تهران، ششمين شهر آسيب پذير در برابر زلزله در دنيا

[شیرافکن]

براساس گزارش محققان موسسه Swiss Re، تهران از لحاظ جمعيت بالقوه تحت تاثير زلزله، ششمين شهر آسيب پذير دنيا است.
تهران با 13.6 ميليون جمعيت طي روز در فهرست 10 شهر اول داراي بيشترين خطر زلزله براساس شاخص جمعيت بالقوه تحت تاثير، پس از شهرهاي توکيو، جاکارتا، مانيل، لس‌آنجلس و اوزاکا در رتبه ششم قرار دارد.
شهرهاي ناگويا، ليما، تايپه و استانبول هم در رتبه‌هاي هفتم تا دهم اين فهرست قرار دارند.
به گزارش ايسنا، در گزارش Swiss Re شهرهاي جهان براساس دو شاخص ارزش روزهاي کاري تلف شده و ارزش روزهاي کاري تلف شده به اقتصاد ملي نيز مورد بررسي قرار گرفته‌اند که در شاخص اول شهرهاي توکيو،‌ لس‌آنجلس، سان فرانسيسکو، اوزاکا، ناگويا، تايپه، ليما، شيزوکا، تايچونگ و استانبول و در شاخص دوم شهرهاي سان جز، ليما، تايپه، بيشکک، مانيل، ايروان، آلمآتي، سانتودومينگو و تايچونگ در رتبه‌هاي اول تا دهم قرار دارند.در اين گزارش تاکيد شده که امروزه براي اولين بار در تاريخ بشر، شمار ساکنان شهرها از ساکنان مناطق روستايي بيشتر شده و براساس پيش بيني سازمان ملل متحد انتظار مي‌رود تا سال 2050 حدود 68 درصد جمعيت جهان (معادل 6.3 ميليارد نفر) در مناطق شهري زندگي کنند.
اين درحالي است که بسياري از شهرهاي بزرگ دنيا در مناطق ساحلي و در معرض خطر سيل و توفان يا در معرض مخاطرات طبيعي ديگر مثل زلزله قرار دارند.
در گزارش Swiss Re،616 منطقه بزرگ شهري جهان از لحاظ آسيب پذيري در برابر بلاياي طبيعي و تاثير بالقوه اين بلايا يا بر ساکنان محلي و اقتصاد ملي کشورهاي بررسي شده‌اند.
آسيب‌پذيرترين شهرهاي جهان در برابر زلزله
تهران با 13.6 ميليون جمعيت طي روز در فهرست 10 شهر اول داراي بيشترين خطر زلزله براساس شاخص جمعيت بالقوه تحت تاثير، پس از شهرهاي توکيو، جاکارتا، مانيل، لس‌آنجلس و اوزاکا در رتبه ششم قرار دارد
دکتر مهدي زارع، معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي با اشاره به اين که موسسات مختلف بين‌المللي نسبت به آسيب‌پذيري لرزه‌يي بالاي کلان شهر تهران و حومه آن که جمعيتي حدود 13 ميليون نفر را در بر مي‌گيرد هشدار داده‌اند، اظهار داشت: اين ناحيه از کشور از ديدگاه خطر زلزله همواره به عنوان منطقه اي خطرناک شناخته شده و تاريخچه رخداد زلزله‌هاي تاريخي در پهنه تهران ( ري)، شميرانات و همچنين اهميت زلزله‌هاي اخير رخداده در پيرامون تهران همگي نمايانگر ويژگي اين ناحيه از نظر لرزه خيزي است. وجود گسل‌هاي بنيادي و قرارگيري روندهاي پنهان لرزه زا در گسترده تهران و کرج و احتمال رخداد زلزله مخرب در هر يک از اين روندهاي گسله ضرورت توجه ويژه به پهنه تهران به عنوان پهنه اي با خطر بالاي زمين‌لرزه را نشان مي‌دهد.
وي خاطرنشان کرد: تمرکز جمعيت و زير ساخت‌هاي حياتي در شهرهاي تهران و کرج و در حد فاصل تهران و کرج باعث شده که وضعيت ايمني لرزه‌يي تهران اهميت ويژه اي در سطح ملي داشته باشد که ضروري است با حمايت مؤسسات پژوهشي ذيربط و به صورت شبکه اي و هدايت کار در يک شوراي راهبردي، مساله لرزه خيزي پهنه استان تهران به طور جدي بررسي شود.
زارع درباره تاريخچه لرزه خيزي تهران گفت: زمين‌لرزه‌هاي تاريخي در سال 330 قبل از ميلاد و 855، 1384 و 1830 ميلادي موجب تخريب شهر باستاني ري شدو همچنين زمين لرزه باستاني سه هزار سال قبل احتمالا موجب ويراني تمدن قيطريه در شمال تهران شده است. گسل شمال تهران از جمله خطرناک ترين گسل‌هاي پايتخت است که در صورت وقوع زلزله شديد – با بزرگي 6 يا بالاتر- با تخريب وسيع در پهنه گسله همراه خواهد بود. اين در حالي است که در حال حاضر بيش از دو ميليون نفر بر روي اين پهنه گسله زندگي مي‌کنند.
وي خاطرنشان کرد: تهران در کنار استانبول، لس آنجلس، توکيو و جاکارتا يکي از پنج کلانشهري است در محدوده آنها بيش 10 ميليون جمعيت زندگي مي‌کنند و در معرض خطر و ريسک بسيار بالاي زلزله قرار دارند و رويداد زمين‌لرزه مخرب در آنها به مساله اي مهم در سطح بين‌المللي تبديل مي‌شود.
دانشيار پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با اشاره به وجود گسل‌هاي لرزه خيز شمال تهران، ايوانک، ري، کهريزک و مشا در محدوده تهران اظهار داشت: با توجه به اينکه گسل شمال تهران از محله‌هاي شمالي پايتخت عبور مي‌کند از جمله خطرناک ترين گسل‌هاي تهران است. همچنين با توجه به طول و توان لرزه‌زايي گسل مشا، اين گسل از توان لرزه‌خيزي بالايي برخوردار است. به طوري که براساس برآوردها در صورت فعال شدن اين گسل زلزله اي تا بزرگي 7.5 رخ خواهد داد که براي تهران به ويژه بخش‌هاي شمال و شمال شرق آن بسيار مخرب خواهد بود.
وي با بيان اين که مساله ديگر در محدوده شهر تهران، اثر خاک و احتمال تشديد امواج لرزه‌يي در يک زلزله شديد (با بزرگي 6 به بالا) به ويژه در بخش‌هاي مرکزي و جنوبي شهر است درباره راهکارهاي کاهش آسيب پذيري تهران در برابر زلزله گفت: در مورد پهنه‌هاي گسله که ساخت و ساز بر روي آنها صورت مي‌گيرد، در صورت امکان و هر چه که ممکن است بايد از استقرار جمعيت در اين حريم‌ها اجتناب شود و روي پهنه گسله را به فضاي سبز و به طور کلي فضاي غير مسکوني اختصاص دهيم اما اقدام عقلاني اين مي‌بود که از ابتدا مانع از تراکم جمعيت برروي پهنه‌هاي گسله خطرناک (مثل گسل شمال تهران) مي‌شديم. در هر حال براي وقوع زلزله بزرگي در تهران، گسل شمال تهران يک چشمه احتمالي مهم خواهد بود. البته عاقلانه ترين کار به صفر رساندن رشد جمعيت در تهران و انتقال علمي و عاقلانه سرريز جمعيت تهران به شهر‌هاي ديگر و همچنين ايجاد يک پايتخت جديد براي کشورمان در نقطه اي از کشور است که در معرض خطر زمين لرزه کمتري باشد و همزمان به مناسب سازي زندگي در تهران براي دهه‌هاي آينده پرداخت.