند که در فهرست تحریمی اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند.

شورای اتحادیه اروپا همچنین تحریم‌ها علیه سه شرکت «ایران ترانسفو»، شرکت «توربوکمپرسور نفت آسیا»، و شرکت «ساخت توربوپمپ» و «کمپرسور ساتاک» را لغو کرده است.

پست بانک ایران، بیمه ایران، کشتی‌رانی گودلاک، بانک توسعه صادرات، بانک بین‌المللی پرشیا، بانک رفاه کارگران و شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی شرکت‌هایی بودند که به علت نبود شواهد و مدارک معتبری از همکاری آنها با برنامه هسته‌ای ایران از تحریم‌ها معاف شده بودند.

فهرست 16 شرکت کشتی‌رانی که اتحادیه اروپا آنها را در فهرست جدید تحریم‌های خود قرار داده عبارتند از:

1- شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران

2- شرکت کشتیرانی بوشهر

3- شرکت کشتیرانی حافظ دریا

4- کشتیرانی ایران و مصر

5- کشتیرانی اییرین وست شیپ

6- شرکت مالتا

7- شرکت کشتیرانی جی‌ام‌بی‌اچ اروپا

8- شرکت مهندسی و خدمات دریایی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی

9- شرکت دریایی آی‌اس‌آی مالتا

10- شرکت کشتیرانی خزر

11- شرکت کشتیرانی ماربل

12- شرکت کشتیرانی سفیران پیام دریا

13- شرکت خدمات کامپیوتری کشتیرانی

14- شرکت کشتیرانی سروش سرزمین اساطیر

15- آژانس کشتیرانی راه جنوب

16- شرکت کشتیرانی والفجر 8

در خبری دیگر، امریکایی ها هم اعلام کرده اند که به زودی تحریم های جدیدی را به بهانه نقض حقوق بشر علیه ایران تصویب خواهند کرد.

کارشناسان عقیده دارند این رویه غرب نشان دهنده این است که اروپا و امریکا به فاصله زمانی نوامبر تا ژانویه به عنوان فرصتی برای افزودن بر تحریم های ایران تا حداکثر مقدار ممکن نگاه می کند تا قدرت چانه زنی خود را در مذاکراتی که باید تا 6 ماه آینده درباره توافق جامع انجام شود، افزایش بدهد.

یک کارشناس در تهران که با موضوع درگیر است، به «ایران هسته ای» گفت: «اگر این رویه ادامه پیدا کند ایران هم باید از حق خود برای توسعه تاسیسات هسته ای از الان تا ماه ژانویه استفاده کند. این حق قانونی ایران است و قدرت چانه زنی آن را در مذاکرات نهایی هم افزایش خواهد داد».

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

گزارش ویژه
[External Link Removed for Guests]
منابع فنی در تهران می گویند بازدیدی که روز 17 آذر از اراک انجام خواهد شد مربوط به کارخانه تولید آب سنگین است و ربطی هم به توافق ژنو ندارد.



ایران هسته ای- منابع فنی در تهران می گویند بازدیدی که روز 17 آذر از اراک انجام خواهد شد مربوط به کارخانه تولید آب سنگین است و ربطی هم به توافق ژنو ندارد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی به تازگی [External Link Removed for Guests] که روز 17 آذر 1392 (8 دسامبر 2013) از کارخانه تولید آب سنگین در اراک بازدید خواهد کرد.

بسیاری از رسانه های داخلی این کارخانه را راکتور آب سنگین (IR-40) که در اراک در حال ساخت است اشتباه گرفته و خبر بازدید آژانس از راکتور را منتشر کردند.

راکتور اراک و تاسیسات تولید آب سنگین در اراک دو تاسیسات کاملا جداگانه است.

آژانس مدت ها خواهان آن بود که بتواند از کارخانه تولید آب سنگین در اراک بازدید کرده و از ده ها تن آب سنگین تولید شده در آن که در اصفهان نگهداری می شود نمونه برداری کند.

ایران به دلیل فراقانونی بودن این درخواست تا کنون با آن مخالف کرده بود اما در [External Link Removed for Guests] میان ایران و آژانس در ماه گذشته این موضوع مورد توافق قرار گرفت.

کارخانه تولید آب سنگین در اراک یک تاسیسات هسته ای نیست و تحت پادمان قرار ندارد.

علاوه براین، منابع فنی می گویند این موضوع ربطی به توافق ژنو ندارد چرا که

اولا هنوز اجرای توافق ژنو آغاز نشده و این توافق از دی ماه (ژانویه) آغاز خواهد شد.

ثانیا، در توافق ژنو هیچ اشاره ای به کارخانه تولید آب سنگین در اراک نشده و همه بحث ها درباره راکتور آب سنگین است. مطابق این توافق تهران متعهد شده است کلیه فعالیت های هسته ای در این تاسیسات را متوقف کرده و هیچ عملیات بازفرآوری انجام ندهد.

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

معاون مشاور امنیت ملی امریکا:
[External Link Removed for Guests]
اصل قضیه این است که طبق توافقنامه، آنها به صورت ذاتی چنین حقی ندارند بلکه می توان درباره آن می توان مذاکره کرد.



ایران هسته ای- بنجامین بی رودز معاون سوزان رایس مشاورامنیت ملی امریکا در گفت وگویی با سی ان ان یک تفسیر کاملا روشن از توافقنامه ژنو ارائه کرد و گفت طبق این توافقنامه ایران حقی برای غنی سازی اورانیوم ندارد مگر اینکه این حق در گام نهایی برای آن تعریف شود.

[External Link Removed for Guests]بن رودز با کریستین امانپور از سی سان ان که روز شنبه 9 آذر 1392 انجام شده چنین است:

***

کریستین امانپور: آیا شما بر این باورید که نخست وزیر(نتانیاهو) ساده لوحی می کند که می گوید تحریم ها باعث خواهند شد که ایران به طور کامل برنامه هسته ای خود را تسلیم کند؟

بنجامین رودز: در مورد نخست وزیر نتانیاهو معتقدم که اسرائیل حق دارد که درباره ایران و نیات آن مشکوک باشد. با توجه به تهدیدی که از جانب ایران به سمت اسرائیل در طی سالهای اخیر مطرح شده است قابل درک است که آنها ( اسرائیلی ها) موضعی سخت درقبال توافقنامه بگیرند. ما در مورد اینکه آیا آنها(ایرانی ها) گام نخست را برمی دارند ، اختلافات تاکتیکی با اسرائیلی ها داشتیم استدلال ما این بود که در ابتدا باید گام نخست برداشته شود و برنامه متوقف شود تا آنها در مسیر شش ماه آینده پیشرفت نکنند. در مورد پرسش شما باید گفت ما معتقد نیستیم که بتوان با تحریم ها ایران را به نقطه ای رساند که تسلیم شود و همه چیز را در ازای هیچ چیز تسلیم کند. ما معتقدیم که باید تحرکات دیپلماتیک باشد. به همین علت ما تمایل داشته ایم که تخفیف محدود تحریم ها را ارائه کنیم. ما در نهایت باید به توافق بین 1+5 و ایران دست یابیم. ما معتقدیم که تحریم ها بخشی از فشاری بودند که آنها را به پای میز مذاکره آورد. بدون تحریم ها ما در این نقطه نمی بودیم اما در نهایت باید از تحریم ها برای راه حل دیپلماتیک استفاده کرد.

کریستین امانپور: موضوع روز به غنی سازی مربوط می شود.

بنجامین رودز: اول اینکه ما حق داشتن برنامه ی صلح آمیز هسته ای را به رسمیت می شناسیم اما حق داشتن توانایی داخلی غنی سازی را نمی پذیریم. واقعیت این است که اکنون ایران ناقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد است که بخشی از آن غنی سازی است. چیزی که ما می گوئیم این است که به عنوان بخشی از راه حل نهایی، می توان به یک وضعیت مورد توافق دو طرف رسید که برنامه ایران متفاوت با برنامه کنونی باشد. آنها(ایرانی ها) عناصر این برنامه را برچینند و محدودیت و تدابیر راستی آزمایی را بپذیرند و ظرفیت بسیار محدود غنی سازی در خاک ایران داشته باشند با این وجود این چیزی است که اگر ما با آن موافقت کنیم، شدنی است، اگر پنج بعلاوه یک موافقت کند می شود. اگر ما به این توافق نرسیم آنگاه به وضعیت کنونی بازخواهیم گشت که در آن ایران ناقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد است و به تعهدات خود عمل نمی کند و با فشار روبرو می شود. توافقنامه گام نخست روشن می کند که در طی شش ماه آینده ایران باید به قطعنامه ی شورای امنیت سازمان ملل متحد بپردازد. پس اصل قضیه این است که طبق توافقنامه، آنها به صورت ذاتی چنین حقی ندارند بلکه می توان درباره آن می توان مذاکره کرد.

کریستین امانپور: پس در توافقنامه ی نهایی شما انتظار دارید که طبق شرایط مورد توافق دوطرف غنی سازی باشد؟

بنجامین رودز: بله اگر و تنها اگر ایران بتواند به همه ی نگرانی های ما پاسخ دهد و به ما اطمینان بدهد که برنامه این کشور صلح آمیز است و محدودیت های مهم را بپذیرد که مطابق با آزمون های آمریکا و جامعه ی بین المللی باشد. اگر و تنها اگر این امر رخ دهد می توان پذیرش این توانایی را مد نظر قرار داد. با این وجود اگر ایران به همه نگرانی های ما پاسخ ندهد و به وضعیت کنونی در عمل نکردن به الزامات بین المللی خود بسر ببرد چنین حقی وجود ندارد که ما آن را قبول کنیم. این یک مذاکره است اگر ما نتوانیم به این نقطه برسیم آنها همچنان با تحریم ها و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد روبرو خواهند شد.

کریستین امانپور: روشن است که آنها همچنان به غنی سازی ادامه می دهند همانطور که در ده سال گذشته و با وجود تحریم ها این کار را کردند.

[HR]

[External Link Removed for Guests]

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

گزارش ویژه
[External Link Removed for Guests]
ممکن است ایران بررسی طرحی را آغاز نماید که هدف از آن مطالبه خسارت از کشورهای غربی در صورت اثبات پوچ بودن ادعاهای آنهاست.



ایران هسته ای- برخی منابع می گویند ممکن است ایران بررسی طرحی را آغاز نماید که هدف از آن مطالبه خسارت از کشورهای غربی در صورت اثبات پوچ بودن ادعاهایی است که توسط امریکا، اروپا و برخی طرف های دیگر درباره ماهیت برنامه آن مطرح شده است.

برخی دیپلمات ها در تهران می گویند ایران این احتمال وجود دارد که ایران در طراحی خود برای مذاکرات بر سر توافقنامه نهایی بر روی بندی اصرار کند که کشورهای غربی را ملزم به پرداخت خسارت به ایران در صورت اثبات کذب بودن ادعاهای مطرح شده علیه ایران می کند.

این دیپلمات ها می گویند تا کنون ادعاهای بسیاری علیه برنامه هسته ای ایران انجام شده و آژانس بین المللی انرژی اتمی به استناد این اطلاعات درخواست های زیاده خواهانه ای را از این مطرح کرده است که خسارت های بسیار مهمی برای ایران در بر داشته است.

از جمله، طرف های غربی در قالب دو مجموعه ادعاهای «مطالعات ادعایی» و «ابعاد احتمالی نظامی» تلاش کرده اند ماهیت برنامه هسته ای ایران را نظامی جلوه بدهند اما تا کنون صحت حتی یک مورد از این ادعاها اثبات نشده است.

یک دیپلمات در تهران به «ایران هسته ای» گفت: «مشکلی که تا به حال وجود داشته این بوده است که ادعاهایی به نقل از منابع ناشناس درباره برنامه هسته ای ایران مطرح می شده، ایران با زحمت تمام به آن ادعاها پاسخ می داده و بعد معلوم می شده که این ادعا به طور کامل بی پایه است. اما هرگز روندی تعریف نشده است که به این موضوع رسیدگی کند که خسارت های مالی و اطلاعاتی ناشی از درگیر شدن در فرآیند راستی آزمایی این قبیل ادعاها برای ایران چقدر بوده است».

وی ادامه داد: «ایران در اثر تحمل تحریم هایی که به دلیل همین ادعاهای غیر واقعی بر آن تحمیل شده میلیاردها دلار خسارت دیده که اکنون به دنبال بازپس گیری آن است».

منابعی که «ایران هسته ای» با آنها گفت وگو کرده می گویند احتمال دارد ایران در گام نهایی خواستار گنجانده شدن دو بند جدی شود:

1- بندی که آژانس و کشورهای غربی و هر طرفی را که ادعایی درباره برنامه هسته ای ایران دارد موظف می کند در صورت اثبات نادرستی ادعاهایشان به ایران خسارت پرداخت کنند.

2- بندی که آژانس را موظف می کند به ادعاهای هر منبعی درباره ایران استناد نکند و معیارهای روشن و قابل قبولی برای تفکیک ادعاهای قابل بررسی از ادعاهای غیر قابل بررسی در نظر بگیرد.

کارشناسان می گویند این تنها راه پایان دادن به روند بسیار جدی سند سازی علیه برنامه هسته ای ایران است.

[HR]

[External Link Removed for Guests]

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

گزارش ویژه
[External Link Removed for Guests]
اسراییل می داند قادر به تخریب کل این بنا نخواهد بود و بنابراین می خواهد ساختمانی را که در حال ساخته شدن است به نحو مطلوب خود معماری کند.



مهدی جهانتیغی- ایران هسته ای، برخی منابع غربی گزارش داده اند که نتانیاهو دستور داده دستگاه های اطلاعاتی این کشور به دنبال مدارکی باشند که ثابت می کند ایران در طول این 6 ماه آینده توافقنامه ژنو را نقض خواهد کرد.

در نگاه اول این دستور ویژه نشان می دهد که نتانیاهو به دنبال به بهانه ای برای توقف راه حل دیپلماتیک است ولی یک ارزیابی مهم نشان می دهد که این ماموریت ویژه اطلاعاتی هدفگذاری معناداری را درباره ادامه و روند گفتگوهای دیپلماتیک دنبال می کند.

بر اساس این ارزیابی کار ویژه جدید اطلاعاتی اسراییل ابتدا نشان می دهد که نتانیاهو مفاد توافقنامه ژنو 6 را مطلوب می داند و ادامه روند دیپلماتیک با این توافقنامه را حاوی فرصت های برای فشار هدفمند تر به ایران ارزیابی کرده است.

از دید برخی کارشناسان امنیتی در تهران که «ایران هسته ای» با آنها مشورت کرده، اینکه نتانیاهو فشار می آورد که ایران کاملا در چارچوب توافقنامه ژنو6 محدود شود خود بزرگترین دلیل برای مطلوبیت نسبی این توافق برای اسراییلی ها است.

از این رو ارزیابی برخی کارشناسان این است که هدف نتانیاهو نگهداشتن ایران در چارچوب توافق ژنو و نه پیدا کردن بهانه ای برای تخریب این چارچوب دیپلماتیک است.

از سوی دیگر یک تحلیل اندکی پیچیده تر وجود دارد که می گوید تمرکز دستگاه اطلاعاتی اسراییل برا نگهداشتن ایران در چارچوب توافق ژنو و شکل دهی به رفتار فنی و دیپلماتیک ایران مطابق این توافق، با حفظ تفسیر رادیکالی است که امریکا تلاش دارد از این توافقنامه ارائه کند.

برخی دیپلمات ها در تهران معتقدند قابل پیش بینی بود که امریکایی ها در تفسیر توافق ژنو تلاش کنند با یک شیب خاص ایران را در یک چارچوب مشخص عملی دلخواه قرار بدهند و نهایتا در توافق نهایی هدف گذاری های خود در این باره را تثبیت و تقریبا دائمی کنند.

بر این مبنا اسراییل در پی آن خواهد بود که موارد نقض تفسیر امریکا از توافق ژنو توسط ایران را رصد کند و این دقیقا به این معناست که اسراییل به دنبال وارد آوردن فشار اطلاعاتی و رسانه ای به ایران برای پای بندی کامل به تفسیر امریکا از توافقنامه است.

این کارشناسان می گویند اسراییل می داند قادر به تخریب کل این بنا نخواهد بود و بنابراین می خواهد ساختمانی را که در حال ساخته شدن است به نحو مطلوب خود معماری کند.

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

گزارش ویژه/ یادداشت هایی درباره توافق ژنو- 4
[External Link Removed for Guests]
ذخیره مواد 5 درصد ایران ظرف 6 ماه آینده نه فقط افزایش نمی یابد بلکه احتمالا کاهش هم خواهد یافت.



علی شاهدیان، ایران هسته ای- یکی از ادعاهای عموما پذیرفته شده درباره توافق ژنو این است که این توافق اجازه تداوم غنی سازی 5 درصد را به ایران داده است.

بندی از توافقنامه که این ادعا از آن استخراج شده، چنین است:

  when the line for conversion of UF6 enriched up to 5% to UO2 is ready, Iran

has decided to convert to oxide UF6 newly enriched up to 5% during the 6 month period,

as provided in the operational schedule of the conversion plant declared to the IAEA.[1] 
این درست است که مطابق این بند ایران مجاز است ظرف 6 ماه که گام اول در آن اجرایی می شود، با گستره و ظرفیت فعلی در نطنز به غنی سازی تا سقف 5 درصد ادامه بدهد اما نکته ای که عموما به آن توجه نمی شود این است که مطابق این بند ایران اجازه انباشت (accumulation) مواد تولید شده را ندارد و هر مقدار مواد که در این مدت تولید شود باید اکسید شود.

نخستین نتیجه این موضوع این است که:

اولا، ذخیره مواد 5 درصد ایران ظرف 6 ماه آینده نه فقط افزایش نمی یابد بلکه احتمالا کاهش هم خواهد یافت چرا که ایران مجبور است مقداری از مواد موجود 5 درصد خود را صرف تحقیق و توسعه کند. بنابراین در انتهای ماه ششم، ذخیره مواد 5 درصد ایران که اکنون چیزی حدود 100 کیلوگرم است، اگر کم نشده باشد، قطعا افزایش نخواهد یافت.

ثانیا، اگر دقیق باشیم، از لحاظ فنی، زمانی می توان گفت ایران اجازه غنی 5 درصد دارد که اجازه انباشت مواد ناشی از این غنی سازی را داشته باشد. وقتی بنا باشد حتی یک گرم از موادی که ایران تولید می کند انباشت نشود، عملا، این موضوعی تفاوتی با اینکه اساسا سانتریفیوژهای ایران در این مدت نچرخیده باشند ندارد.

ثالثا، تقریبا بی معناست که گفته شود بناست با این مواد، سوخت راکتور بوشهر ساخته شود چرا که سوخت بوشهر تقریبا برای مدت 5 سال به طور کامل از جانب روسیه تامین شده است.

[HR]

[1] ایران تصمیم گرفته است به محض آماده شدن خط تبدیل هگزا فلورید اوانیوم‌ (UF6) با غنای پنج درصد به دی اکسید اوانیوم (UO2)، ظرف مدت شش ماه، هگزا فلورید اوانیوم‌ (UF6) را که به تازگی تا 5 درصد غنی شده است به اکسید اورانیوم تبدیل کند؛ مطابق با آنچه در برنامه عملیاتی تأسیسات تبدیل اعلام شده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ذکر شده است.

[mj_piremard]

با سلام
دوست عزیز خوب اینکه uf6 به uo2 تبدیل بشه چه بدی داره چه لطمه ای به ما میزنه ذخیره اورانیوم به چه دردی میخوره غیر از این که ما این اورانیوم برای تولید سوخت تولید کردیم خوب آخر سر هم این اورانیوم برای تبدیل شدن به میله سوختی باید به uo2 تبدیل بشه.
در همین رابطه تا چند ماهه آینده خط تولید uo2 برای تولید سوخت راه اندازی میشه
[External Link Removed for Guests]

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

[External Link Removed for Guests]
سند امریکا و روایت این کشور از نوع تعهداتی که ایران در قبال کسب امتیازهای مربوط به صنعت خودرو، آزادسازی تدریجی چند میلیارد دلار پولهای بلوکه شده ایران و تعلیق تحریم های بیمه و پتروشیمی به دست آورده است، همچنان محل ابهام است.

گروه سیاسی مشرق- متن کاخ سفید در مورد توافقنامه ژنو که در تاریخ 23 نوامبر 2013 (نیمروز به وقت واشنگتن و مصادف با نیم ساعت بعد از اعلام رسمی توافق مذکور در ژنو) از همان ابتدا ابهامات زیاد را در مورد داده-ستانده های ایران در خلال این سند شبه حقوقی مطرح کرد. وزارت امور خارجه با تکذیب هرگونه توافقی خارج از سند 4 صفحه ای موسوم به «برنامه عمل مشترک» مورخ 24 نوامبر 2013 در ژنو، سند کاخ سفید را تنها ارزیابی و رویکرد یکجانبه امریکا در قبال این توافقات دانست و هرگونه قواعد و روندهای ناظر بر پیگیری گام های توافق ژنو را تنها در چارچوب این سند معتبر شمرد. اما این موضع گیریها، به ابهامات مذکور خاتمه نداد.

در آخرین تحولات مرتبط با این موضوع، وزیر امور خارجه در اظهارات و گزارشی که در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و خطاب به نمایندگان ابراز داشت، به نکات مختلفی اشاره کرد که از جمله آنها، میزان داده های ایران به منظور حصول توافق ژنو بود. در این میان، وی ضمن بیان تعهداتی که ایران در گام های مختلف توافق مذکور بر عهده گرفته است، به محورهائی اشاره کرد که به وضوح پیدا بود که ریشه در متن رسمی توافق ژنو ندارند. در واقع، برخی از محورهای تعهداتی که به تعبیر وی، ایران در برابر گروه 1+5 بر عهده گرفته است، چیزی نبود که بتوان آن را در لابلای مواد سند رسمی ژنو یافت. بلکه خاستگاه این تعهدات اضافی، همان سند کاخ سفید بود. از همین رو، همان فرضیه قوت گرفت که تعهدات ایران به شرح گزارش اطلاع رسانی کاخ سفید، ممکن است صحت داشته باشد!

گزارش کاخ سفید، متنی مشروح در مورد بررسی و شرح توافقنامه ژنو است. در نخستین بخش از این سند، میزان و نوع تعهدات ایران در توافقنامه ژنو تشریح شده است. بر این اساس، دست کم از 22 تعهد ایران در گام نخست نام برده شده است. این تعهدات از نظر محتوا به دو دسته کلی تقسیم شده اند: تعهداتی ناظر بر چرخه فعالیت صنعتی انرژی هسته ای در ایران هستند و تعهداتی که به ارائه اطلاعات در این زمینه مربوط می شوند.

اما متن رسمی ژنو تنها از 12 تعهد ایران نام برده است. از این رو، امریکا محتوای تشریحی تعهدات ایران را بسیار بیشتر از آن چیزی می داند که در محورهای گام اول سند 4 صفحه ای ژنو ذکر شده است. به عنوان نمونه، تعهد ایران به عدم تولید سانتریفیوژ جدید؛ تعهد ایران به عدم نصب سانتریفیوژهای جدید در تاسیسات هسته ای کشور؛ همچنین تعهد به عدم پیشرفت در رابطه با غنی سازی حتی زیر پنج درصد، و تعهد ایران به قطع ارتباط سانتریفیوژها در تاسیسات نطنز و فوردو و ... از جمله محورهائی است که در این سند به عنوان تعهدات ایران در گام اول ذکر شده اند اما در سند ژنو نمی توان آنها را یافت.

با ملاحظه سند مذکور، پرواضح است که میان داده های ایران در بخش صنعت هسته ای با ستانده های اقتصادی، فاصله ای زیاد و شکافی بزرگ وجود دارد. اما موضع گیری دستگاه دیپلماسی کشور در مورد عدم سندیت این گزارش کاخ سفید، تلاشی برای خنثی کردن این برداشت ها و مناسب شماری داده-ستانده در این توافق ژنو بود. اما وقتی وزیر امور خارجه در نشست تبیینی و توجیهی مجلس از تعهدات ایران دائر بر عدم تولید سانتریفیوژهای جدید و نصب آنها –جز در رابطه با جایگزینی موارد معیوب در حوزه غنی سازی تا 5 درصد- سخن گفت، این فرضیه قوت بیشتری گرفت که گزارش های گروه 1+5 در زمینه محتوای تعهدات طرفین، ممکن است چندان هم خالی از مبنا نباشد. به گزارش خبرگزاری فارس، ظریف در نشست با نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد شرح مذاکرات ژنو 3 "با بیان اینکه ما قرار نیست سانتریفیوژ جدیدی تولید کنیم، گفت: ما متعهد شدیم تولید سانتریفیوژ جدید را به تعدادی که برای جایگزینی سانتریفیوژهای خراب نیاز داریم محدود نماییم". اگر مفاد سند ژنو را ملاحظه فرمائید، به وضوح پیداست که این توافق یا تعهد ایران، در میان تعهداتی نیست که سند مذکور برای ایران در گام اول مقرر کرده است. اما به عکس، این مطلب در تیتر سوم صفحه 2 سند کاخ سفید بیان شده است.

در هر حال، سند امریکا و روایت این کشور از نوع تعهداتی که ایران در قبال کسب امتیازهای مربوط به صنعت خودرو، آزادسازی تدریجی چند میلیارد دلار پولهای بلوکه شده ایران و تعلیق تحریم های بیمه و پتروشیمی به دست آورده است، همچنان محل ابهام است و ارزیابی صحت و سقم آن، بیش از پیش نیازمند واکاوی و بررسی است.


 *نادر ساعد، استادیار حقوق بین‌الملل 

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

گزارش ویژه
[External Link Removed for Guests]
دولت امریکا اساسا چاره ای جز توافق با ایران نداشته و از این به بعد هم در موقعیتی نیست که بتواند به یکباره از روند مذاکرات با ایران خارج شود.



ایران هسته ای- یک برآورد راهبردی انجام شده در تهران حکایت از آن دارد که نهادهای دخیل در مذاکرات هسته ای در ایران عقیده دارند که دولت امریکا اساسا چاره ای جز توافق با ایران نداشته و از این به بعد هم در موقعیتی نیست که بتواند به یکباره از روند مذاکرات با ایران خارج شود.

این برآورد که بر اساس تحلیل ادبیات، تصمیمات و همچنین منطق رفتاری دولت امریکا انجام شده و «ایران هسته ای» نسخه ای از آن را دریافت کرده، استدلال می کند که توافق ژنو به همان میزان که پاسخ به نیازی از سوی ایران بود، پاسخ به یک نیاز فوری و حیاتی دولت امریکا هم محسوب می شود و در واقع دولت امریکا اساسا گزینه ای جز توافق با ایران نداشته است.

این برآورد راهبردی که توسط 3 تن از کارشناسان ارشد این حوزه نوشته شده، در گام اول استدلال می کند که «عدم جذابیت» و «پرهزینه بودن» گزینه های دیگر یکی از اصلی ترین عوامل سوق پیدا کردن امریکا به سمت شکل دهی به یک معامله با ایران بوده است.

مطابق این برآورد دولت امریکا عقیده دارد که نتیجه هرگونه عدم توافق با ایران سوق پیدا کردن به سمت گزینه های بد از جمله بالا رفتن احتمال درگیری نظامی است که از دید امریکا نه امکانپذیر است و نه مفید.

کارشناسان تهیه کننده این گزارش تاکید دارند که دولت امریکا معتقد است حمله نظامی نمی تواند برنامه هسته ای ایران را نابود کند و بلکه برعکس اجماع ملی و بین المللی در حمایت از ایران درست خواهد کرد که ایران س از حمله می تواند بسیار آزادانه تر هر هدفی را که بخواهد در حوزه هسته ای تعقیب کند.

استدلال دومی که در این گزارش به آن استناد و از آن نتیجه گرفته شده امریکا چاره ای جز به نتیجه رساندن روند دیپلماسی با ایران ندارد این است که از لحاظ راهبردی دولت امریکا عقیده دارند که همه گزینه های فشار از جمله تحریم ها باید به عنوان عنصر کمکی دیپلماسی در نظر گرفته شود و اگر بنا باشد این گزینه ها خود به هدف تبدیل شده و اثری روی پیش برد دیپلماسی با ایران نگذارد، در واقع از کارکرد اصلی خود منحرف شده است.

به عقیده تهیه کنندگان این برآورد، به همین دلیل است که دولت امریکا این بار به طور جدی تصمیم گرفت تحریم ها را به عنوان یک برگ چانه زنی روی میز مذاکرات هزینه کند.

در این گزارش آمده است: «دولت امریکا از این بیمناک است که تداوم خطی و بی رویه تحریم ها موجب شود که اولا ایران حس کند فرآیند دیپلماسی و مذاکرات کلا چیزی جز یک بازی برای یافتن بهانه های فشار بیشتر نیست و ثانیا اجماع بین المللی ایجاد شده پشت سر تحریم ها را هم فرو خواهد ریخت. به همین دلیل به نظر می رسد دولت امریکا دریافته جایی وجود دارد که تحریم باید به ابزار پیش برد دیپلماسی تبدیل شود والا کارکرد خود را از دست می دهد».

سومین استدلال مطرح شده در این گزارش این است که نگرانی امریکا از ایجاد «ظرفیت غیر قابل گریز فرار هسته ای» در ایران واقعا جدی است و همین امر امریکایی ها را وادار به جدی تر شدن کرده است.

این برآورد تاکید دارد امریکا می داند که ایران در پی ساخت سلاح هسته ای نیست ولی «باز ماندن گزینه فرار غیر قابل شناسایی» به سمت ایجاد ظرفیت ساخت یک سلاح هسته ای را یک خطر واقعی ارزیابی می کند و آماده امتیاز دادن برای جلویگری از آن است.

این کارشناسان برآورد کرده اند که این استدلال ها مجموعا باعث شده بود امریکا به لحاظ راهبردی در وضعیتی باشد که نتواند به گزینه دیگری جز رسیدن به یک توافق اولیه با ایران فکر کند.

[Sami 1993]

[External Link Removed for Guests]

ارزیابی راهبردی
[External Link Removed for Guests]
مطابق توافق ژنو این میزان اعتماد 1+5 به ایران است که برای ایران تولید حق می کند نه عضویت ایران در NPT



مهدی محمدی، وطن امروز- توافق ژنو یک نقشه راه برای خارج شدن ایران از وضعیت ویژه و تبدیل شدن به یک کشور عادی در جامعه بین المللی و از جمله در معاهده NPT است. وقتی توافقنامه را به دقت می خوانید، داستان در واقع این است که ایران در این توافق پذیرفته است که یک مورد ویژه و خاص محسوب می شود و فعلا نباید با آن مانند دیگر اعضای معاهده رفتار شود. مطابق این توافقنامه، در واقع تیم مذاکره کننده اذعان کرده است که ایران صرفا زمانی «یکی شبیه بقیه» خواهد شد که یک فرآیند طولانی مدت اعتمادسازی را –که شاید بیش از یک دهه طول بکشد- طی کند.

کل توافق ژنو، چه گام اول، چه گام های میانی و چه گام آخر، در واقع یک نقشه راه برای تولید اعتماد است. بر خلاف آنچه عموما تصور می شود فقط گام اول این توافقنامه، گام اعتمادساز نیست بلکه هدف تمام آن این است که آنقدر اعتماد تولید کند که مطابق آنچه در پاراگراف آخر توافقنامه آمده، درانتهای مسیر، با برنامه هسته ای ایران «همانطور رفتار شود که با بقیه اعضای معاهده می شود».

این بسیار مهم است که به توافق ژنو از این منظر یعنی از منظر اولا اعتراف ایران به اینکه یک کشور ویژه است و برای تبدیل شدن به یک کشور عادی باید مسیری طولانی از اعتمادسازی را طی کند و ثانیا در انتهای مسیر هم ایران چیزی بیش از تبدیل شدن به یک کشور «شبیه بقیه» به دست نمی آورد، نگریسته شود.

این قلب توافق ژنو است. توافق اینگونه آغاز می شود که نخستین اتفاقی که باید برای ایران -که یک کشور ویژه است و به سبب عملکرد گذشته اش به آن اعتماد وجود ندارد- بیفتد این است که باید روند پیشرفت برنامه اش متوقف شود و در موضوعات حساس مانند ذخیره مواد هسته ای، به عقب بازگردد. روح گام اول توافق این است که نخستین اتفاقی که باید بیفتد این است که این برنامه مشکوک نتواند از این که هست جلوتر برود و در برخی موارد ویژه مانند ذخیره مواد 20 درصد باید حتما نوعی عقبگرد وجود داشته باشد. این Halt در برنامه نه به رسمیت شناختن چیزی است و نه پذیرفتن مشروعیت آن. این، تنها تولید زمان برای رسیدگی تفصیلی تر به این موضوع است که آیا می توان یک برنامه غنی سازی برای ایران تعریف کرد یا نه.

دقیقا بر خلاف آنچه دوستان مذاکره کننده می گویند این توافق هیچ حق ذاتی و انفکاک ناپذیری در زمینه غنی سازی را برای ایران به رسمیت نمی شناسد بلکه به صراحت می گوید اگر هم برنامه غنی سازی (و نه حق) وجود داشته باشد برنامه ای خواهد بود که 6 کشور برای ایران تعریف می کنند. تیم مذاکره کننده در توافق ژنو این موضوع را نه تلویحا بلکه تصریحا پذیرفته است که حق غنی سازی ایران همان چیزی است که 6 کشور برای آن در گام نهایی –که آن هم بخشی از فرآیند بسیار طولانی مدت اعتمادسازی است- تعریف می کند. منشا حق غنی سازی در توافق ژنو اراده 6 کشور است نه معاهده NPT یا هر جای دیگر. درست به همین دلیل است که هم در مقدمه و هم در توصیف مشخصات کلی توافق نهایی گفته شده است که این برنامه باید به نحو دو طرفه (Mutually) و توافقی (Agreed)، تعریف (Define) شود؛ و این نه ادعا یا درخواست طرف غربی بلکه توافق دو طرف است!

مطابق این توافق، اگر به هر دلیلی (از جمله به دلیل نداشتن یا اثبات نشدن نیاز عملی (Practical need)) برنامه غنی سازی از جانب 6 کشور برای ایران تعریف نشود و توافقی بر سر یک تعریف مشترک صورت نگیرد ایران دارای حق غنی سازی نخواهد بود. حق ما چیزی است که تازه از این به بعد برای ما آن هم نه توسط حقوق بین الملل بلکه توسط قدرت های جهانی تعریف می شود.

ایران درگام اول، پیشرفت برنامه را متوقف و برخی بخش های آن را به عقب بر می گرداند، در گام دوم با هدف ایجاد اعتماد تلاش می کند قطعنامه های شورای امنیت را به نحو رضایت بخش پیگیری کند و در گام آخر هم می پذیرد که با آن به مثابه یک استثنا برخورد شده و در طول مدت زمان گام نهایی صرفا یک برنامه به شدت محدود شده و به شدت تحت نظارت داشته باشد.

منشا این موضوع هم دقیقا این است که پیش فرض کلیه این مواد این است که ایران یک کشور ویژه است و خودش هم این موضوع را پذیرفته است. آنطور که در ژنو توافق شده، ایران یک کشور معمولی نیست که خودش بتواند بر اساس نیازهایش، بر اساس استراتژی امنیت ملی اش و بر اساس توان فنی و توجیه اقتصادی اش، تصمیم بگیرد که برنامه غنی سازی داشته باشد یا نه (مانند آلمان، هلند و ...) بلکه یک مورد خاص است که قدرت های جهانی درباره آن به سبب سابقه عملکرد، ماهیت نظام سیاسی و هدف گذاری های راهبردی اش در حوزه های ژئوپلتیک و داخلی، نگرانی های مشروع دارند و لذا این قدرت ها هستند که به ایران می گویند چقدر و تا کجا اجازه غنی سازی دارد.

بند 4 توصیف توافق نهایی، در واقع هیچ چیز جز این نمی گوید که فرضا اگر هم یک برنامه غنی سازی برای ایران قابل تعریف باشد، این برنامه از حیث تعداد ماشین ها، درصد غنی سازی، نوع ماشین ها، مکان و میزان موادی که می تواند ذخیره شود (5 درصد) محدودیت های بسیار جدی داشته باشد. مطابق توافق ژنو ایران باید این محدودیت ها را حفظ کند تا وقتی که 6 کشور بتوانند تایید کنند ایران تمام تعهدات خود در گام های اول، میانی (قطعنامه های شورای امنیت) و پایانی را به طور کامل و موفقیت آمیز پشت سر گذاشته است و تازه آن وقت ایران تبدیل به یک کشور معمولی می شود که باید دید 6 کشور می توانند حق غنی سازی برای آن تعریف کنند یا نه؟!

این دقیقا و به صراحت تمام به این معناست که مطابق توافق ژنو این میزان اعتماد 1+5 به ایران است که برای ایران تولید حق می کند نه عضویت ایران در NPT یا هر رژیم حقوقی بین المللی دیگر.
اکنون امریکایی ها از 20 ساله بودن زمان گام نهایی سخن می گویند. مقصودشان هم این است که رفتار گذشته ایران و ماهیت نظام سیاسی آن آنقدر غیر قابل اعتماد است که باید یک دوره زمانی بسیار طولانی را صرف اعتمادسازی بکند تا به عنوان یک عضو عادی در جامعه بین المللی پذیرفته شود. معلوم نیست که این زمان بندی همانطور که امریکایی ها می خواهند توافق شود ولی صرف اینکه تیم مذاکره کننده ایران را به عنوان یک «استثنا» و «مورد ویژه» پذیرفته و الزامات آن را هم قبول کرده است، مهم ترین و راهبردی ترین نکته ای است که درباره توافق ژنو باید بر آن انگشت گذاشت و از همگان بویژه آقای دکتر ظریف و دوستانشان دعوت به تامل در این باره کرد.