ایران مشکلات فراوانی برای بدست آوردن تسلیحات روسی دارد.
اخبار قراردادهای بزرگ خرید تسلیحات را باور نکنید .
به تاریخ : 20 اکتبر 2017
گزارشات خبری حاکی از آن است جمهوری اسلامی ایران در حال استقرار سامانه موشکی زمین به هوای S-300 ساخت روسیه است و همزمان مذاکراتی برای سفارش 300 دستگاه تانک T-90 و حداقل 30 فروند جت جنگنده چند منظوره سوخوی Su-30 ساخت فدراسیون روسیه درجریان است . (1)
اما در واقعیت ، بخش بسیار کوچکی از سفارشات مورد گمان تسلیحاتی ایران تا کنون محقق گردیده و به نظر نمی رسد که به این زودی ها هم اجرائی شوند. سابقه قراردادهای تسلیحاتی بین مسکو و تهران به دوران محمدرضا پهلوی که متحد نزدیک ایالات متحده محسوب می شد باز می گردد . هرگاه واشنگتن در تامین تسلیحات مورد درخواست ایران مقاومت می کرد ، شاه بلافاصله درخواست مشابهی برای خرید سلاح های روسی را جایگزین می نمود.
اینگونه بود که ایران نه تنها توانست 300 دستگاه سامانه پدافند هوائی خودکششی ZSU-23-4 را دریافت نماید ، بلکه بین سالهای 1696 تا 1978 یک پارتی از موشک های زمین به زمین موسوم به R-17E “Scud” و پرتابگرهای مربوط به آن را نیز از شوروی دریافت نمود. (2)
بدنبال تهاجم عراق به ایران در اواخر سپتامبر سال 1980 ، مسکو سعی کرد تا با پیشنهاد فروش تسلیحات و همکاری نظامی به ایران نزدیک شود . ایرانی ها پیشنهاد شوروی را رد کردند و از آن پس روس ها در طول 8 سال بعد به صورت افزاینده ای به عراق تسلیحات می فروختند.
[External Link Removed for Guests]
ایران در سال 1990تنها توانست 18 فروند MiG-29 را از اتحاد جماهیر شوروی دریافت نماید .
ایران در سال 1990تنها توانست 18 فروند MiG-29 را از اتحاد جماهیر شوروی دریافت نماید .
این وضعیت درروابط دو کشور تنها در عرض چند ماه پس از پذیرش آتش بس مورد حمایت سازمان ملل متحد که به جنگ 8 ساله بین دو کشور در سال 1988 پایان داد به شکل دراماتیکی تغییر نمود. در آن زمان شوروی در یک بحران عمیق اقتصادی به سر می برد و دولت تلاش می کرد تا وضعیت مالی خود را از طریق صدور تسلیحات بهبود بخشد .شوروی در نظر داشت تا با پیشنهاد فروش 72 فروند MiG-29 ، 24 فروند MiG-31 و 36 فروند Su-24 به ایران نزدیک شود . ایران که در دوران بازسازی پس از جنگ به سر می برد به زحمت توانست پول کافی برای خرید 18 فروند MiG-29 و 12 فروند Su-24MK را فراهم کند که تحویل آنها از اواسط سال 1990 آغاز گردید .
به دلیل سرگرم بودن آمریکا و متحدانش با موضوع اشغال کویت توسط عراق ، اجرای تفاهمنامه نظامی بین ایران و شوروی با مشکلی مواجهه نشد و تمام هواپیماها بین سالهای 1990 تا 1992 وارد ایران شدند . در سال 1990 وضعیت اقتصادی برای تهران آنقدر بهبود یافته بود که بتواند درخواستی برای خرید 48 فروند دیگر از جنگنده های MiG-29 و 24 فروند MiG-31 را ارائه دهد . اما بدلیل فروپاشی شوروی و فشار سنگین آمریکا ، هیچکدام از این تفاهمنامه ها به نتیجه نرسید .
[External Link Removed for Guests]
مسکو در اصل پیشنهاد فروش 36 فروند Su-24MK را در سال 1988 به ایران داده بود اما ایران تنها توانست 12 فروند از این هواپیما را در سال 1992 دریافت نماید .
در سال 1992 ایران 48 فروند MiG-29 ، 24 فروند MiG-27 ، 24 فروند MiG-31 ، 12 فروند بمب افکن توپولف Tu-22 و دو فروند رادار پرنده A-50 را سفارش داد . روسها مشتاق فروش این تجهیزات بودند اما فشار بی امان آمریکا شامل سفارش بی درنگ برای خرید 24 فروند MiG-31 به قیمتی به مراتب بالاتر از مبلغ پیشنهادی ایران سبب شد تا مسکو این تفاهمنامه را نیز لغو نماید. از این رو ، با وجود ارائه گزارشات بی شمار در مورد انجام این معامله ، ایران هرگز نتوانست جنگنده MiG-31 یا بمب افکن توپولف Tu-22 را به دست آورد. (3)
اما در سال 2001 ، هنگامیکه ایران در تلاش برای ممانعت از دخالت آمریکا توانسته بود وجه لازم برای خرید 24 فروند MiG-31 را فراهم نماید اوضاع در شرف تغییر بود . در این زمان ، قدرت فشار واشنگتن تنها در این حد بود که توانست روسها را مجبور نماید تا مذاکرات مجددی را با ایران انجام داده و به جای صدور این جنگنده ها ، گونه های مختلفی از سامانه های پدافند هوائی شمال 30 سامانه موشکی زمین به هوای Pantsyr-S1 را به ایران صادر نمایند. (4)
از آنموقع تا کنون به ندرت می توان سالی را گذراند بدون آنکه صحبتی از انجام یک معامله بزرگ برای خرید گسترده هواپیماهای روسی به ایران نشده باشد . آخرین نمونه های این اخبار منتشره شامل خبر مشهور مبنی بر خرید 250 فروند جنگنده Su-30MK یا 270 فروند جنگنده Su-27 در اواسط سال 2007 بوده ، اخباری که تنها پس ازتکذیب رسمی سرگئی چمزوف مدیر شرکت صادرات تسلیحاتی روسیه موسوم به Rosoboronexport فروکش نمود.
[External Link Removed for Guests]
از زمان تحویل حدود 60 فروند جنگنده Shenyang F-7s از سوی چین بین سال های 1987 تا 1989 ، تمام شایعات در مورد صادرات جنگنده های پیشرفته تر از آن کشور به ایران بی اساس بوده است .
در عمل ، در همان سال ( 2007 ) بود که ایران سفارش خرید سامانه موشکی S-300 را ارائه داد و وجه آن را نیز پرداخت نمود اما این سفارش توسط دیمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه بلوکه شد . متقابلا ایران نیز یک دعوای حقوقی را بر علیه مسکو و به ارزش تقریبا 4 میلیارد دلار مطرح نمود. در جولای 2015 سایت اسرائیلی دبکافایل اعلام کرد که ایران سفارشی برای خرید 100 فروند هواپیمای سوخترسان ایلیوشین Il-78MKI را ارائه داده است . تنها یکماه بعد مجددا همان سایت اعلام نمود که چین موافقت نموده تا 150 فروند جت جنگنده چند منظوره Shenyang J-10 را به ایران بفروشد .
مثل همیشه ، این داستان ها چیزی بیش از یک شایعه بی اساس نبودند . حال براساس تصادف یا نقشه ای از پیش طراحی شده ، این سری گزارشات ( جعلی ) دقیقا در همان زمانی مطرح شد که واشنگتن در حال مذاکره برای فروش جنگنده های رادار گریز F-35 و تعداد بیشتری هواپیمای F-15 به عربستان سعودی بوده است . با این حال ، این تاریخچه ( مفصل ) از انجام معاملات تسلیحاتی موهوم هرگز مانع از انتشار مجدد شایعاتی مشابه آنچه که در گذشته گفته شده بود نشد . برای مثال در اوایل سال 2016 ، گزارشاتی منتشر شد مبنی بر آنکه تهران در صدد خرید بالگردهای میل Mi-17 از روسیه است .
در حالیکه درعلاقه ایران برای خرید برخی از تسلیحات روسی تردیدی نیست ، اما درعین حال آنها بی علاقه به انجام چنین معاملاتی با سایر کشورها نیستند چرا که آنها تجربه های بدی از معامله با روسها – نه تنها لغو پی در پی توافقات انجام شده برای خرید هواپیماهای نظامی ، بلکه تحمیل هزینه های هنگفت در جریان راه اندازی دو رآکتور نیروگاه اتمی بوشهر و نیز مخالفت روسیه با پیشنهاد صدور نفت و گازشان با کشتی و از طریق کانال ها و رودخانه های روسیه به دریای خزر دارند.
[External Link Removed for Guests]
تانک T-90
تانک T-90
تعدادی زیادی از مقامات با نفوذ ایران حداقل نسبت به توانائی های مسکو تردید دارند. اما در درجه نخست ، باید اذعان نمود که توافقات تسلیحاتی بین ایران و روسیه می بایستدر ابتدا با یک مشکل اساسی مقابله نماید ... مراکز متعدد تصمیم گیری در ایران . در ظاهر ، ایران توسط یک دولت و مجلس منتخب اداره می شود . اما انتخابات ایران به صورت تحت اللفظی مستقیما به حاکمیت و حق قانون گذاری الهی منسوب می گردد و به همین دلیل قوانین و روش های دموکراتیک تحت امر شورای نگهبان و .... قرار دارند.
از اینرو حرف آخر توسط شخص دیگری گفته می شود و به همین دلیل ایشان باید منافع و مصلحت گروه های زیاد دیگری را تامین نماید . اکنون مشخص می شود که با وجود برقرار بودن دستور عدم خرید هرگونه تجهیزات نظامی از روسیه تا زمان تحویل نهائی سامانه S-300 چگونه برخی نهادهای نظامی مجوز خرید 24 دستگاه تانک T-90 از مسکو را در سال 2015 بدست آوردند . این تانکها به جای آنکه برای خدمت در داخل کشور مورد استفاده قرار گیرند ، به دو گروه نظامی مسلح وابسته به ... در سوریه تحویل داده شدند .
علاوه بر آن هنگامیکه ارتش جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت تا سفارشی برای خرید 300 دستگاه تانک T-90 را به مسکو ارائه دهد ، این سفارش با فشار گروههای مختلف وابسته به ... ملغی گردید . این اقدام چاره ای برای افسران عالیرتبه ستاد ارتش ایران باقی نگذاشت مگر آنکه بدون هیچگونه خجالتی و تنها بر روی کاغذ اعلام کنند با توجه به اینکه ایران به سادگی می تواند تانک جدید خود موسوم به کرار را در تاسیسات تانک سازی ... تولید کند دیگر نیازی به خرید تانک T-90 ندارد .
همانند سایر پروژه های مشابه در ایران ، تانک کرار تنها یک نمونه به شمار می رود . اگر چه به لحاظ فنی تولید این تانک در داخل امکانپذیر است ، اما بدلیل آنکه تولید انبوه این تانک نیازمند جلب حمایت دولت ، فرماندهی عالی نیروهای مسلح و دهها گروه مختلفی است که کنترل منابع و شرکت های مختلف تولید کننده تجهیزات مورد نیاز برای چنین پروژه ای را در اختیار دارند ، عملا شانسی برای آن وجود ندارد .
بدلایل کاملا مشابهی و با توجه به آنکه اولویت فعلی برخی یگان های مسلح در ایران حفظ دولت فعلی سوریه بر سر کار است ، سفارش خرید جنگنده های Su-30 به نظر غیر محتمل است . حتی اگر مسکو و تهران راهی بیابند تا روشی مثل تولید این جنگنده ها تحت لیسانس در داخل کشور و با فرض اینکه واشنگتن دخالتی هم در این موضوع ننماید ، رقابت شدیدی بین گروه های مختلف که کنترل بخش های مختلفی از وزارت دفاع ایران را در دست دارند ، به طور قطعی مانع از اجرای مدیریت موثری بر چنین سرمایه گذاری هنگفتی خواهد شد .
[External Link Removed for Guests]
تانک کرار
تانک کرار
توضیحات :
- قطعا استحضار دارید که تاریخ این مقاله سال 2017 میلادی است . بنابراین برخی موارد مندرج در مقاله منجمله – در حال استقرار بودن سامانه S-300 – صحیح نیست .
- اگرچه در مورد وجود سامانه موشکی اسکاد – بی در ایران از زمان رژیم گذشته مطالبی وجود دارد ، اما این سامانه برای نخستین بار و در جریان جنگ تحمیلی از کشور لیبی وارد ایران شد . بنابراین ادعای وجود این سیستم موشکی از قبل از انقلاب اسلامی در نیروهای مسلح ایران چندان واقعی به نظر نمی رسد .
- به نظر می رسد در اینجا نویسنده مقاله اشتباه کرده چرا که سامانه های پدافندی ارسالی به ایران 29 واحد از نوع Tor-M1 هستند و نه 30 واحد از نوع Pantsyr-S1 .