مقابله حزب‌الله و حماس با نيروهاي رژيم صهيونيستي در 2 جنگ 33 و22روزه نشان داد كه معادله پيروزي در جنگ‌هاي حال و آينده تغيير يافته و چيزي وراي بزرگي ارتش‌ها، استعداد يگان‌ها يا پيچيدگي تجهيزات است.
در جنگ امروز صف‌آرايي پياده‌نظام و سواره‌نظام در مقابل يكديگر مفهوم خود را از دست داده است؛ جنگ‌ها از حالت منظم، خارج شده و شكل نامنظم تاكتيكي به خود گرفته است. جنگ‌هاي آينده، جنگ‌هاي اطلاعاتي و جنگ‌هاي نرم‌افزاري است و بازيگران اين جنگ‌ها نيز بالطبع ويژگي‌ها و خصيصه‌هاي خودشان را دارند يا بنا به گفته سرتيپ عزت‌الله غفورزاده، رئيس مركز پژوهش‌ها و مطالعات راهبردي نيروي زميني ارتش، خلاقيت، دانايي و استفاده از فناوري سه خصيصه دخيل در جنگ‌هاي آينده هستند و بازيگران اين جنگ‌ها نيز بايد خلاق، دانا و مسلط به استفاده از فناوري‌هاي نوين باشند و گرنه قافيه را باخته‌اند!
با رئيس‌مركز پژوهش‌ها و مطالعات راهبردي نيروي زميني ارتش درباره ويژگي‌هاي جنگ‌هاي آينده به گفت‌وگو نشستيم و خصيصه‌هاي اين جنگ‌ها را به صورت مصداقي در 2 جنگ 33 و 22روزه بررسي كرديم.
- شما در عمليات‌هاي زيادي شركت داشته‌ايد. جنگ‌هاي امروز به نسبت جنگ‌هاي ديروز تفاوت‌هاي چشمگيري داشته اند. اگر بخواهيم مقايسه‌اي بين جنگ‌هاي گذشته با جنگ‌هاي امروز داشته باشيم مهم‌ترين اين تفاوت‌ها در كجا هستند؟
بايد توانايي مقابله با اين نوع جنگ‌ها را داشته باشيم. به همين دليل هم است كه ما نيروي چهارم ارتش يا پدافند هوايي را تشكيل مي‌دهيم. ما استراتژي‌هاي دشمن را خوب مي‌شناسيم، دكترينش را هم مي‌دانيم،تاكتيك‌ها و تكنيك‌هايشان را مي‌شناسيم و لذا خودمان را با آنها تطبيق مي‌دهيم تا به آنها بدل بزنيم. در جنگ‌هاي آينده، دشمن توان زميني خود را به‌صورت آفندي و مبتني بر تحرك بالاي نيروهاي مكانيزه و سواره آرايش مي‌دهد. شما ديديد در جنگ عراق و افغانستان به چه صورت عمليات آفندي انجام شد.
مانورهاي جبهه‌اي در جنگ آينده جايگاه اندكي دارد و آن نفوذهاي باريك و عميق با استفاده از واحدهاي پرتحرك اهميت مي‌يابد. مثلا در جنگ عراق ببينيد، لشكر 101 هوابرد آمريكا در گروه‌هاي كوچك تقسيم شدند، از بصره شروع كردند و چه پيش‌روي در طول 10يا
15 روز انجام دادند. در جنگ‌هاي آينده محيط عمليات؛ محيط آفندي، متوالي و شبانه‌روزي خواهد بود. در جنگ تحميلي ما رزم شبانه انجام مي‌داديم. ولي الان ديگر اينگونه نيست. در جنگ‌هاي حال حاضر محيط عمليات شبانه روزي است و دشمن شب و روز عمليات انجام مي‌دهد. آفندهاي مسطح يا سطحي و حجيم يا سه بعدي به جاي عمليات آفندي خطي استفاده مي‌شود. يعني چي؟ فرض كنيد در هر متر مربع دشمن 3 نفر را مستقر مي‌كند و با استفاده از اين 3 نفر از فناوري‌هاي نوين استفاده كرده و عمليات را اجرا مي‌كند.
ما نبايد با 10 نفر در مقابل اين 3 نفر بايستيم؛ در اصل بايد با 3 نفر يا تعداد كمتر بايستيم؛ يعني بايد اين توانايي را داشته باشيم. جنگ آينده براساس كوتاه بودن زمان، شديد بودن قدرت آتش و وسيع بودن جغرافيا طراحي مي‌شود. اينگونه نيست كه به فرض جنگ از مرز ايران و عراق شروع شود و در همان‌جا هم تمام شود. وقوع يك جنگ ممكن است دامنه تمام كشورها يا منطقه را درگيرد. در جنگ‌هاي گذشته فرماندهان درگير بوده‌اند ولي در جنگ‌هاي فعلي همزمان هم فرماندهان و هم رهبران سياسي درگيرند.
جنگ آينده جنگ غلبه تصميم است. هركس زود تصميم گرفت پيروز مي‌شود. اين ماهيت سخت‌افزاري جنگ‌هاي آينده است. جنگ‌هاي حال تفاوت‌هاي زيادي با جنگ‌هاي گذشته دارند. ضمن اينكه تكامل يافته جنگ‌هاي گذشته هستند و جنگ‌هاي آينده هم بالطبع تكامل يافته جنگ‌هاي حال خواهند بود. جنگ‌هاي آينده به‌نظر با محوريت دانايي، خلاقيت و فناوري انجام خواهد شد. جنگ‌هايي كه با اين ويژگي‌ها صورت مي‌گيرد بازيگرهايشان هم بايد دانا، خلاق و آشنا با فناوري‌هاي نوين باشند.
- 2 جنگ نابرابر در منطقه بين نيروهاي حزب‌الله با رژيم صهيونيستي و نيروهاي حماس با رژيم صهيونيستي رخ داد. اين دو جنگ بازيگران خود را داشت و ويژگي‌هاي خاص خود را. اگر بخواهيم به‌صورت مصداقي ويژگي‌هاي جنگ‌هاي حال را به لحاظ بازيگرانشان در اين دو جنگ بررسي كنيم آيا مي‌توانيم بگوييم كه پيروزي حماس و حزب‌الله در مقابل ارتش اسرائيل متاثر از دانايي، خلاقيت و آشنايي نيروهاي حماس و حزب‌الله با جنگ‌هاي نوين بود؟
حزب‌الله و حماس داراي قدرت سيال، نامرئي و غيرقابل اندازه‌گيري هستند ولي قدرت رژيم صهيونيستي قابل اندازه‌گيري و غيرسيال است؛ يعني مي‌توان به راحتي تخمين زد كه ارتش اسرائيل چقدر نيرو، چقدر تانك و در كل چقدر تجهيزات دارد. اقدامات حزب‌الله غيرمتمركز است؛ يعني نظام آنها سلسله مراتبي نيست. فرمانده ارتش اسرائيل اگر دستوري مي‌دهد از مركز كنترل مي‌شود ولي حزب‌الله و حماس در تيم‌هاي كوچك 10نفره، 5 نفره يا 15 نفره (بسته‌به نوع عمليات) پراكنده هستند و خودشان، خودشان را كنترل مي‌كنند.
حزب‌الله و حماس هيچ ترسي از مرگ ندارند و مرگ را شهادت مي‌دانند ولي اسرائيل به‌شدت از مرگ و تلفات هراسان است. حزب‌الله و حماس داراي فاكتورهاي انساني بسيار قوي هستند؛ يعني انسان‌ها برايشان مهم هستند، درصورتي كه ديديم رژيم اسرائيل آنچه جنايات جنگي است و جنايات انساني، انجام مي‌دهد و واهمه‌اي از كشتار انسان‌هاي بي‌گناه ندارد. حزب‌الله هم ديسيپلين دارد، هم ندارد. ديسيپلين نمي‌تواند مانع از عمليات حزب‌الله شود، آنها داراي روحيه نامحدود هستند. چرا؟ چون جنگ‌شان هدف دارد و براساس باورهاي ديني مي‌جنگند. داراي مديريت‌پذيري و يا قابليت بالا در اداره مردم هستند. شما ببينيد 1.5 ميليون نفر مردم غزه اينقدر بمب و توپخانه بر سرشان شليك مي‌شد ولي باز هم مديريت مي‌شدند و از حماس حمايت مي‌كردند.
ولي مي‌‌بينيم كه تا 2 تا موشك به شهرك‌هاي اسرائيلي مي‌خورد نمي‌توانستند مردم خودشان را مديريت كنند. اين خصلت در آمريكايي‌ها هم وجود دارد؛ يعني كلا واهمه از تلفات در بين كساني كه انگيزه مذهبي براي جنگ ندارند وجود دارد. جنگنده حماس و حزب‌الله خود را فداي فرمانده مي‌كند. دقيقا در جمهوري اسلامي هم در طول جنگ بارها اين موضوع را مشاهده كرديم. حزب‌اللهي‌ها هم پيوسته و هم ناپيوسته هستند. طولاني شدن جنگ براي حزب‌الله و حماس مهم نيست ولي براي اسرائيل طولاني شدن جنگ مهم است و نمي‌توانند بپذيرند.
- با توجه به اين خصيصه‌هايي كه فرموديد آيا مي‌شود گفت كه جنگ‌هاي حال حاضر از حالت منظم خارج شده و شكل غيرمنظم اما تاكتيكي گرفته است؟
- پس تكنيك‌هايي كه حماس استفاده مي‌كرد با تكنيك‌هاي حزب‌الله فرق مي‌كرد؟
- گفتيد كه جنگ‌هاي آينده جنگ‌هاي كوتاه مدت است. اشاره كرديد به جنگ 33 روزه و جنگ 22 روزه. آيا كوتاه بودن اين جنگ‌ها به خاطر ماهيت آنها بود يا به خاطر خصيصه واهمه اسرائيلي‌ها از طولاني شدن جنگ؟
امروزه كساني كه عقيدتي مي‌جنگند در سراسر دنيا منتشر مي‌شوند و عمليات خود را انجام مي‌دهند. اينها اعتقادي و ايدئولوژيكي مي‌جنگند. علاوه بر اين جنگ، گويي حزب‌الله و حماس در همه زمينه‌ها تخصص دارند. ديده باني مي‌كنند، پزشك هستند، خمپاره‌اندازي مي‌كنند، تك‌تيرانداز هستند. بازيگران جنگ‌هاي آينده، بازدارندگي‌ناپذير هستند. در جنگ‌هاي قديم اگر ناوگان آمريكا وارد خليج فارس مي‌شد شاه يك مملكت سقوط مي‌كرد. چرا آمريكا نتوانسته با هزاران نيرو در عراق كاري انجام دهد؟ بازيگران جنگ‌هاي آينده ارعاب‌ناپذيرند. سياست چماق و هويج براي آنها اثري ندارد. اينكه بيايند بگويند اگر اين‌كار را نكنيد تحريم مي‌كنيم هيچ اثر تهديدي نخواهد داشت. نمونه‌اش در كشور خودمان رخ داده است.
مي‌گوييم شما 30سال است كه تحريم كرده‌ايد ما ماهواره و جنگ افزار خودمان را خودمان مي‌سازيم. بازيگران امروزي ترميم پذيرند. يعني چي؟ يعني اگر فرمانده‌شان از بين رفت بلافاصله يك فرمانده ديگر جايگزين مي‌شود. آنها از سلاح و تجهيزات بسيار ارزان استفاده مي‌كنند. خاصيت تغيير‌پذيري دارند و از همه مهم‌تر درون كشور خود داراي خاستگاه اجتماعي هستند؛ يعني مردم از آنها پشتيباني مي‌كنند. در ايران در جنگ تحميلي ديديد كه تمام اقوام از بلوچ و ترك و عرب و لر و فارس از هر قومي از مملكت‌شان دفاع كردند. نظام ما خوشبختانه پايگاه مردمي دارد و اگر پايگاه مردمي نداشت نمي‌توانست 8 سال از مملكت دفاع كند.
- با توجه به خصيصه‌هايي كه برشمرديد توانايي كنوني ما براي مقابله با دشمن درصورت وقوع جنگ احتمالي چقدر است؟
- در بين خصيصه‌هايي كه برشمرديد گفتيد از تجهيزات ارزان استفاده مي‌كنند. سؤال اين است آيا تجهيزات در جنگ‌هاي آينده نقش كمتري دارد و 2 مقوله ديگر - خلاقيت و دانايي- نقش اصلي را بازي مي‌كند؟
دوشنبه 19 اسفند 1387
hamshahrionline