نام مناسب برای واحدهای پول ایران چیست؟

[کلاغ kalaq]

روزنامه ملت ما نوشت:
حذف سه يا چهار صفر از پول ملي كه وارد مرحله اجرايي مي‌شود، بار ديگر پيشينه پول ايران را در ميان كارشناسان و مردم بر سر زبان‌ها انداخته است. ريال كه پول كنوني كشور است و به يك صد دينار تقسيم مي‌شود، در تقسيمات فعلي پولي ارزش اندكي يافته است، به گونه‌اي كه دينار از گردونه خارج شده و تومان كه نامي غيررسمي است و از 10ريال تشكيل شده در زبان ها جا افتاده است. اگر صفرهاي پول ملي برداشته شود، بار ديگر دينار وارد گردونه بازار خواهد شد كه همين امر باعث شده كارشناسان و مردم در اين مقطع پيشنهادهاي جديدي را براي پول ملي طرح كنند.

از جمله اين پيشنهادها، حذف سه يا چهار صفر و تركيب ريال و دينار يا استفاده از تومان و ريال است كه هر تومان به 10 واحد ريالي يا حتي صد واحد ريالي تقسيم شود. به هر حال در اين مقطع مي‌توان پايه جديدي براي پول ملي تعريف كرد كه از واژه‌هاي وارداتي يا حتي استعماري استفاده نشود. در اين مقوله «دريك» مورد توجه بسياري از مردم و حتي كارشناسان قرار گرفته است.

انتظار مي‌رود مقوله پول ملي به عنوان يك لايحه جديد در مجلس مورد بحث و بررسي قرار گيرد و هر آنچه مجلس بر اساس پيشنهادهاي بانك مركزي تصويب كرد تبديل به نام و پايه پول ملي كشور شود تا بنا بر آن سكه‌هاي جديد ضرب و اسكناس‌هاي تازه نيز چاپ شود.

لازم به يادآوري است، سكه كه نقش بسياري در معاملات روزانه مردم بازي مي‌كند بايد به گونه‌اي طراحي شود كه تاحد ممكن جاي اسكناس را در خريد و خدمات روزانه بگيرد، پس وزن آن بسيار مهم مي‌شود. اسكناس نيز كه با كارت‌هاي اعتباري جايگاه خود را تقريبا از دست داده است، در معاملات كلان هنوز مي‌تواند نقشي بر عهده داشته باشد.

آنچه گفته شد، بررسي‌هاي كارشناسانه براي پايه‌گذاري پول جديد ملي در كشور اهميت زيادي دارد. به همين جهت، روزنامه «ملت ما» وظيفه خود دانسته است كه به تاريخچه نام‌هاي پول‌ها و سكه‌هاي رايج كشور از زمان هخامنشيان تا دوران بعد از اسلام و تا امروز بپردازد تا خوانندگان بدانند ريال واژه‌اي اسپانيايي است كه به رويال و سلطنت منسوب است، تومان واژه‌اي مغولي است و در طول تاريخ سكه به نام پادشاهان و فرمانروايان مي‌زده‌اند، مانند سكه عباسي مربوط به شاه عباس اول يا نادري مربوط به دوره نادرشاه افشار و همچنين دريك در دوران هخامنشيان و شاهي در دوران ساسانيان.


* * *

ريال از واژه اسپانيايي و پرتغالي Real كه به معني شاهي يا سلطنتي است و معادل انگليسي آن Royal (شاهنشاهي) است، وارد زبان فارسي و حتي برخي كشورهاي عربي به عنوان پول رايج كشور شده است.

گفتني است، در قرون وسطي تا اوايل قرون جديد، يعني از سال 1947 تا سال‌هاي پايان قرن نوزدهم در اسپانيا به نام پادشاه ضرب مي‌شد.

پرتغالي‌ها نيز همين نام را از اسپانيايي‌ها گرفته بودند و زماني كه كشتي‌هاي دو كشور اسپانيا و پرتغال با نيت استعمار كشورهاي آسيا و آفريقا در درياهاي آزاد به راه افتادند، سكه‌هاي رايج در كشور خود را نيز به همراه داشتند و واژه رئال را كه بعدا در زبان‌هاي فارسي و عربي ريال تلفظ مي‌شد، با مصداق‌هاي آنكه سكه‌هاي ضرب شده در اسپانيا و پرتغال بود با خود همراه آوردند.

براي نمونه، تا سال 1994 پول كشور برزيل نيز ريال بود كه تلفظ محلي آن رييل بود. لازم به يادآوري است، هرچند ريال در داخل كشور ايران رواج داشت ولي از سال 1798 يعني دوره سلطنت فتحعليشاه قاجار به عنوان پول رسمي ممالك محروسه ايران شناخته شد و هر ريال 1250 دينار بود. در همين زمان تومان نيز كه از زمان ايلخانان مغول در ايران رواج يافته بود، رواج داشت و البته هر تومان 10 هزار دينار بود كه در كنار ريال، پول رايج كشور بود.

پيش از رواج ريال در كشور در دوران پس از اسلام سكه به نام شاهان زده مي‌شد كه براي مثال سكه سلطان محمود غزنوي «محمودي»، سكه شاه عباس اول «عباسي» و سكه نادرشاه افشار «نادري» نام داشتند.

همين طور ساير سلاطين ايراني سكه به نام خود مي‌زدند. جالب توجه است كه سكه زدن يكي از نشانه‌هاي استقلال به شمار مي‌رفت. پيش از اسلام نيز سكه «دريك» در زمان هخامنشيان و سكه شاهي به عنوان پول ملي در زمان ساسانيان ضرب مي‌شد. لازم به يادآوري است كه «دريك» در سال 514 قبل از ميلاد از زمان داريوش هخامنشي ضرب شد و يكي از معتبرترين پول‌هاي جهان به شمار مي‌رفت.

اين سكه که امروز قدمت آن به 2525 سال مي​رسد، بين 35/8 تا 42/8 گرم وزن داشت كه در يك روي آن تصوير سرباز كماندار هخامنشي، در حالي كه نشسته بود و تير در چله كمان داشت دیده مي‌شد، ولي روي ديگر تصويري نداشت، فرورفتگي‌هاي چهارگوشي در آن ديده مي‌شد كه جاي نگهداري طلا روي سندان بود كه هنگام كوفتن چكشي با تصوير كماندار فرو نلغزد. بعدها نيز نيم دريكي و يك‌چهارم دريكي نيز بر تعداد سكه‌هاي طلاي دوران هخامنشي افزوده شد.

در دوره ساسانيان نيز سكه شاهي يا شاپوري ضرب مي‌شد كه اعراب به آن دينار مي‌گفتند. وزن سكه‌هاي مختلف بين 13 تا 22 گندم برآورد مي‌شد و البته اتفاق مهمي كه افتاد ضرب سكه‌هاي مختلف از طلا گرفته تا نقره و مس بود و اين سكه‌ها در حدود 150 نقطه كشور با مجوز دولت مركزي ضرب مي‌شدند. در زمان ساسانيان سكه‌ها داراي دو رو شدند، در يك ‌رو عكس نيم تنه پادشاه با كلاهخود يا تاج و در روي ديگر تصوير دو موبد زرتشتي و يك آتشكده بود و روي سكه‌ها نام پادشاه و تاريخ نيز ضرب شده بود.

اين رويه در دوره امپراتوري ساساني ادامه داشت.

هرچند سكه‌هاي دوره‌هاي هخامنشي و ساساني در اكتشافات كشورهای حوزه درياي مديترانه، حوزه خليج فارس و شمال آفريقا به و‌فور يافت شده است، ولي اكتشافات نشان داده اين دو پول صرفنظر از جهاني بودن در ميان ساير كشورها ارزش و اعتبار زيادي داشته‌اند و حتي سكه دريك هخامنشي از مهم‌ترين سكه‌هاي جهان قديم بوده است. در زمان هخامنشيان هيچ كدام از ساتراب‌ها حق ضرب سكه طلا نداشتند و سكه‌هاي ضرب شده نظم و نسق زيادي داشت.

عيار بسيار بالاي سكه‌ها و تفاوت اندك وزن آنها از جمله ويژگي‌هاي سكه‌هاي دريك بود و گفتني است كه نام دريك نخستين نام بر جاي مانده از سكه‌هاي ايراني و حتي جهاني است كه نمونه‌هاي آن را در بسياري از موزه‌هاي معتبر جهان مي‌توان يافت. شماري از ايران‌شناسان معتقد بودند كه نام دريك از داركوس يعني داريوش گرفته شده ولي بیشتر آنان بر اين عقيده‌اند كه «دريك» در پارسي ‌باستان معني «زر» داشته است.

اما ريال كه هم‌اكنون پول ملي كشور است، در زمان رضاشاه رسما پول ملي شد و به صورت سكه و اسكناس در تمام كشور رواج يافت. بعد از انقلاب اسلامي نيز همين پول با تغييراتي در نقش سكه‌ها و اسكناس‌ها پول رايج كشور جمهوري اسلامي ايران است. سكه طلاي اين دوره نيز بهار آزادي ناميده شد كه پيش از انقلاب پهلوي نام داشت.

با توجه به تاريخچه پول در ايران، بايد گفت: تنها زماني كه از واژه‌ پارسي براي پول ملي استفاده شده، در دوران هخامنشي و ساساني بوده است كه واژه دوره ساسانيان منسوب به شاه بوده ولي واژه دوره هخامنشي معني زر داشته و مصداق پول ملي كشور بوده است.

گفتني است كه واژه ريال نيز چون به وسيله قدرت‌های استعماري آن زمان يعني اسپانيايي‌ها و پرتغالي‌ها از طريق درياهاي آزاد به خليج فارس راه يافته و وارد ايران شده است، داراي مفهومي استعماري است كه انگليس نيز به عنوان كشوري استعمارگر سعي در جا انداختن «ليره» در مقابل آن داشت و در مواردي براي جلوگيري از ريال، دينار را تقويت مي‌كرد.

به اين دليل است كه پول رايج كنوني در منطقه ما ريال، دينار يا ليره است. مي‌توان حدس زد پذيرش ريال در اواخر دوره قاجاريه و اوايل دوره پهلوي به دليل مفهوم سلطنتي آن بوده است كه در آغاز اين مطلب به آن اشاره شد و در حال حاضر شايسته‌ترين كانديدا براي پول ملي دريك است كه از آغاز تاريخ مكتوب كشور ما ايران تاكنون بر جاي مانده است.
****************************
به روایت«تابناکــــــــــــــــــ »

[hermes_PERSIAN]

نام ریال و دینار برای پول ایران آدم را به یاد کشورهای عربی می اندازد.

[metal_korn]

باید سه صفرو حذف کنن ریال واحد پول عربستانه

[Solver]

به نظر من و با تکیه بر سخنی از ملاصدرا، باید واحد پول ما در صورت تغییر بنیادین تومان باشد!

به قول ملاصدرا حقیقت چیزیست که جاریست! نه آن چه ما دوست داریم یا خواسته ما بوده است.

شاید یک روز دریک یا ... واحد پول ما بوده است اما امروزه در بین مردم ما چیزی که رواج دارد تومان است. شاید ریشه واژه تومان مغولی باشد اما امروز شما هر کجا بگویید تومان کسی نمیگوید یک واژه مغولی می گوید واحد پول ایران (البته اونها که به شکل واقعی تر با بازار پول ایران ارتباط دارند).

البته اشاره کنم که الویت من با تغییر نکردنش و حفظ همین عنوان ریال برای واحدمان و تنها حذف 000 ها است اما اگر قصد تغییر بود تومان را گزینه شایسته تر میدونم.

[apple2009]

دوست عزیز من همین مطلب رو زود تر از شما تو تایپیک حذف سه صفر از ریال قطعی شد زده بودم. خوب بود قبل از این کار یه گشتی تو سایت می زدید.

[شترگاو پلنگ]

به نظر من و با تکیه بر سخنی از ملاصدرا، باید واحد پول ما در صورت تغییر بنیادین تومان باشد!

به قول ملاصدرا حقیقت چیزیست که جاریست! نه آن چه ما دوست داریم یا خواسته ما بوده است.

شاید یک روز دریک یا ... واحد پول ما بوده است اما امروزه در بین مردم ما چیزی که رواج دارد تومان است. شاید ریشه واژه تومان مغولی باشد اما امروز شما هر کجا بگویید تومان کسی نمیگوید یک واژه مغولی می گوید واحد پول ایران (البته اونها که به شکل واقعی تر با بازار پول ایران ارتباط دارند).

البته اشاره کنم که الویت من با تغییر نکردنش و حفظ همین عنوان ریال برای واحدمان و تنها حذف 000 ها است اما اگر قصد تغییر بود تومان را گزینه شایسته تر میدونم.

به قول شما اگه قرار باشه هر چیزی که از جای دیگه به ما تحمیل شده روبپذیریم .( چون دیگه عادت کردیم ) ..... پس باید همه کلمات غیر فارسی مثلکلمات فرانسوی و انگلیسی و اینهمه واژه عربی روهم که 50% زبان مارو تشکیلداده رو هم با دیده منت بپذیریم ودم نزنیم .

چه کسی اینهمه کلمه عربی وارد شده به زبان پارسی رو میپذیره ودم نمیزنه .

به نظر من باید اساتید فن هنر وادبیات وطن پرست ایرانی الاصل عاشق تمدن کهن ایران بدون هیچ گرایش سیاسی فقط به عشق ایران ...نامی در خور فرهنگ ایرانی معرفی کنن .( نامهای اساطیری و باستانی مناسبتره به نظر من ) من شخصا از اسم " هما " خوشم میاد ... یک بار هم که سایپا برای نام گذاری خودرو مینیاتور یا همین تیبا از عموم مردم نظر خواهی کرده بود ...من "هما " رو پیشنهاد کردم ...
چون هم تعداد حروفش کم بود و ایرانی بود هم اساطیری ( همون چیزی که خودشون شرط گذاشته بودن ).

[Sami 1993]

همون تومان خیلی بهتره .
الان با اینکه پیشینه دینار رو می دونم ، با این حال دینار رو به خاطر اینکه توسط اعراب ( تازگی ها دشمنیشون آشکارتر شده) مناسب نمی دونم .

[fraz_1234]

به نظر من باید اسم های ایرانی اصیل استفاده کنند

[MeTaNa]

به قول شما اگه قرار باشه هر چیزی که از جای دیگه به ما تحمیل شده روبپذیریم .( چون دیگه عادت کردیم ) ..... پس باید همه کلمات غیر فارسی مثلکلمات فرانسوی و انگلیسی و اینهمه واژه عربی روهم که 50% زبان مارو تشکیلداده رو هم با دیده منت بپذیریم ودم نزنیم .

چه کسی اینهمه کلمه عربی وارد شده به زبان پارسی رو میپذیره ودم نمیزنه .

به نظر من باید اساتید فن هنر وادبیات وطن پرست ایرانی الاصل عاشق تمدن کهن ایران بدون هیچ گرایش سیاسی فقط به عشق ایران ...نامی در خور فرهنگ ایرانی معرفی کنن .( نامهای اساطیری و باستانی مناسبتره به نظر من ) من شخصا از اسم " هما " خوشم میاد ... یک بار هم که سایپا برای نام گذاری خودرو مینیاتور یا همین تیبا از عموم مردم نظر خواهی کرده بود ...من "هما " رو پیشنهاد کردم ...
چون هم تعداد حروفش کم بود و ایرانی بود هم اساطیری ( همون چیزی که خودشون شرط گذاشته بودن ).

منم با شمه موافقم. اما وقتی مردم خودمون نمیخوان چیکار کنیم دیگه؟


کی حاضر بجای تلویزیون بگه جام جم؟ بجای اس ام اس بگه پیامک؟ بجای ایمیل بگه رایانامه؟ و خیلی چیزای دیگه. همین مردم ما این کلماتو مسخرا میکننو براشون جک میسازن.

[شترگاو پلنگ]

یه چیزی هست که واقعیته .... اونم اینه که چه چیزی رو حق داریم اسم اصیل بزاریم چه چیزی رو واجب نیست .

چیزهایی مثل tv redio sms e-mail computer helicupter ( خوشبختانه nav از چنگشون در رفته ) که ابتکار ما در دوران باستان یا امروز نبوده که مال خودمون بدونیم ... پس افتخار نامگذاریش رو باید به سازنده هاش ببخشیم چون حقشونه ... این امکانات که ایرانی نبودن که تعصبی برای نامگذاریش داشته باشیم ...متاسفانه اومدن خیلی افراطی از سر خودخواهی برای هر چی که تو دنیاست اسم جدید به اصطلاح وطنی میزارن... چه بسا خنده دار ...
اسم گذاشتن روی اتومبیلهای ساخت داخل یا هر وسیکه دیگه حقمونه ... خود وسیله رو که نامگذاری نکردیم ..اومدیم نام یرندی رو روی این وسیله به نام خودمون مارک زدیم ...این با اون فرق میکنه ...نمیدونم تونستم منظورمو منتقل کنم یا نه ...

[Solver]

البته دوستان زبان شناس اینجا زیاد هستند اما فلسفه حراست از ادبیات این نیست که الزماً نام متفاوتی از چیزی که در کشور های بیگانه استعمال میشود مورد استعمال باشد. این برداشت غلط اکثر دوستان از حراست از فرهنگ فارسی است.

ضمناً طبق فلفسه ملاصدرا قرار نیست هر آن چه به ما تحمیل شد را بپذیریم، تنها قرار است از چرخه ها و بازگشت های پوچ که فاقد سود هستند پرهیز کنیم.

بر فرض کای تومان اصیل ترین واژه فارسی ممکنه را یافته و جایگزین کنیم، سود این تغییر نام چیست؟
تقویت ادبیات فارسی؟ شناس تر شدن زبان فارسی؟ محبوب تر شدن زبان فارسی؟ یا ...؟

اما به کار بردن واژه

چه بد، به جای شت!
خوب، به جای اوکی!
خداحافظ یا مثلاً بدرود به جای بای بای!

هر کدام مواردی است که اثرات مفیدی خواهند داشت که فکر کنم برای دوستان روشن باشد. اگر نیست تا تفاوتش را با مورد مد نظر شما بیان کنم. در حالی که مدعین ظاهری حراست از فرهنگ فارسی غافل از این واژه ها که استعمال معادل فارسیشون سودمند است، در حال پرداخت به رویاهای خود درباره فرهنگ و تمدن سرزمین کهن پارس هستند.

* مثلا خداحافظ در نظر این مدعین غیر فارسی است به موجب داشتن ریشه عربی لغت حافظ! در حالی که پیرو شرح بالا و همون اشاره ملاصدرا خداحافظ را باید فارسی دانست و تلاش برای غیر فارسی دانستنش کار عبس و بی سودی است.

[FREE MAN]

هر چی هم که ما تو سرمون بزنیم و بگیم ما ایرانی هستیم نه عرب فایده ای نداره ،مقامات کار خودشونو میکنن .آخر هم میگردن یه اسم کاملا عربی برای واحد پول جدید پیدا می کنن . زیاد خودتون رو خسته نکنید .اینم مثل حذف پادشاهان از کتب درسیه .