دريابان شمخاني مي گويد: خدا را شاكريم كه نظام روي عرشه جماران، اقتدار خود را اعلام مي‌كند و من عضو تيمي بودم كه اين شرايط را فراهم كرد؛ حتي اگر در تصوير نباشم. "
" ما يك تيم بوديم؛ هدفمان هم ايجاد تبسم براي رهبر كشور بود. " اين جمله را بيت‌الغزل گفتگو با رئيس مركز تحقيقات راهبردي دفاعي مي‌دانم. راقم نامه معروف دوران جنگ به بني‌صدر، آنهم با جمله ماندگار «مسئولين، مسلمين، به داد ما برسيد»، البته اكنون هم در موضوعاتي مانند ناديده گرفتن خدمات و خلاقيت‌هاي انجام شده توسط گذشتگان، به اين شعر متوسل مي‌شود:
"اين جهان كوه است و فعل ما ندا ......... سوي ما آيد نداها را صدا "
براي درج گفتگو با تنها فرمانده نيروهاي مسلح كه مسئوليتهاي عالي‌رتبه‌اي در سپاه، ارتش و وزارت دفاع داشته، ناگزير به عنوان رسمي امير دريابان علي شمخاني اكتفا مي‌كنيم. هرچند كه وعده او براي پيدا شدن روزي جهت بيان خاطرات و خطرات آن دوران را همواره به ياد خواهيم داشت.
"جماران " به عنوان عظيم‌ترين دستاورد دفاعي جمهوري اسلامي ايران را پيش درآمد مصاحبه وزير سابق دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح قرار داديم و به مسائلي چون وضعيت حساس منطقه، نقد حركات تخريبي و حماسه 22 بهمن رسيديم.
* نظام روي عرشه جماران اقتدار خود را اعلام كرد
شمخاني ابتدا از همه مديران و رسانه‌هاي كشور مي‌خواهد عدالت را در انعكاس دستاوردها و اقدامات مد نظر داشته باشند.
" عده‌اي به جاي اينكه خود پر فروغ باشند، كم فروغ شدن ديگران را دنبال مي‌كنند. حال اينكه انسان خلاق حتي غير دين‌دار، نوراني‌سازي ديگران را فرصتي براي جهش خود مي‌داند. هيچ دونده ماهري به ديگران نمي‌گويد بايستيد تا من به شما برسم. چرا كاركرد گذشتگان را نفي مي‌كنيم و برنامه‌اي اعلام مي‌كنيم كه قابل اجرا نيست؟ "
وزير دفاع سابق كشورمان تصريح كرد: نبايد سطح تبليغات، تلاش براي كم‌رنگ كردن ديگران باشد چراكه كاري غير اخلاقي، غير انقلابي و غير فني است.
وي در عين حال بر همان بيت شعري مولوي كه در بالا اشاره شد، تاكيد كرده و مي‌افزايد: در جايي خواندم كه هنوز نصف عمر خورشيد باقي است؛ ما حداكثر 100 سال عمر مي‌كنيم و خورشيد هنوز حداقل نيم ميليارد سال ديگر عمر دارد. ما در دهه كوچكي از تاريخ يك كشور از يك سياره از يك كهكشان كوچك هستيم، پس چرا كبر و غرور؟
"«اين جهان كوه است و فعل ما ندا ... سوي ما آيد نداها را صدا» يعني خدا بر اعمال و نيات ما ناظر است. نگاه من به موضوعات اينگونه است. "
دريابان شمخاني تاكيد كرد: امروز هم مي‌دانم دوربين خدا مرتباً عكس مي‌گيرد و حق و ناحق را مي‌داند. خداوند در مقام السابقون‌السابقون، آنها را مقربون مي‌خواند كه توصيف قابل تاملي است.
شمخاني با مروري از اقدامات رزمندگان در دوران دفاع مقدس گفت: خدا را شكر مي‌كنم جزء تيمي در دوران دفاع مقدس بودم كه اين فرصت به ما داده شد در برخي مقاطع، تبسم امام (ره) ناشي از كاركرد خود را ببينيم. امروز هم خدا را شاكريم كه نظام روي عرشه جماران، اقتدار خود را اعلام مي‌كند و من عضو تيمي هستم كه اين شرايط را فراهم كرد؛ حتي اگر در تصوير نباشم. همانطور كه در جنگ هم من كمترين عكس و تصوير را دارم.
* خط شكني در توليدات دفاعي اهميت ويژه‌اي دارد
فرمانده وقت نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران كه رهبر معظم انقلاب، ابلاغ ساخت ناوشكن جماران را به وي كرده است، با بيان اينكه اگر اينگونه اراده پيدا كرديم كه در زير سطح حضور يابيم، شناور بسازيم، عزم حضور در درياهاي آزاد پيدا كنيم و بفهميم مي‌توان ناوشكن ساخت، در دوران مديريت بنده بود، يادآوري شد: اينكه آن روزها به اين نتيجه رسيديم كه "يا تهديد ما در درياست و اگر در دريا نباشد پاسخ به هر تهديد در دريا خواهد بود "، لذا چون بحث ما اعمال اين استراتژي بود، بر افزايش قدرت دريايي و توان موشك تاكيد كردم.
وزير سابق دفاع كشورمان با اشاره به اينكه در آن دوران در 2 حوزه موشكي و دريايي، تلاش و برنامه‌ريزي زيادي از سوي آن تيم صورت گرفت، افزود: البته مفهوم اين جمله آن نيست كه ديگران كار تكميلي نكرده‌اند اما همانطور كه رهبري فرمودند «جماران خط شكني مبتني بر اعتماد به نفس بود» يعني كار خط شكني اهميت ويژه‌اي دارد و بنيانگذاري، موضوع بسيار مهمي است.
شمخاني همچنين به يك خاطره در روز معارفه خود در نيروي دريايي ارتش اشاره كرد و مي‌گويد: من در آن روز يك جمله بيشتر نگفتم: "من از دريا غير از شنا كردن چيزي بلد نيستم اما آنچنان بر شما فرماندهي خواهم كرد كه نه گذشتگان كردند و نه آيندگان. " با ساخت ناوچه موشك انداز كلاس پيكان و زيرسطحي‌ها و ناوشكن جماران، اين حرف آن روز خود را اثبات كردم.
رئيس مركز تحقيقات راهبردي دفاعي با يادآوري اينكه در سال 76 ما يك ناو سبلان را بيش از 50 درصد تغيير داديم و ضمن آنكه قدرت صنعتي خود را بالا برديم، از تعمير اساسي سبلان به اين فكر رسيديم كه مي‌توانيم ناوشكن بسازيم، گفت: در هواي بهاري ارديبهشت 76، آقا به بندرعباس آمدند. در آنجا گردش كاري را به ايشان داديم كه معظم له هم تصويب كردند، ناوشكن در ايران ساخته شود.
به اعتقاد شمخاني، اين تصميم، تاثير فني و راهبردي فراواني داشت كه در اولين گام، يك تيم براي امكان سنجي تجهيزات موجود در كشور و شرايط مورد نياز براي ساخت ناوشكن تشكيل شد كه از آن تيم، دو گروه مجزا براي ساخت ناوشكن جماران و ناوچه موشك انداز كلاس پيكان، ايجاد شد.
"پيش‌بيني ما برنامه‌اي 5 ساله بود كه با تحريم، حدود 8 سال مي‌شد اما كارشكني‌هايي هم شد. "
* روزي ترس از غرق شدن شناور داشتيم اما به ساخت جماران رسيديم
فرمانده نيروي دريايي ارتش در دهه 70 در خصوص برنامه‌هاي خود در آن دوران كه منجر به تصميم براي ساخت ناوشكن جماران شد، گفت:زماني كه به نيروي دريايي رفتم نگران بوديم كه شناورهاي موجود به دليل عدم تعمير و نگهداري بدنه، ممكن است كنار ساحل غرق شوند !
وي با تاكيد بر اينكه كاري به جز فعال‌سازي پتانسيل نيروي دريايي نكردم، اظهار داشت: مسئولان گذشته نيروي دريايي به ياد دارند كه اوضاع چه بود. در تعمير غير اساسي از انگليس برنامه گرفته بوديم كه دو شناور را به آنجا بفرستيم، شناور نفربر را از هلند خريده بودند، موتورها هم به دو كشور غربي مي‌رفت.
شمخاني خاطرنشان كرد: وقتي بعد از 8 سال فرماندهي از نيروي دريايي رفتم، امير محتاج كه جانشين من بود، فرمانده شد و به خاطر همكاري نزديك ما، امثال جماران در كشور طراحي و ساخته شد.
وي با اعلام اينكه آمريكا بر اساس گزارش هاي مكتوب مسئولان اطلاعاتي خود، ايران را صاحب 3 قدرت دريايي، موشكي و نهضتي مي‌داند، در عين حال گفت كه تمركز اصلي او روي افزايش قدرت موشكي بوده و اگر همزمان 2 سازمان (يعني هوافضا و صنايع دريايي) پايه‌گذاري مي‌شد، وزن لازم را نمي‌يافتند ولي طرح سازمان صنايع دريايي در همان دوران تهيه شده بود. بعد از آن نيز كار توسعه‌اي جديدي نشده است.
وزير سابق دفاع كشورمان علت سرمايه گذاري ويژه روي قدرت دريايي را اينگونه تشريح كرد: ما با ساخت تجهيزاتي چون ناوچه موشك انداز كلاس پيكان و انواع زير سطحي و ... كاري كرديم تا طول بازوي دفاعي ايران افزايش يابد؛ اين موضوع در بحث موشكي هم صادق است.
به اعتقاد شمخاني، قدرت بازدارندگي موشكي ايران شامل قدرت تخريب، برد، سرعت و دقت است و اين فاكتورها در محصولات وزارت دفاع اعمال شده است.
وي با بيان اينكه يكي از راههاي اصلي توانمندي دريايي در ارتقاء صنعت موشكي است، افزود: البته ما به بخش خصوصي هم بها داديم و برخلاف رويه معمول كار، دولت را مسئول و متصدي بخش‌ها نكرديم و بسياري از هسته‌هاي تخصصي خصوصي موجود، ناشي از نگاه آن زمان بود.
البته امير دريابان شمخاني در ادامه گفتگوي خود با فارس، به مشكلات و سختي‌هاي طراحي و اجراي پروژه‌هاي مهم دفاعي در دوران مديريت خود پرداخته و به فارس گفت: يادمان نرود در دوران وزارت من، نفت 19 دلار بود و ما با توليد ثروت، آنرا روانه قدرت مي‌كرديم.
وي افزود: اولين ايستگاه دريافت تصاوير ماهواره‌اي را در سال 82 افتتاح كردم كه حاصل درآمدهاي ناشي از همين توليد ثروت بود. البته به خاطر جلوگيري از برخي حساست‌ها، افتتاح آن رسانه‌اي نشد. هرچند بعدا تابلوي آن از سال 82 به 85 تغيير كرد !
* به دوران سردار وحيدي بسيار اميدوارم
شمخاني به همه فرماندهان و متخصصان دفاعي توصيه مي كند كه توقف در يك دستاورد دفاعي كار اشتباهي است: توقف در جماران كار اشتباهي است و بايد بهينه‌سازي شود. توقف در سجيل و شهاب و سفير هم كار اشتباهي است چرا كه قدرت تهديدكننده تزايدي است و قدرت بازدارندگي نيز بايد هم در موضوع و هم نوع دائم در حال تحول باشد. مي‌توان و بايد جماران‌ها را سبك‌تر، سريع‌تر، با سطوح كم مقاطع راداري و ... ساخت.
وي در خصوص انتقادات خود از برخي اقدامات توسط مسئولان بعدي گفت: خوشحال مي‌شوم كه ببينم فقط كار تكميل در دورانهاي بعدي نشده و كار ابداعي هم باشد. البته من به دوران سردار وحيدي بسيار اميدوارم ولي به جهت‌دهي و اولويت‌گذاري نياز است.
رئيس مركز تحقيقات راهبردي دفاعي گفت: كساني كه منتظر پيروزي اتفاقي هستند، شكست مي‌خورند. هدف‌گذاري صحيح نيازمند تحليل درست است. درود بر كساني كه كار صحيح و هدفمند براي اين كشور مي‌كنند. من همين جا از تلاش‌هاي همه بچه‌هاي نداجا، كارخانجات نداجا و بچه‌هاي صنايع مختلف وزارت دفاع تشكر مي‌كنم.
اين مقام عالي‌رتبه نيروهاي مسلح كشورمان در پاسخ به اين سوال كه آيا برخي از انتقادات شما به معناي حمايت از شخص يا گروه خاصي نيست، گفت: ما مي‌گوئيم بچه ماهي رها كنيم، هر ايراني كه آنرا بگيرد، خوب است. البته دوست داشتيم ماهي زود چاق شود. من يك حداقل ايراني هستم، اما اين سياست را قبول ندارم كه انسان با تخريب ديگران، اثبات شود.
دريابان شمخاني گفت: من از امام اعتماد به نفس آموختم و در حوزه مسئوليت خود آنرا اجرا كردم.
* پايان ؟
اگرچه رسم بر پرسيدن سخن پاياني از فرماندهان نيست و امير شمخاني نيز علي‌رغم پرهيز از جلب توجه در خصوص برخي موضوعات، اينگونه به خبرنگار دفاعي خبرگزاري فارس پاسخ گفت:
من علي شمخاني، مبارز قبل از انقلاب، برادر شهدا كه خاندانم در دوران دفاع مقدس ضربه‌ها خورده و پس از جنگ هم تلاش كردم سربازي مفيد براي نظام باشم و كارهاي ماندگار كنم، رسانه‌اي ندارم.
خوشحالم هيچگاه در يك نقطه نايستادم. با افتخارات دوران مبارزات قبل از انقلاب يا دفاع مقدس يا دوران فرماندهي و وزارت، توقف نكردم و هميشه گفتم بايد كار ماندگار كنم و خلاق باشم.
نظام اين فرصت را داد كه در سپاه، نيروي دريايي، وزارت دفاع و ... موثر باشم و خدا را شكر. توليد اقتدار براي نظام اسلامي در بعد دفاعي افتخار من است، البته بايد همه مؤلفه‌ها در كنار هم باشد، لذا همواره از نظر وجداني راضي هستم.
تا اين لحظه هيچ محصول دفاعي نه در حوزه سطحي، موشك، ماهواره كه من بنيانگذار نباشم، در اين چند سال افتتاح نشده است. اينكه در فضا حضور يابيم هم ناشي از آن دوران است و همه محصولات بروز يافته طي 5 سال اخير، بنيانگذاري دوران مديريت تيم بنده در وزارت دفاع بود. حتي اسم‌هاي آنها هم در اين دوران تعيين شد.
* بخش دوم اين گفتگو پيرامون شرايط منطقه، حماسه 22 بهمن و قرارداد اس 300 در روزهاي آينده منتشر خواهد شد.
گفتگو از حمزه پارياب
خبرگزاري فارس
با تشكر از حمزه عزيز
