تاریخچه و نحوه کارکرد نارنجکهای دستی

[HORLIKAN]

نارنجك دستي یکی از قدیمی ترین سلاح هایی است که در جنگها از آنها استفاده شده است. قدیمی ترین نارنجک ها توسط چینی ها توسعه یافت. آنها کوزه های دهانه گشاد را از مار های زنده و سمی پر کرده و به طرف دشمن پرتاب می کردند که در نتیجه نیش مارها و عقرب ها تلفاتی بر دشمن وارد می کرد.
بعد ها طی سال های 1677 تا 1905 در کوزه های گلی باروت می ریختند و یک فتیله باز مانند فتیله شمع در آن تعبیه می کردند. کوزه ها پس از روشن شدن به سمت دسته دشمن پرتاب می شدند. در این میان مشکلی بود و آن این بود که وقتی نارنجک به زمین می رسید، فتیله قبل از روشن کردن باروت خاموش می شد یا این که کوزه پس از برخورد با زمین می شکست و باروت قبل از انفجار بدون این که صدمه ای به دشمن بزند می سوخت و از بین می رفت.
در سال 1913 آلمانی ها نوعی نارنجک ساختند که در آن برای اولین بار از فتیله تاخیری زمانی مکانیکی و قابل اطمینان استفاده شده بود. در طول جنگ جهانی اول، جبهه مقابل آلمان اثرات مخرب این نارنجک را به خوبی مشاهده کرد. انگلیسی ها برای مقابله با این نارنجک وسیله ای به نام (مایلزبمب) تهیه کردند که نوعی بمب دستی بود.
آمریکایی ها ضمن مطالعه نارنجک آلمانی و انگلیسی طرح کاملی که مزایای هر دو طرح یاد شده را دارا بود، با عنوان نارنجک شماره 1 تولید کردند این اولین نارنجک از سری نارنجک های کنونی بود.

مشخصات نارنجک:
نارنجک سلاح پرتابی کوچکی است به وزن 1 تا 2 پوند که آن را بمب دستی هم گفته اند زیرا ممکن است حاوی یک ماده انفجاری یا شیمیایی باشد، نارنجک هایی که با دست پرتاب می شوند با عنوان نارنجک های دستی طبقه بندی می گردند. نارنجک توسط فرد مورد استفاده قرار می گیرد و در موقعیت های مختلف تاکتیکی در دسترس است. نارنجک های دستی به هنگام حمایت از واحدهای کوچک در درگیری های تن به تن به کار می روند.
یک ویژگی اساسی، نارنجک دستی را از دیگر سلاح های موجود متمایز می کند. این عامل منحصر به فرد این است که به منظور آسیب رساندن لازم نیست آن را با همان دقتی که گلوله شلیک می شود، استعمال کرد. دیگر تفاوتهایی که نارنجک با دیگر سلاح ها دارد عبارتند از:

برد کوتاه:
منظور از برد یک نارنجک دستی فاصله متوسطی است که فرد می تواند این وسیله را پرتاب کند. این برد تنها به وسیله محدود نیست. به قدرت فردی که آن را پرتاب می کند بستگی دارد.

کوچکترین شعاع خطر موثر:
شعاع خطر موثر عبارت است از محیط منطقه مدور اطراف منطقه انفجار است. برای افرادی که در این منطقه هستند احتمالاً 50 درصد تلفات وجود دارد. البته خارج از این محیط هم ممکن است تلفات وجود داشته باشد. شعاع خطر موثر نارنجک، در مقایسه با شعاع خطر موثر یک خمپاره کوچک کم، و در انواع نارنجک ها این شعاع متفاوت است.

عمل تاخیری ماسوره:
عمل تاخیری ماسوره به علت وجود عامل تاخیری زمانی در آن است. این حالت باعث می شود که نارنجک با ایمنی پرتاب شود. بیشتر نارنجک های دستی استاندارد دارای ماسوره های تاخیری هستند و قسمت عمده آنها در اثر ضربه منفجر نمی شوند. و فقط پس از سوختن عامل تاخیری ماسوره که انفجار صورت می گیرد .
نارنجک آ یک نارنجک دستی را می توان یا یک ترقه ی معمولی مقایسه کرد یک ترقه دارای بدنه ای است که از باروت یا ماده سریع الاشتعال پر شده و یا یک شعله کوچک منفجر می شود وقتی که فتیله روشن می شود به طرف پایین می سوزد تا این باروت را مشتعل کند اشتعال باروت بدنه ی کاغذی ر می ترکاند اگر چه یک نارنجک دستی از مواد مختلف ساخته شده ولی تقریبا به همان حالت عمل می کند و دارای همان قسمت هایی است که یک ترقه دارا می باشد. نارنجک بمب دستی کوچک حاوی مواد منفجره یا عامل شیمیایی است و بر علیه نفرات ، سنگرها، خودرو ها و تجهیزات دشمن به کار می رود.

ساختمان نارنجک:
1. بدنه
2. خرج اصلی
3. ماسوره

بدنه:
قسمتی از نارنجک است که ماده انفجاری یا شیمیایی را در خود جای می دهد و شکل ظاهری نارنجک را تشکیل می دهد. بدنه ممکن است از هر ماده ای ساخته شود و کافی است که بتواند این مواد را در خود جا داده و نگه دارد و احیانا به عنوان ترکش مورد استفاده قرار گیرد. نارنجک در اشکال مختلف (کره ای ، استوانه ای، خمره ای و ...) است و جنس آن نیز از چدن، آلومینیم، پلاستیک و .... می باشد. بدنه همه نارنجک ها تو خالی است ( برای جای دادن ماده شیمیایی یا منفجره در خود) و در آنها سوراخی تعبیه شده است که می توان ماسوره را در میان مواد اصلی قرار داد و به بدنه پیچاند.

خرج اصلی:
عبارت است از ماده شیمیایی یا منفجره ای که درون بدنه نارنجک قرار می گیرد. همین ماده به نارنجک ویژگی خاصی می دهد و ماموریت آن را تایین می کند. خرج اصلی ممکن است ماده منفجره TNT، پنتولیت یا از دیگر ترکیبات شیمیایی باشد.

ماسوره:
یک وسیله مکانیکی و شیمیایی است که از طریق زنجیره ای از عمل ها و عکس العمل های مکانیکی و شیمیایی پس از طی زمان تاخیر مشخص، موج انفجار یا حرارت تولید می کند و بر دو نوع است:
1. ماسوره انفجاری: که در نارنجک های انفجاری به کار می رود و زمان تاخیر آن 3 الی 6 ثانیه است.
2. ماسوره اشتعالی: که در نارنجک های شیمیایی به کار می رود و زمان تاخیر آن 2 الی 3 ثانیه است.

ساختمان ماسوره:
1. بدنه ماسوره که روی بدنه نارنجک پیچ می شود و قطعات زیر در آن به کار می رود.
2. حلقه ضامن که اهرم مانع ضارب را در بدنه ماسوره نگه می دارد .
3. اهرم مانع ضارب که اهرم را نگه می دارد.
4. ضارب که باعث ضربه زدن به چاشنی ضربتی به وسیله فشار فنر می شود.
5. فنر ضارب که ضارب را با فشار به سمت چاشنی ضربتی پرت می کند.
6. چاشنی ضربتی که به محض برخورد با خرج حساس، تولید حرارت می کند.
7. خرج تاخیر که بین چاشنی ضربتی اصلی قرار می گیرد و زمان تاخیر لازم را ایجاد می کند.
8. چاشنی اصلی ( اشتعالی – انفجاری ) که حرارت یا موج انفجار را فراهم می کند.

عملکرد ماسوره:
الف- وقتی حلقه ضامن را از ماسوره جدا می کنند، برای جدا کردن اهرم از بدنه ماسوره مانعی وجود ندارد. فقط نیروی دست است که اهرم را به بدنه و ماسوره نگه می دارد.
ب- وقتی که اهرم رها می شود، فشار ضارب که با حالت فنری زیر اهرم مهار شده است، پس زده می شود.
پ- وقتی که اهرم با فشار فنر از سوزن از بدنه نارنجک دور می شود ضارب بر روی محور خود چرخشی می کند و با چاشنی ضربتی برخورد می نماید.
ت- وقتی ضربه ضارب نواخته می شود چاشنی ضربتی با زدن جرقه حرارت ایجاد می کند و خرج تاخیری را مشتعل می سازد