سابقه ساخت این نوع سلاح ها در کشور به حدود 81 سال گذشته یعنی 1309می رسد. تولید اسلحه گرم در کشور در این سال به صورت انبوه با ساخت تفنگ های های ZB آغاز شده و بعدها در جنگ جهانی دوم دولت ایران طی قراردادی تولید مسلسل های PPSH M1941 محصول شوروی را که در ایران به نام «په په شه» معروف شد را برای اتحاد جماهیر شوروی آغاز کرد و پس از آن نیز تولید این اسلحه را برای ارتش ایران ادامه داد.
یک نمونه «په په شه» ساخت ایران با خشاب 31 تیر په په شه مسلسل خودکاری با کالیبر 7.62 میلیمتر(قطر داخلی لوله یا قطر خارجی گلوله) و عملکرد فشار مستقیم گاز باروت بود. جرم آن با خشاب 4.19 کیلوگرم بوده و دو نوع خشاب 31 و 71 تیر داشت. طول آن 84.2 و طول لوله سلاح 27 سانتیمتر و سرعت خروج گلوله از لوله حدود 499 متر بر ثانیه بود. ژ-3
در سالهای بعد انواع وارداتی سلاح که عموماً دست دوم بودند در اختیار نیروهای نظامی ایران قرار گرفت و تا قبل از انقلاب تفنگ های معرف ام-1 آمریکایی و ژ-3 آلمانی در ایران ساخته می شدند. ژ-3 که در راستای برنامه ریزی های انجام شده برای کشورهای منطقه به همراه ایران به ترکیه و پاکستان(اعضای پیمان سنتو) داده شده بود به سلاح سازمانی ارتش این کشورها تبدیل شد. البته تعدادی سلاح کلاشنیکف هم در کشور موجود بود که چندان مورد استفاده در نیروهای نظامی نبوده است.
ژ-3 در دقت و قدرت زبانزد است و محصول کمپانی هکلر و کخ آلمان است. این سلاح پس از جنگ جهانی دوم به بازیابی وجه آلمان در زمینه تسلیحات بسیار کمک کرد. بعد ها نمونه های مسلسل دستی و تیربار نیز از این سلاح ساخته شده و در کشورهای بسیاری به همراه نمونه اصلی ژ-3 به کار گرفته شد. بیش از 60 کشور جهان از ژ-3 در کشور خود استفاده کرده و چندین کشور از جمله برزیل، اسپانیا، پاکستان و ایران آن را در کشور خود ساخته اند.
به گزارش مشرق، نمونه استاندارد ژ-3 تفنگی با کالیبر 7.62 میلیمتر، جرم بیش از 4 کیلوگرم، طول کلی 1020 میلیمتر و طول لوله 450 میلیمتر است. این سلاح قوی گلوله خود را با سرعت 780 ت 800 متر بر ثانیه شلیک کرده و برد مؤثر 400 و برد نهایی 3750 متر را پدید می آورد. ژ-3 علاوه بر کسب شهرت به عنوان یک سلاح قوی همواره نیاز به نگهداری و نظافت منظم را نیز به کاربران خود تحمیل کرده است مثلاً در صورت استفاده از آن در محیط آب حتماً بایستی تحت روغنکاری و نظافت کامل قرار بگیرد تا ایراداتی چون گیر کردن بروز نکند.
ژ-3 با نرخ آتش بین 500 تا 600 تیر بر دقیقه و انرژی بالای گلوله های خود اسلحه ای مرگبار به شمار می رود. انرژی بالای فشنگ های مورد استفاده کمک می کند تا برای پرتاب نارنجک معروف به نارنجک سرتفنگی بدون تغییری بتوان ژ-3 را به کار گرفت. این سلاح از دو نوع قنداق ثابت و جمع شونده در داخل بدنه برخوردار است. دقت بالای این سلاح که مدیون طراحی دقیق اجزای آن است باعث شده تا تنها با نصب یک دوربین در بالای سلاح و دو پایه به عنوان اسلحه تک تیرانداز نیز استفاده شود.
از ادوات قابل نصب روی ژ-3 می توان علاوه بر سرنیزه، نارنجک سرتفنگی و دوربین معمولی و دید در شب را نام برد که با استفاده از دوربین و در نتیجه هدفگیری بهتر برد مؤثر این اسلحه نیز بهبود می یابد. با فراغت از جنگ تحمیلی صنایع دفاع کشورمان که متولی تولید این سلاح است ضمن تلاش برای افزایش کیفیت تولید، اقدام به ایجاد تغییراتی در این سلاح نیز نمود. متخصصان مبتکر کشورمان با علم به برخی ضعف های این سلاح از جمله وزن زیاد نوع بولپاپ آن را تولید کردند که منجر به کاهش 400 تا 500 گرمی جرم آن شد. در اسلحه های بولپاپ، خشاب به پشت قبضه منتقل شده که به این تریب ضمن حفظ یا افزایش طول لوله سلاح، از طول کلی اسلحه کم می شود. هر چند که به نظر در توسعه این نمونه از ژ-3 کوتاه شدن طول سلاح چندان مد نظر نبوده است.
نمونه بولپاپ ژ-3 ساخت ایران کلاشنیکف از انقلاب و با وقوع جنگ تحمیلی و نیاز به تأمین تعداد زیادی سلاح هجومی برای تجهیز رزمندگان به خرید تعداد زیادی اسلحه کلاشنیکف AK-47 اقدام و بعدها نیز خط تولید این سلاح و نمونه های مشتق شده از آن از جمله نمونه تک تیرانداز و تیربار راه اندازی شد. این سلاح که پر تعداد ترین اسلحه ساخته شده در تاریخ بشر است با ویژگی هایی چون وزن کم، نرخ آتش و ظرفیت خشاب مناسب، حساسیت کم به نظافت و نگهداری آسان و برد قابل قبول به سلاح مطلوب بسیاری از نیروهای نظامی و شبه نظامی در سراسر دنیا تبدیل شده و تا امروز چندین نمونه بهسازی شده از آن توسط روسیه معرفی شده است.
کلاشنیکف سلاحی با کالیبر 7.62، نواخت تیر علمی 600 تیر بر دقیقه، سرعت خروج گلوله از لوله در حدود 715 متر بر ثانیه، برد مؤثر 300 و برد نهایی 2000 متر دارد. طول لوله این سلاح 415 میلیمتر و طول نمونه های مختلف قنداق ثابت و تاشوی آن از 655 تا 890 میلیمتر و جرم آنها با خشاب پر حدود 4 تا 4.3 کیلوگرم است. کلاشنیکف های ایرانی نیز امکان نصب تجهیزات جانبی نظیر دوربین معمولی و دید در شب را دارند.
کلاشنیکف با قنداق تاشو از زیر اس-5.56 گزارش مشرق، در سالهای اخیر و با حضور نیروهای فرامنطقه ای در اطراف کشور شاهد بکارگیری نمونه دیگری از سلاح های هجومی بودیم که از نظر ظاهری مشابه اسلحه معروف ام-16 آمریکا رقیب دیرینه کلاشنیکف است. این اسلحه که با نام اس-5.56 معرفی شده در اختیار یگان هایی از سپاه پاسداران است.
اسلحه اس-5.56 با دوربین با توجه به مشخصات اعلام شده این سلاح کالیبر آن 5.56 میلیمتر، نرخ شلیک 700 تا 950 تیر بر دقیقه، سرعت خروج گلوله از سلاح 990 متر بر ثانیه، بیشترین برد مؤثر 460 متر، برد نهایی 2653 متر، جرم آن با خشاب خالی 3.2 کیلوگرم، طول سلاح 987 و طول لوله آن 505 میلیمتر است.
با نگاهی به مشخصات این سلاح شاخصه هایی چون وزن کم، برد مؤثرو نواخت تیر بالا در قیاس با کلاشنیکف و ژ-3 جلب توجه می کند. با توجه به تصاویر رژه های نیروهای مسلح در سالهای اخیر، روند تجهیز واحدهای مختلف به اس-5.56 رو به رشد ارزیابی می شود. این سلاح نیز امکان بهره گیری از تجهیزات جانبی مانند دوربین و نارنجک انداز 40 میلیمتری را دارد و به نظر می رسد دو نوع خشاب 20 و 30 تیر با آن قابل بکار می رود.
نارنجک انداز 40 میلیمتری خیبر-2002/سما هایی که تا به اینجا معرفی کردیم تفنگ های طراحی شده در کشورهای دیگر بودند که تحت امتیاز در ایران تولید و بعدها بهسازی شده اند. اما متخصصان توانمند کشورمان با درک نیازهای آینده و بهره گیری از تجریبات فراوان 8 سال جنگ تحمیلی در زمینه کارکرد، قابلیت ها و سایر مسائل سلاح های تهاجمی اقدام به طراحی و ساخت یک نمونه تفنگ تهاجمی با کالیبر 5.56 نموده اند. سلاح ملی ایران یا سما که در ابتدا از آن با نام خیبر2002 نیز یاد می شد یک نمونه اسلحه بولپاپ است.
از جمله مشخصات اعلام شده برای این اسحله جرم 3.7 کیلوگرم، نواخت تیر 800 تا 850 تیر بر دقیقه، برد مؤثر 450 متر، برد نهایی 2500 متر و سرعت خروج گلوله از لوله 900 تا 950 متر بر ثانیه است. همچنین دو نوع خشاب 20 و 30 تیرمشابه خشاب های اسلحه اس-5.56 با خیبر نیز مشاهده شده است.
خیبر2002 با خشاب 30 تیر، دوربین، دوپایه و سرنیزه به گزارش مشرق، خیبر2002 با سه نوع لوله کوتاه متوسط و بلند ساخته شده که با یکدیگر قابل تعویض هم هستند. طول سلاح با این سه نوع لوله به ترتیب 680، 730 و 780 میلیمتر است که نشان دهنده یک سلاح جمع و جور در مقایسه با سایر تفنگ های تهاجمی است. این ویژگی به مدد بولپاپ بودن آن پدید آمده و بعلاوه امکان بکارگیری خیبر را در مأموریت های نیروهای مختلف فراهم ساخته است. از جمله نمونه لوله کوتاه برای واحدهای هوابرد ویا محیط های شهری و نمونه لوله بلند برای واحدهایی صحرایی مناسب تر هستند.
خیبر با لوله کوتاه متخصصان توانمند کشورمان از ابتدا در طراحی خیبر اصول طراحی ارگونومیک(طراحی وسائل متناسب با فیزیک بدن انسان) را مدنظر داشته و در ادامه نیز با بهینه سازی طراحی این سلاح ایرادات آن را مرتفع نموده اند. به عنوان مثال محل قبضه سلاح و جای دست مخالف در نمونه های مختلف تغییر داشته. همچنین دستگیره فوقانی سلاح که در نمونه های اولیه بزرگ بوده و در نمونه های آخر با دستگیره ای مشابه دستگیره سلاح اس-5.56 و سایت نشانه روی آن جایگزین شده است. البته هم در نمونه های اولیه و هم در نمونه های آخر خیبر امکان نصب دوربین بر روی دستگیره وجود دارد. همچنین سرنیزه و دوپایه نیز به همراه خیبر بکار گرفته می شود.
خیبر با دوربین دید در شب و خشاب 20 تیر مکانیزم ناظم آتش خیبر مشابه بسیاری از سلاح های جدید از سه حالت برای شلیک برخوردار است که شامل تک تیر، سه تیر و تیربار می شود. در حالت تیربار و با استفاده از دوپایه و لوله بلند در واقع باید این سلاح را یک تیربار سبک به حساب آورد. و نمونه آخر آن، سما اسلحه ای با لگد کم(ضربه رو به عقب توسط سلاح در هنگام شلیک)، بالانس کامل و دقت بالا است. قابلیت اطمینان بالا و همچنین ساخت ماژولار(بخش بخش) که تعمیر آن را آسان می کند از ویژگی های این سلاح بومی
