بازخواني نقش هواناوهاي نيروي دريايي ارتش در دفاع مقدس

[Shahbaz]

 [External Link Removed for Guests]  





در آغاز حمله نظاميان رژيم سرنگون شده بعثي‌ عراق به مرزهاي مقدس جمهوري اسلامي ايران، يگان‌هاي هوا درياي نيروي دريايي ارتش مستقر در منطقه عملياتي آبادان و خرمشهر، از جمله طلايه ‌داران مقابله با نيروهاي متجاوز بودند.


هوادريا يكي از يگان‌هاي عملياتي نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است كه از اسكادران‌هاي بال ثابت، بالگرد و هواناو تشكيل شده است.
پس از آغاز جنگ تحميلي، به دليل نزديكي اسكادران هواناو به صحنه هاي نبرد و احتمال آسيب پذيري هواناوها، در اولويت هواناوهاي BH7 و پس از آن تعدادي از هواناوهاي SRN6 كه توانايي تحرك داشتند از خسروآباد خرمشهر به جزيره خارك انتقال يافتند.
هواناو كه تمامي قوانين حركت را زير پا مي گذارد، وسيله اي است كه بر روي زمين و آب بسيار سريع حركت مي كند و بسيار پر قدرت است و بر روي بالشتكي از هوا حركت مي كند كه سازه آن با سطح زمين تماس ندارد و روي آب نيز همانند موج به حركت درمي آيد. هواناوهاي بزرگ تا ارتفاع پنج متر از سطح زمين بالا مي روند و به اين ترتيب قادرند در هر شرايطي روي زمين حركت كنند.
كارشناسان نظامي مي گويند كه هيچ ساحلي از دست هواناو در امان نيست، با هواناو مي شود به ساحل هايي رفت كه با هيچ وسيله ديگري امكان رفتن به آن وجود ندارد، يعني يك وسيله آبي خاكي كامل كه در هر شرايطي قادر به انجام مأموريت است.
در شرايطي كه وسايل نقليه ديگر ناتوان مي شوند ، هواناو به كارش ادامه مي دهد. اين وسيله انعطاف پذيرتر از قايق و ارزان تر از بالگرد است.



 [External Link Removed for Guests]  




* بيش از 15 هزار ساعت شناسايي
'عمليات گشت و شناسايي هوايي در شمال خليج فارس و ديگر مناطق جنگي، با بيش از15 هزار ساعت پرواز'، 'شركت مداوم در سلسله عمليات اسكورت كاروان‌هاي نفتي و تجاري'،'
شركت مؤثر در عمليات‌ ثامن الائمه، بيت المقدس، خيبر، بدر، والفجر8 و ...' و شركت در عمليات 'مرواريد' از جمله فعاليت‌هاي يگان‌هاي رزمي هوادرياي نيروي دريايي ارتش در دوران دفاع مقدس است.
از ديگر فعاليتهاي اين يگانها، ' پشتيباني از نيروهاي مستقر درسكوها و ايستگاه‌هاي دريايي مناطق عملياتي بوسيف، نهر قاسميه، قفاض، شهيد ترويجي و غيره 'و' پشتيباني پرنده هاي بال ثابت هوا دريا از نيروهاي خودي (20 هزار ساعت پرواز پشتيباني)' است.
هواناوهاي نيروي دريايي (هاوركرافت‌ها) نيز نقش به سزايي را (با بيش از ده هزار ساعت عمليات) در اجراي عمليات‌ بزرگي چون ثامن الأئمه، بيت المقدس، خيبر، والفجر8 و ... ايفا كردند.
بعد از فرمان تاريخي حضرت امام(ره) در آبان 59 مبني برشكست حصرآبادان و در پي عزل بني‌صدر، مقدمات همكاري جدي نيروهاي نظامي (ارتش و سپاه) فراهم شد و عمليات ثامن‌الائمه در نتيجه اين همكاري طراحي و اجرا شد.
بر اين اساس، لشگر 77 ثامن‌الائمه از فروردين‌ماه 1360 مسئوليت منطقه عملياتي خرمشهر و آبادان را از فرماندهي اروند دريافت نمود و با احداث جاده 'وحدت' ترددهاي جزيره آبادان را از دريا به خشكي تغيير مسير داد.
عمليات ثامن‌الائمه در ساعت پنج صبح پنجم مهر 1360 آغاز و در تاريخ دهم مهرماه همين سال و بعد از 6 روز نبرد موفقيت‌آميز به پايان رسيد.
طراحي ، فرماندهي و اجراي اين عمليات توسط نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران و با شركت و همكاري يگان‌هايي از سپاه پاسداران صورت پذيرفت. تيپ‌يكم لشگر 77 در منطقه ذوالفقاريه، تيپ دوم در منطقه فياضيه و تيپ سوم در منطقه دارخوين حمله را آغاز و با محاصره نيروهاي دشمن خطوط مورد نظر را تصرف كردند.
'مصرف و تأمين ساحل شرق رودخانه كارون با آزادسازي 150 كيلومتر مربع از زمين‌هاي خودي و خارج شدن آبادان از محاصره دشمن و كشته و زخمي شدن 3000 نفر از نيروهاي متجاوز و همچنين به اسارت درآمدن 1656 نفر از نيروهاي عراقي' ، 'انهدام 90دستگاه تانك و نفربر و 100 دستگاه از انواع خودرو، سرنگوني 3 فروند هواپيما و يك فروند بالگرد و نيز به غنيمت گرفتن 100 دستگاه تانك، 60 دستگاه نفربر، سه دستگاه لودر، 5 عراده توپ و 150 دستگاه خودرو'، از جمله نتايج اين عمليات بود.
از نكات قابل توجه در اين عمليات، طراحي منظم و انجام پيش‌بيني‌هاي مورد نياز در تمام زمينه‌ها و همچنين حضور مؤثر هواناوهاي نيروي دريايي ارتش در شكست حصرآبادان بود.
با صدور فرمان حضرت امام در آبان‌ماه 1359 مبني بر اين‌كه حصر آبادان بايد شكسته شود، اولين و تنها يگان‌هايي از ارتش كه با توجه به شرايط جغرافيايي خور و رودخانه و وضعيت محاصره آبادان مي‌توانست در صحنه عمليات حضور يابند هواناوهاي نيروي دريايي ارتش بودند.
اين يگان‌ها 25 مهرماه 1359 در بندر امام خميني مستقر و از همان آغاز علميات، پشتيباني نيروهاي رزمنده، تخليه ساكنين منطقه، تخليه مجروحان، شهدا، اسرا و انتقال مهمات و تجهيزات جنگي را به‌نحو مطلوب انجام دادند.
منطقه عمليات هواناوها علاوه بر اين‌كه در زير آتش مستقيم توپخانه و تيربارهاي سبك و سنگين دشمن قرار داشت، از نظر مسير تردد در شب كه در خورها و رودخانه‌ها انجام مي‌شد از پيچيدگي‌هاي ويژه‌اي برخوردار بود و هر هواناو به‌طور مستقيم دو سورتي از بندر امام به بندر چوئبده و بالعكس با حدود 12 ساعت پرواز در هر شب را مي‌بايستي انجام دهد.
حضور هواناوها زماني در اين عمليات آغاز شد كه كليه راه‌هاي مواصلاتي آبادان قطع و شهر در محاصره كامل نيروهاي عراقي قرار داشت و امكان هيچ‌گونه پشتيباني شامل تقويت نيروهاي رزمنده و آمادهاي مختلف وجود نداشت و دشمن تا ايستگاه هفت پيش‌روي و جاده آبادان- ماهشهر قطع شده بود و دشمن توانسته بود وارد نخلستان آبادان در ساحل رودخانه بهمنشير شود.
فعاليت پشتيباني هواناوها به‌گونه‌اي بود كه پس از دو هفته تداوم عمليات، نيروهاي مدافع شهر توانستند جاني بگيرند و پيش‌روي دشمن را متوقف نموده و به‌تدريج امكان فعاليت و به‌كارگيري ساير تجهيزات دريايي از قبيل بالگردها، لنج‌ها و دوبه‌ها براي پشتيباني از منطقه فراهم شود.


 [External Link Removed for Guests]  





نتيجه اين عمليات و انجام 900 ساعت پرواز در شب در خورها و رودخانه‌هاي منطقه عمليات، عملاً محاصره آبادان را شكست و موجب شد تا شرايط به‌كارگيري ساير وسايل پشتيباني كننده از نيروهاي رزمنده فراهم شود به‌نحوي كه لشكر 77 ثامن‌الائمه خراسان از فروردين 1360 مسئوليت منطقه عملياتي خرمشهر-آبادان را برعهده گيرد و در نهايت، عمليات آفندي ثامن‌الائمه در تاريخ پنجم مهرماه 1360 انجام و ساحل شرقي رودخانه كارون تأمين و ارتباط جاده ماهشهر-آبادان و اهواز-آبادان مجدداً برقرار شد.
بعد از ظهر روز دوشنبه 31 شهريور ماه 1359 ناگهان باراني از آتش بر خرمشهر باريدن گرفت و شهر را غرق در آتش و دود ساخت. براي اغلب مردم بروز چنين وضعي، قابل تصور نبود. در واقع پس از حملات هوائي عراق به فرودگاه‌هاي ايران در بعد از ظهر روز 31 شهريور 1359 يگان‌هاي زميني عراق مأموريت خود را شروع كردند.
دشمن با شناسائي قبلي از ميزان توان و نيروي مستقر در پاسگاه‌هاي مرزي و اطلاع از نقاط ضعف خودي، اقدام به هجوم كرد و قبل از حركت، اجراي آتش روي پاسگاه‌هاي مرزي و جاده‌هاي اصلي را تشديد نمود و علاوه بر اجراي آتش توپخانه، تانك‌ها و خمپاره‌‌اندازها، جاده خرمشهر – اهواز، پاسگاه كيلومتر 25 و پاسگاه شلمچه را زير بمباران هواپيماهاي خود گرفت.
عراق ابتدا سعي كرد عقبه اصلي خرمشهر يعني جاده خرمشهر – اهواز را تهديد كند و امكان مقاومت نيروهاي مستقر در پاسگاه‌هاي مرزي را خنثي سازد.
در 31 شهريور1359 نيروهاي ارتش عراق متشكل از لشكر 31 زرهي تيپ 26 زرهي و تيپ 33 نيروي مخصوص كه زير امر لشكر 5 پياده مكانيزه تقويت شده قرار داشتند، با پشتيباني هوائي و آتش توپخانه، هجوم گسترده‌اي را در محور شلمچه – خرمشهر آغاز كردند.
شهر خرمشهر به علت موقعيت ويژه‌‌اي كه داشت براي دشمن از اهميت فوق‌العاده برخوردار بود و جنبه تبليغاتي اشغال آن مورد توجه جهاني قرار مي‌گرفت با شروع هجوم ناجوانمردانه دشمن، يك يگان تكاور دريايي كه جهت مقابله با گروهك‌هاي فعال در خرمشهر مستقر بود، بلافاصله با توان اندك به طرف شلمچه عزيمت و با اجراي تك‌هاي ايذايي و شكار تانك، تلاش گسترده‌اي را جهت مقابله و كند كردن پيشروي دشمن آغاز كرد.
گردان يكم تكاور دريائي هم‌زمان با تجاوز دشمن، به طرف خرمشهر عزيمت و در بامداد اول مهرماه 1359 در خرمشهر مستقر گرديد پس از انجام شناسائي از محورهاي پيشروي دشمن و كسب آمادگي‌هاي لازم، يگان‌هاي تابعه گردان در مناطق اقدام به سد پيشروي دشمن كردند.
با توجه به وسعت منطقه، استعداد و گسترش نيروهاي دشمن، يگان‌هاي تكاور دريائي با اجراي عمليات ايذائي، پدافند در نقاط اتكا، عمليات تاخيري و عمليات كمين توانستند نقش مؤثري را در به تأخير انداختن حركات دشمن و كند نمودن پيشروي ارتش عراق ايفا نمايند.
با وجود استعداد كم يگان‌هاي تكاور دريايي در مقايسه با استعداد برتر نيروهاي متجاوز (يك گردان در برابر 3 تيپ عراقي) شدت و اثرات اين عمليات در حدي بود كه بنا به اظهار يك افسر اسير عراقي، دشمن، مدافعان منطقه را حداقل يك تيپ تكاور دريايي تقويت شده با يگان‌هاي زرهي برآورد كرده بود.
پس از محاصره نزديك خرمشهر در اثر تشديد حملات دشمن كه از حجم‌آتش سنگين توپخانه و ساير جنگ‌افزارها برخوردار بود، تنها مدافعان خرمشهر يگان كوچكي متشكل از نيروهاي تكاور دريايي (يگان‌هاي تكاور دريايي در اثر فشار شديد دشمن تلفات زيادي را متحمل شده و استعداد آنها به مراتب كمتر از آغاز جنگ شده بود) و نيروهاي مردمي با تجهيزات نامناسب بود. اين نيروها تا آخرين نفس با حماسه آفريني توانستند مدت 34 روز در مقابل دشمن با قدرت عظيم مقاومت نمايند.
عمليات پدافندي خرمشهر كه حاصل 34 روز نبرد شديد و خونين بود. دشمن را در تحقق طرح اشغال سه روزه خرمشهر ناكام گذاشت و با وجود عبور دشمن از رودخانه كارون در محور مارد در تاريخ 21 مهرماه 1359 و رسيدن به نزديكي جاده خرمشهر – آبادان با پدافند يگان‌هاي تكاور دريائي در ايستگاه‌هاي 7 و اسكله 12 آبادان متوقف گرديد.
اگر چه در عمليات پدافندي خرمشهر عناصري از نيروهاي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروهاي مردمي شركت فعال داشتند، ولي مقاومت سرسختانه و حماسه‌آفريني تكاوران در 34 روز نبرد نابرابر در برابر دشمن، برگ زريني در تاريخ نيروي ‌دريائي ارتش جمهوري اسلامي ايران آفريد.
در اين عمليات غرورآفرين، نقش فرماندهي ناخدا يكم تكاور داريوش ضرغامي و ناخد ايكم هوشنگ صمدي در هدايت يگان‌ها در مقابل ماشين عظيم جنگي عراق در محور شلمچه – خرمشهر علي‌رغم فقدان پشتيباني لازم قابل تقدير است.
بررسي عملكرد هواناو دردوران دفاع مقدس و پيش از آن گوياي موفقيت و عملكرد مثبت اين وسيله در نيروي دريايي ارتش است.
اين واحدها با وجود شركت قابل توجه درماموريت‌هاي جنگي بدون كوچكترين تلفاتي از صحنه جنگ، سربلند خارج شدند.



 [External Link Removed for Guests]  



ایرنا